تدوین مدل علی برای پیش‌بینی ابعاد خیانت زناشویی بر اساس سبک‌های دلبستگی، سازش یافتگی و رضایت جنسی با نقش واسطه‌ای انعطاف‌پذیری شناختی در زوجین

محورهای موضوعی : زن و خانواده

کاظم کریم زاده ¹ , امیر پناه‌علی ^{2 *} , خلیل اسماعیل پور ³ , مرضیه علیوندی وفا ⁴

1 - دانشجوی دکتری، واحد مشاوره، پردیس علوم و تحقیقات، استان آذربایجان شرقی، دانشگاه آزاد اسلامی تبریز، تبریز، ایران
2 - دانشیار،گروه مشاوره وروانشناسی، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی ، تبریز، ایران ( نویسنده مسئول )[e-mail]
3 - دانشیار، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز، ایران
4 - دانشیار ، گروه روانشناسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز، ایران

تاریخ دریافت : 1402/11/02 تاریخ پذیرش : 1403/01/28 تاریخ انتشار : 1403/12/28

کلید واژه: خیانت زناشویی, سبک‌های دلبستگی, انعطاف‌پذیری شناختی, سازگاری و رضایت جنسی,

چکیده مقاله :

این پژوهش باهدف تدوین مدل علی پیش‌بینی خیانت زناشویی بر اساس سبک‌های دلبستگی با نقش واسطه‌ای انعطاف‌پذیری شناختی در زوجین انجام و روش تحقیق ازنظر هدف جز تحقیقات بنیادی و ازنظر ماهیت از نوع تحقیقات کمی و ازنظر روش اجرا جز تحقیقات توصیفی- همبستگی بود که در قالب مطالعات غیرآزمایشی و با روش مدل‌یابی معادلات ساختاری انجام و جامعه آماری شامل کلیّه زوج‌های دارای حداقل یک‌بار تجربه خیانت به‌صورت مجازی، پیامک یا تماس تلفنی و رابطة جنسی شهرستان خوی در شش ماهة اوّل سال 1401 بود. با توجّه به قاعدة سرانگشتی بیست مورد به ازای هر متغیّر مشاهده شده تعداد 480 نفر با روش نمونه هدفمند انتخاب شدند. گردآوری اطّلاعات از پرسشنامه‌های خیانت زناشویی، سبک‌های دلبستگی همسران و انعطاف‌پذیری شناختی استفاده شد. تحلیل داده با استفاده از شاخص‌های آمار توصیفی و مدل‌سازی معادلات ساختاری با استفاده از نرم‌افزارهای SPSS27 و AMOS24 صورت گرفت. نتایج نشان داد مدل پژوهش با داده‌های جمع‌آوری‌شده برازش دارد. بین سبک‌های دلبستگی ایمن و طرد کننده باخیانت زناشویی رابطه منفی وجود دارد و بین سبک‌های ترسان و دلمشغولی باخیانت زناشویی رابطه مثبت وجود دارد. همچنین نقش واسطه‌ای انعطاف‌پذیری در ارتباط بین سبک دلمشغولی باخیانت زناشویی تائید شد. ضریب اثر مستقیم و معناداری بین سازگاری (38/0-) و رضایت جنسی (49/0-) باخیانت زناشویی وجود داشت (001/0>P). بین سازگاری (29/0) و رضایت جنسی (44/0) با انعطاف‌پذیری شناختی اثر مستقیم و معناداری مشاهده شد (001/0>P). امّا با توجه به عدم معناداری ضرایب غیرمستقیم، نقش واسطه‌ای انعطاف‌پذیری شناختی در ارتباط بین سازگاری و رضایت جنسی باخیانت زناشویی تائید نشد.

چکیده انگلیسی:

The research method was a fundamental research in terms of its purpose, and a quantitative research in terms of its nature, and a descriptive-correlational research in terms of its implementation method, which was carried out in the form of non-experimental studies and with the structural equation modeling method, and the statistical population included all couples who had at least one experience of virtual infidelity. Text messages or phone calls and sex in Khoi city were in the first six months of 1401. According to the rule of thumb, 480 people were selected by purposive sampling method for each observed variable. The questionnaires of marital infidelity, spouses' attachment styles and cognitive flexibility were used to collect information. Data analysis was done with SPSS27 and AMOS24 software and the results showed that the research model fits the collected data. There is a negative relationship between secure and rejecting attachment styles with marital infidelity, and there is a positive relationship between fearful and preoccupied styles with marital infidelity. Also, the mediating role of flexibility in the relationship between preoccupation with marital infidelity was confirmed. There was a direct and significant effect coefficient between compatibility (-0.38) and sexual satisfaction (-0.49) with marital infidelity (P<0.001). A direct and significant effect was observed between compatibility (0.29) and sexual satisfaction (0.44) with cognitive flexibility (P<0.001). However, due to the non-significance of indirect coefficients, the mediating role of cognitive flexibility in the relationship between adaptation and sexual satisfaction with marital infidelity was not confirmed.

منابع و مأخذ:

ـ اسکندری، م. پرندین، ش. (1401). پیش‌بینی نگرش به خیانت زناشویی بر اساس مؤلفه‌های رضایت جنسی و صمیمیت در زوجین. نشریة علمی فرهنگی تربیتی زنان و خانواده. شمارة 58 (17): صص 183-199.
ـ امیدی ارجنکی، ز. صالح زاده، م. زارعی محمودآبادی، ح. (1398). پیش بینی تمایل به خیانت زناشویی بر اساس صفات شخصیت در زنان و مردان متاهل شهر اصفهان. دومین همایش ملی آسیب های اجتماعی. اردبیل.https://civilica.com/doc/1035534
ـ باگاروزی، ا. دنیس. (1393). تکنیک‌های افزایش صمیمیت در زوج درمانی. ترجمة زهرا اندوز و حسن حمیدپور. تهران: ارجمند. (تاریخ انتشار کتاب به زبان اصلی. 2001).
ـ بختیاری، ا. حسینی، س. عارفی، م. افشاری نیا، ک. (1398). مدل علی روابط فرا زناشویی بر اساس سبک‌های دلبستگی و طرحواره‌های ناسازگار اولیه: نقش واسطه‌ای صمیمیت زناشویی و سبک‌های عشق‌ورزی. فصلنامة علمی پژوهشی آموزش بهداشت و ارتقای سلامت ایران.7 (2): 258-245.
ـ بختیاری، ا. حسینی، س. عارفی، م. افشاری‌نیا، ک. (1400). نقش واسطه‌ای صمیمیت زناشویی در رابطه بین سبک‌های دلبستگی و نگرش به خیانت زناشویی. فصلنامه علمی پژوهش‌های مشاوره انجمن مشاوره ایران:20: 77
ـ بشارت قراملکی، ر.پناه علی، ا. حسینی نسب، م. (1400). مقایسه اثر بخشی زوج درمانی میتنی بر واقعیت درمانی و بخشایش درمانی به شیوه گروهی بر سازگاری زناشویی. تمایز یافتگی عاطفی و صمیمیت زوجین دارای طلاق عاطفی. فصلنامه پژوهش های مشاوره. پیاپی 80: 157-130.
ـ بشارت، م. کریمی، ک. رحیمی‌نژاد‌، ع. (1385). بررسی رابطه سبک‌های دلبستگی و ابعاد شخصیت مجلّه علوم روان‌شناسی و علوم تربیتی. 36. (1). (2): 55-37.
ـ جوادی، س. زینالی، ع. (1397). «آمادگی برای خیانت زناشویی: نقش شیوه‌های تربیتی والدین و سبک‌های دلبستگی». فصلنامه خانواده پژوهی. 14(55): 533-548.
ـ حجت‌خواه‌، م. محمدی، م. ولدبیگی، پ. (1395). رابطة سبک‌های دلبستگی، ویژگی‌های شخصيّتی و بخشودگی با نگرش به روابط فرا زناشویی در متأهلین شهر کرمانشاه. مجلّه مطالعات اجتماعی روانشناختی زنان. 14 (4): 288-209.
ـ حسینی (بیرجندی)، م. (1384). خانواده درمانی و مشاوره ازدواج و زناشویی. تهران: اساطیر.
ـ حیدرئی، ع. اقبال، ف. (1389). «رابطة دشواری در تنظیم هیجانی، سبک‌های دلبستگی و صمیمیت با رضایت‌زناشویی در زوجین صنایع فولاد شهر اهواز». یافته‌های نو در روانشناسی (روان شناسی اجتماعی). 5(15): 134-115.
ـ زارعی هلان، س. شایگان منش، ز. (1399). «بررسی رابطه صمیمیت زوجین سازگار و رابطه آن با انعطاف‌پذیری شناختی در زنان متأهل (مادران متأهل دانش اموزان شهر تهران)». مجلّه پژوهش و مطالعات علوم اسلامی. دوره 2(16): 24-45.
ـ سیّد موسوی، م. محرمی، ج. (1398). ناگویی هیجانی، احساس تنهایی و ترس از صمیمیت: پیش‌بینی کننده‌های نگرش به خیانت در مردان. دوفصلنامه روانشناسی معاصر. 14(1): 12-21.
ـ شاره، ح؛ اسحاقی‌ثانی، م. (1397). نقش پیش‌بیني شخصیت بامدادی شامگاهی، انعطاف‌پذیری شناختی و تنظیم شناختی هیجان در رضایت زناشویی زنان میانسال. مجلّه روانپزشکی و روان شناسی بالینی ایران. 24. (4): 384-399.
شاره، ح. توکلی، ت. (1399). ارتباط جهت گیری مذهبی و خودکارآمدی جنسی با خیانت: نقش میانجی دلبستگی. پژوهش‌های روانشناسی بالینی و مشاوره.11(2):89-104.
ـ شریفی ساعی، م. آزادارمکی، ت. (1400). «عوامل شکل‌گیری خیانت زناشویی در ایران؛ مطالعه فراترکیب». مجلّه بررسی مسائل اجتماعی ایران. 12 (2): 73-33.
ـ شریفی ساعی، م. (1402). پیامدهای خیانت زناشویی در ایران؛ مطالعه فراترکیب. پژوهش های جامعه شناسی معاصر.12(22):204-165.
ـ شکیبا، م؛ و اسماعیل پور، ح.(1402). بررسی مفهوم خیانت اینترنتی و تأثیرات آن بر نهادخانواده. فصلنامه معرفت.32(5):51-43.
ـ صابونچی، ف. دوکانه‌ای فرد، ف؛ و بهبودی، م. (1400). پیش بینی رضایت زناشویی بر اساس سبک های دلبستگی در زنان متأهل: نقش واسطه ای هیجان خواهی. فصلنامه روانشناسی زن.2(1)32-23.
ـ صابونچی، ف. دوکانه‌ای فرد، ف؛ و بهبودی، م. (1399). رابطة رضایت زناشویی بر اساس سبک‌های دلبستگی و طرحواره‌های ناسازگار اولیه با میانجی‌گری هیجان خواهی. فصلنامة روانشناسی کاربردی. 14 (1). پیاپی (53). 119-139. کاربردی. 1 (3): 102-120.
ـ صابونچی، ف. دوکانه‌ای فرد، ف. بهبودی، م. (1399). الگوی ساختاری پیش‌بینی رضایت زناشویی بر اساس سبک‌های دلبستگی و جهت‌گیری زندگی در زنان متأهل: با نقش واسطه‌ای هیجان خواهی. فصلنامه خانواده درمانی خزاعی.
ـ صداقت‌خواه، ع؛ بهزادی‌پور، س. (1396). پیش‌بینی کیفیت روابط زناشویی بر اساس باورهای ارتباطی، ذهن آگاهی و انعطاف‌پذیری شناختی در فرهنگ ایرانی. اولین کنفرانس بین‌المللی فرهنگی، آسیب شناسی روانی و تربیت. تهران. دانشگاه‌الزّهرا.
ـ صفائی‌راد، ا. غلامعلی لواسانی، م. افروز، غ. (1398). بررسی الگوی ساختاری رابطة ویژگی‌های شخصيّتی و خلاقیّت با میانجی‌گری رضایت زناشویی، سازش یافتگی اجتماعی و سلامت روان. فصلنامه سلامت روان کودک. 6. (1): 214-238.
ـ عبّدی زرّین، س؛ و صانعی طاهری. (1399). پیش‌بینی خوشنودی زناشویی برپایة الگوهای ارتباطی، سبک‌های دلبستگی و نستوهی روان‌شناختی. مجلّه مشاوره و روان درمانی خانواده. 10 (29): 186-203.
ـ عبدی، م. خوش کنش، ا.پورابراهیم، ت؛ و محمدی، ر.(1391). بررسی سبک دلبستگی و رضایت زناشویی افراد متأهل درگیر خیانت اینترنتی. مطالعات روانشناختی. 8(3): 135-158.
ـ عمرانی، س. جمهری، ف. احدی، ح. (1397). پیش‌بینی سازگاری زناشویی بر اساس باورهای فراشناختی با در نظر گرفتن نقش میانجی تعارض‌های زناشویی. فصلنامة علمی پژوهشی علوم روانشناختی. 17 (6): 501-508.
ـ فردوسی، س. (1397). پیش‌بینی نگرش به خیانت زناشویی بر اساس رفتار دل بستگی در روابط زناشویی، کیفیت روابط زناشویی و سبک‌های دل بستگی در زنان متأهل. فصلنامه روانشناسی معاصر.13(2):149-157.
ـ قاصدی، م. باقری، ف. کیامنش، ع. (1398). بررسی روابط عاشقانه زوجین ایرانی و رابطه آن با رضایت زناشویی و متغيّرهای دموگرافیک. مجلّة تازه‌ها و پژوهش‌های مشاوره. 5(17): 19-95.
ـ گلدنبرگ، ا.گلندبرگ، ه.(1385). خانواده درمانی. ترجمه حمیدرضاحسین شاهی برواتی وسیامک نقشبندی. نشرروان.
ـ لاسترمن، د. (1390). آسیب شناسی وفاداری در زندگی زناشویی. ترجمة راد. فرزین، منفرد، واجب و بوالهری). تهران: دانژه.
ـ لاسترمن، د.(1390). آسیب شناسی وفاداری در زندگی زناشویی. ترجمه بنفشه فرزینزاد، سعیده زنوزیان و سارا واجب منفرد. نشر دانژه.
ـ مومنی، خ. کرمی، ج. حویزی، ن. (1396). رابطه هیجان خواهی، عاطفه مثبت و منفی و ناگویی هیجانی با خیانت زناشویی. مجلّة سلامت و مراقبت. 4(19): 232-222.
ـ مهین ترابی، س؛ مظاهری، م؛ صاحبی، ع؛ موسوی، و. (1390). تأثیر آموزش شناختی- رفتاری برتعدیل انتظارات غیرمنطقی، بلوغ عاطفی و نارضایتی زناشویی زنان. مجلّه علوم رفتاری. 2(5): 127-133.
ـ نریمان، ز. آقایی، ا. فرهادی، هـ. (1399). مقایسه اعتیاد به عشق و سازش یافتگی زناشویی در متأهلین با و بدون روابط فرا زناشویی. مجلّه علوم روان‌شناختی. 19 (89): 646-639.
ـ نظیری راد، ر.امامی پور، س؛ و حسنی، ف.(1400). تدوین مدل سازگاری زناشویی بر اساس امنیت روانی، صفات شخصیت و سبک های دلبستگی: نقش واسطه ای رشد روانی. خانواده درمانی کاربردی.2(2):150-172.
ـ وطن خواه، ح. کوچک انتظار، ر. وقنبری پناه، ا.(1400). پیش بینی طلاق عاطفی بر اساس انعطاف پذیری شناختی و معنای زندگی با میانجی گری تعادل کار-زندگی. فصلنامه رویش روان شناسی.10(9):161-172.
ـ هاشمیان، س. یزدانی، ح. افشاری کرمانی، م. (1401). تحلیل لایه های علی (cla) پدیده روابط فرازناشویی در زوجین شهر تهران و ارائه خط مشی مطلوب. فصلنامه مطالعات زنان و خانواده.9(17):59-37.
ـ هومن، ح. (1384). مدل‌یابی معادلات ساختاری با کاربرد نرم افزار لیزرل. تهران: سمت.
Bartholomew, k. & Horowitz, L.M. (1991). Attachment styles among young adults: A test of four-category model. Journal of Personality and Social Psychology, 61, 226-244.
Beshart, M. A. (2011). Development and validation of Adult Attachment Inventory.Procedia Social and Behavioral Sciences, 30, 475-479.
Bowlby J.A. (1988). Secure base:Clinical applications of attachment theory. London.Rutledge.
Bradbury,T.N. Fincham, F.D, Beach, H.S.R. (2000). Research on the Nature and Determinants of Marital Satisfaction:A Decade in Review.Journal of Marriage and the Family 62,964-980. [DOI:10.1111/j.1741-3737.2000.00964.x]
Buss, D. M. (2018).Sexual and emotional infidelity: Evolved gender differences in jealousy prove robust and replicable. perspectives on Psychological Science, 13(2), 155-160.http:// doi.org/10.1177/1745691617698225.
Cambridge University P ress (2020). Combridge Dictionary Infidelity. Retrieved from https:// dictionary. Cambridge.org/dictionary/English/infidelity?q=Infidelity.
Cassandra Alexopoulos, Hilary Gamble. (2022).Prime Time Affairs: Quantitative Analysis of Infidelity in Popular Television PROGRAMS.Sexuality & Culture, part of Springer Nature 2022.http://doi.org/10.1007/s12119-022-09955-9.
Cruz, G.V. (2018). Would Mozambican Women Really "Tolerate" Their Husbands,Extramarital Sexual Relationships as Socially Recommended? Sexuality& Culture,22(4), 1-16.
De Valk, H. A. G. & Bordone, V. (2018). “Co-residence of adult children with their parents: differences by migration background explored and explained”. Journal of Ethnic and Migration Studies, 1–23. doi:10.1080/1369183x.2018.1485207.
Dehghani Champiri, F. & Dehghani, A. (2020). Predicting sexual satisfaction in Iranian women by marital satisfaction components. Sexual and Relatioship Therapy, 1- 15.
Dehghani, M. Aslani, K. Amanollahi, A. & Rajabi, G. (2020).The effectiveness of attachment injury resolution model (AIRM) on increasing trust among the injured women with marital infidelity: A case study approach.The American Journal of Family Therapy,48(3), 1-15.
Fife, S. T., Theobald, A. C., Gossner, J. D., Yakum, B. N., & White, K. L. (2022). Individual healing from infidelity and breakup for emerging adults: a grounded theory. Journal of Social and Personal Relationships, 39(6), 1814-1838. https://doi.org/10.1177/02654075211067441
Fincham. FD, May, RW. (2017). Infidelity in romantic relationships. Current Opinion in Psychology.Feb, 1(13):70-74.
Finham, F.D. (1). and May, R, W. (2017).infidelity in romantic relationship. Current opinion in psychology, 13, 70-74.
Ghasedi, M. Bagheri, F. & Kiamanesh, A. (2019). Comparison of the effectiveness of group therapy based on mindfulness and acceptance and commitment techniques (ACT)on forgiveness,emotional regulation and marital intimacy. Biothics Journal,8(29),87-98.
Goldenberg.I. &Goldenberg, H. (1995). Family therapy.In R. J. Corsini & D.Wedding(Eds),Current psychotherapies(5th ed.). Itasca, IL: F. E. Peacock Publishers.
Gong, H. & Hsu, W. (2017). The Effectiveness of solution-focused group therapy in ethnic chinese school settings: A meta-analysis. International journal of group psychotherapy, 67(3), 383-409.
Isanejad, O. & Bagheri, A. (2018). Marital Quality, Loneliness, and Internet infidelity. Cyberpsychology, Behavior, and Social Networking, 21(9), 542-548.
John Bowlby. [Attachment theory, Elite psychology and education]. Safarzadeh Khoshabi K, Abohamzeh E. (translators). 1st ed. Tehran: Danjeh; 2006:32-135.
Lusterman DD. The pathology of faithful in married life [Far-zinzad B, Zanozian S, Wajib Monfared S, Persian trans.]. Tehran: Danjeh; 2020. http://opac.nlai.ir/opac-prod/search/briefList- Search.d
Lusterman DD. The pathology of faithful in married life[Farzinzad B, Zanozian S, Wajib Monfared S, Persian trans.].Tehran: Danjeh; 2020. http// opac.nlai.ir/ppac-prod/search/ brieflist Search.do?
Mah, K. (2019). Existential loneliness & the importance of addressing sexual health in people with advanced cancer in palliative care. Psych oncology, 28(6), 1354-1356.
Maphosa, S. Mutandwa, PH. & Nyamayaro, A. (2017). Infidelity Appetite: Psychological Factors Influencing Married Women to Engage in Extramarital Affairs. International Journal of Innovative Research and Development, 6(1), 46-52.
Medina j,Colin. (2018).Causes that take to Infidelity: an analysis by sex.Acta De Investigacion Psicologica;3(3):1271-279.
Momeni, K. Karami, J. & Hoveyzizadehgan, N. (2018). [The Relationship between Sensation Seeking, Positive and Negative Affect, Alexithymia and marital Infidelity (Persian)].Journal of Health and Care, 19(4), 221-231.
Montesi,JL,Conner,BT,Gordon,EA,Fauber,RL,Kim,KH,Heimberg,RG. (2013).On the relationship among social anxiety, intimacy, sexual communication, and sexual satisfaction in young couples. Archives of sexual behavior. Jan, 1, 42(1): 81-91.
Pananakhonsab, W. (2019). Migration for love? Love and intimacy in marriage migration processes.Emotion, Space and Society. [DOI:10.1016/j.emospa.2019.03.001]
Pasha Sharifi H. Principles of psychometrics and psychosis. Tehran: Roshd; 2000, pp: 174-189. [Persian].
Platt, R.A. Nalbone, D.P. (2018).parental conflict and infidelity as predictors of audalt childrens attachment style and infidelity. The American Journal of Family Therapy.36:146-161.
Platt, RA, Nalbone, DP, Casanor, Gm, wetchler, JL. (2008). Parental conflict and infidelity as repdictors of adalt children,s attachment style amdinfidelity,54(1),25-37.
Putri,w&Restya,D(2019).Social Media and Marital Infidelity.in proceedings of the 1st International Confernece on psychology;pp.106-111.
Rienecke, R. D. (2018). Parental marital satisfaction in a family-based partial hospitalization program. Eating disorders, 26(2), 143-148.
Russell, V. M. Baker, L. R. & McNulty, J. K. (2013). Attachment insecurity and infidelity inmarriage: Do studies of dating relationships really inform us about marriage? Journalof Family Psychology, 27(2), 24
Shackelford, T. K. Besser, A. & Gotez, A.T. (2008). Personality, Marital Satisfaction, and Probablity of Marital Infidelity Journal of Individual Differences Research, 6: 13-25.
Shackleford, T.K. Besser, A. & Goetz, A.T (2008) personality, Marital satisfaction, and probability of marital Infidelity.journal of individual Differences Research. 6: 13-25.
Shahabi Nezhad,Z.Alian,B. & Hashemi Golpayegani, F. (2016).Effectiveness of group counselling on improvement of marital relationship in infidelity-affected mothers of students in Tehran city, European Online Journal of Natural and Social Sciences; vol.5,No.2pp.309-316.
Smith, C.Hall, R. & Daigel, j. (2010).Monotony in Monogamy: A Study of Married Individuals Seeking to Have an Extramarital. American.Journal of Psychological Research,6(1),97-102.
Umemura,T. Lacinova, L. Kotrcova,K.& Fraley,R.C. (2018).Similarities and differences regarding changes in attachment preferences and attachment styles in relation to romantic relationship length: longitudinal and concurrent analyses. Attachment & human development,20(2), 135-159.
Vanheule, S. Desmet, M. Meganck, R. & Bogaerts, S. (2007).Alexithymia and interpersonal problems. Journal of clinical psychology, 63(1), 109-117. [DOI:10.1002/jclp.20324] [PMid: 17016830]
Yoo, H. Bartle- Haring, S. Day, R.D. & Gangamma, R. (2014).Couple Communication, emotional and Sexual intimacy, and relationship Satisfection.J SexMarital Ther,40(4),275-93.
Zandbergen DL, Brown SG. (2019). Culture and gender differences in romantic jealousy. Personality and Individual Differences; 72:122-7.
Zapien, N. (2017).Participation bias and social desirability effects in research on extramarital affairs: considerations of meaning and implications for sexual behavior research. Archives of sexual behavior, 1,46 (6):1565-1571.