سنجش و ارزیابی اصول پایداری اجتماعی در مجتمع های مسکونی
محورهای موضوعی : مطالعات جامعه شناختی شهری
کلید واژه: عدالت اجتماعی, رضایت از زندگی, توسعهی پایدار, پایداری اجتماعی, مجتمعهای مسکونی,
چکیده مقاله :
پایداری اجتماعی به عنوان یکی از کلیدی‌ترین موارد مطرح در برنامهریزی شهری بویژه در برنامهریزی مجتمع های مسکونی است. پایداری اجتماعی به چگونگی ارتباط میان افراد، جامعه و جوامع توجه داشته است. پایداری اجتماعی مجتمعهای مسکونی، وضعیتی است که ساکنان از زندگی در خانه و مجتمع خود رضایت داشته باشند. در مفهوم پایداری اجتماعی نیازهای اساسی و برابری به عنوان ارکان اساسی پایداری اجتماعی شناخته می شوند؛ به عبارت دیگر پایداری اجتماعی، بهره‌وری مجتمع های مسکونی را به حداکثر می رساند. هدف اصلی پژوهش حاضر سنجش اصول پایدار اجتماعی و ارزیابی میزان رضایت ساکنان در مجتمعهای مسکونی در مجتمع مسکونی آ. اس. پ تهران است. این پژوهش دارای هدف کاربردی است و به صورت توصیفی- تحلیلی انجام شده است. روش جمع آوری اطلاعات نیز بر اساس مطالعات اسنادی و پیمایشی(پرسشنامه، مصاحبه) بوده است. جامعه ی آماری پژوهش را ساکنان محدوده ی مورد مطالعه تشکیل می دهند که بر اساس فرمول کوکران 186 نفر از آنها به عنوان نمونه انتخاب شده و شیوه ی نمونه گیری افراد مورد مطالعه، استفاده از نمونه گیری تصادفی طبقه ای است. از روش دلفی برای تعیین وزن هر یک از شاخص‌های پایداری اجتماعی و مدل تحلیل شبکه (ANP) برای تجزیه و تحلیل استفاده شده است. یافته های تحقیق نشان می دهد که شاخص های حفاطت در مقابل جرم و جنایت (0.103)، عدالت اجتماعی (0.0963) و رضایت از کیفیت دسترسی به خدمات (0.0906) به ترتیب بیشترین وزن و سهم را در تحقق پایداری اجتماعی دارند و شاخص‌های مشارکت و کیفیت محیطی در وضعیت ناپایدار قرار داشتند. واژه های کلیدی: توسعه ی پایدار، پایداری اجتماعی، مجتمعهای مسکونی، رضایت از زندگی، عدالت اجتماعی
Social sustainability is one of the most important factors in urban planning, particularly as it relates to the planning of residential complexes. Social sustainability is associated with the connections between the people, communities and the society. Residential social sustainability is a situation in which residents are satisfied with their life in their homes and apartment complexes. In the concept of social sustainability, basic human needs and equity assume a fundamental role. The main goal of this survey is to assess the level of the components of social sustainability and to evaluate the amount of satisfaction of residents with their residential complexes. This is a descriptive – analytical research that utilized questionnaires and interviews to collect needed data. The research population consisted of all the residents of “A. S. P.” apartment complex in the city of Tehran, of which, via stratified random sampling, 186 individuals were selected as the sample. The Delphi method was used to determine the weight of each of the indicators of social sustainability and Analysis Network Process (ANP) was used for measurement. The results showed that the indicators of protection against crime (0.103), social justice (0.0963) and satisfaction with the quality of access to the services (0.906), respectively, had the highest weight and role in social sustainability. Participation and environmental quality indicators did were not significantly related to the dependent variable. Key words: sustainable development, social sustainability, apartment complexes, satisfaction with life, social justice
- استادی جعفری، مهدی. رصافی، امیرعباس. (1391). الگوی زیستمحیطی برنامهریزی حمل و نقل شهری با استفاده از مدلهای سیستم پویا. فصلنامهی علوم و تکنولوژی محیط زیست، شمارهی3، صص11-28.
- اهری، زهرا. (1367). مسکن حداقل. تهران مرکز تحقیقات ساختمان و مسکن وزارت مسکن و شهرسازی.
- پاکزاد، جهانشاه. (1388). مقالاتی در باب مفاهیم معماری و طراحی شهری. تهران: انتشارات شهیدی.
- پوردیهمی، شهرام. (1391). شهر، مسکن و مجموعهها. تهران: انتشارات آرمان شهر.
- پورطاهری، مهدی. سجادی، حمدا... . صادقلو، طاهره. (1388). سنجش و اولویتبندی پایداری اجتماعی در مناطق روستایی. فصلنامهی پژوهشهای روستایی، دورهی 1، صص1-31.
- پورمحمدی، محمدرضا. (1389). برنامهریزی مسکن. تهران: انتشارات سمت.
- جمعهپور، محمود. نجفی، غلامرضا. شفیعا، سعید. (1391). بررسی رابطهی تراکم و پایداری اجتماعی در مناطق شهرداری تهران، مجلهی جغرافیا و برنامهریزی محیطی (مجلهی پژوهشی علوم انسانی دانشگاه اصفهان)، دورهی 23، شمارهی 4 (پیاپی 48)، صص 185-200.
- راپاپورت، آموس. (1389). به سوی انسانشناسی خانه. مسعود خسرو افضلیان، تهران: انتشارات حرفهی هنرمند.
- زارع شاه آبادی، اکبر. حاجی زاده میمندی، مسعود. زارع بیدکی، خدیجه. (1392). سنجش پایداری اجتماعی در بین محلههای قدیم و جدید شهر یزد، فصلنامهی مطالعات جامعهشاختی شهری، سال سوم، شمارهی هفتم، صص105-134.
- زال، ابوذر. (1386). ارزیابی و سنجش پایداری اجتماعی و نقش عوامل جغرافیایی مؤثر بر آن در مناطق روستایی شهرستان خرم بید. پایاننامهی کارشناسی ارشد، دانشگاه تربیت مدرس.
- زبردست، اسفندیار. (1389). کاربرد فرایند تحلیل شبکهای (ANP) در برنامهریزی شهری و منطقهای. نشریهی هنرهای زیبا، شمارهی 41، صص79-90.
- ضرغامی، اسماعیل. (1389). اصول پایداری اجتماعی مجتمعهای مسکونی در شهرهای ایرانی- اسلامی، فصلنامهی مطالعات شهر ایرانی اسلامی، شمارهی دوم، صص103-115.
- عزیزی، محمد مهدی. محمد نژاد صارم، ملک. (1386). بررسی تطبیقی دو الگوی مجتمعهای مسکونی (متعارف و بلندمرتبه) مورد مطالعه: مجتمعهای مسکونی نور و اسکان تهران. نشریهی هنرهای زیبا، شمارهی 27، صص27-38.
- عینی فر، علیرضا. (1379). عوامل انسانی- محیطی مؤثر در طراحی مجموعههای مسکونی. نشریهی هنرهای زیبا، شماره 8، صص109-118.
- عینی فر، علیرضا. آقالطیفی، آزاده. (1390). مفهوم قلمرو در مجموعههای مسکونی (مطالعهی مقایسهای دو مجموعهی مسکونی در سطح و ارتقاع در تهران). نشریهی هنرهای زیبا، شمارهی 47، صص17-28.
- مخبر، عباس. (1363). ابعاد اجتماعی مسکن، ترجمهی مرکز مدارک اقتصادی- اجتماعی. تهران: انتشارات سازمان برنامه و بودجه.
- مرصوصی، نفیسه. (1383). توسعهیافتگی و عدالت اجتماعی شهر تهران. فصلنامهی پژوهشهای اقتصادی، شمارهی 4، صص19-32.
- نوربرگ شولتز، کریستیان. (1381). مفهوم سکونت. امیر یار احمدی. تهران: انتشارات آگه.
- هادیزاده زرگر، صادق. نسترن، مهین. قاسمی، وحید. (1392). ارزیابی شاخص‌های پایداری اجتماعی با استفاده از فرایند تحلیل شبکه، فصلنامهی جامعهشناسی کاربردی، شمارهی سوم، صص155-173.
- Ancell, S. & Thompson-Fawcett, M. (2008). the Social Sustainability of Medium Density Housing: A Conceptual Model and Christchurch Case Study. Housing Studies,23(3): 423-442.
- Assefa, G. & Frostell, B. (2007). Social Sustainability and Social Acceptance in Technology Assessment: A Case Study of Energy Technologies. Technology in Society, 29(1): 63-78.
- Azapagic, A. & Perdan, S. (2000) Indicators of sustainable development for industry, Trans IChemE, Vol. 78, Part B.
- Biart, M. (2002). Social sustainability as part of the social agenda of the European Community. Soziale Nachhaltigkeit: Von der Umweltpolitik zur Nachhaltigkeit: 5-10.
- Colantonio, A. and G. Lane (2007) Measuring social sustainability: best practice from urban renewal in the EU. Renewal (July 2007): 1-37.
- Colantonio, A. (2008). Social sustainability: linkage Research topolicy and practice, Oxford Institute for sustainable Development (OISD), Oxford Brookes University, p: 3-4.
- Colantonio, A. T. Dixon, R. Ganser, J. Carpenter, and A. Ngombe. (2009). Measuring Socially Sustainable Urban Regeneration in Europe, Oxford Institute for Sustainable Development (OISD).
- Hall, P. (1993). Toward sustainable livable and innovative cities for 21 century, the third conference of the world capitals, Tokyo.
- Hall, P. (2012). Design for Social Sustainability, Published by Young foundation, 2nd Edition.
- Kondyli, Julia. (2010). Measurement and evaluation of sustainable development: A composite indicator for the islands of the North Aegean region”, Greece, Environmental Impact Assessment Review 30: 347-356
- Mak, M. & Peacock, Clinton J. (2011). Social Sustainability: A Comparison of Case Studies in UK, USA and Australia. Poster presented at the 17th Pacific Rim Real Estate Society Conference, Gold Coast.
- Nasiri Majd, S. Tabibian, M. (2015). Social Planning and Social Sustainability in Megacities. Journal of Applied Environmental and Biological Sciences, 5(5)173-177.
- Thinh, N.X.; Arlt, G.; Heber, B.; Hennersdorf, J. & Lehmann, I. (2002), “Evaluation of urban land-use structures with a view to sustainable development”, Environmental Impact Assessment Review, Vol. 22, No.5, pp.475-492.
Weingaertner, C. & Moberg, A. (2011). Exploring Social Sustainability: Learning from Perspectives on Urban Development and Companies and Products. Sustainable Development.