ماهیت فقهی منویات بیانیه گام دوم انقلاب

محورهای موضوعی : فصلنامه مطالعات میان رشته ای فقه

مهدیه یوسفی ¹ , مجید وزیری ² , ابراهیم یاقوتی ³

1 - دانشجوی دکتری گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران. [e-mail]
2 - استادیار، گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران (نویسنده مسئول)، [e-mail]
3 - دانشیار، گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران. [e-mail]

تاریخ دریافت : 1401/05/05 تاریخ پذیرش : 1401/10/26 تاریخ انتشار : 1402/07/01

کلید واژه: اخلاق دستوری, منطقه الفراغ, بیانیه گام دوم انقلاب, حکم مولوی, حکم ارشادی,

چکیده مقاله :

بیانیه گام دوم انقلاب مشتمل بر گزاره هایی در باره عدالت، مبارزه با فساد، اقتصاد مقاومتی، استقلال، آزادی، عزت ملی، و مانند آن است که عمدتا همراه با باید و نباید بوده و جنبه الزامی آن به وضوح مشخص است و این ابهام را ایجاد کرده است که الزامات مزبور ماهیتی فقهی- حقوقی دارند یا توصیه های اخلاقی می‎ باشند. پژوهش فرارو، مبتنی بر روش تحلیلی - توصیفی، در صدد رهیافت به ماهیت منویات بیانیه و رفع ابهام از الزامات مندرج در آن است. بدین منظور جایگاه بیانیه از منظر حکم شرعی بودن منویات آن یا اخلاق دستوری بودن آنها و نیز استعداد جایگزینی این منویات در احکام حکومتی و همچنین مولوی یا ارشادی بودن آنها واکاوی شده است. در دوران میان حکم شرعی یا اخلاق دستوری بودن، یافته نوشتار این است که گنجاندن منویات ذیل اخلاق دستوری، می تواند آنها را در جایگاه والای حق نسبت به تکلیف قرار دهد. همچنین با توجه به ملاک های حکم حکومتی از جمله فقدان حکم شرعی و موقت بودن آن نمیتوان بسیاری از منویات بیانیه را حکم حکومتی دانست. همچنین با توجه به ملاکات فقهی تمایز میان حکم مولوی و ارشادی، بسیاری از منویات مندرج در بیانیه، ارشاد به احکام شرعی و عقلی است. با این حال، نتیجه نهایی پژوهش فرارو این است که به دلیل تنوع الزامات بیانیه، نمی توان تمام آنها را در یک نهاد فقهی گنجاند. گو اینکه برخی از الزامات بیانیه قابلیت ارزیابی ذیل حکم مولوی را دارند ولی بسیاری از آنها دستورات اخلاقی، احکام شرعی تکلیفی یا مستقلات عقلی می باشند که بیانیه، ملت و مسئولان را به آن ارشاد نموده است.

چکیده انگلیسی:

Forty years after the establishment of the Islamic Republic in Iran, the System L ead er as the highest authority in the country, Based on fears and hopes of following the right and wrong path in the past and present, Issued the “ Declaration of the Second Step of the Re volution ” . Researching about the c onsideration of the Declaration as Normative Ethics or Shari'a Rulings or Mandatory or Guiding O rders, and generally explain the relationship between the Declaration and “ governmental jurisprudence ” or “ jurisprudential government ” , has provided a broad research platform for jurisprudential and legal researchers. The Declaration contains sentences and phrases about justice, the fight against corruption, the resistance economy, independence, freedom, national dignity, and the like, which was mainly associated with the “should be” and “should not be” and its mandatory aspect is clear and obvious. The present article has tried to examine the type of requirements of the Declaration from a jurisprudential perspective and concluded that due to the variety of Declaration Requirements, we cannot list all of them in one legal entity . Although some of them can be included under the mandatory Orders , but many of them are Shari'a rulings and Rational Independents that the Supreme Leader has encouraged the nation and the authorities to implement them