تحلیلی بر چالشهای حقوق مالکیت معنوی درباب توکن های غیرمثلی
علی کمیلی پور
1
(
استادیار، گروه حقوق، واحد نجف آباد، دانشگاه آزاد اسلامی نجف آباد، ایران. نویسنده مسئول.
)
محسن شکری
2
(
کارشناسی ارشد، گروه حقوق، واحد نجف آباد، دانشگاه آزاد اسلامی نجف آباد، ایران.
)
کلید واژه: ضمانت اجرا, حمایت, مالکیت معنوی, ارز دیجیتال, توکن های غیرمثلی,
چکیده مقاله :
یکی از ارزشمندترین مفاهیم در دنیای امروز، رفع دغدغه مالکیت معنوی در فضای واقعی و بخصوص فضای دیجیتال است. چرا که برای رفع دغدغه مالکیت معنوی نیاز است که راه حل های بهروزی بر بستر بلاکچین عرضه شود تا در قالب آن ها این فضای حقوق مالکیت معنوی به حوزه ای امن و مطمئن تبدیل شود. در جهت عملی کردن این امر، امروزه توکن های غیرقابل تعویض برای تصاحب حق مالکیت یک دارایی واقعی یا دیجیتال تحت عنوان یک سند دیجیتالی مورد استفاده قرار می گیرند. و بلاکچین با ایجاد توکن های غیر قابل معاوضه که روی بلاکچین ارزهای دیجیتال ساخته و جابه جا می شوند باعث شده هنرمندان دنیا اعم از نقاشان ، معماران ، موسیقیدانان ، دیجیتال آرتیست ها ، گرافیست ها ، انیماتورها و فیلم سازان که عمدتاً از آثار هنری خلق شده خود کسب درآمد داشتند و یا بعضاً مالکیت معنوی آنها را به جهت کسب درآمد از آثار هنری واگذار می کردند. همواره با مشکل کپی شدن آثار و ناکارآمدی قوانین کپی رایت و همچنین مشکل فروش آثار تقلبی و واسطه گری آثار هنری مواجه بودند، به راه حل ویژه ای دست پیدا کنند.این پژوهش به دنبال تبیین رفع دغدغه مالکیت معنوی در فضای واقعی و دیجیتال است. لذا در این پژوهش به دنبال واکاوی کاربرد توکن های غیر مثلی و تاثیرآن در مالکیت معنوی با توجه به الهام گیری از مطالب مشابه با روش توصیفی-تحلیلی میباشیم که به عنوان نتیجه می توان بیان کرد که توکن های غیرمثلی نیازمند رواج گسترده در جوامع، وضع قانون گذاری مناسب، بسترسازی سیستماتیک و ایجاد تمایل در نهادهای دولتی و غیردولتی جهت استفاده توکن های غیرمثلی در حمایت بیشتر از حقوق مالکیت معنوی است.
چکیده انگلیسی :
One of the most valuable concepts in today's world is to solve the concern of intellectual property in the real space and especially in the digital space. Because in order to solve the concern of intellectual property, it is necessary to offer up-to-date solutions on the platform of blockchain, so that in their form this space of intellectual property rights becomes a safe and secure area. In order to implement this, today non-fungible tokens are used to acquire the right of ownership of a real or digital asset under the title of a digital document. And blockchain, by creating NFT tokens that are created and moved on the blockchain of digital currencies, has made the artists of the world, including painters, architects, musicians, digital artists, graphic artists, animators and filmmakers, who are mainly created from works of art. They earned their own money. Or sometimes they gave away their intellectual property in order to earn money from works of art. They were always faced with the problem of copying works and the ineffectiveness of copyright laws, as well as the problem of selling fake works and mediation of works of art, to find a special solution. This research seeks to explain the solution to the concern of intellectual property in the real and digital space. Therefore, in this research, we seek to analyze the use of NFT tokens and its impact on intellectual property by taking inspiration from similar materials with a descriptive-analytical method. enactment of appropriate legislation, systematic foundation and creation of desire in governmental and non-governmental institutions to use non-proprietary tokens in further protection of intellectual property rights.
An Analysis of Intellectual Property Rights Challenges Regarding Non-equivalent Tokens
Abstract
One of the most valuable concepts in today's world is to solve the concern of intellectual property in the real space and especially in the digital space. Because in order to solve the concern of intellectual property, it is necessary to offer up-to-date solutions on the platform of blockchain, so that in their form this space of intellectual property rights becomes a safe and secure area. In order to implement this, today non-fungible tokens are used to acquire the right of ownership of a real or digital asset under the title of a digital document. And blockchain, by creating NFT tokens that are created and moved on the blockchain of digital currencies, has made the artists of the world, including painters, architects, musicians, digital artists, graphic artists, animators and filmmakers, who are mainly created from works of art. They earned their own money. Or sometimes they gave away their intellectual property in order to earn money from works of art. They were always faced with the problem of copying works and the ineffectiveness of copyright laws, as well as the problem of selling fake works and mediation of works of art, to find a special solution. This research seeks to explain the solution to the concern of intellectual property in the real and digital space. Therefore, in this research, we seek to analyze the use of NFT tokens and its impact on intellectual property by taking inspiration from similar materials with a descriptive-analytical method. enactment of appropriate legislation, systematic foundation and creation of desire in governmental and non-governmental institutions to use non-proprietary tokens in further protection of intellectual property rights.
Keywords: Intellectual property, NFT tokens, Guarantee, Protection, Cryptocurrency.
تحلیلی بر چالشهای حقوق مالکیت معنوی درباب توکن های غیرمثلی
چکیده
یکی از ارزشمندترین مفاهیم در دنیای امروز، رفع دغدغه مالکیت معنوی در فضای واقعی و بخصوص فضای دیجیتال است. چرا که برای رفع دغدغه مالکیت معنوی نیاز است که راه حل های بهروزی بر بستر بلاکچین عرضه شود تا در قالب آن ها این فضای حقوق مالکیت معنوی به حوزه ای امن و مطمئن تبدیل شود. در جهت عملی کردن این امر، امروزه توکن های غیرقابل تعویض برای تصاحب حق مالکیت یک دارایی واقعی یا دیجیتال تحت عنوان یک سند دیجیتالی مورد استفاده قرار می گیرند. و بلاکچین با ایجاد توکن های غیر قابل معاوضه که روی بلاکچین ارزهای دیجیتال ساخته و جابه جا می شوند باعث شده هنرمندان دنیا اعم از نقاشان ، معماران ، موسیقیدانان ، دیجیتال آرتیست ها ، گرافیست ها ، انیماتورها و فیلم سازان که عمدتاً از آثار هنری خلق شده خود کسب درآمد داشتند و یا بعضاً مالکیت معنوی آنها را به جهت کسب درآمد از آثار هنری واگذار می کردند. همواره با مشکل کپی شدن آثار و ناکارآمدی قوانین کپی رایت و همچنین مشکل فروش آثار تقلبی و واسطه گری آثار هنری مواجه بودند، به راه حل ویژه ای دست پیدا کنند.این پژوهش به دنبال تبیین رفع دغدغه مالکیت معنوی در فضای واقعی و دیجیتال است. لذا در این پژوهش به دنبال واکاوی کاربرد توکن های غیر مثلی و تاثیرآن در مالکیت معنوی با توجه به الهام گیری از مطالب مشابه با روش توصیفی-تحلیلی میباشیم که به عنوان نتیجه می توان بیان کرد که توکن های غیرمثلی نیازمند رواج گسترده در جوامع، وضع قانون گذاری مناسب، بسترسازی سیستماتیک و ایجاد تمایل در نهادهای دولتی و غیردولتی جهت استفاده توکن های غیرمثلی در حمایت بیشتر از حقوق مالکیت معنوی است.
واژگان کلیدی : مالکیت معنوی ، توکن های غیرمثلی ، ضمانت اجرا ، حمایت ، ارز دیجیتال.
مقدمه
امروزه پروژه های متاورس و پلتفرم های رسانه اجتماعی رمزارزها در دست توسعه هستند و جدای از ارزهای دیجیتال ، توکن های غیرمثلی یکی دیگر از ارزهایی است که محبوبیت آن در بین سرمایه گذاران افزایش یافته است.
نگارندگان در این مقاله برای حفاظت از حقوق مالکین و سرمایه گذاران توکن غیر مثلی به دنبال این هستند که جایگاه توکن های غیر مثلی را در حقوق مالکیت معنوی تبیین کند. همچنین با بررسی و تبیین توکن های غیر مثلی با نقش حمایتی که از دارایی های معنوی به عمل می آورد چالش های حقوقی و غیر حقوقی را با استفاده از منابع موجود، برطرف کنند.
باید توجه نمود که اگر هر یک از این پروژه های مربوط به توکن های غیر مثلی در معرض خطر نقض حقوق کپی رایت و یا نقض حقوق آثار تولید شده قرار بگیرند، تمام ارزش نگهداری شده و حقیقی درون بازار را از دست می دهند. این امر میتواند ضربه مهلکی برای اقتصادهای نوظهور به حساب بیاید. وجود بستری ایمن و منصفانه در زمینه توکن های غیر قابل تعویض یکی از نیازمندی هایی است که باید از دنیای سنتی به فضای دیجیتال گام می نهاد. البته نباید فراموش نمود که توکن های غیر مثلی بستر مهمی را برای بخش هایی مثل بازی، موسیقی، تولید محتوای آنلاین و آفلاین و غیره فراهم کرده اند و لزوم حفظ ایمنی این حیطه نوظهور از واجب ترین موضوعات مطرح در دنیای مبتنی بر بلاکچین است.
نگارندگان درصددپاسخ به این سوال هستند که نقش توکن های غیرمثلی در حمایت از حقوق مالکیت معنوی چیست و چه آثاری دارد.
افزون براین، باید توجه نمود که ایجاد، توزیع، مالکیت و تجارت توکن های غیرمثلی پدیده های جدیدی هستند که مسائل حقوقی زیادی را مطرح می کنند که بسیاری از آنها مبهم یا حل نشده هستند. در خصوص ارتباط توکن های غیرمثلی با حقوق مالکیت معنوی می توان به خلاقیت فکری که یکی از پایه های مالکیت معنوی است اشاره کرد. که از آثار ادبی و هنری گرفته تا طرح ها، نمادها و حتی نام ها را شامل می شود. این ثمرات کار ذهنی را می توان تحت چارچوب های قانونی، که به عنوان حقوق مالکیت معنوی شناخته می شود، تنظیم و محافظت کرد. حقوق انحصاری و انحصارها در قلب مالکیت معنوی قرار دارند. و وقتی شخصی توکن غیرمثلی خریداری می کند مجموعه ای که شامل کدها می شود را به عنوان ابرداده شناخته می شود، و به نسخه واقعی آن اثر پیوند می دهد. این ابرداده در بلاکچین نوشته می شود و حاوی اطلاعاتی درباره محل قرارگیری اثر اصلی و مالک آن نسخه خاص از اثر است. این مانع از دانلود و مشاهده آثار هنری دیجیتال توسط شخص دیگری نمی شود.
در این مقاله با روش توصیفی- تحلیلی طی دو بخش این موضوع را تحلیل خواهیم نمود.
1. ارتباط حقوق مالکیت معنوی با توکن غیرمثلی
ساده ترین راه برای درک توکن های غیرمثلی با استفاده از یک قیاس از چاپ محدود یک اثر هنری است. در دنیای فیزیکی، یک هنرمند چاپ فیزیکی را امضا میکند و یک شماره چاپی را درج میکند (مثلاً یکی از پنج). امضای هنرمند و شماره چاپ اثر هنری نیست، بلکه وسیله ای برای احراز هویت اثر هنری است. در دنیای توکن غیرمثلی ، یک توکن غیرمثلی، نمایانگر فرم دیجیتال امضای هنرمند و شماره چاپی است که با دارایی اساسی مرتبط است.
بطورکلی توکن های غیرمثلی فرصت ها و خطرات بالقوه زیادی را برای مشاغل ایجاد می کنند. باید در شرایط فروش توکن غیرمثلی و/یا قرارداد هوشمند کدگذاری شده در توکن غیرمثلی ، که به بهترین وجه به کسب و کار اجازه میدهد مالکیت معنوی خود را نیز کنترل کند، باید مشخص شود که چه چیزی مجاز است و چه چیزی غیرمجاز است. همچنین باید نظارت مناسبی بر استفاده از مالکیت معنوی کسب و کار توسط اشخاص ثالث (اعم از خریداران توکن غیرمثلی یا اشخاص ثالث) و اقدامات انجام شده در صورت لزوم وجود داشته باشد. واضح است که مسائل زیادی برای بررسی وجود دارد و در نهایت چگونگی تکامل قانون باید دیده شود(راموس،2022).
1-1- ارتباط حق تألیف با توکن غیرمثلی
قانون حق چاپ از همه آثار هنری اصلی محافظت می کند و به خالق آن ها حقوق انحصاری برای تکثیر و توزیع کپی یا مشتقات اعطا می کند.که این حقوق به عنوان کپی رایت شناخته می شوند. برخلاف علائم تجاری، حق تکثیر زمانی به دست می آید که اثر هنری بر روی یک «رسانه ملموس ثابت» مانند کاغذ، بوم، سیدی و دیویدی و کدهای دیجیتال ایجاد می شود. در حالی که این بدان معناست که برای به دست آوردن حق چاپ برای کار شما نیازی به ثبت نام نیست، اما جستجوی حمایت یا تسکین در برابر ناقضان فقط با ثبت اثر خود در اداره حق نسخه برداری انجام می شود(سولاکشیا،2021).
هر هنرمند یا صاحب حق چاپ می تواند توکن غیرمثلی آثار خود را ایجاد، توزیع و به فروش برساند. توکن غیرمثلی ضرب شده، در این مورد، متعلق به خریدار خواهد بود، اما هرگز این کار اساسی نخواهد بود. بنابراین تا جایی که خالق توکن غیرمثلی مالک حق چاپ اثری است که آن را نمایندگی می کند، هیچ گونه نقض حق نسخه برداری نباید رخ دهد. با این حال، اکثر مشکلات کپی رایت ناشی از عدم تطابق بین صاحب اثر اصلی و خالق توکن غیرمثلی آن است. در این مورد، معافیت استفاده منصفانه، متخلفان را از غیر نقض کننده آثار هنری دارای حق چاپ متمایز می کند(کلارک،2021).
خرید توکن غیرمثلی به معنای خرید تأییدیه مالکیت یک دارایی به عنوان یک فایل دیجیتال است، اما لزوماً مالکیت خود دارایی اساسی را منتقل نمی کند. توکن های غیرمثلی اشکال مختلفی دارند (و شرایط مالکیت متفاوت خواهد بود)، خریدار یک توکن غیرمثلی حق مالکیت یک اثر اساسی و یک گواهی تایید شده دیجیتالی را به دست می آورد. و مالکیت را تأیید می کند. و وقتی یک توکن غیرمثلی خریداری می شود، حق چاپ آثار هنری دیجیتال را به دست نمی آورید. در واقع، وضعیت اساساً مانند این است که شما در حال خریدن یک تابلو هستید. وقتی یک تابلو می خرید، فقط خود اثر هنری فیزیکی را میخرید و نه توانایی ساخت و فروش کپی یا خلق آثار جدید که به طور کامل یا اساسی اصل را بازتولید می کنند. همین امر در مورد توکن های غیرمثلی نیز صادق است: هیچ حق چاپی به طور خودکار به دست نمی آید. و خریدار فقط مالکیت نسخه خاصی از توکن غیرمثلی را در قالب یک رسید امضا شده رمزنگاری شده دریافت میکند. در اینجا، دو موضوع مهم است:
اول، خریدار تنها از نسخه خریداره شده حقوقی دارد، و دوم، خریدار فقط مالکیت اثر خریداری شده را دارد و حق چاپ اصلی آن متعلق به پدیدآورنده است. هر توکن غیرمثلی یک شماره سریال منحصر به فرد یا "اثر انگشت" (هش) دارد که قابل تکرار نیست. از آنجایی که هش یک کلید رمزنگاری است که از یک فایل دیجیتال تولید میشود، این فقط برابر با یک کپی از آن ماده خواهد بود. با این حال، نشان می دهد که مالکیت توکن غیرمثلی لزوماً سودمند نیست. با این وجود، اینجا جایی است که صدور مجوز و قراردادهای هوشمند کمک می کند.
مسائل پیچیده تر زمانی به وجود می آیند که شخصی یک توکن غیرمثلی از یک اثر موجود را ایجاد می کند و میفروشد که هیچ حق مالکیتی در آن ندارد، چه در خود اثر یا حق چاپ در آن. در حالی که بدون شک از نظر اخلاقی مورد بحث است، اما چنین فعالیتی ذاتاً غیرقانونی نیست. طبق قانون کپی رایت، زمانی که حق تکثیر منقضی شد و اثری در مالکیت عمومی قرار گرفت (که در بریتانیا 70 سال پس از مرگ هنرمند اتفاق میافتد) هیچ مانعی برای کپی کردن (مثلاً یک عکس) از آن وجود ندارد. سپس کپی آن کار را بازاریابی می کند (چه به عنوان توکن غیرمثلی یا غیره). در واقع، دیجیتالی کردن و متعاقب آن صدور مجوز آثار هنری توسط موزه ها و گالری هایی که آنها را نگهداری میکنند، برای بیش از دو دهه عملی رایج بوده است (اگرچه خود موضوعی بدون بحث نیست). با این وجود، تصور یک شخص ثالث غیرمرتبط که از چنین کپی هایی درآمدزایی می کند، سناریوی متفاوتی است و ممکن است کمی شبیه حمله ای آشکار به مالکیت عمومی باشد که قابل قبول نباشد. همچنین ممکن است شرایط و ضوابط قراردادی تحمیل شده توسط بسیاری از موزه ها و گالری ها را نقض کند(سولاکشیا،2021).
در خصوص حقوق دارندگان توکن غیرمثلی ، صرفاً داشتن، فروش، قرض دادن یا انتقال خود توکن غیرمثلی بسته به شرایط خاص بازاری است که در آن خرید خود را انجام می دهید. هر بازار و حتی هر محصول جداگانه ممکن است شرایط متفاوتی داشته باشد، بنابراین همیشه باید قبل از فروش این شرایط به طور کامل بررسی شود تا خریدار بداند دقیقاً چه چیزی را خریداری می کند(کوآنگ،2022).
به طورکلی زمانی که توکن غیرمثلی مربوط به کار خلاقانه را بدست می آورید. هرگونه بازتولید، توزیع یا انطباق غیرمجاز از توکن غیرمثلی ممکن است نقض حق چاپ تلقی شود زیرا مستلزم کپی کردن اثر خلاقانه و ارسال آن برای مشتری است. به دلیل ماهیت غیرمتمرکز مالکیت توکن های غیرمثلی و تغییر ناپذیری تراکنش های بلاکچین، اجرای حقوق مالکیت معنوی در برابر خریدار می تواند پس از فروخته شدن توکن غیرمثلی چالش برانگیز باشد. یک توکن غیرمثلی معمولاً به یک آدرس کیف پول دیجیتال (درست مانند یک حساب بانکی) مرتبط است، اما بدون تعیین هویت صاحب کیف پول دشوار است. بنابراین، استفاده از اخطارها و گزارش های حذف قوی (اما قانونی) می تواند از فروش توکن های غیرمثلی در وهله اول جلوگیری کند. و بطور خلاصه با توجه به ابهامات فراوان، بهتر است به خریدار توصیه شود که بررسی های دقیقی انجام دهد. زیرا به طور خاص، می خواهیم بدانیم که آیا فروشنده واقعاً خالق اثر است، عنوان خوبی برای آن دارد و از هر شخص ثالثی که مالکیت معنوی او در کار دیجیتالی وجود دارد، مجوز گرفته است. و شرایط هر پلتفرمی باید بررسی شود تا اطمینان حاصل شود که مشخص است چه چیزی واقعاً برای خرید در دسترس است. به همان اندازه مهم، دقت لازم برای بررسی اینکه هم هنرمند و هم سایتی که دارایی دیجیتال در آن میزبانی شده است، معتبر هستند یا خیر. و این امر می تواند منجر به شکایت علیه افراد یا پلتفرم های درگیر در فروش غیرمجاز شود.
2-1. ارتباط ثبت اختراعات با توکن غیرمثلی
با اینکه حوزه ان اف تی کاربردهای زیادی دارد، اما کاربرد واقعی آن در دنیای فیزیکی نسبتا کم است. یکی از این حوزهها، مالکیت معنوی1 است. ثبت اختراع و نشان تجاری یک فرآیند طولانی، هزینهبر و همچنین زمانبر است که ممکن است برای علامت تجاری ماهها و برای حق اختراع سالها طول بکشد. اما در طرف مقابل، با کمک ویژگیهای منحصربهفرد فناوری توکن غیر مثلی، امکان تسریع این پروسه بهصورتی دقیق و مطمئن نسبت به حفاظت از مالکیت یک دارایی معنوی وجود دارد. بنابراین دارندگان حق اختراع میتوانند از چنین نوآوری بهره ببرند. این کار قابلیت توکنیزه کردن داراییهای تحت مالکیت را به آنها میدهد. از آنجایی که هر تراکنش روی یک بلاکچین ثبت میشود، ردیابی و تغییرات مالکیت نیز سادهتر است. و مالک حق ثبت اختراع تنها حق ساخت، استفاده، ارائه یا فروش آن اثر را دارد(سولاکشیا،2021).
توکنهای غیر قابل معاوضه همچنین با دموکراتیک کردن اعطای مجوز از طریق اینگونه توکنها، باعث تسهیل تولید درآمد حقوق اختراع میشوند. این فناوری با درونی کردن روشهای خودکار جمعآوری حق امتیاز درون کار مالک، در هر بار کسب مجوز، مزیت مالی را برای وی به ارمغان میآورد(کلارک،2021).
دارایی های حق انحصاری به صاحبان بلاکچین توکن های غیرمثلی اجازه میدهند فناوری هایی را که برای توکن های غیرمثلی خود استفاده میکنند مجوز دهد و به مصرف کنندگان اجازه می دهد که کلکسیون های اصیل برند را در اختیار داشته باشند. به عنوان مثال، برند معروف کفش نایکی دارای حق امتیازی برای تولید «دارایی دیجیتال رمزنگاری برای کفش» است که به مصرف کنندگان اجازه میدهد اصالت کالای خریداریشده را تضمین کنند و در عین حال نسخه دیجیتالی کلکسیونی کفش خود را در کیف پول خود داشته باشند. با این حال، لازم به ذکر است که اختراع ثبت شده باید جدید باشد و واجد شرایط حمایت از حق ثبت اختراع باشد(کوآنگ،2022).
3-1. ارتباط علائم تجاری با توکن غیرمثلی
علائم تجاری استفاده از نام تجاری دیگری را غیرقانونی می کند که به طور گیج کننده ای مشابه نامی است که قبلاً وجود دارد. چنین حفاظتی در کنار رشد نوآوری، یک دستور کار ضروری برای هر تاجر است. و هنگامی که یک تاجر سعی می کند یک توکن غیرمثلی برای یک دارایی اساسی ایجاد کند، اولین و مهمترین استراتژی او منحصر به فرد بودن در بازار است. با این حال، وقتی یک طرف غیرمجاز یا رقیب سعی میکند آن توکن غیرمثلی را با استفاده از علائم تجاری که مالک دارایی ثبت کرده بدون اجازه مالک دارایی مینت کند یا بفروشد، این عمل منجر به نقض علامت تجاری میشود. دفتر مالکیت معنوی اروپا2 دستورالعمل هایی را برای علائم تجاری مربوط به کالاهای مجازی و توکن های غیرمثلی تعیین می کند.و صاحبان برندها از طریق تلاش برای ایمن سازی ثبت علامت تجاری در پاسخ به ظهور متاورس، در محافظت از برند های خود بسیار فعال بوده اند. و شاهد بحث های زیادی در مورد استراتژی های بایگانی (به ویژه طبقه بندی و پیشنویس مشخصات)، به ویژه در ایالات متحده و اتحادیه اروپا، و در سمت شرقی در چین و ژاپن بوده است(سولاکشیا،2021).
بطورکلی اشخاص باید صنعت ثبت علامت تجاری خود را گسترش دهند تا توکن غیرمثلی را در تبلیغات و طبقه بندی علامت تجاری خود بگنجانند. و همچنین آن ها ممکن است برند خود را با سبک های خاص یا طرح های تجاری مرتبط کنند. در صورت لزوم، دارایی های حق انحصاری طراحی نیز باید در نظر گرفته شوند، زیرا سود درآمد و فروش آنها اغلب قابل توجه است.
4-1- ارتباط قراردادهای هوشمند با توکن غیرمثلی
یک قرارداد هوشمند را می توان به عنوان کدهای نرم افزاری مرتبط با توکن غیرمثلی ، حاوی جزئیات، قوانین و حقوق دارایی اساسی متصل به توکن غیرمثلی ، مانند پرداخت حق امتیاز آهنگ، اوراق قرضه، فاکتور و غیره درک کرد. قراردادهای هوشمند بر فروش توکن غیرمثلی نظارت دارند. این ها قراردادهای دیجیتالی هستند که شرایط توافقنامه در کد نوشته شده و در خرید توکن ها تعبیه شده است. قراردادهای هوشمند معمولاً طوری برنامه ریزی می شوند که در صورت تحقق مجموعه ای از شرایط از پیش تعریف شده به طور خودکار عمل کنند. برای مثال، کد قرارداد هوشمند می تواند به طور خودکار پس از فروش مجدد توکن غیرمثلی، حق امتیاز را به سازنده پرداخت کند. خود کد به طور دائم در یک توکن در بلاکچین قرار می گیرد، بنابراین نمی توان آن را جایگزین، حذف یا اصلاح کرد. ماهیت برنامه ریزی شده قراردادهای هوشمند سطح اعتماد مورد نیاز بین طرفین قرارداد را کاهش میدهد، زیرا شرایط قرارداد به طور خودکار پس از یک رویداد محرک، مانند پرداخت انجام می شود.
به طورکلی از آنجایی که تعهدات قراردادی قراردادهای هوشمند به صورت خودکار انجام می شود، بنابراین از نظر تئوری، اختلافات حقوقی کمتری باید بر سر شرایط و اجرای قرارداد ایجاد شود. با این حال، عملاً هیچ قانون یا مقرراتی برای رسیدگی به قراردادهای هوشمند وجود ندارد. این سؤالاتی را ایجاد می کند که آیا قراردادهای هوشمند واقعاً الزام آور هستند یا خیر. در 17 دسامبر 2020، کمیسیون قانون خواستار شواهدی شد تا مطالعه محدوده خود را در مورد تجزیه و تحلیل قانون فعلی در مورد قراردادهای هوشمند ارائه دهد ضوابط مبتنی بر متن بازار مربوطه عمل می کنند. و سوالی دیگری که می توان به آن پرداخت این است که آیا قراردادهای هوشمند را می توان تحت عنوان ماده 10 قانون مدنی به عنوان قرارداد خصوصی در نظر گرفت یا خیر. در این خصوص به نظر بنده می توان قراردادهای هوشمند را نوعی از قراردادهای خصوصی درنظر گرفت به خاطر اصل آزادی اراده و از انحصار عقود معین خارج بودن که در هر دو نوع از قرارداد مشهود است.
5-1. ارتباط مالیات با توکن غیرمثلی
یکی دیگر از زمینه هایی که قانون هنوز با افزایش محبوبیت توکن های غیر مثلی روبرو نشده است، حوزه مالیات است. کمبود قانون و مقررات در مورد توکن های غیرمثلی ، هم در ایران و هم در سطح جهانی وجود دارد. فرآیند صدور توکن های یکتا لزوما شامل انتقال ارزش از مالک به خریدار نیست. بنابراین صدور توکن های غیر مثلی میتواند به عنوان یک رویدادی تلقی شود که مشمول مالیات نیست. تراکنش های بعدی که مالکیت را از فروشنده به خریدار تغییر میدهد و احتمالا در این بین افزایش ارزش توکن مذکور وجود دارد، میتواند به عنوان یک رویداد مشمول مالیات محسوب شود. با فرض بر اینکه توکن های ان اف تی به عنوان یک دارایی سرمایه ای در نظر گرفته شود، هرگونه افزایش ارزش این توکن ها مشمول مالیات بر سود سرمایه خواهد بود. ارزشی که مشمول مالیات نهایی بر اساس تغییر قیمت توکن غیرمثلی میشود، بر حسب ارزش ارز فيات به ارتباط میان عرضه و تقاضا و ثبات اقتصادی کشور صادرکننده آن وابسته است. توکن های غیرمثلی در دسته متفاوتی از دارایی های دیجیتال قرار دارند و واضح است که مالیات بر عایدی سرمایه می تواند به وضوح در مورد سود یا زیان ناشی از واگذاری توکن های غیرمثلی اعمال شود و بدون شک آنها در محدوده مالیات بر عایدی سرمایه و سایر مالیات های ایران هستند، اگرچه موقعیت دقیق مالیاتی چندان روشن نیست(باتس،2022).
نهادهای مالیاتی همچنان در حال بررسی این موضوع هستند که در قبال توکنهای غیرمثلی چه رویکردی اتخاذ کنند. اگرچه هنوز دستورالعملهای شفافی توسط نهادهای مالیاتی اعلام نشده است، اما باید مراقب تلههای احتمالی باشیم و بر تراکنشهای خود نظارت کنیم. همچنین کشورهای مختلف، مواضع و نگرشهای متفاوتی در قبال رمزارزها دارند. و به نظر ما توکن های غیرمثلی همچنین مشمول مالیات بر عایدی سرمایه هستند. درست مانند زمانی که سهام با سود به فروش می رود. با این حال، از آنجایی که آنها به عنوان کالاهای کلکسیونی در نظر گرفته می شوند، ممکن است نرخ سود سرمایه بلند مدت ترجیحی سهام را دریافت نکنند و حتی ممکن است با نرخ مالیات کلکسیونی بالاتری مشمول مالیات شوند. و همچنین بعضی از کشورها، رمزارزها را به عنوان دارایی در نظر میگیرند، اما تعدادی از کشورهای دیگر، رمزارزها را به عنوان ارز محسوب میکنند و بدین ترتیب مشمول قوانین مالیاتی مختلفی میشوند. فارغ از اینکه چه مواضع و نگرشی در خصوص رمزارزها وجود دارد، باید مالیاتپذیری توکنهای توکن غیر مثلی را با بررسی رویدادهای موجود در چرخه عمر این توکنها تحلیل کنیم(باتس،2022).
به طورکلی قانون گذاری متحدالشکلی در این خصوص انجام نشده. تنها چیزی که مشترک است، تاثیر توصیههای اف ای تی اف بر قوانین کشورهای عضو است. به نوعی میتوان گفت مهمترین نکته طبقهبندی توکن غیرقابل تعویض است که میتواند کالا، اوراق بهادار یا مالکیت معنوی باشد.و بعد از مشخص شدن طبقه بندی درست آن به سراغ بحث مالیت توکن های غیرمثلی برویم.
6-1. ارتباط پولشویی با توکن غیرمثلی
با توجه به مبالغ چشم گیری که در بازار توکن های غیرمثلی هزینه میشود و استفاده گسترده از ارزهای دیجیتال، نگرانی هایی در مورد اینکه آیا این تراکنش ها برای دور زدن مقررات ضد پولشویی قوی تر در سراسر جهان استفاده میشوند یا خیر، ایجاد شده است. به هر حال، درک اینکه چرا کلکسیونرها میلیون ها دلار را صرف آنچه که برخی ممکن است بگویند اساساً فقط امضاهای دیجیتالی هستند، دشوار است. مفسران بدبین تر ممکن است به زمان افزایش محبوبیت توکن های غیرمثلی نیز اشاره کنند، که همزمان با بازار اصلی هنر که برای اولین بار (حداقل در اروپا) مشمول مقررات ضد پولشویی شده است. برای مثال، دیوید هاکنی هنگام صحبت در پادکست هنری، توکن های غیرمثلی را به عنوان "کلاهبرداران و کلاهبرداران" نامگذاری کرد.
پنجمین دستورالعمل ضد پولشویی اتحادیه اروپا، که در 10 ژانویه 2020 در بریتانیا به اجرا درآمد، انبوهی از وظایف جدید را برای همه ی «شرکت کنندگان بازار هنر» (یعنی هر کسی که در خرید یا فروش آثار هنری بیش از 10000 یورو فعالیت می کند، تحت پوشش قرار می دهد. ) تعیین کرد. قابل توجه ترین در میان این موارد، الزام به انجام بررسی دقیق مشتری برای تأیید هویت خریدار و منبع وجوه آنها قبل از هر معامله است.
به نظر می رسد که این امر توکن های غیرمثلی را در یک نقطه کور نظارتی قرار میدهد، که ممکن است خطر استفاده از معاملات توکن غیرمثلی با ارزش بالا را به عنوان ابزاری برای دور زدن مقررات ضد پولشویی افزایش دهد. از این گذشته، تجارت آنها آسان است زیرا هیچ اثر هنری فیزیکی برای حمل و نقل در برخی از آن ها وجود ندارد. علاوه بر این، آنها اغلب به یک ارز غیرمتمرکز گره خورده اند که اجازه می دهد تا سطح بالایی از ناشناس بودن در تراکنش ها وجود داشته باشد. همچنین طبق تطبیق این موارد با قانون پولشویی ایران امکان نقض قانون و تحصیل مال از طرق دیگر با عنوان خرید و فروش توکن وجود دارد. و اگر چنین مواردی شناسایی شوند، سازمان های مجری قانون ممکن است درگیر شوند که منجر به رسیدگی های بالقوه دادگاه شود.
حسب اظهارات پاره ای مسوولان محترم بانک مرکزی، ادعا گردیده است، شورای عالی مبارزه با پولشویی، مبادله ی رمزارزها را ممنوع کرده است؛ منصرف از آن که باوجود درخواست های مکرر ذی نفعان بازار، مصوبه ی ادعایی منتشر نشده و چنین به نظر می رسد که اصل تصویب آن نیز امری استنباطی بوده است؛ معهذا وفق بند ۲ ماده ی ۴ قانون مبارزه با پولشویی، مصوب ۲/۱۰/۱۳۸۶، شورای عالی مبارزه با پولشویی، مجاز به وضع مقررات و یا تصویب آئین نامه ها نمی باشد؛ و تصویب مقررات در این زمینه، در زمره صلاحیت های هیات محترم وزیران است. بنابراین مصوبه ادعایی شورای عالی مبارزه با پولشویی، تاثیری در جواز خرید و فروش رمزارزها، ناشی از تصویبنامه شماره ۵۸۱۴۴/ت ۵۵۶۳۷ ه مورخ ۱۳/۵/۱۳۹۸ هیات محترم وزیران، ندارد.
به طور کلی این مووع باعث بی اعتباری مصوبه ی ادعایی شورای عالی مبارزه با پولشویی درخصوص ممنوعیت مبادله ی رمزارزها شده است.
7-1- ارتباط بیمه با توکن غیرمثلی
آثاری که در قالب محتوای توکن های غیر مثلی به فروش گذاشته میشوند همانند اثر انگشت منحصر به فرد میباشند و دارای ارزش مالی هستند. همچنین از آنجایی که محتوای توکن های غیر مثلی همانند آثار هنری با قیمت های بسیار گزاف قیمت گذاری می شوند لذا کاملا قابل درک است که این ها بایستی توسط حقوق مورد تضمین، حفاظت و حمایت قرار بگیرند.(مور کرافت،2021)3
امروز تقریباً خدمات بیمه سایبری در همه جای دنیا ارائه می شود. اما هنوز بیمه نامهای برای توکنهای غیر مثلی به صورت اختصاصی وجود ندارد. امروزه به صورت اجرایی شرکت بیمه میکرو بیمه مستقر در هنگ کنگ همکاری خود را با شرکت بیمه جنرالی ایتالیا آغاز نموده است و در رابطه با بیمه سایبری فعالیت های خود را شروع کرده است. (شاگبان،2021) 4حتی شرکتهای فوق محصولات توکنهای غیر مثلی را به منظور ذخیرهسازی فیزیکی به صورت صندوقهای بانکی، ارایه کردهاند. با توضیحات فوق کاملاً مشخص میگردد که در آیندهای نزدیک بیمههای توکن های غیر مثلی موضوع بیمه نامه ها به صورت فراگیر باشد، بنابراین تعیین محدوده پوشش و آغاز مراحل بیمه آن ضروری به نظر می آید. چرا که زیان های احتمالی واقعه در رابطه با توکن های غیر مثلی هم می تواند دارنده توکن و هم می تواند ارائه دهنده (تهیه کننده- صادر کننده) توکن را با ضرر مواجه سازد.
از آنجایی که توکن های غیر مثلی مشمول حقوق مالکیت معنوی قرار می گیرند لذا تضمین آن ها همانند بیمه های سنتی یا بیمه های سایبری دشوار به نظر میرسد. با این حال کاهش ارزش چنین محصولاتی طریق فعالیت های جاسوسی سایبری امکان پذیر است. در واقع در گزارش سازمان همکاری و توسعه اقتصادی نیز به عنوان مانعی جدی در سر راه توسعه بخش بیمه سایبری قلمداد شده است. در این مرحله همانگونه که در قسمت قبلی نیز اذعان شد شرکت های بیمه بایستی نقش فعالی را برعهده بگیرند و به طور هماهنگ پیشرفت فناوری را با بیمه گذار به اشتراک بگذارند تا امنیت محتوای توکن های غیر مثلی را تضمین نمایند.
8-1. ارتباط امضا دیجیتال با توکن غیرمثلی
یکی از راه های تضمین اصالت و اعتبار پیام و محتوا در بلاکچین یا سایر بسترهای مجازی مانند توکن های غیرمثلی است. در فناوری بلاکچین، فرآیند تأیید تراکنش با استفاده از روشی به نام امضای دیجیتال انجام میشود. امضا دیجیتال در بلاکچین تکنیکی است که برای تأیید صحت یک پیام، نرم افزار، اطلاعات محرمانه یا سند دیجیتالی استفاده می شود. همچنین می توان آن را به عنوان یک امضای دیجیتالی دستنویس یا مهروموم توصیف کرد که امنیت و حریم خصوصی بیشتری دارد(ایردیل،2021).
9-1- ارتباط میراث دیجیتال با توکن غیرمثلی
یکی از مسائل کلیدی دسترسی به توکن های غیرمثلی در هنگام مرگ است، زیرا (مانند دارایی های رمزنگاری) تنها با یک کلید شخصی و رمز عبور منحصر به فرد قابل دسترسی هستند. با توجه به خطرات بسیار واقعی این دارایی های بالقوه پول ساز که برای همیشه از دست می روند (و نمونه های ترسناکی از کلیدهای خصوصی و رمزهای عبور دارایی های دیجیتال فراموش یا جابه جا میشوند)، سرمایه گذاران حداقل باید چند مورد را انتخاب کنند.
اقدامات ساده برای کاهش این خطرات در اغلب موارد اولین قدم این است که این دارایی ها را به نمایندگان شخصی و کلای خود بشناسند. و فهرستی تهییه کنند که جزئیات دارایی(ها) و نحوه دسترسی به آنها را ارائه می دهد (و اطمینان از به روز رسانی منظم و ایمن نگهداری آن) به اداره دارایی کمک می کند. به نوبه خود، این احتمال را افزایش می دهد که افرادی که سرمایه گذار می خواستند از این دارایی ها بهره مند شوند (در صورت وجود) این کار را انجام دهند. اگر توکن های غیرمثلی به عنوان بخشی از طرح دارایی برای واگذاری به ذینفعان گنجانده نشوند، احتمال فروش یا انحلال آنها وجود دارد که ممکن است قصد مالک نباشد(کلارک،2021).
افزایش توکن های غیرمثلی و دارایی های کریپتو به طور اجتناب ناپذیری توسعه فناوری در این زمینه را تسریع کرده است، و بنابراین نه تنها امکان پشتیبان گیری از این طرح های قدیمی دیجیتال با استفاده از ارائه دهندگان ذخیره سازی داده های ابری وجود دارد، بلکه اکنون محصولات پیچیده ای در این صنعت وجود دارد که به طور خاص برای این دارایی ها ایجاد شده است. برای مثال، در رابطه با دارایی های رمزنگاری، «کیف پول های چند علامتی» به کاربران امکان میدهد در مواقع اضطراری، «کلید پشتیبان» را به شخص ثالث اختصاص دهند. این فناوری در نظر گرفته شده است تا به نمایندگان شخصی مالک اجازه دهد وجوه ی را پس از مرگ مالک از طرف ذینفعان مالک بازیابی کنند. با توجه به سرعت سریع توسعه فناوری توکن های غیرمثلی و قوانین در حال تحول در این زمینه، سرمایه گذاران باید مراقب تهدیدات امنیتی ناشی از هک سایبری باشند(راموس،2022).
به طورکلی توصیه می شود که هر گونه اطلاعات حساس مانند دستورالعمل های مربوط به نحوه دسترسی به توکن های غیرمثلی وصیت کننده باید در سند یا یادداشت جداگانه ای مثل وصیت نامه که به طور ایمن ذخیره می شود، نگهداری شود. این به ایجاد یک طرح «میراث دیجیتال» قوی تر کمک می کند. و در حالی که ما به نحوه برخورد با این دارایی ها در هنگام مرگ اشاره کردهایم، میتوانیم انتظار داشته باشیم که افراد بیشتری بخواهند مرجع خاصی را در رابطه با دارایی های دیجیتال درج کنند، به عنوان مثال در یک وکالتنامه پایدار در صورت ناتوانی ذهنی.
10-1- ارتباط امانت با توکن غیرمثلی
در حالی که در ظاهر این ممکن است این موضوع برای سرمایه گذاران جذاب به نظر برسد (همچنین به دلایل مربوط به محرمانه بودن)، اما متولیان باید رویکرد خود را در زمینه سرمایه گذاری و وظایف امانت داری زمانی که صحبت از نگهداری کالاهای جمع آوری دیجیتال مانند توکن های غیرمثلی می شود، به دقت در نظر بگیرند. با توجه به ماهیت سوداگرانه و پرنوسان این دارایی ها، متولیان باید به محدودیت های مربوط به اختیارات سرمایه گذاری خود از جمله قدرت تنوع بخشی و غیره توجه داشته باشند. در مواردی که از کسب و کار ها برای نگهداری چنین دارایی هایی استفاده می شود، باید به گنجاندن مقررات اضافی مربوط به توکن های غیرمثلی (به عنوان مثال در مورد مسئولیت، مدیریت یا تفویض اختیار) پرداخت(کلارک،2021).
11-1- ارتباط وامدهی و وامگیری با توکن غیرمثلی
وامدهی توکن غیرمثلی یکی از محبوبترین بخشهای رو به توسعه در صنعت توکنهای غیر مثلی است که به کمک ان اف تی فای ممکن شده. درست مثل وامدهی حوزه دی-فای، اینجا نیز هولدرها میتوانند ان اف تی خود را وثیقه بگذارند و در ازای آن یک وام کریپتویی را بدون نیاز به ضامن و دردسرهای دیگر دریافت کنند. در حقیقت آنچه که این فرآیند را ممکن میکند، تنها یک قرارداد هوشمند تراستلس5 است که شرایط مشخص شده در آن همیشه بر بستر بلاکچین به انجام خواهد رسید.
این قرارداد هوشمند شامل داراییها، نقدینگی (پولی که به عنوان وام داده میشود) و شرایط و قوانین وام ان اف تی فای است. به این طریق دیفای و حوزه ان اف تی ترکیب میشوند و فرصتهای مالی متعددی برای هولدرها و سرمایه گذاران توکن غیرمثلی به وجود میآید، چرا که نقدینگی بیشتری در اختیار خواهند داشت.
وامدهی ان اف تی فای نقدینگی جدید را به اکوسیستم ان اف تی میآورد. وامدهندگان توکن غیرمثلی به کمک این صنعت جدید میتوانند از توکنهای کلکسیونی خود کسب درآمد داشته باشند که در قابل سود وام از طرف وامگیرنده پرداخت میشود. همچنین وامگیرندهها میتوانند با پول وام برای سرمایه گذاری روی پروژههای کلکسیونی جدید استفاده کنند و از سود به دست آمده مبلغ وام را تسویه کنند. البته با توجه به نوسان شدید بازار و اکوسیستم توکن غیرمثلی به طور کلی، این استراتژی بسیار پرریسک است و اصلا توصیه نمیشود.
قیمتگذاری توکن غیرمثلی در روند وام گیری ان اف تی فای سخت است. هر پلتفرم از مکانیزم جداگانهای برای این قیمت گذاری استفاده میکند که از جمله آنها میتوان به قیمت کف کلکسیون در بازارهای مالی دیگر و همچنین اورکلهای قیمت گذاری توکن غیرمثلی اشاره کرد.
تعیین ارزش یک توکن غیرمثلی با در نظر گرفتن قیمت کف کلکسیون میتوانند به شدت موجب ضرر صاحب ان اف تی شود، چرا که قیمت کف همیشه پایینترین قیمت در کلکسیون را نشان میدهد و ممکن است برای یک توکن غیر مثلی ارزشمند و کمیاب بسیار پایین باشد. همچنین اورکلهای قیمت گذاری نیز میتوانند مشکلساز باشند، چرا که روش محاسباتیشان چندان واضح و مشخص نیست و همچنین در دقت آنها تردید زیادی وجود دارد. برای مقابله با این مشکل، بیشتر پلتفرم ها در حال حاضر تنها برخی از کلکسیونهای مشخص را به عنوان وثیقه برای وامگیری قبول دارند تا حداقل ثبات و تضمینی نسبی در قیمت وثیقهها وجود داشته باشد.
12-1. ارتباط اجاره با توکن غیرمثلی
اجاره کردن توکن غیرمثلی نیز به کمک ان اف تی فای ممکن شده است. پروژههای ان اف تی بلو چیپ برای اکثریت جامعه کاربری حوزه توکن غیرمثلی قابل خریداری نیستند. مکانیزم اجاره کردن توکن غیرمثلی درست مثل سیستم بخشبندی کردن ان اف تی به عنوان راه حلی برای این مشکل طراحی و ارائه شده است تا کسانی که توانایی معامله و سود کردن از کلکسیونهای گرانقیمت را ندارند هم بتوانند از نوسانات قیمتی آنها سودی کسب کنند. درست مثل وقتی که یک آپارتمان یا ماشین را اجاره میکنید، با اجاره کردن توکن غیرمثلی در دنیای ان اف تی فای نیز در طول مدتی محدود به مزایای اکوسیستم کلکسیون آن دسترسی خواهید داشت.
اجاره کردن ان اف تی دو حالت کلی داره که در ادامه هر دو توضیح داده میشوند.
12-1- اجاره با وثیقه
برای اجاره باوثیقه یک توکن غیر مثلی، درست مثل فرآیند وام گیری ان اف تی فای ، مالک ان اف تی آن را در یک پلتفرم فهرست میکند و بعد کسانی که قصد اجاره کردن آن را داشته باشند میتوانند اقدام به این کار کنند.
توکن غیر مثلی یا توکن غیرمثلی در این فرآیند به همراه شرایط تعیین شده توسط اجاره دهنده و اجاره کننده درون یک قرارداد هوشمند گذاشته میشود. از مهمترین شرایطها میتوان به هزینه اجاره و وثیقه آن اشاره کرد که وثیقه باید ارزشی بالاتر از خود توکن غیرمثلی داشته باشد تا اجاره دهنده ضرر نکند. پس از گذشتن تاریخ قرارداد هوشمند، ان اف تی و وثیقه گذاشته شده در قرارداد به صاحبان آنها برگردانده میشوند.
پروسه اجاره باوثیقه توکن غیرمثلی بیشباهت به روشهای استفاده شده در پروتکلهای وامدهی و وامگیری دیفای نیست. اجاره کننده برای دسترسی پیدا کردن به توکن غیرمثلی مد نظر خود ابتدا باید مبلغی بالاتر از قیمت توکن را قفل کند و بعد مدتی مشخص به آن دسترسی خواهد داشت و پس از پایان دوره نیز پول خود را پس خواهد گرفت.
13-1. اجاره بیوثیقه
تنها تفاوت حقیقی دو روش باوثیقه و بیوثیقه در این است که در اجاره بیوثیقه، اجاره کننده هرگز اصل توکن غیرمثلی را در والت خود دریافت نخواهد کرد. پلتفرمهای اجاره بی وثیقه به مالکان توکن غیرمثلی اجازه میدهند که ان اف تی خود را در قرارداد هوشمند قفل کنند و یک نسخه رپ شده از آن بسازند. وقتی کاربری آن توکن غیرمثلی را اجاره و هزینه را پرداخت کند، توکن غیرمثلی رپ شده به آدرس او فرستاده میشود که دقیقا همان کاراییهای توکن غیر مثلی اصلی را خواهد داشت. پس از پایان یافتن زمان انقضای قرارداد هوشمند، ان اف تی رپ شده سوزانده و هزینه اجاره برای اجاره دهنده فرستاده میشود.
اجاره بیوثیقه ریسک این فرآیند را برای هر دو طرف کاهش میدهد، چرا که اجاره کننده دیگر مجبور به پرداخت مبلغ سنگین وثیقه نیست و اجاره دهنده نیز دارایی اصلی خود را برای دیگری ارسال نمیکند.
اجاره دادن توکن غیرمثلی با ان اف تی فای موجب میشود که صاحبان این توکنها علاوه بر وام، راه دیگری نیز برای کسب درآمد منفعل از دارایی کلکسیونی خود داشته باشند و در ضمن شرایط آن را نیز خودشان تعیین کنند.
موارد استفاده اجاره توکن غیرمثلی روز به روز بیشتر میشود. با بیشتر توسعه یافتن این فضا، علاوه بر کلابها و بازیهای توکن غیرمثلی محور، در موزهها و گالریهای هنری نیز استفاده از سیستم اجاره ان اف تی بیشتر میشود. از جمله موزههای بلاکچینی که همین حالا نیز از این قابلیت استفاده میکنند، هولدرهای توکن غیرمثلی که حق استفاده از ان اف تی خود را برای مراسمها و جوامع کاربری مربوطه در بازههای زمانی مشخص لازم ندارند میتوانند آنها را در مدت آن رویدادها به دیگران اجاره دهند.
سیستم اجاره دادن توکن غیرمثلی در فضای ان اف تی فای مکانیزمی جدید محسوب میشود و هنوز خطر مشکلات امنیتی متعدد آن را تهدید میکند. گاهی نیز مشکل امنیتی در کار نیست و صرفا یک سواستفاده رخ میدهد. به عنوان در زمان ایردراپ ارز دیجیتال ایپ کوین6، یک کاربر ناشناس موفق شد 5 توکن غیر مثلی بورد ایپ یات کلاب را اجاره کند و به این ترتیب آدرس والت وی در فهرست کیف پولهای ایردراپ قرار گرفت. گفته میشود سود این شخص از اجاره 5 ان اف تی میمون خسته در آن تاریخ در حدود 800,000 دلار بوده است.
14-1- ارتباط توقیف با توکن غیرمثلی
در بزه کلاهبرداری رایانه ای چنانچه مال موضوع جرم از نوع ارز دیجیتال (رمز ارز) باشد و حکم دادگاه در مورد رد مال نیز بر همان مبنا صادر شود بر اساس نوع و میزان ارز برده شده در شرایط فعلی که ارز دیجیتال از نظر مراجع قانونی و بانک مرکزی فاقد ارزش ریالی رسمی است و به رغم استعلامات متعدد از بانک مرکزی و صرافیهای مجاز و ارجاع موضوع به کارشناس رسمی، معادل ریالی آن قابل دست پایی نیست و از طرفی با توجه به سکوت قانون در مورد این نوع از ارز و رسمیت نداشتن معاملات راجع به آن در بانکها و صرافی های مجاز، تکلیف اجرای حکم در این زمینه چیست؟ آیا میتوان برای تعیین ارزش معاملاتی آن به سایتهای غیر رسمی خرید و فروش ارز دیجیتال استناد کرد؟ در صورت منفی بودن پاسخ آیا معادل سازی آن با ارزهای رایج مانند پورو و دلار آمریکا (بر اساس ارزش ریالی زمان وقوع جرم وجاهت دارد و یا آنکه موضوع از مصادیق ماده ۳۶ قانون اجرای احکام مدنی مصوب ۱۳۵۶ است و باید مال موضوع جرم را در حکم تلف تلقی کرد و در صورت عدم تراضی طرفین راجع به ،قیمت مالباخته را به اقامه دعوای خسارت ملزم بدانیم؟ در این صورت مبنای خواسته شیوه تقویم چگونه خواهد بود؟
-نظریه مشورتی اداره کل حقوقی قوه قضاییه
شماره نظریه ۷/۱۴۰۰/۱۵۵۵ تاریخ ۱۴۰۱/۰۸/۲۵ با توجه به این که در فرض استعلام به موجب حکم دادگاه محکوم به رمز ارز ارز دیجیتال میباشد. لذا محکوم علیه موظف است همان میزان رمز ارز ارز دیجیتال مندرج در حکم را به محکوم له تحویل دهد و چنانچه امتناع کند با عنایت به این که معامله ارزهای دیجیتال بر اساس مقررات بانک مرکزی و تصویب نامه شماره ۵۸۱۴۴ت ۵۵۵۶۳۷ مورخ ۶/۵/۱۳۹۸ هیأت وزیران در مبادلات داخلی رسمیت ندارد، لذا امکان توقیف و فروش آن به وسیله اجرای احکام ممکن نیست بنابراین در حکم مالی است که دسترسی به آن ممکن نیست و لذا با توجه به ملاک ماده ۴۶ قانون اجرای احکام مدنی قیمت آن به تراضی طرفین و در صورت عدم تراضی بهای آن به قیمت يوم الاداء به وسیله کارشناس و خبره محاسبه و از محکوم علیه وصول و به محکوم له پرداخت می شود.
2. چالش های حقوقی مالکیت فکری توکن غیرمثلی
رژیم حقوقی مرتبط با توکن های غیرمثلی هنوز در حال تکامل است و در حال حاضر در اکثر حوزه های قضایی، هیچ قانون یا مقرراتی وجود ندارد که به طور خاص بر توکن های غیرمثلی حاکم باشد. با توجه به پیچیدگی فنی بلاکچین و روشی که به سرعت در حال تکامل است، پیشبینی تمامی اقدامات ممکن بر روی بلاکچین و عواقب قانونی مرتبط با آن چالشی برای کاربران و مقامات خواهد بود.
چالش ها و اختلافات قانونی بالقوه شامل حقوق حریم خصوصی، حقوق تصویر، قوانین اوراق بهادار، کلاهبرداری، حمایت از مصرف کننده، مالیات و غیره است.
حذف از پلتفرم توکن غیرمثلی زمانی که فهرست شده است بسیار دشوار خواهد بود زیرا تنها خالق و مالک اصلی توکن غیرمثلی می تواند آن را بسوزاند. هنگامی که توکن غیرمثلی توسط خالق یا مالک اصلی فروخته شد، مالکیت توکن غیرمثلی به خریدار منتقل می شود و مالک یا خالق اصلی کنترل توکن غیرمثلی را از دست می دهد. تنها راه برای سوزاندن آن برای مالک یا خالق اصلی این است که توکن غیرمثلی را از مالک بعدی بازخرید کند که ممکن است عملاً امکان پذیر نباشد.
در پاسخ به این سوال که توکن های غیرمثلی تجاری هستند یا خیر می توان گفت، زمانی که توکن غیرمثلی در پلتفرم بازارهای توکن غیرمثلی فهرست شد. و می توان آن را به عنوان توکن غیرمثلی در بازار دید. توکن های غیرمثلی تجاری هستند. و توکن غیرمثلی معمولاً از طریق ارز دیجیتال، اتریوم، بر روی پلتفرم های توکن غیرمثلی فروخته و معامله می شوند. فروشندگان می توانند انتخاب کنند توکن های غیرمثلی را با قیمت ثابت لیست کنند یا در حراجی که در بازار آزاد فهرست شده اند.
یک توکن غیرمثلی را می توان به طور نامحدود از طریق پلتفرم توکن غیرمثلی فروخت، که در آن تراکنش های بعدی فروش ممکن است منجر به حق امتیاز برای مالک یا خالق اصلی شود.
خرید توکن غیرمثلی فقط به شما حق مالکیت خود توکن غیرمثلی را میدهد، مگر اینکه صریحاً بین فروشنده و خریدار توافق شده باشد. همچنین می توانید یک حق مالکیت معنوی ضمنی برای استفاده از محتوای دیجیتال توکن غیرمثلی برای بهره برداری از محتوای دیجیتال در پلتفرم توکن غیرمثلی دریافت کنید. برخی از توکن های غیرمثلی نیز با فروش محصولات فیزیکی مرتبط هستند و در چنین مواردی در توضیح توکن غیرمثلی در پلتفرم ذکر می شود که محصول فیزیکی پس از تکمیل معامله برای خریدار ارسال می شود.
کسانی که یک توکن غیرمثلی می خرند باید هنگام خرید توکن غیرمثلی به دقت در نظر بگیرند که چه چیزی به دست می آورند، زیرا مالکیت توکن غیرمثلی به طور خودکار هیچ گونه حق مالکیتی در دارایی پایه ایجاد نمی کند.
3-2. حق داشتن مالکیت معنوی مرتبط با کالای دیجیتال هنگام خرید توکن های غیرمثلی
در پاسخ به این سوال که آیا هنگام خرید توکن های غیرمثلی حق داشتن مالکیت معنوی مرتبط با کالای دیجیتال را داریم یا خیر در پاسخ کوتاه می توانیم بگوییم خیر. حقوق مالکیت معنوی مرتبط با محتوای توکن غیرمثلی به شما به عنوان یک خریدار توکن غیرمثلی اختصاص داده نمی شود. هنگامی که شما یک کالا یا محصول فیزیکی را خریداری می کنید به شما حق استفاده از خود محصول فیزیکی را می دهد و نه مالکیت معنوی زیربنایی را. در صورتی حق داشتن مالکیت معنوی به خریدار منتقل می شود که مالک یا خالق اثر این حق را انتقال داده باشد.
4-2. واگذاری حقوق مالکیت معنوی در یک دارایی اساسی
یک فروشنده توکن غیرمثلی (با فرض اینکه فروشنده توکن غیرمثلی همچنین مالک هر گونه حقوق مالکیت معنوی در دارایی اساسی است) می تواند، این حقوق مالکیت معنوی را به خریدار منتقل کند. اما برای انجام این کار، مالکیت معنوی باید به صورت توافق جداگانه واگذار شود. بدون شرایط کتبی صریح که خلاف آن را بیان کند، چه در قرارداد هوشمند و چه در جای دیگر، این امر به طور خودکار در فروش یک توکن غیرمثلی اتفاق نمی افتد. هرگونه تخصیص مالکیت معنوی (یا مجوز فراتر از مجوز ضمنی) باید تحت یک توافقنامه جداگانه ارائه شود. نحوه طراحی فهرست توکن غیرمثلی در پلتفرم های محبوب توکن غیرمثلی به خالق توکن غیرمثلی اجازه می دهد تا این حقوق را در شرح فهرست توکن غیرمثلی قید کند.
مالکیت حقوق اساسی تنها در مورد حق نسخه برداری منتقل می شود که خالق اثر اصلی به طور خاص با انتقال آن حقوق به مالک توکن غیرمثلی موافقت کند. اگر زمانی که حق چاپ از طریق صدور مجوز منتقل می شود، بسته به شرایط انتقال، می توان به مالک توکن غیرمثلی اجازه تکثیر، به اشتراک گذاری نسخه ها، اجرای عمومی، نمایش یا ایجاد مشتقات دارایی اصلی را داد.
5-2. نقض مالکیت معنوی در سامانه توکن غیرمثلی
نوع نقض مالکیت معنوی به ماهیت محتوای توکن غیرمثلی و هر مورد فیزیکی مرتبط و حقوق مالکیت معنوی مرتبط با آن ها بستگی دارد. این ها ممکن است شامل حق چاپ، طرح های صنعتی، پتنت ها، علائم تجاری و اسرار تجاری باشد. و با وجود تمام فرصت هایی که توکن غیرمثلی برای یک کسب وکار ارائه می کند، فرصت اجتناب ناپذیری برای سوء استفاده از حقوق مالکیت معنوی یک کسب و کار یا مالک برند در هر دارایی زیربنایی از طریق استخراج توکن های غیرمثلی غیرمجاز نیز وجود دارد.
نقض مالکیت معنوی در سامانه توکن غیرمثلی احتمالاً در یکی از این دو حالت رخ می دهد:
۱-ایجاد یک توکن غیرمثلی برای یک اثر محافظت شده اساسی، اما در جایی که فروشنده آنلاین مالک حقوق مالکیت معنوی آن نیست.
۲-ایجاد یک توکن غیرمثلی که در آن اثر زیربنایی توسط فروشنده آنلاین ایجاد شده است، اما حاوی عنصری از بازتولید یا کپی برداری مستقیم از مالکیت معنوی دیگران است.
کپی غیرمجاز (و اعمال مرتبط) از هر اثر اساسی که به توکن غیرمثلی پیوست شده است، ممکن است طبق قانون حق نسخه برداری ایالات متحده، اتحادیه اروپا و بریتانیا نقض شود. در حالی که ضرب واقعی یک توکن غیرمثلی عملی است که توسط قوانین موجود در نظر گرفته نشده است، جایی که شامل بازتولید غیرمجاز یک اثر کپی رایت می شود، احتمالاً یک عمل نقض کننده است، هرچند که شامل یک پلتفرم جدید باشد.
بنابراین، نقض حق نسخه برداری تنها در صورتی مرتبط است که توکن غیرمثلی دارای کپی دیجیتالی از دارایی باشد که ممکن است به یک بازتولید غیرمجاز تبدیل شود. در چنین شرایطی، یک شاکی ابزاری برای صدور اخطار حذف دارد یا میتواند علیه شخص یا افرادی که بازتولید غیرمجاز را انجام می دهند، به علاوه پلتفرمی که محتوای غیرمجاز را میزبانی میکند یا آن را برای فروش یا مبادله ارائه میکند، اقامه دعوی کند. معمولاً یک بازار توکن غیرمثلی . رفتن به دنبال بازار ممکن است نتیجه فوری تری داشته باشد (یعنی حذف توکن غیرمثلی از معامله). با این حال، به ویژه با توجه به افزایش تعداد و تنوع سایت های مرتبط با توکن غیرمثلی ، این ممکن است فرد را از ایجاد توکن غیرمثلی مشابه در یک پلتفرم جایگزین منصرف نکند.
یک مالک توکن غیرمثلی برای اینکه بتواند اثر را تکثیر کند یا به نحوی دیگر با آن سروکار داشته باشد، باید یک واگذاری یا مجوز حقوق باقیمانده را از خالق اصلی اثر دریافت کند. از آنجایی که معمولاً هیچ فرآیند تأیید مالکیت در بسیاری از بازارهای توکن غیرمثلی وجود ندارد، در مورد فروشندگان توکن غیرمثلی ادعایی (چه آگاهانه یا ناآگاهانه) که حقوق مالکیت معنوی لازم برای مقابله با کار اصلی را ندارند، مشکلاتی به وجود آمده است.
هیچ راه حل ساده ای برای آدرس دهی توکن های غیرمثلی که حقوق مالکیت معنوی را نقض می کنند وجود ندارد. همانطور که در بالا ذکر شد، سازندگان توکن غیرمثلی با نام مستعار می توانند تعیین کنند که آیا یک توکن غیرمثلی ایجاد می کنند یا چند، ساختار مالکیت مشترک، حقوق مندرج در قرارداد هوشمند، و ایجاد نسخه های مستقیم یا تکرار از کار را تعیین کنند. علاوه بر این، توکن های غیرمثلی قابل توسعه هستند و می توانند با توکن های غیرمثلی دیگر ترکیب شوند تا یک توکن غیرمثلی منحصر به فرد سوم ایجاد کنند.
آثار زیربنایی برخی از توکن های غیرمثلی نیز ممکن است از آثار واقعی الهام بگیرند اما به طور صریح از اثر کپی نمی کنند. این امر تعیین نتیجه یک ادعای نقض را نامطمئن می کند، اگرچه چنین مسائلی در قانون حق چاپ جدید نیستند. همچنین مشخص نیست که در مورد توکن های غیرمثلی غیرمجاز که قبلاً به یک خریدار با حسن نیت فروخته شده اند، چه وضعیتی وجود دارد، اگرچه انتظار می رود که قانون در این زمینه ثابت بماند.
با توجه به تعداد روزافزون بازارهای توکن غیرمثلی ، نظارت مداوم بر استفاده غیرمجاز بر دوش دارندگان حق چاپ بسیار سنگین است. علاوه بر این، ایجاد، فروش و تجارت توکن های غیرمثلی اغلب تحت قوانین محلی تنظیم نشده است و تراکنش در یک پایگاه داده غیرمتمرکز عمومی ثبت می شود. این مسائل باعث میشود که تمرین «ردیابی» برای نقض حق نسخهبرداری گستردهتر شود.
به طورکلی در حالی که برخی از مفسران این سوال را مطرح می کنند که آیا رونق فعلی توکن غیرمثلی می تواند ادامه یابد یا خیر، این احتمال وجود دارد که آنها مسائل و فرصت های منحصر به فرد مالکیت معنوی را در کوتاه مدت ارائه دهند. در درازمدت، احتمالا شاهد موارد استفاده بیشتر از توکن غیرمثلی و بهترین شیوه های در حال ظهور برای تعامل با دارندگان حقوق خواهیم بود. در این میان، جالب خواهد بود که ببینیم چگونه دادگاه ها اصول موجود و قدیمی قانون کپی رایت را در رسانه جدید توکن غیرمثلی اعمال می کنند.
توکن های غیرمثلی فرصت های جدیدی را برای سازندگان از نظر منابع درآمد چند کانالی، کنترل بر شرایط تراکنش از طریق یک قرارداد هوشمند و افزایش برجستگی در صنعت جدید ایجاد می کنند. با این حال، پدیدآورندگان باید به همان اندازه از خطرات نقض آگاه باشند و به ویژه تأیید کنند که دارای حقوق لازم در کار اساسی مرتبط با توکن غیرمثلی هستند. در حالی که مشخص نیست که رونق فعلی توکن غیرمثلی ادامه خواهد داشت یا خیر، این احتمال وجود دارد که بازار توکن غیرمثلی در طول زمان توسعه یابد و بر تأیید و مالکیت خلاقیت های هنری در آینده تأثیر بگذارد، که هم فرصت ها و هم تهدیدهایی را برای صاحبان است.
6-2. نقض احتمالی حق نسخه برداری مرتبط با توکن غیرمثلی
نمونه ای از نقض حق چاپ ممکن است مینت توکن غیرمثلی با استفاده از یک کپی دیجیتالی از یک اثر موجود باشد که متعلق و یا ایجاد شده توسط شخص دیگری، یا بازتولید شکل یک محصول یا مقاله باشد. چنین اثر یا مقاله موجود ممکن است به عنوان حق چاپ توسط نهاد دیگری محافظت شود. لازم به ذکر است که در اکثر حوزه های قضایی، حق چاپ دارای یک اصطلاح است که در طول زندگی نویسنده به اضافه 50 یا 70 سال پس از مرگ نویسنده می باشد.
7-2. جلوگیری خالق از نقض احتمالی حق نسخه برداری مرتبط با توکن غیرمثلی
از راه های جلوگیری خالق از نقض احتمالی حق نسخه برداری مرتبط با توکن غیرمثلی می توان به موارد زیر اشاره کرد:
1) از اثر مستقل خود بدون بازتولید آثار موجود دیگری استفاده کند.
2) از محتوایی استفاده کنید که هیچ حق چاپی به آن مرتبط نباشد.
3) از محتوایی استفاده کنید که از قبل در مالکیت عمومی با حق چاپ منقضی شده است.
4) به دنبال مجوز از مالک حق نسخه برداری مرتبط با محتوای استفاده شده باشید.
نتیجهگیری
بر اساس آنچه گذشت در مییابیم صنعت ان اف تی در حال رشد می باشد از ابتدای سال ۲۰۲۱ تاکنون بیش از دو و نیم میلیارد دلار فقط فروش ان اف دی اتفاق افتاده است در همان زمان نزدیک به ۲ میلیارد دلار در پروژه ها و پروتکل های ان اف تی در چند ماه گذشته سرمایه گذاری شده است. این به همان معناست که فضای ان اف تی به همان اندازه که خریداران هنر را جذب میکند سرمایه گذاران را نیز جذب می کند. و مالکیت یک توکن غیرمثلی، مانند هر دارایی دیگری در دنیای واقعی، توسط عرضه و تقاضا هدایت می شود. و یک توکن غیرمثلی می تواند یک سرمایه گذاری مالی، وسیله ای برای ایجاد پیوند بین یک مجموعه دار و یک هنرمند، یا حمل ارزش های احساسی در دنیای هنر، مانند هر نقاشی یا مجسمه ملموسی باشد. با این وجود، همه این ها با مسائل مربوط به حقوق مالکیت معنوی و معضلات مالکیت همراه است. بنابراین، هنگام در نظر گرفتن پیامدهای مالکیت معنوی توکن های غیرمثلی، ضروری است که بین مالکیت توکن غیرمثلی و مالکیت معنوی که زیربنای آن است، تمایز قائل شویم. حقوق اعطا شده توسط فروشنده توکن غیرمثلی بر اساس حقوق انتقال یافته از طریق مجوز یا واگذاری تعیین می شود که می تواند از یک توکن غیرمثلی به توکن غیرمثلی دیگر متفاوت باشد.
یکی از مهم ترین سوالاتی که از ابتدای پژوهش به دنبال آن بودیم این است که هنگامی که می توان آثار را به صورت رایگان در اینترنت مشاهده کرد. بنابراین، چرا افراد حاضرند میلیون ها دلار را برای چیزی که ممکن است به سادگی اسکرین شات یا دانلود شود خرج کنند؟ به طور خلاصه می توان گفت که زیرا یک معامله غیرمالی به خریدار اجازه می دهد که شئی اصلی را نگه دارد. همچنین دارای احراز هویت داخلی است که به عنوان مدرک مالکیت عمل می کند. آن "حقوق رجزخوانی دیجیتال" تقریباً به اندازه خود شئی برای مجموعه داران ارزشمند است.
از دستاورد های توکن های غیرمثلی می توان به موارد زیر اشاره کرد.
- دستاورد ثبت و مالکیت
استارتآپ برنشتاین در شهر مونیخ، یک راه حل بلاکچین با استفاده از توکن های غیرمثلی برای ذخیره کردن دارایی معنوی و گرفتن یک گواهی دیجیتال ارائه می دهد که وجود، کپی رایت و یکپارچگی دارایی معنوی را تأیید می کند. همچنین کاربران می توانند با استفاده از ابزار خاص و پروتکل های رمزنگاری، دارایی معنوی و داده های مربوطه (مؤلف، زمان ساخت، محتوا) را خصوصی سازی کنند تا درصورت نیاز از اطلاعات محرمانه محافظت کنند.
در آوریل 2021، اداره دارایی معنوی اتحادیۀ اروپا7 اولین پلتفرم مبتنی بر بلاکچین را برای مستندکردن کپی رایت و ثبت علامت تجاری به صورت لحظه ای، راه اندازی کرد. دو پلتفرم تیام ویوو8 و دیزاین ویوو9 دو خدمت اصلی در این پروژه هستند که از ارسال سریع، امن و قابل اعتماد اطلاعات مربوط به حقوق مالکیت دارایی معنوی که در بلاکچین ذخیره شده اند، پشتیبانی می کنند. چین، آمریکا، انگلستان، و بسیاری دیگر از کشورها، پروژه ها و برنامه های مشابه ی دارند که قصد دارند به سرعت آن ها را پیاده سازی کنند.
- دستاورد ردیابی اولین نسخه از آثار
هنرمند و آهنگساز زیادی بودند که آلبوم خود را در قالب توکن غیرمثلی منتشر کردند. توکن های غیرمثلی گواهی دیجیتال منحصربه فردی هستند که بر روی بلاکچین ایجاد می شوند و می توانند به هر دارایی دیجیتال یا فیزیکی اختصاص داده شوند، بنابراین منحصربه فرد بودن و اصالت آن تأیید می شود.
- دستاورد بهینه سازی فرایند ثبت دارایی معنوی
پلتفرمی که توسط اداره دارایی معنوی اتحادیه اروپا در خصوص توکن های غیرمثلی به راه افتاد و به تسهیل فرآیند ثبت دارایی معنوی کمک زیادی میکند. همچنین راه حل های مشابه ی توسط مرکز خدمت چین و برخی دیگر از کشورها استفاده شده اند.
- دستاورد کارمزد کم مجوزها
تقریباً تمام انواع ارز دیجیتال نمونه هایی از تراکنش ارزان هستند. علاوه بر این، در مورد هزینه های صدور مجوز خودکار، می توان به راه حل شرکت های آیبیام10 و تک ماهیندرا11 اشاره کرد که به عنوان یک سیستم مدیریت قرارداد و کپی رایت در بلاکچین شناخته می شود. این سرویس می تواند استفاده از محتوا را ردیابی کرده و پرداخت افتخاری را تسهیل کند تا از کپی بی اجازه و دزدی ادبی- هنری در توکنهای غیرمثلی جلوگیری کند.
فهرست منابع
-Awoyemi,A. (2022)،An Intellectual Property Rights Perspective to Non Fungible Tokens. Ssrn, 2(2), 19-30
- Butts,D. (2022)،New IRS tax language tweaked to include NFTs. Forkast, 1(4), 19-30
- Belova,K. (2021),Which Blockchain to Choose for Your NFT Project?. Pixelplex, 2(2), 37-51
- Cont,R. (2023), What Is An NFT? Non-Fungible Tokens Explained. Forbes
-Clark,F. (2021),Non-Fungible Tokens (NFTs) and what are the legal issues?. Boodlehhatfield, 2(5), 63-84
-Conti,R, Schmidt,J. (2021), what you need to Know about Non-Fungible Tokens (NFTs). Forbes
-Dutta,B (2021), 3 Types of Block in a Blockchain Network. Analyticssteps, 3(1), 26-43
- Ensari,S. (2019), Insurance Technologies (Insurtech): Blockchain and Its Possible Impact. ordguide, 2(4), 36-51
- Frankenfield,J. (2023),What Are Crypto Tokens, and How Do They Work?. investopedia, 3(2), 4-30
- Fortunet,E. ,Kukkonen,C. ,Kiedrowski,C. ,Melnik,J. ,Rasmussen,M. ,Swindells,R. ,Territt,H. (2022)، NFTs: U.S., EU, And UK Key Copyright Considerations. Mondaq, 2(3), 9-30
- Fonarov,O. (2022), What Is The Role Of NFTs In The Metaverse?. Forbes
- Grady،T. (2021)،Crypto Copyright & How NFT’s are Changing the Value of Data،Tfgrady,3(1),3-30
- Hor,B. , Khor,W,S,L. , Dillon,Y. , Chin,Y,H. ,(2022),How to NFT
- Hays, D. (2021).Nonfungible Tokens: A New Frontier. Cointelegraph
- Iredale,G. ,(2021) ,Hashing And Digital Signature In Blockchain. 101blockchains, 1(2) , 57-81
-Kwong,J. ,(2022),EUIPO sets out guidelines for trade marks relating to virtual goods and NFTs. Ipkitten, 1(1), 33-58
- Kenton,W. ,(2021), What Are Fungible Goods? Meaning, Examples, and How to Trade. Investopedia , 3(2) , 7-12
- Musienko,Y. (2023), Blockchain in protecting intellectual property. Merehead, 1(1), 43-67
- Majabri,L. ,(2021), NFT Copyright Infringement Disputes: All You Need To Know. Ordguide, 2(3), 17-23
- Mukaddam,F. (2021)، NFTs and Intellectual Property Rights. Nortonrosefulbright, 3(2), 23-45
-Martin,B. ,(2021), Thinking of Buying or Minting an NFT? Here's What You Need to Know. Lamag, 2(4), 16-20
[1] Intellectual Property
[2] EUIPO
[3] moor craft, 2021, 37
[4] şağban, 2021, 481
[5] Trustless
[6] APE
[7] EUIPO
[8] TMview
[9] DesignView
[10] IBM
[11] Tech Mahindra