داستان ملک جمشید، طلسم آصف و حمام بلور یکی از داستانهای عامیانة فارسی و رایج در عصر قاجار و کتابی از آخرین بازماندگان سنت افسانهسرایی ایرانی اثر نقیبالممالک است. ازجمله نوادر قصههای عامه است که مؤلف دارد. نویسندة این کتاب، همان پردازندة امیرارسلان معروف است که به دل چکیده کامل
داستان ملک جمشید، طلسم آصف و حمام بلور یکی از داستانهای عامیانة فارسی و رایج در عصر قاجار و کتابی از آخرین بازماندگان سنت افسانهسرایی ایرانی اثر نقیبالممالک است. ازجمله نوادر قصههای عامه است که مؤلف دارد. نویسندة این کتاب، همان پردازندة امیرارسلان معروف است که به دلیل شهرت امیرارسلان، داستان ملک جمشید کمتر شناخته شده است. هدف این مقاله آشنایی اهل ادب با این داستان کمتر شناخته شده و بررسی ابعاد ادبی و اجتماعی و متنشناسی اثر است؛ بنابراین کوشش میشود به روش توصیفی-تحلیلی ضمن معرفی قصه و پردازندۀ داستان، محمدعلی شیرازی معروف به نقیبالممالک، و معرفینسخهها و چاپها و گزارش داستان از سه منظر به قصهشناسی این اثر پرداخته شود: اول جنبههای زبانی و ادبی، دوم جنبههای داستانی و بنمایههای قصه و سوم جنبههای اجتماعی. این پژوهش به روش توصیفی-تحلیلی انجام شده است و دستاورد آن به لحاظ زبانی و ادبی بیانگر اینست که نثر کتاب روان، ساده، شیرین و نزدیک به زبان محاوره است و واژگان، کنایات و ترکیبات عامیانه به فراوانی کاربرد دارد. تشبیه ابزار اصلی نویسنده در توصیفات و بیان ادبی و اغلب برآمده از سنتهای ادبی و تکراریاند. حوادث اصلی داستان بر محور جنگ، عشق و بازگشت به سرزمین پدری شکل میگیرد. حوادث داستان همگی از بنمایههای رایج افسانههاست. برخی آداب و رسوم مربوط به جنبههای گوناگون زندگی، حکومت و جنگ را در خلال داستان میتوان یافت که بازتابندۀ آداب و رسوم زمانه است و برخی از پیشههای مورد اشاره در داستان، امروزه یا وجود ندارند یا تغییر نام دادهاند.
پرونده مقاله