سناریوهای محتمل درباره جنگ روسیه و اوکراین و پیامدهای آن برای جمهوری اسلامی ایران

محورهای موضوعی : فصلنامه علمی تحقیقات سیاسی و بین المللی

محمدحامد کیانی ¹ , محمد رضا اقارب پرست ² , بشیر اسماعیلی ³

1 - دانشجوی دکتری روابط بین الملل، واحد شهرضا، دانشگاه آزاد اسلامی، شهرضا،ایران.
2 - گروه علوم سیاسی، واحد شهرضا ، دانشگاه آزاد اسلامی ، شهرضا، ایران.
3 - گروه علوم سیاسی، واحد شهرضا ، دانشگاه آزاد اسلامی ، شهرضا، ایران.

تاریخ دریافت : 1403/05/15 تاریخ پذیرش : 1403/07/17 تاریخ انتشار : 1403/07/16

کلید واژه: جنگ روسیه و اوکراین, جمهوری اسلامی ایران, سناریونویسی, آینده‏پژوهی ,

چکیده مقاله :

جنگ روسیه و اوکراین، علاوه بر تبعات گسترده‏ برای هر دوکشور، سایردولت‏ها را در سطح منطقه ‏ای و بین‏ المللی از پیامدهای اقتصادی،سیاسی،ژئوپلیتیک و ژئواستراتژیک خود مصون نداشته است.برای جمهوری اسلامی ایران نیز که یک بازیگر بانفوذ منطقه‏ای محسوب می‏شود، وقوع جنگ نامبرده فرصت‏ها و چالش‏هایی را به وجود آورده که در صورت تحقق سناریوهای موجود درباره ‏ی آینده‏ ی این جنگ،می‏توانند تداوم پیدا کنند و وارد مراحل جدیدی شوند.سئوال اصلی که مقاله‏ی حاضر سعی می‏کند برای آن پاسخی بدهد این است که این سناریوها چه پیامدهایی برای جمهوری اسلامی ایران خواهند داشت؟بر طبق فرضیه‏ی پژوهش، با توجه به روابط نزدیک ایران و روسیه از یک سو و تیره بودن مناسبات ایران با غرب و نیز مواضع ایران در جنگ اوکراین از سوی دیگر،تحقق هر کدام از سناریوهای قابل طرح می‏تواندبر سیاست،اقتصادو جایگاه ایران در نظام بین‏ الملل،تاثیراتی داشته باشد.هدف مقاله‏ ی حاضر این است که در قالب سناریونویسی و از طریق روش توصیفی ـتحلیلی،تاثیرات ناشی از بعضی سناریوهای محتمل درباره‏ ی جنگ اوکراین بر ایران را تبیین نماید.بر اساس یافته‏ های تحقیق،مواضع قبلی ایران در جنگ روسیه و اوکراین و ورود این کشور به فاز جدید همکاری با روسیه،بر شدت و ضعف تحقق سناریوهای نامبرده تاثیر خواهد گذاشت.

چکیده انگلیسی:

The war between Russia and Ukraine (since 2022),in addition to the extensive consequences for both countries,hasnot spared other governments at the regional and international level from its economic,political,geopolitical andgeostrategic consequences.For the Islamic Republic of Iran,which is considered an influential actor inthe region,the occurrence of the aforementioned war has created opportunities and challenges that can continue and enter in new stages if the existing scenarios about the future of this war are realized.The main question that this article tries to answer is,what consequences will these scenarios have forthe Islamic Republic of Iran?According tothe hypothesis ofthe research,considering the close relations between Iran and Russia on the one hand,and the dark relations between Iran and the West,as well as Iran's positions in the Ukraine war,on the other hand,the realization ofany of the possible scenarios can affect Iran’s politics,economy and position inthe international system.The purpose of this article is toexplain the effects of some possible scenarios about the Ukrainian war on Iran in the form of scenario writing and through the descriptive-analytical method.Based on the findings of the research,Iran's previous positions in the Russia-Ukraine warand its entry into thenew phase of cooperation with Russia will affect the intensity and weaknessofthe realization ofthe mentioned scenarios.

منابع و مأخذ:

1.منابع فارسی - اسماعیل‏پور، علی و محمدرضا عرب بافرانی (1401)، «فراتحلیل روش سناریونویسی در آینده‏پژوهی»، آینده‏پژوهی انقلاب اسلامی، سال سوم، تابستان 1401، صص 140ـ95
- جباری، مسعود (1401)، «بررسی روابط روسیه و آمریکا پس از بحران اوکراین و تاثیر آن بر امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران»، پژوهش‏نامه مطالعات راهبردی علوم انسانی و اسلامی، سال چهارم، شماره 45، تابستان 1401، صص 100ـ87.
- حلال‏خور، مهرداد و سعیدی راد، آرش (1400)، «ایران ـ اوکراین در دوران بحران و تاثیر آن بر روابط با روسیه»، دوفصلنامه سیاست و روابط بین‏الملل، دوره 5، شماره 10، پاییز و تابستان 1400، صص 98ـ75.
- خسروانی، فرشید (1400)، «نگرانی‏های اسرائیل از جنگ روسیه و اوکراین»، دیپلماسی ایرانی، 28 اسفند 1400.
- سمیعی اصفهانی، علیرضا و سارا فرهمند (1401)، «جنگ روسیه ـ اوکراین و آینده نظم بین‏المللی»، فصلنامه مطالعات آسیای مرکزی و قفقاز، سال بیست و هشتم، شماره 118، تابستان 1401، صص 113ـ87.
- شکوهی، سعید و قاسمی، حسین (1403)، «تاثیر جنگ 2022م اوکراین بر روابط ایران و روسیه؛ مطالعه‏ی موردی: دیدگاه نخبگان ایرانی»، مطالعات کشورها، 2(1)، 65ـ89.
- فلاح، احسان و عامري اسداالله، (1395)، «ريشه‏هاي بحران اوكراين و تاثير آن بر منافع ملي جمهوري اسلامي ايران»، فصلنامه مطالعات روابط بين‏الملل، سال نهم، شماره ٣٤، تابستان ١٣٩٥، صص ٨٦ –٨٧.
- کیانی، محمد؛ آقارب پرست، محمدرضا ؛ اسمعیلی، بشیر (1402)، «سناریوهای محتمل درباره‏ی استفاده‏ی روسیه از تسلیحات هسته‏ای در جنگ اوکراین»، فصلنامه تحقیقات سیاسی و بین‏المللی، شماره 55، صص 70ـ57.
- مرکز پژوهش‏های اتاق ایران (1400)، فرصت‏ها و تهدیدهای بحران اوکراین برای اقتصاد ایران.
- یزدی یحیی‏آبادی، اصغر؛ مجید معصومی و مهدی حسنی باقری (1399)، «مقایسه نظم سیاسی در منطقه غرب آسیا در راهبردهای سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران و روسیه»، جامعه‏شناسی سیاسی ایران، شماره 4، بهمن 1399، صص 2852ـ2875.
2.منابع لاتین - Astrov, Vasily; Grieveson, Richard; Kochnev, Artem; Landesmann, Michael; Pindyuk, Olga (2022), “Possible Russian invasion of Ukraine, scenarios for sanctions, and likely economic impact on Russia, Ukraine and the EU”, Policy Notes and Reports, No. 55, The Vienna Institute for International Economic Studies.
- Brunk, Ingrid and Monica Hakimi (2022), “Russia, Ukraine, and the Future World Order”, The American Journal of International Law, Vol. 116:4, pp. 687-697.
- Dator, James (1979), “The Futures of Cultures and Cultures of the Future.” In Marsella et al. (eds.), Perspectives on Cross Cultural Psychology, New York: Academic Press.
- Inayatullah, Sohail (2013), “Future Studies: Theories and Methods” https://www.researchgate.net/publication/281595208_Futures_Studies_Theories_and_Method
- Le Bec, Antoine and Marie Segur (2023), « Guerre en Ukraine », Futuribles International, N. 284, 2 mars 2023.
- Mearsheimer, John (2014), The Tragedy of Great Power Politics, Updated Edition, New York: W. W. Norton & Company.
- Mearsheimer, John J. (2009), “Reckless States and Realism”, International Relations, Vol 23, No 2, 2009, pp. 241-256.
- Niakooee, Amir and Hossein Rahdar (2021), “The Middle Est and Iran in Russia’s Foreign Policy after the Ukraine War”, Iranian Review of Foreign Affairs, Vol. 12, No. 2, Summer and Autumn 2021, pp. 493-524.
- Oualaalou, D., (2020), The Dynamics of Russia's Geopolitics: Remaking the Global Order. Cham: Springer International Publishing AG.
- Papa, Mihaela (2023), “How long will the dollar last as the world’s default currency? The BRICS nations are gathering in SouthAfrica this August with it on the agenda”, Fortune, June 24, 2023. Available at: https://fortune.com/2023/06/25/dollar-reserve-currency-brics-brazil-russia-india-china-south-africa/
- Schwartz, Peter (1995), “Scenarios: The Future of the Future”, Wired (October 1995).
- Tampubolon, Manotar (2022), “Russia’s Invasion of Ukraine and its Impact on Global Geopolitics”, European Scientific Journal,
ESJ, 18 (20), 48. https://doi.org/10.19044/esj.2022.v18n20p48 - Waltz, Kenneth (1979), Theory of International Politics, Boston: Addison-Wesley.
3.نشریات و سایت‏های خبری انصاف نیوز، 14 آبان 1401.
تابناک، 14 آبان 1402.
سفارت جمهوری اسلامی ایران در مسکو (https://russia.mfa.gov.ir)، 30/10/1400 RFI, February 2, 2023.