اثر محلول‌پاشی سالیسیلیک‌اسید و کودهای زیستی در تعدیل اثرات تنش خشکی بر برخی خصوصیات مرفوفیزیولوژیک، عملکرد ماده خشک و میزان اسانس ریحان
محورهای موضوعی : زراعت
1 - دانشجوی کارشناسی ارشد گروه زراعت، واحد کلیبر، دانشگاه آزاد اسلامی، کلیبر، ایران
2 - استادیار فیزیولوژی گیاهی، واحد کلیبر، دانشگاه آزاد اسلامی، کلیبر، ایران.
کلید واژه: اسانس, کودهای بیولوژیک, رنگیزه‌های فتوسنتزی, تنش کم‌آبی, ریحان (.Ocimum basilicum L),
چکیده مقاله :
به‌منظور بررسی اثر محلول‌پاشی سالیسیلیک‌اسید و کودهای زیستی در تعدیل اثرات تنش خشکی بر برخی خصوصیات مرفوفیزیولوژیک، عملکرد ماده خشک و تولید اسانس گیاه ریحان، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل بر پایه طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در سال زراعی 1398 انجام شد. تیمارهای آزمایشی شامل سه سطح تنش خشکی 70، 140 و 210 میلی‌متر تبخیر از تشتک تبخیرکلاس A) به‌عنوان فاکتور اول و تلقیح بذر با باکتری‌ها در 5 سطح عدم تلقیح (شاهد)، تلقیح با ازوتوباکتر، سودوموناس، آزوسپریلیوم و کاربرد همزمان ازوتوباکتر، سودوموناس و آزوسپریلیوم به‌عنوان فاکتور دوم و محلول‌پاشی با سالیسیلیک‌اسید در چهار سطح عدم مصرف، 5/0، 1 و 5/1 میلی‌مولار به‌عنوان فاکتور سوم بودند. نت نتایج این پژوهش نشان داد که تنش خشکی سبب کاهش ارتفاع بوته، تعداد ساقه، تعداد برگ، کلروفیل a، کلروفیل b، کلروفیل کل، عملکرد ماده خشک، محتوای نسبی آب برگ و عملکرد اسانس ریحان شد. اما تیمار محلول‌پاشی سالیسیلیک‌اسید و مصرف توأم باکتری‌ها تأثیر معنی‌داری بر افزایش این صفات داشت. نتایج این پژوهش نشان داد که تنش سهم مهمی بر کاهش فاکتورهای اساسی در رشد ریحان دارد. نتایج نشان داد که با افزایش شدت تنش خشکی بر میزان پرولین افزوده شد. به‌طوریکه بیش‌ترین میزان پرولین (69/1 میکرومول در گرم وزن تر)) از تیمار 210 میلی‌متر تبخیر به‌دست آمد. بر اساس نتایج حاصله در این آزمایش می‌توان بیان کرد، مصرف سالیسیلیک‌اسید در غلظت 5/1 میلی‌مولار و کاربرد توأم باکتری‌ها در رفع اثرات منفی تنش خشکی نقش دارند و استفاده از آن‌ها می‌تواند به‌طور موثری باعث افزایش در خصوصیات کمّی و کیفی در ریحان می‌شود.
In the present study, the influence of foliar application of salicylic acid and biofertilizers on modulating the effects of drought stress on some morphophysiological characteristics, dry matter yield and essential oil production of basil (Ocimum basilicum L.) was investigated using a factorial experiment based on a randomized complete block design in triplicate within the 2019 in Hurand . Experimental treatments included three levels of drought stress (70, 140 and 210 mm of evaporation from Class A evaporation pan) as the first factor, seed inoculation with bacteria at five levels (no inoculation as control, inoculation with Azotobacter, Pseudomonas, Azospirillum and co-inoculation with Azotobacter, Pseudomonas and Azospirillum) as the second factor and salicylic acid foliar application at four levels (0, 0.5, 1 and 1.5 mM) as the third factor. .The results of this study showed that the drought stress had an important role in reducing the basic factors in basil growth. The results showed that with increasing the intensity of drought stress, the proline content increased. So that the highest proline content (1.69 μM/g fresh weight) were obtained from the treatment of 210-mm evaporation. Based on the results obtained in this experiment can be expressed, the use of salicylic acid at a concentration of 1.5 mM and the co-inoculation of bacteria play a role in relieving the negative effects of drought stress and their administration can effectively increase the quantitative and qualitative properties of the basil.
_||_