اثر رابطه‏ی منبع و مقصد بر عملکرد دانه و اجزای آن در ژنوتیپ‏های گندم بهاره در اهواز

محورهای موضوعی : زراعت

تاریخ دریافت : 1391/04/16 تاریخ پذیرش : 1392/08/12 تاریخ انتشار : 1395/06/15

کلید واژه: تجزیه علیت, عملکرد دانه, گندم, رابطه&rlm, ی منبع و مقصد,

چکیده مقاله :

به منظور مطالعه ی تجزیه ی علیت رابطه ی عملکرد دانه و اجزای آن در ژنوتیپ های گندم بهاره در اثرتغییر در رابطه ی منبع و مقصد، آزمایش به صورتکرت‎هایخردشدهبرپایه ی طرحبلوک هایکاملتصادفیدرسهتکراردرسالزراعی90-1389در مزرعه ی پژوهشیمرکز تحقیقات کشاورزیو منابع طبیعی خوزستاناجراگردید. شش ژنوتیپگندم بهارهبه عنوان کرت اصلی وتیمارهای حذف برگ پرچم، حذف برگ پرچم+ پوشاندن سنبله، پوشاندن سنبله و شاهد به عنوانکرتفرعی درنظرگرفتهشدند. تفاوت ژنوتیپ ها و تیمارها برای عملکرد دانه، تعداد سنبله در مترمربع و تعداد سنبلچه در سنبله در سطح احتمال خطای یک درصد معنی‌ دار بود، امّا دیگر صفات اختلاف معنی دار نداشتند. همچنین برهمکنش ژنوتیپ و تیمار بر صفات عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیک، شاخص برداشت، وزن هزار دانه،تعداد دانه در سنبله، تعداد دانه در مترمربع، تعداد سنبله در مترمربع و تعداد سنبلچه درسنبله در سطح احتمال خطای یک درصد معنی ‌دار بود. نتایج تحقیق نشان داد که تنوع ژنتیکی بالایی بین ژنوتیپ های گندم مورد مطالعه در مورد صفات مورد بررسی وجود داشته و تعداد دانه در مترمربع به عنوان مؤثرترین و مهم ترین صفت بر عملکرد دانه معرفی شد.

چکیده انگلیسی:

This expriment was carried out to evalute the effect of changing in sink- source relationship and grain yield of some wheat genotypes by path analyses. The exprimental arrangment was split plot in RCB design with three replication conducted in research field of agricultural and natural resources research of Khouzestan. Main plot were consists of six spring wheat genotypes and sub plot included flag leaf remove, flag leaf remove + spike covering, spike covering and control.  Significant differences were found between genotypes and treatments of grain yield, number of spike/m2 and number of spikelet per spike at 1% stataistics level. The interaction effect was significant for grain yield, biological yield, harvest index, 1000 grain weight, number of grain per spike, number of grain per m2, number of spike per m2 and number of spikelet per spike at 1% stataistics level.it should be noted that results showed the high genetic diversity existed among wheat genotypes and the number of grain per m2 was the most effective and most important trait that influenced the grain yield.

منابع و مأخذ:

1. اهدایی، ب. 1377. تغییرات ژنتیکی برای ذخیره ساقه و انتقال آن به دانه در گندم معمولی بهاره تحت شرایط خشکی انتهایی. مقالات پنجمین کنگره زراعت و اصلاح نباتات ایران، کرج، 656 صفحه.


2. سرمدنیا، غ. و کوچکی، ع.1376. فیزیولوژی گیاهان زراعی (ترجمه). انتشارات جهاد دانشگاهی مشهد، 467 صفحه.


3. صفایی حکیمی، ن. 1375. مطالعه ژنتیکی و تغییرات جغرافیایی برای گندم‏های دوروم ایرانی. چکیده مقالات چهارمین کنگره زراعت و اصلاح نباتات ایران، اصفهان، 262 صفحه.


4. فرشادفر،ی. 1384. اصول و روش‏های آماری چند متغیره. انتشارات طاق بستان کرمانشاه، 734 صفحه.


5. قاسمی، م.، مقدم، م.، ولی زاده، م. و محفوظی، س.1377. تجزیه علیت عملکرد دانه و اجزای عملکرد ژنوتیپ‏های گندم پیشرفته در شرایط دیم در اردبیل. چکیده مقالات پنجمین کنگره زراعت و اصلاح نباتات ایران، کرج، 623 صفحه.


6. مقدم،م.،بصیرت، م.، رحیمزادهخوئی، ف. وشکیبا، م.۱۳۷۲ .تجزیه علیت عملکرد دانه اجزای آن و برخی صفات مورفولوژیک در گندم پاییزه. مجله دانش کشاورزی، 4 (1 و 2): 57-48.  


7. منصور فر، ک. 1385. روش‏های پیشرفته آماری همراه با برنامه‌های کامپیوتری، انتشارات دانشگاه تهران، چاپ دوم، 459 صفحه. 


8. نادری،ا.1379. ارزیابی تنوع ژنتیکی و مدل سازی پتانسیل انتقال مجدد اسیمیلات‏ها و نیتروژن به دانه در ژنوتیپ‏های گندم در شرایط تنش خشکی رساله دکتری تخصصی. دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات خوزستان. 243 صفحه.


9. نبویکلات، م. و  شریفالحسینی، م. 1385. ارزیابی تحمل به خشکی ارقام و لاین‏های جو به تنش خشکی انتهای فصل رشد. مجله علوم کشاورزی، 3(9): 74-55.


10. نورمندمؤید،ف.،رستمی، م. و قنادها، م.1377. تعیین بهترین شاخص مقاومت به خشکی در گندم نان. چکیده  مقالات پنجمین کنگره زراعت و اصلاح نباتات ایران، کرج، 243 صفحه.
    
    
    1. Alvaroa, F., Isidrob, J., Villegasa, D., Garcia del Moral, L. F. and Royo, C. 2008. Breeding Effects on Grain Filling, Biomass Partitioning, and Remobilization in Mediterranean Durum Wheat. Agronomy Journal, 100: 361-370.
    
    
    2. Arzani, A. 2002. Grain yield performance of durum wheat germplasm under Iranian dryland and irrigated field condition. Journal of Breeding and Genetic, 34: 1-9.
    
    
    3. Austin, R. B., Morgan, C. L., Ford, M. A. and Blackwell, R. D. 1980. Contributions to grain yield from pre-anthesis assimilation in tall and dwarf barley phenotypes in two contrasting seasons. Annual Botany, 45: 309–319.
    
    
    4. Bhatt, G. H. 1973. Significance of path coefficient analysis determining the nature of character association. Euphytica, 22: 338-343.
    
    
    5. Ceccarelli, S. 1987. Yield potential and drought tolerance of segregating populations of barley in contrasting environments. Euphytica, 36) 1(: 265- 273.
    
    
    6. Dencic, S. 1994. Designing a wheat ideotype with increased sink capacity. Plant Breeding, 112: 311-317.
    
    
    7. Dofing, S. M. and Knight, C. W. 1992. Alternative model for path analysis of small grain yield. Crop Science, 32: 487-489.
    
    
    8. Ehdaie, B., Alloush, G. A. and Waines, J. G. 2008. Genotypic variation in linear rate of grain growth and contribution of stem reserves to grain yield in wheat, Field Crops Research, 106: 34–43.
    
    
    9. Fagam, A. S., Bununu, A. M. and Buba, U. M. 2007. Path Coefficient Analysis of the Components of Grain Yield in Wheat (Triticum aestivum L.). International Journal of Natural Applied Science, 2: 310-316.
    
    
    10. Farahani, A. and Arzani, A. 2006. Investigating genetic variation of cultivars and F₁ hybrids of durum wheat using agronomic and morphologic characters. Agriculture Science Technology and Natural Resource, 10: 341-354.
    
    
    11. Fischer, R. A. 2008. The importance of grain or kernel number in wheat: A reply to Sinclair and Jamieson. Field Crops Research, 105: 15–21.
    
    
    12. Gebbing, T., Schnyder, H. and Kuhbauch, W. 1999. The utilization of pre - anthesis reserves in grain filling of wheat. Plant Cell Environment, 22: 851-858.
    
    
    13. Kamkar, B., Kafi, M. and Nassiri Mahalati, M.. 2004. Determining the most sensitive developmental period of wheat to salinity using path analysis for optimal salin water utilization. Journal of Agricultural Science and Technology, 19: 25-34.
    
    
    14. Moghaddam, M., Ehdaie, B. and Waines, J. G. 1997. Genetic variation and interrelationships of agronomic characters in landraces of bread wheat from southeastern Iran. Euphytica, 95: 361-369.
    
    
    15. Okuyama, L.A., Ferizzi, L. C. and J. F. B. Neto. 2004. Correlation and path analysis of yield and its components and plant traits in wheat. Ciencica Rural, Santa Maria, 34(6): 1701-1708.
    
    
    16. Papakosta, D. K. and Gayians, A. A. 1991. Nitrogen and dry matter accumulation, remobilization and losses for Mediterranean wheat during grain filling. Agronomy Journal, 83: 864-870.
    
    
    17. Sharma, S. K. andA. S. Randawa. 2004. Path analysis in wheat. Journal Research of Punjab Agriculture, 41:183-185.
    
    
    18. Simane, B., Struik, P. C., Nachit, M. M. and Peacock, J. M. 1993. Ontogenetic analysis of yield components and yield stability of durum wheat in water limited environmental. Euphytica, 71: 211-219.
    
    
    19. Slafer, G. A. and Savin, R. 1994. Source-sink relationships and grain mass at different positions within the spike in wheat. Field Crops Research, 37: 39-49.
    
    
    20. Xiao, H. and Pei, X. 1991. Applying factor analysis method to study winter wheat quantity characters and varieties classification. Acta Agricultureae Universitatis Pekinen Science, 17: 17-24.
    
    
    21. Yagdi, K. 2009. A path coefficient analysis of some yield component in durum wheat (Triticum durum L.). Pakistan Journal of Science, 41(2): 745-751.