اثربخشی آموزش مهارت‌های ارتباطی بر ادراک شایستگی و شادکامی دانش‌آموزان پسر مقطع ششم ابتدایی شهر شیراز

محورهای موضوعی : تربیتی

ندا سبزی ¹ , محبوبه فولادچنگ ²

1 - دانشجوی دکتری روانشناسی تربیتی، دانشگاه شیراز، شیراز، ایران.
2 - دانشیار روانشناسی تربیتی، دانشگاه شیراز، شیراز، ایران.

تاریخ دریافت : 1395/06/06 تاریخ پذیرش : 1397/07/17 تاریخ انتشار : 1397/10/01

کلید واژه: شادکامی, دانش‌آموزان پسر مقطع ششم ابتدایی, ادراک شایستگی, مهارت‌های ارتباطی,

چکیده مقاله :

پژوهش با هدف بررسی اثربخشی آموزش مهارت‌های ارتباطی بر ادراک شایستگی و شادکامی دانش‌آموزان انجام گرفت. پژوهش از نوع شبه آزمایشی بود که در آن از طرح پیش‌آزمون- پس‌آزمون با گروه کنترل استفاده گردید. جامعة آماری متشکل از دانش‌آموزان پسر مقطع ششم ابتدایی شهر شیراز در سال تحصیلی 95-1394 بود، که با استفاده از روش نمونه‌گیری در دسترس، 30 نفر از مشارکت‌کنندگانی که نمرات پایین‌تری در مقیاس ادراک شایستگی (هارتر، 1982) و پرسشنامه شادکامی (هیلز و آرگیل، 2002) کسب نمودند، انتخاب و به‌طور تصادفی در دو گروه آزمایش (15 نفر) و کنترل (15 نفر) گمارده شدند. گروه آزمایش، آموزش مهارت‌های ارتباطی را در 10 جلسه (90 دقیقه‌ای) دریافت کردند. سپس، از هر دو گروه پس‌آزمون به عمل آمد. نتایج تحلیل کوواریانس نشان داد که تفاوت معناداری (01/0P≤) بین دو گروه در ادراک شایستگی و ابعاد آن (شناختی، اجتماعی و جسمانی) و شادکامی وجود دارد و میانگین نمرات در گروه آزمایش بیشتر از گروه کنترل بود. درنتیجه، آموزش مهارت‌های ارتباطی در افزایش ادراک شایستگی و شادکامی دانش‌آموزان اثربخش است.

چکیده انگلیسی:

The purpose of this study was to investigate the effectiveness of communication skills training on perceived competence and happiness of sixth grade male elementary students. This research was a quasi-experimental in which pretest-posttest with control groups was used. Statistical population consisted of all male students of the sixth grade of elementary schools in Shiraz in academic year 94-95. By using available sampling, 30 students who gained lower scores on Perceived Competence Scale (Harter, 1982) and Happiness Questionnaire (Hills & Argyle, 2002) were selected and randomly assigned to an experimental (15 students) and a control (15 students) group. The experimental group received communication skills training in 10 sessions (90 minutes each). Then, the posttest was administered for both groups. Covariance analysis indicated that there was a significant difference between experimental and control groups in perceived competence, its dimensions and happiness and the mean scores of the experimental group were higher than the control group (P≤0/01). Therefore, communication skills training is effective in increasing perceived competence and happiness of students.

منابع و مأخذ:

احمدی، م س.، حاتمی، م.، اسدزاده، ح. (1391). تأثیر آموزش مهارت‌های ارتباطی بر سازگاری اجتماعی و پیشرفت تحصیلی دانش‌آموزان مقطع متوسطه شهر زنجان. فصلنامة پژوهش‌های روانشناسی اجتماعی، 2 (5)، 115-99.

اردلان، ا. (1386). بررسی رابطه مهارت‌های ارتباطی و سازگاری تحصیلی با نقش واسطه‌ای خودکارآمدی. پایان‌نامة کارشناسی ارشد، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی دانشگاه شیراز.

اشرفی، م.، منجزی، ف. (1392). اثربخشی آموزش مهارت‌های ارتباطی بر میزان پرخاشگری دانش‌آموزان دختر دوره متوسطه. مجلة پژوهش‌های علوم شناختی و رفتاری، 3 (1)، 98-81.

بهادر مطلق، ا.، عطاری، ی.، بهادر مطلق، غ. (1391). اثربخشی آموزش راهبردهای شناختی بر ادراک شایستگی دانش‌آموزان. فصلنامة روانشناسی تحولی: روانشناسان ایرانی، 9 (33)، 46-39.

بیرامی، م.، محمدپور، و.، غلامزاده، م.، اسماعیلی، ب. (1391). مقایسة شادکامی و اشتیاق برای برقراری ارتباط در سبک‌های دلبستگی دانشجویان. مجلة علوم رفتاری، 6 (2)، 109-105.

توزنده‌جانی، ح.، صدیقی، ک.، نجات، ح.، کمال‌پور، ن. (1386). اثربخشی آموزش‌های شناختی رفتاری عزت‌نفس بر سازگاری اجتماعی دانش‌آموزان. فصلنامة دانش و پژوهش در علوم تربیتی، 16، 56-41.

ثنایی، ب. (1391 ). روان‌درمانی و مشاوره گروهی. تهران، چاپ ششم، انتشارات چهر.

حسین‌چاری، م.، دلاورپور، م. (1385). آیا افراد کمرو فاقد مهارت‌های ارتباطی‌اند؟. فصلنامة روانشناسی تحولی: روانشناسان ایرانی، 3 (10)، 135-123.

سبزی، ن. (1391).بررسی الگوی علّی ابعاد شخصیت، هوش اجتماعی، خودکارآمدی عاطفی و مهارت‌های ارتباطی. پایان‌نامة کارشناسی ارشد، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی دانشگاه شیراز.

سبزی، ن.، یوسفی، ف. (1393). بررسی الگوی علّی هوش اجتماعی، خودکارآمدی عاطفی و مهارت‌های ارتباطی. مجلة روانشناسی، 18 (2)، 225-209.

سیف، د.، بشاش، ل.، لطیفیان، م. (1383). تأثیر ابعاد ادراک خود بر روابط اجتماعی با همسالان در نوجوانان مراکز آموزشی استعدادهای درخشان و مدارس عادی. مجلة روانشناسی، 8، 97-86.

صالحی، ل.، سیف، د. (1391). الگوی پیش‌بینی احساس تنهایی بر مبنای تعامل معلم با دانش‌آموز و ابعاد ادراک شایستگی در میان نوجوانان با و بدون نقص بینایی. فصلنامة روانشناسی افراد استثنایی، 5 (2)، 64-44.

عبدالله‌زاده، ن. (1385). راهنمای آموزش مهارت‌های زندگی. تهران، انتشارات سازمان بهزیستی.

کایوند، ف.، شفیع‌آبادی، ع.، سودانی، م. (1388). اثربخشی آموزش مهارت‌های ارتباطی بر اضطراب اجتماعی دانش‌آموزان پسر سال اول متوسطه ناحیه 4 آموزش‌وپرورش شهر اهواز. فصلنامة دانش و پژوهش در روانشناسی کاربردی، 42، 24-1.

مجردکاهانی، ا.، غنوی، س. (1391). اثربخشی آموزش مهارت‌های ارتباط مؤثر بر عزت‌نفس دختران دچار ناتوانی جسمی حرکتی. مجلة پژوهش در علوم توانبخشی، 8 (2)، 271-263.

مستقیمی، م.، شفیع‌آبادی، ع. (1391). اثربخشی آموزش مهارت‌های ارتباطی بر عزت‌نفس دختران 13 تا 15 سالة بهزیستی. فصلنامة روش‌ها و مدل‌های روان‌شناختی، 2 (9)، 30-17.

مصطفی‌نژاد، پ.، درتاج، ف. (1390). اثربخشی آموزش مهارت‌های ارتباطی بر سلامت روان دانشجویان سال اول علوم بهزیستی دانشگاه کرمان. فصلنامة مطالعات روانشناسی بالینی، 4 (1)، 89-71.

میرمحمدصادقی، م. (1383). نقش آموزش مهارت‌های ارتباطی بر عزت‌نفس و روابط بین فردی نوجوانان پسر شهر تهران. پایان‌نامة کارشناسی ارشد، دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی تهران.

نادری، ف.، انصاری اصل، ز. (1390). تأثیر هنر درمانی بر خودپنداره تأییدجویی و شادکامی کودکان مراجعه‌کننده به مراکز مشاوره و درمان شهرستان اهواز. مجلة یافته‌های نو در روانشناسی. 6 (18)، 33-17.

هاشمی مطلق، ش.، مظفری، ا. (1389). مقایسه مهارت‌های ارتباطی و کیفیت زندگی کاری اعضای هیئت‌علمی فعال و غیرفعال حرکتی دانشگاه‌های آزاد اسلامی استان آذربایجان شرقی. مجلة فراسوی مدیریت، 3 (2)، 22-7.

 

Ammentorp, J., Sabroe, S., Kofoed, P., & Mainz, J. (2007). The effect of training in communication skills on medical doctor’s and nurse’s self-efficacy: A randomized controlled trial. Journal of Patient Education and Counseling, 66, 270–277.

Argyle, M. (2001). The Psychology of Happiness. Great Britain: Routledge.

Argyle, M. (2003). Psychology and Religion: An Introduction. London: Routledge.

Bragard, I., Etienne, A. M., Merckaert, I., Libert, Y., & Razavi, D. (2010). Efficacy of a communication and stress management training on medical resident’s self-efficacy, stress to communicate and burnout. Journal of Health Psychology, 15(7), 1075-1081.

Cruise, S. M., Lewis, C. A., & McGuckin, C. (2006). Internal consistency, reliability and temporal stability of the Oxford Happiness Questionnaire Short-Form: Test-retest data over two weeks. Social Behavior and Personality: An International Journal, 34 (2), 123-126.

Fukui, S., Oqawa, K., & Yamagishi, A. (2011). Effectiveness of communication skills training of nurses on the quality of life and satisfaction with healthcare professionals among newly diagnosed cancer patients: A preliminary study. Psychoncology, 20 (12), 1285-1291.

Gresham, F. M., & Elliot, S. N. (1987). The relationship between adaptive behavior and social skills: Issues in definition and assessment. The Journal of Special Education, 21, 167-181.

Gursimsek, I., Vural, D. E., & Demirsoz, E. S. (2008). The relation between emotional intelligence and communication skills of teacher candidates. Mehmet Akif Ersoy Universitesi Egitim Fkultesi Dergisi, 8 (16), 1-11.

Harigie, O. H., & Dickson, D. (2004). Skilled Interpersonal Communication: Reasearch, Theory and practice. Routledge. New York: USA.

Harter, S. (1982). The perceived competence scale for children. Child Development, 83, 87-97.

Harter, S. (1985). Manual of the Self-Perception Profile for Children. Denver, CO: Univer. Of Denver.

Harter, S. (1988). Manual for the Self-Perception Profile for Adolescents. Denver, CO: University of Denver.

Hills, P., & Argyle, M. (2002). The Oxford Happiness Questionnaire: a compact scale for the measurement of psychological well-being. Personality and Individual Differences, 33, 1073-1082.

Hunter, D., Gambell, T., & Randhawa, B. (2005). Gender gaps in group listening and speaking: Issues in social constructivist approaches to teaching and learning. Educational Review, 47,329-355.

Jambunathan, S., & Hurlbut, N. L. (2000). Gender comparisons in perception of self-competence among four year old children. The Journal of Genetic Psychology, 161 (4), 469-477.

Larsen, R. J., & Prizmic, Z. (2008). Regulation of emotional well-being: Overcoming the hedonic treadmill. In E. Michael & R. J. Larsen (Eds.), The Science of Subjective Well-being (pp. 258-289). New York: Guilford Press.

MacMaster, K., & Peter, D. D. (2011). The effects of being diagnosed with a learning disabilitiy on children's self-esteem. Child Study Journal, 2 (32), 101-108.

Mahdavi Haji, T., Mohammadkhani, S., & Hatami, M. (2011). The effectiveness of life skills training on happiness quality of life and emotion regulation. Social and Behavioral Sciences, 30, 407-411.

Nickerson, A., & Nagle, R. J. (2005). Parent and peer attachment in late childhood and early adolescence. Journal of Early Adolescence, 25, 228-249.

Ninot, G., Bilard, J., & Delignieres, D. (2005). Effects of integrated or segregated sport participants on the physical self for adolescents with mental retardation. Journal of Intellectual Disability Reaserch, 5 (49), 682-689.

Seligman, M. E. P. (2002). Positive psychology, positive prevention, and positive therapy. In C.R. Snyder & S. J. Lopez (Eds.), Handbook of positive psychology. New York: Oxford.

Shahim, S. (2004). Self-perception of competence by Iranian children. Psychological Report, 8 (94), 872-876.

Soleimanieh Naeini, T., Keshavarzi Arshadi, F., & Hatamizadeh, N. (2013). The effect of social skills training on perceived competence of female adolescents with deafness. Iran Red Crescent Med Journal, 15 (12), 1-6.

Troop-Gordon, W., & Ladd, G. W. (2005). Trajectories of peer victimization and perceptions of the self and schoolmates: Precursors to internalizing and externalizing problems. Child Development, 76(5), 1072-1091.

Vatankhah, H., Daryabari, D., Ghadami, V., & Naderifar, N. (2013). The effectiveness of communication skills training on self-concept, self-esteem and assertiveness of female students in guidance school in Rasht. Social and Behavioral Sciences, 84, 885-889.

Veenhoven, R. (1992). Happiness in Nation. Eramus University, Netherlands.