مطالعه و معرفی یافته‌های فرهنگی مرتبط با دوره ساسانی در کاوش ضلع شرقی مسجد جامع ارومیه
محورهای موضوعی : باستان‌شناسی تاریخی
حامید نورسی
1
(دانشجوی دکتری باستان شناسی، گروه باستان شناسی ، دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه تهران، تهران، ایران.)
سامر نظری
2
(دانشجوی دکتری باستان‌شناسی، گروه باستان شناسی، دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه تهران، تهران، ایران.)
لیلا گرگری
3
(دانش آموخته کارشناسی ارشد باستان شناسی، گروه باستان‌شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد ابهر، ابهر)
بهنام قنبری
4
(دانش آموخته کارشناسی ارشد باستان شناسی، گروه باستان‌شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد ابهر، ابهر، ایران.)
عباس باورسایی
5
(دانش آموخته کارشناسی ارشد باستان شناسی، گروه باستان‌شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد ابهر، ابهر، ایران.)
کلید واژه: دوره ساسانی, مسجد جامع ارومیه, کاوش باستان‌شناسی,
چکیده مقاله :
شهر ارومیه، مرکز استان آذربایجان غربی، در شمال غربی ایران قرار دارد. بافت کهن این شهر به سبب وجود آثار متعدد دوران اسلامی شناخته شده است. حجم زیادی از شواهد تاریخی - فرهنگی موجود در بافت شهری ارومیه به دلیل قرارگیری در زیر بخش های شهری و مسکونی، آن گونه که شایسته است مورد مطالعه و شناسایی قرار نگرفته است. در تابستان سال ۱۳۹۷ به سبب عملیات خاک‌برداری در راستای مرمت و ساماندهی ضلع شرقی مسجد جامع ارومیه، شواهدی از ساختارهای معماری و یافته‌های منقول فرهنگی به دست آمد که پس از مناقشات بسیار، عملیات مرمت متوقف شد. در تابستان سال ۱۳۹۹ کاوش باستان شناختی باهدف شناسایی بقایای معماری و درک لایه های فرهنگی در محل گودبرداری انجام گرفت. با توجه به اهداف کاوش، به‌دست‌آمدن ساختارهای معماری و همچنین هدف‌گذاری اداره کل میراث فرهنگی استان آذربایجان غربی برای ایجاد سایت موزه در محل کارگاه های کاوش، دو گمانه پیشرو برای شناسایی لایه های فرهنگی پایین تر از ساختارهای دوران اسلامی ایجاد شد که شواهدی از مواد فرهنگی مرتبط با دوره ساسانی به دست آمد. در این نوشتار سعی بر آن است تا ضمن معرفی یافته های فرهنگی به‌دست‌آمده، با استفاده از روش گاهنگاری نسبی، به مطالعه و مقایسه یافته های فرهنگی به دست آمده با سایر محوطه های شناخته شده دوره ساسانی در غرب ایران پرداخته شود. روش تحقیق این پژوهش به‌صورت تاریخی، توصیفی - تحلیلی است و جمع‌آوری یافته‌ها با مستندنگاری میدانی و مطالعات کتابخانه ای انجام شده است.
Urmia City, the capital of West Azerbaijan Province in northwestern Iran, holds a rich historical background with numerous Islamic era structures. Despite this, the historical-cultural evidence in Urmia has been less studied due to its location beneath urban and residential buildings. In 2017, due to the digging operation for the restoration and organization of the eastern side of the Urmia Grand Mosque, evidence of evidence of architectural structures and cultural artifacts was obtained. However, disputes led to the suspension of the restoration operation. Subsequently, in 2019, archaeological excavations were initiated to identify architectural remnants and understand the site's cultural layers. Aligning with the excavation's objectives and the General Department of Cultural Heritage's goal to establish a museum site, two trenches were excavated. Notably, evidence of cultural materials from the Sassanid period beneath Islamic-era structures was uncovered. This paper, while studying and relative chronology of cultural findings of the Urmia Grand Mosque, compares them with findings of Sassanid sites in western Iran. The data of this research has been collected by documentary and field methods, and this study has been carried out by descriptive-analytical approach.
_||_