چهارچوبی نظری برای تحلیل رفتار گروه داعش
محورهای موضوعی : فصلنامه علمی تحقیقات سیاسی و بین المللیبهادر امینیان 1 , سید حسام الدین زمانی زمانی 2
1 - دانشیار دانشکده روابط بین الملل
2 - دانشجوی دانشکده روابط بین الملل وزارت امور خارجه
کلید واژه: سازه‌انگاری, هویت جمعی, واژه‌های کلیدی: گروه داعش, نظریههای روابط بین‌الملل, امنیت هستی شناختی,
چکیده مقاله :
چکیده گروه داعش به عنوان نمایشی نو از بنیادگرایی اسلامی افراطی، جنایت‌های بی‌شماری را در عراق و سوریه و دیگر کشورها به بهانه احیای خلافت اسلامی مرتکب شده است و به عنوان یک بازیگر مؤثر در روابط بین‌الملل نقش فزاینده‌ای را در معادلات بین‌المللی کنونی ایفا می‌کند. از این رو، در این پژوهش این مسأله مطرح است که آیا نظریههای مختلف موجود روابط بین‌الملل که حوزه مطالعاتی معطوف به یافتن قانونمندی‌های رفتاری در عرصه روابط بین‌الملل است، از قدرت تبیین انگیزه‌ها، اهداف، رویه‌ها و رفتار این گروه برخوردارند؟ یافته‌های این تحقیق نشان می‌دهد رفتارهای گروه‌های افراطی دینی یک فعالیت ابزاری مبتنی بر منطق خردگرایی هزینه – فایده نیست که بتوان به‌راحتی آنها را درک، کنترل یا مدیریت کرد. از طرف دیگر، قاعده رفتاری آنها با بسیاری از مفروضات اصلی تئوری‌های روابط بین‌الملل سازگاری ندارد. بنابراین، هیچ یک از انتخاب‌های خردگرایانه و جریان میانه امکان تحلیل جامع را ندارند. با این حال، مفاهیمی از چهارچوب تحلیلی سازه‌انگاری با نگاه به عوامل جامعه شناختی، هنجاری، هویت، فرهنگ و تاکید بر نقش گفتمان‌ها زمینه مناسب‌تری را برای تحلیل گروه‌های هویتی - ایدئولوژیک فراهم می‌آورد. از جمله این مفاهیم، توجه به مبانی مقوم هویت جمعی و توجه به امنیت هستی شناختی در کنار امنیت فیزیکی است که در تحلیل رفتار گروه داعش در عرصه روابط بین‌الملل از قدرت تبیینی بیشتری نسبت به نظریات جریان اصلی برخوردارند. این مقاله با بهره‌گیری از مبانی مقوم هویت جمعی نشان می‌دهد که چگونه تفسیر ایدئولوژیک از مذهب و قومیت، تاریخ تحقیر و سرخوردگی، روایت‌ها، انگاره‌ها و باورهای مشترک و همچنین، ترس از عدم تداوم هویت، اجتماع پیرامون و محیط مادی عمل به رفتارهای به شدت افراطی گروه داعش منجر شده است.
Abstract ISIS group as a new demonstration of extremist fundamentalism has committed numerous crimes in Iraq, Syria and other countries under the pretext of reviving Islamic Caliphate. The ISIS as an effective actor in international relations and has played an increasing role in current international arena. Therefore, the question is whether various international theories can explain the motives, objectives, method and behavior of this terrorist group? The finding of the study shows that the behavior of extremist religious group are not based on a logical or rationality model, therefore, it is not easy to understand, control or manage them. On the other hand their behavioral rules are not in accordance with most basic assumption of international relations theories. Thus none of the mainstream and midstream theories can comprehensively analyze their behavior. Nevertheless, concepts from constructivist analytical framework with a view to sociological, normative, identity and cultural factors with emphasis on the role of discourses can provide a better ground for analyzing the identity-ideological groups. The present article by taking the help of factors that strengthen the collective identity shows that historical humiliation, disillusionment and fear of discontinuity of their identity, hostile surrounding community and operating material atmosphere have led to extremely violent behavior by ISIS group.