بررسی شگردها و تحلیل آموزه های تعلیمی در هدایت نامة عبدالرحیم شیروانی
محورهای موضوعی : شاهنامه
صدیقه درستی
1
(دانشجوی دکتری گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد خوی، دانشگاه آزاد اسلامی، خوی، ایران)
مجتبی صفرعلیزاده
2
(استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد خوی، دانشگاه آزاد اسلامی، خوی، ایران (نویسنده مسؤول))
شهریار حسن زاده
3
(استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد خوی، دانشگاه آزاد اسلامی، خوی، ایران)
کلید واژه: عبدالرحیم شیروانی, آموزه های تعلیمی, منظومة هدایت نامه,
چکیده مقاله :
اشعار تعلیمی بخش رایج و گستردة ادب فارسی است که به شأن اثر و اندیشة دارندة آن در جنبه های تعلیمی به صورت نظری و عملی، از دیدگاه ادبی، اهمیت داده است. هدایت نامة میرزا عبدالرحیم شیروانی متخلّص به حزین، از سخن سرایان قرن دوازدهم هجری قمری سرشار از آموزه های تعلیمی دورة قاجار است. این منظومة خطّی که در شمار آثار ارزشمند اخلاقی ـ حکمی است، تاکنون شناخته نشده است. هدایت نامه برای هدایت طالبان معرفت، اثری تعلیمی است که مضامین و معانی تعلیمی آن برپایة معارف دینی و فرهنگ اجتماعی و آموزه های اخلاقی قرار گرفته است و شاعر به اقتضای گفتمان رایج آموزشی به ایفای مسئولیت فکری و هنری پرداخته است. نگارندگان در این پژوهش بر آن اند تا ضمن معرفی اجمالی منظومة هدایت نامه، جایگاه و تأثیر آموزه های دینی و اخلاقیِ به کاررفته در این اثر را بررسی کنند. نتایج به دست آمده در این پژوهش بیانگر این است که شاعر فردی پرمایه بوده و به اقتضای موقعیّت، در حکایات خود معیارهای تعلیمی را بیان کرده است. در این اثر آموزه های اخلاقیِ مثبتِ نیکی به والدین، دعا، شکرگزاری، تقوا، امید، وفای به عهد و... فراوانی بسیاری دارد.
Didactic poems are an extensive part of Persian literature. From a literary point of view, these poems reflect the dignity of the work and the thought of the poet in didactic aspects, both theoretically and practically. Hedāyat Nāme (means letter for guidance) written by Mieza Abd al-Rahim Shirvani, whose pen name is Hazin, and he is one of the orators of the twelfth century AH, is replete with the didactic teachings in the Qajar period. This manuscript collection, which is one of the valuable moral works has not been known yet. For the sake of the seekers of wisdom, Hedāyat Nāme is a didactic work whose educational themes and meanings are based on the religious knowledge, social culture, and the moral teachings in which the poet has an intellectual and artistic responsibility based upon the common educational discourse. In this study, the authors intend to introduce briefly the system of guidance and examine the status and impact of religious and moral teachings used in this work. The results of the research indicate that the poet is a sophisticated person expressing educational criteria in his anecdotes according to the situation. In this work, the positive moral teachings of kindness to parents, prayer, gratitude, piety, hope, fulfilling the promise, etc. occurred frequently.
_||_