اخلاق و مولّفه های سنّتی و معاصر آن در شعر نیما

محورهای موضوعی : شاهنامه

محمدحسین نیکداراصل ¹ , داوود رمضانی پارسا ² , علیرضا شانظری ³

1 - استادیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه یاسوج
2 - دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه یاسوج
3 - استادیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه یاسوج

تاریخ دریافت : 1396/02/19 تاریخ پذیرش : 1396/02/19 تاریخ انتشار : 1395/12/01

کلید واژه: محتوا, نیما, شعر معاصر, اخلاق سنّتی و اخلاق معاصر,

چکیده مقاله :

کمتر اتّفاقی مانند مشروطه توانسته است بنیان های اجتماعی، سیاسی و فرهنگی این سرزمین را دست خوش دگرگونی و تحوّل کند. این تحوّل بیش از هر چیز دیگری حاصل تأثیر ارتباط با غرب است؛ غربی که پس از قرون وسطی و مرکز قرار دادن انسان و دغدغه های او به‌عنوان مهم ترین مسأله پیش رو، پس از تجربه رنسانس و انقلاب صنعتی، به مدرنیته رسید. در فرایند تأثیر مدرنیته غرب بر ایران، شعر و ادب فارسی نیز برکنار نبود و نگرش های جدیدی را درباره ویژگی‌های اثر ادبی به وجود آورد؛ ویژگی هایی که با ظهور نیما به پختگی مطلوب خود دست یافت. در این تغییر نگرش، یکی از مقوله هایی که از حیث رویکرد مولفّه های جدیدی را به خود دید، اخلاق است. اخلاق در این دوره، در کنار مضامین سنّتی خود، مولّفه های جدیدی را که حاصل تجربه مدرنیته و به موازات آن تغییر ساختارهای اجتماعی و روابط بین فردی است، تجربه کرد؛ مولّفه هایی مانند وطن پرستی، انسان دوستی، آزادی و ... . این مقاله سعی دارد در کنار پرداختن به مضامین سنّتی اخلاق در شعر نیما، به بررسی مولّفه های تازه ای که نتیجه این دگرگونی فکری و ادبی است، در شعر او به‌عنوان مطرح ترین نظریه پرداز این تغییر و تحوّل بپردازد.

چکیده انگلیسی:

Constitution movement is one of the seldom events that have revolutionized social, political and cultural foundations of Iran. This change has been the result of connection with the west; the west which after medieval period, human- centrism, renaissance and industrial revolution has arrived at modernity. In this impact of western modernity on Iran, Persian literature was amongst the constituents and offered new attitudes on features of literary works: features which matured when Nima appeared. In this attitude shift, Ethics was one of the things. In addition to its traditional contents, ethics experienced new things which were the result of modernity and a change in social structures and personal relations; things like patriotism, philanthropy, freedom, and etc. This essay reviews traditional contents of ethics in poetry of Nima and provides a scrutiny of new constituents in his poetry which were the result of the intellectual and literary transformation, for he was the most influential theorist of this transformation.  

منابع و مأخذ:

1- آل­احمد، جلال.(1357). هفت مقاله. تهران: رواق.

2- اسلامی ندوشن، محمدعلی.(1391). جام جهان­بین. تهران: قطره.

3- پرهام، سیروس.(1336). رئالیسم و ضد رئالیسم.تهران: نیل.

4- پورنامداریان، تقی.(1389). خانه­ام ابری است. تهران: مروارید.

5- ثروتیان، بهروز.(1375). اندیشه و هنر در شعر نیما. تهران: نگاه.

6- جعفری، مسعود.(1388). سیر رمانتیسم در ایران. تهران: مرکز.

7- حقوقی، محمد.(1391). شعر زمان ما. تهران: نگاه.

8- دستغیب، عبدالعلی.(1385). پوئتیک(شعرآفرینی نیما یوشیج). مجله­ گوهران، شماره­ 14و13. ص. ص. 87-74.

9- دیچز، دیوید.(1388). شیوه­های نقد ادبی. ترجمه­ محمدتقی صدقیانی و غلامحسین یوسفی. تهران: علمی.

10- سارتر، ژان­پل.(1361). اگزیستانسیالیسم و اصالت بشر. ترجمه­ مصطفی رحیمی. تهران: نیلوفر.

11- شمس لنگرودی، محمد.(1390). از جان گذشته به مقصود می­رسد. رشت: فرهنگ ایلیا.

12- ---------------.(1387). تاریخ تحلیلی شعر نو.تهران: مرکز.

13- صانعی دره­بیدی، منوچهر.(1387). فلسفه­ اخلاق و مبانی رفتار. تهران: سروش

14- ضیاءالدینی، علی.(1389). جامعه­شناسی شعر نیما. تهران: نگاه.

15- طاهباز، سیروس.(1387). کماندار کوهستان. تهران: ثالث.

16- طیب­زاده، امید.(1387). نگاهی به شعر نیما یوشیج. تهران: نیلوفر.

17- عالی، یوسف.(1390). جریان­شناسی شعر معاصر. تهران: ثالث.

18- عباسی، حبیب­الله.(1385). جوهر زمان (تحلیل جامعه­شناختی منظومه­ کار شب­پای نیما)، فصل­نامه­ پژوهش­های ادبی، شماره­ 13 و 12. ص. ص. 190- 163.

19- کریمی حکاک، احمد.(1389). طلیعه­ تجدد در شعر فارسی. تهران: مروارید.

20- مختاری، محمد.(1392). انسان در شعر معاصر.تهران: توس.

21- مدرّسی، محمدرضا.(1388). فلسفه­ اخلاق. تهران: سروش.

22- یوشیج، شراگیم.(1388). یادداشت­های روزانه­ نیما یوشیج. تهران: مروارید.

23- یوشیج، نیما.(1389). مجموعه­ کامل اشعار. تهران: نگاه.

24- یوشیج، نیما.(1368). نامه­ها. به کوشش سیروس طاهباز. تهران: دفترهای زمانه.

25- --------.(1368). درباره­ هنر و شعر و شاعری. به کوشش سیروس طاهباز. تهران: دفترهای زمانه.

1. Al-e Ahmad, Jalal. (1357). Seven Essays. Tehran: Revagh.


2. Islami Nodooshan, Mohammad Ali. (1370). The World Showing Cup. Tehran: Qatreh.


3. Parham, Siroos. (1336). Realism and Anti-Realism. Tehran: Nile.


4. Poornamdarian, Taghi. (1389). My Home is Cloudy. Tehran: Morvarid.


5. Servatian, Behrouz. (1375). The Thought and Art in the Poetry of Nima. Tehran: Negah.


6. Ja'fari, Masoud. (1388). Development of Romanticism in Iran. Tehran: Markaz.


7. Hoqooqi, Mohammad. (1391). The poetry of Our Days. Tehran: Negah.


8. Dast Gheib, Abdul Ali. (1385). Poetic (Poetry of Nima Jushij). Goharan, 13,14, pp.74-87.


9. Ditches, David. (1388). Methods of Literary Criticism. Tehran: Elmi.


10. Sartre, Jean Paul. (1361). Existentialism and Humanism. Tehran: Niloofar.


11. Shams Langroudi, Mohammad. (1390). The Sacrificial One Arrives at the Goal. Rasht: Farhang-e Ilia.


12. Shams Langroudi, Mohammad. (1387). The Analytic History of New Poetry. Tehran: Markaz.


13. Saneyee Dare bidi, Manouchehr. (1387). Philosophy of Ethics and Basics of Behavior. Tehran: Soroush.


14. Ziae al-dini, Ali. (1389). Psychology of the poetry of Nima. Tehran: Negah.


15. Tahbaz, Siroos. (1387). The Archer of the Mountains. Tehran: Sales.


16. Taiieb Zadeh, Omid. (1387). A Look at the Poetry of Nima Jushij. Tehran: Niloofar.


17. Abbasi, Habibullah. (1385). The Essence of Time (A Sociological Analysis of 'Shab Pay' Verse of Nima), Literary Investigation Quarterly, 12,13. Pp. 163-190.


18. Karimi Hakak, Ahmad. (1389). Beginning of Modernity in Persian Poetry. Tehran: Morvarid.


19. Mokhtari, Mohammad. (1392). Man in Contemporary Poetry. Tehran: Toos.


20.  Modarresi, Mohammad Reza. (1388). Philosophy of Ethics. Tehran: Soroush.


21.  Jushij, Shragim. (1388). Daily Notes of Nima. Tehran: Morvarid.


22. Jushij, Nima. (1389). Complete Works. Tehran: Negah.


23. Jushij, Nima. (1368). Letters. Tehran: Daftarhaye Zamane.


24. Jushij, Nima. (1368). About Art, Poetry, and Poesies. Tehran: Daftarhaye Zamane.