بهبود کارایی مصرف آب، شاخص سبزینگی و عملکرد دانه گندم تحت رژیم های مختلف آبیاری با استفاده از کود زیستی

محورهای موضوعی : زراعت

ابوالقاسم مرادقلی ¹ , حمیدرضا مبصّر ² , حمیدرضا گنجعلی ³ , حمیدرضا فنایی ⁴ , احمد مهربان ⁵

1 - دانشجوی دکتری زراعت، گروه کشاورزی،واحد زاهدان، دانشگاه آزاد اسلامی، ایران.
2 - استادیار گروه کشاورزی، واحد زاهدان، دانشگاه آزاد اسلامی، زاهدان، ایران.
3 - استادیار، گروه کشاورزی، واحد زاهدان، دانشگاه آزاد اسلامی، زاهدان، ایران.
4 - دانشیار بخش تحقیقات زراعی و باغی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی سیستان، زابل، ایران.
5 - دانشیار، گروه کشاورزی، واحد زاهدان، دانشگاه آزاد اسلامی ، زاهدان، ایران.

تاریخ دریافت : 1401/07/26 تاریخ پذیرش : 1401/09/15 تاریخ انتشار : 1401/11/01

کلید واژه: گندم نان, تنش کم آبی, SPAD, ازتوباکتر و فسفاباکتر,

چکیده مقاله :

خشکی یکی از تنش های غیر زنده بسیار مهم است که رشد گیاه را تحت تاثیر قرار می دهد و از این طریق عملکرد گیاه زراعی را محدود می سازد. اقداماتی شامل: ارائه اطلاعات برای بهبود مدیریت ریسک خشکسالی، بهبود برنامه‌ریزی برای واکنش موثرتر به خشکسالی، سرمایه‌گذاری در کاهش خطر مخاطرات (DRR) و ارائه یک محیط جهت به حداقل رساندن خطرات کلی باعث افزایش تاب‌آوری، جلوگیری یا کاهش خطرات خشکسالی آینده و حفظ معیشت می‌شود. این تحقیق در دو سال زراعی، بصورت آزمایش کرت های خردشده در قالب طرح بلوک کامل تصادفی با چهار تکرار انجام گردید. شرایط مختلف رطوبت خاک بعنوان تیمار اصلی در سه سطح و تیمار کود‌های زیستی در هفت سطح به عنوان تیمار فرعی در نظر گرفته شد. نتایج مطالعات نشان داد که شرایط مختلف رطوبتی محتوی نسبی آب برگ (RWC)، مقدار سبزینگی برگ (SPAD)، کلروفیل a و b وعملکرد دانه معنی دار شدند، با افزایش شدت تنش مقدار آنها کاهش یافت که نشان دهنده حساسیت آنها به تغییر وضعیت آب خاک و پتانسیل آب برگ می باشد.استفاده از کودهای زیستی ازتوباکتر و فسفاباکتر باعث افزایش معنی دار مقدار RWC , SPAD ، کلروفیل a و b و عملکرد دانه نسبت به عدم استفاده از کود زیستی گردید. اثرات استفاده تلفیقی میکروارگانیسم سبب جبران خسارت های تنش کم آبی گردیده است. بطور کلی با توجه به شرایط کم آبی و افزایش دما ناشی از تغییر اقلیم استفاده از میکروارگانیسم ها بصورت بذرمال کمک قابل توجهی به کاهش این مخاطرات می گردد.

چکیده انگلیسی:

Drought is one of the most important nonliving stresses affecting the growth of plants, thereby limiting the agricultural yield of the plant. Measures including presenting information for improving the drought risk management, improving planning for more effective reaction to drought, investment on disaster risk reduction (DRR), and presenting an environment for minimizing the general risks lead to enhanced endurance, as well as prevention or reduction of future drought risks along with maintaining livelihoods. This research was performed in two agricultural years as split court experiments in the form of fully randomized block with four replications. Various conditions of soil humidity were considered as the main treatment at three along with the treatment of biofertilizers at seven levels, considered as secondary treatments. The study results indicated that various humidity conditions of the leaf relative water content (RWC), the greenness index of leaves (SPAD), chlorophyll a and b, as well as the grain yield became significant. With increase in the severity of stress, their values decreased suggesting their sensitivity to changes in the status of soil water and the leaf water potential. Usage of azotobacter and Phosphobacteria biofertilizers resulted in significant elevation of SPAD, RWC, chlorophyll a and b, as well as grain yield compared to the nonuse of biofertilizers. The effects of combined use of microorganisms led to compensation of the water stress damages. Generally, considering water deficit conditions and temperature elevation resulting from climate change, use of microorganisms as seed priming can considerably reduce these risks.