تحلیل جامعه شناختی اخلاق اجتماعی و عوامل موثر بر آن: مورد مطالعه شهر تهران

محورهای موضوعی : مطالعات جامعه شناختی شهری

فرهاد جلیلی تل چگاه ¹ , علیرضا کلدی ² , حسین آقاجانی مرساء ³

1 - گروه جامعه شناسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکز
2 - گروه جامعه شناسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران (نویسنده مسئول)
3 - گروه جامعه شناسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکز

تاریخ دریافت : 1399/05/26 تاریخ پذیرش : 1399/05/26 تاریخ انتشار : 1399/03/01

کلید واژه: هویت اجتماعی, هویت دینی, اخلاق اجتماعی, هویت مدرن و هویت مذهبی,

چکیده مقاله :

پژوهش حاضربه بررسی وضعیت اخلاق اجتماعی درشهر تهران وعوامل اجتماعی موثر برآن پرداخته است. رویکرد اصلی این پژوهش،نظریه تلفیقی وچند بعدی نظم اجتماعی است.روش پژوهش از نوع پیمایش و ابزار جمع آوری داده ها پرسشنامه می باشد.جامعه ی آماری شامل زنان ومردان بالای 18 سال شهر تهران است که 600 نفر از آن ها با استفاده از روش نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای انتخاب شده اند.داده های حاصل نیز با استفاده از نرم افزار SPSS مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفت.نتایج نشان داده که متغیرهای اخلاق اجتماعی در این تحقیق شامل مسئولیت پذیری با نمره میانگین (01/3 از 5 )درحد متوسط،نمره انصاف با میانگین (46/2 از5) در حد پایین و نمره تعهد اخلاقی با میانگین(83/2 از 5) در حد متوسط ونمره کلی اخلاق اجتماعی با میانگین (14/2 از 5) در حد پایین می باشد.براین اساس می توان گفت که پایبندی مردم به اخلاق اجتماعی در شهر تهران رضایت بخش نیست. نتایج تحلیل رگرسیونی گام به گام حاکی از این است که متغیرهای هویت ملی،هویت دینی،هویت قومی وسن افراد تاثیر تقویت کننده بر اخلاق اجتماعی پاسخگویان دارد ومتغیرهای تحصیلات و مدت اقامت تاثیر منفی بر اخلاق اجتماعی دارند.به این ترتیب،چگونگی تایید و رد فرضیه های تحقیق مشخص شده است.

چکیده انگلیسی:

The present study aimed to investigate the situation of social ethics in Tehran and to find the social factors that influence it. The main approach of this research is the integrated and multidimensional theory of social order. The research method was survey and the data collection tool was a questionnaire. The research population included men and women over 18 years of age in Tehran, 600 of whom were selected using multi-stage cluster sampling. The data were analyzed using the SPSS software. The results showed that social ethics variables of this study included responsibility- with an average score of 3.01 out of 5 was at the medium range; fairness - with an average score of 2.46 out of 5 was at the low range; and moral commitment- with an average score of 2.83 of 5 was also at the medium range.  The overall score of social ethics with an average of 2.14 out of 5 was also at the low range. Based on the results, it can be said that people’s loyalty to social ethics in Tehran is not at a satisfactory level. The results of step by step regression analysis showed that variables like national identity, religious identity and ethnic identity, and the age of people has an enforcing impact on social ethics. Education and length of stay in Tehran had negative effects on social ethics.

منابع و مأخذ:

- ابراهیم بای سلامی، غلام حیدر ومحمد غفاری زاده (1388). رابطه تعهد و کنترل اجتماعی با اعتیاد، مجله رفاه اجتماعی، پاییز 1388، شماره 34

- امیرکافی،مهدی (1387)ب ررسی احساس امنیت وعوامل موثر بر آن (مورد مطالعه: شهر تهران)، مجله جامعه شناسی مسائل اجتماعی ایران،زمستان 1387، سال اول، شماره 1، صفحه 1-26

- پرچمی، داود(1374) تعهد اجتماعی جوانان وعوامل موثر بر آن، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه شهید بهشتی

- چلبی، مسعود (1389)"تحلیل نظری منشأ و ارتباط هنجارهای اجتماعی و نابرابریها". مجلهعلمی-  پژوهشیتحلیلاجتماعینظمونابرابریهایاجتماعی، صص. 26-1

- چلبی، مسعود (1375) جامعه شناسینظم: تشریحوتحلیلنظرینظماجتماعی،چاپ اول، تهران: نشرنی

- چیت ساز، محمد جواد (1388) درآمدی بر اخلاق اجتماعی ایرانیان؛اهمیت بررسی اخلاق اجتماعی، پژوهشنامه، زمستان 1388، شماره 48، صص 156-149

- حاجیانی، ابراهیم. (1393). جامعه شناسی اخلاق (تحلیل وضعیت اخلاق اجتماعی در جامعه ایران )، انتشارات جامعه شناسان،تهران

- حاجیانی، ابراهیم و درویشی، محسن(1389).مطالعه گرایش ایرانیان به هویت مدرن، جامعه‌شناسی مسائل اجتماعی ایران.

- حقیقتیان، منصور ومنیژه عبدالهی (1390) عوامل موثر بر تعهد اجتماعی در بین دانش آموزان مقطع دبیرستان شهر اصفهان، مجله مطالعات توسعه اجتماعی ایران،سال سوم، شماره چهارم، پاییز 1390

- دستور العمل اجرایی برنامه های نظر سنجی اداره مطالعات وسنجش افکار شهر داری تهران، معاونت امور اجتماعی وفرهنگی (1391)

- دیلینی، تیم.(1391).ن ظریه های کلاسیک جامعه شناسی.ترجمه بهرگ صدیقی و وحید طلوعی، تهران، نشر نی

- رضایی، زهرا.(1390). تبیین رابطه اخلاق و امنیت فرهنگی.فصلنامه تحقیقات راهبردی مجمع تشخیص مصلحت، شماره 76، تابستان 1390، صص113-128

- سروش، مریم(1391).احساس مسئولیت فردی واجتماعی،دیگرخواهی واعتماد اجتماعی مطالعه نوجوانان شیراز. جامعه شناسی کاربردی، سال بیست وسوم،شماره (46)، شماره دوم، تابستان 1391، صص 211-193

- سفیری، خدیجه و زهرا نعمت الهی(1391) جهانی شدن وهویت دینی با تاکید بر تفاوت های جنسیتی، فصلنامه علمی مطالعات اجتماعی روان شناختی زنان، دوره 10،شماره 3، صفحه 39-66

- صباغ، صمد و آرزو شالفروش شتربانی (1387)بررسی ابعاد هویتی (جهانی، ملی، قومی یا محلی و دینی) دانش آموزان دوره متوسطه و عوامل مرتبط با آن، مطالعات جامعه‌شناختی، زمستان 1387، دوره 1شماره 1، صفحه74-123

- طالبی، ابوتراب؛ خوشبین،یوسف (1391). مسئولیت پذیری اجتماعی جوانان شهر همدان، فصلنامه علوم اجتماعی، دوره 19شماره 59، زمستان 1391،صفحه 216 -249

- فاطمی نیا، سیاوش و سیامک حیدری.(1386)عوامل مرتبط با تعهدات شهروندی . فصلنامهعلمی–پژوهشیرفاهاجتماعی، سال دهم، شماره 3841 – ص 64

- فتحی، سروش (1395).تحلیل جامعه شناختی رعایت اخلاق شهروندی در فضای شهری، فصلنامه مطالعات جامعه شناختی شهری، شماره هجدهم، بهار 1395

- کرایب،یان.(1389). نظریه اجتماعی کلاسیک؛ مقدمه ای براندیشه ی مارکس، وبر، دورکیم، زیمل. ترجمه شهناز مسمی پرست، تهران، انتشارات آگاه

- گولدنر، الوین (1383)بحران جامعه شناسی غرب، ترجمه فریده ممتاز، شرکت سهامی انتشار،1383

- مرکز افکار سنجی دانشجویان ایران(ایسپا)،(1393)، پیمایش شاخص‌های اخلاق اجتماعی در شهر تهران

- نقدی وحید (1391) بررسی جامعه شناختی تربیت اخلاقی در آموزش وپرورش ایران:با تاکید بر هنجارهای اخلاقی انصاف وصداقت، رساله دکتری به راهنمایی مسعود چلبی، استاد جامعه شناسی دانشکده ادبیات وعلوم انسانی دانشگاه شهید بهشتی.

- نقدی، وحید (1395) تحلیل تجربی اخلاق عملی با تاکید بر تعهد تعمیم یافته به مثابه وجه عملی اخلاق اجتماعی، مجله تحلیل اجتماعی نظم ونابرابری اجتاماعی، شماره 4/71،پاییز و زمستان 1395

- نقدی، وحید و نوین تولایی (1393) عوامل اجتماعی مؤثر بر پرورش اخلاقی جوانان برای رعایت انصاف، به منزلة هنجار اخلاقی صدرنشین" مجله مسائل اجتماعی ایران. ۱۳۹۳; شماره۵ (۲):۱۱۷-۱۳۹

- نوروزی، فیض الله(1387).  تعهد اجتماعی و عوامل موثر بر آن.  مجلهتخصصیجامعه°شناسیدانشگاهآزادواحدخلخال150-136

- نیکخواه، هدایت؛جهانشاهی فرد، پریسا(1393) بررسی میزان مسئولیت پذیری اجتماعی شهروندان بندرعباس وعوامل فرهنگی واجتماعی موثر برآن،فصلنامه مطالعات جامعه‌شناختی شهری، سال پنجم، شماره سیزدهم، زمستان 1393، صص 134-109

- Eleni Papaoikonomou,Rosalia Cascon-Pereira and Gerard Ryan.(2016) Constructing and communicating an ethical consumer identity: A Social Identity Approach.Journal of Consumer Culture.2016, Vol. 16(1) 209–231!

- Fang Cui, Ning Ma, Yue-jia Luo(2016). Moral judgment modulates neural responses to the perception of other's pain: an ERP study. ·  Scientific Reports volume 6,

- Haiyan Liu1*, Xia Chen1,2, Bo Zhang1,3(2013)An Approach for the Accurate Measurement of Social Morality Levels. November 2013 | Volume 8 | Issue 11 |

- http://npengage.com/social-good/the-era-of-corporate-social-responsibility-is-ending-why-thats-a-good-thing/

- Jessica A.Kennedy,LauraJ.Kray,Gillian  ku(2016). A social-cognitive approach to understanding gender differences in negotiator ethics: The role of moral identity,  ^cVolume 138, January 2017, Pages 28-44

- Turner.H.J (2003). The structure of sociological theory. California, university of Riverside Thomson wadsworth, seventhedition. p 504