همبستگی و تجزیه علیت عملکرد دانه و صفات وابسته در برخی ژنوتیپ‌های لوبیا

محورهای موضوعی : زراعت

تاریخ دریافت : 1392/03/16 تاریخ پذیرش : 1393/09/12 تاریخ انتشار : 1395/06/15

کلید واژه: تجزیه علیت, رگرسیون گام به گام, همبستگی, عملکرد دانه, لوبیا,

چکیده مقاله :

بهمنظوربررسیرابطه عملکرددانهبااجزای عملکرددرژنوتیپ هایلوبیاو تعیینسهمآندستهازصفاتکهبیشتریناثررابرعملکرددارند،این آزمایش در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران واقع در کرج اجرا گردید. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که ژنوتیپ های مورد بررسی از نظر صفات مورد بررسی دارای اختلاف معنی دار بودند. نتایج همبستگی ساده صفات نشان داد که از میان صفات اندازه گیری شده، تنها صفات تعداد غلاف در بوته و وزن صد دانه همبستگی مثبت و معنی دار با عملکرد دانه داشتند. تجزیه رگرسیون گام به گام نشان داد که حداکثر تغییرات عملکرد دانه را می توان به تعداد غلاف در بوته، وزن صد دانه و تعداد دانه در غلاف نسبت داد. سپس صفات وارد شده به مدل رگرسیونی توسط تجزیه علیت بررسی شدند و مشخص شد که صفات تعداد غلاف در بوته و وزن صد دانه بیشترین ارتباط مستقیم و مثبت را با عملکرد دانه لوبیا داشتند. بنابراین می توان از این صفات در برنامه های اصلاحی افزایش عملکرد برای انتخاب ارقام مناسب استفاده نمود.

چکیده انگلیسی:

In order to study path analysis of grain yield with yield component in common bean genotypes and determine the traits that have most effective traitson grain yield, an experiment was conducted as a randomized complete block design with three replications in Research station of  agricultural and natural resources college of Tehran University in Karaj. Analysis of variance showed that there were significant differences among genotypes. Simple correlation coefficients between traits showed only the number of pods per plant and 100-grain weight had positive and significant correlation with grain yield. The results of stepwise regression analysis revealed that the most changing of grain yield concerned to the number of pod per plant, 100-grain weight and number of grain per pod. All intered traits to regression model studied by path analysis and this fact was found that the number of pods per plant and 100-grain weight had the highest positive direct effect on grain yield. Therefore, these traits can be used for the selection of high yield in breeding programs.

منابع و مأخذ:

1. امینی، ا.، قنادها، م.ر.، عبدمیشانی، و. س. 1381. تنوع ژنتیکی و همبستگی بین صفات مختلف در لوبیای معمولی. مجله علوم کشاورزی ایران،23 (4): 615-605.


2. بیضائی، ا. 1381. ارزیابی صفات کمی و کیفی و رابطه آن­ها با عملکرد دانه در ژنوتیپ­های لوبیا سفید، قرمز و چیتی. پایان­نامه کارشناسی ارشد اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرج. 160 صفحه


3. جهانسوز،م.،نقوی، م. ر.وطالعی،ع.1385 .تعیین روابط بین صفات مختلف در ارقام لوبیا چشم بلبلی. مجله علوم کشاورزی، 12 (1): 148-143.


4. چنگیزی،م.،خاقانی،ش.وخاقانی، ش.1384. همبستگی صفات و تجزیه اجزای عملکرد در ارقام لوبیای محلی مورد کشت در منطقه اراک. مقالات اولین همایش ملی حبوبات، مشهد، ایران.


5. خوش­وقتی، ح. 1385. تاثیر محدودیت آب بر روی نرخ رشد، پر شدن دانه و عملکرد سه رقم لوبیا چیتی. پایانامه کارشناسی ارشد زراعت، دانشکده کشاورزی دانشگاه تبریز. 182 صفحه


6. رضایی زاد، ع.، یزدی صمدی، ب.، احمدی، م. ر. و زینالی، ح.1380. بررسی روابط میان عملکرد سویا و اجزای آن از راه تجزیه علیت. مجله علوم و فنون کشاورزی و منابع طبیعی، 5 (2): 114-107.


7. رهنمایی­تک،ع.،واعظی، ش.،مظفری، ج. وشاه­نجات­بوشهری، ع .ا.1386. تجزیه و تحلیل همبستگی و علیت عملکرد دانه و صفات وابسته به آن در لوبیا قرمز. مجله پژوهش و سازندگی، 80: 88-76.


8. سبکدست،م. و خیال پرست، ف.1386. مطالعه روابط میان عملکرد و اجزای عملکرد در 30 رقم لوبیا، مجله علوم و فنون کشاورزی و منابع طبیعی، 11(42): 133-123.


9. فرشادفر،ع. ١٣٧٧. چاپ اول .کاربرد ژنتیک کمی در اصلاح نباتات. جلد اول. انتشارات دانشگاه رازی کرمانشاه. 380 صفحه.


10. قنبری، ع.ا.، اسدی، ب.، و حیدری، ع. 1384. تعیین GDD در لاین­های لوبیا قرمز و رابطه آن­ها با عملکرد و اجزای عملکرد. مقالات اولین همایش ملی حبوبات، مشهد، ایران.


11. کوچکی،ع، و بنایاناول، م. 1373. زراعت در مناطق خشک. غلات، حبوبات ، گیاهان صنعتی و گیاهان علوفه ای .انتشارات جهاد دانشگاهی مشهد، 166 صفحه.


12. مولایی، ع.، غفاری خلیق، ح.، و باقری، ح. 1384. همبستگی و تجزیه علیت عملکرد دانه و اجزای آن در لوبیا. مقالات اولین همایش ملی ملی حبوبات، مشهد، ایران.
    
    
    1. Acquaah, G., Adams, M. W. and Kelly, J. D. 1992. A factor analysis of plant variables assocated with architeetur and seed size in dry bean. Euphytica, 60:171-177.
    
    
    2. Adams, P. D. and Weaver, D. B. 1998. Brachytic stem traits, row spacing and plant population effects on soybean yield. Crop Sciences, 38: 750-755.
    
    
    3. Dewey, K. D. and Lu, K. H. 1959. A correlation and path cofficioent analysis of components of crested wheatgrass seed production. Journal of Agronomy, 51: 515-520.
    
    
    4. Dimova, D. and Svetlev, D. A. 1992. Inheritance and correlation of some quantitative characters in French bean inreiation to incrasing the effectiveness of Selection. Plant Breeding, 63(3):344.
    
    
    5. Dursun, A. 2007. Variability, heritability and correlation studies in bean (Phaseolus vulgaris L.) genotypes. World Journal of Agricultural Sciences, 3(1): 12- 16.
    
    
    6. Garcia­de1­Moral, L. F., Ramos, J. M. and Jimenez-Tejada, M. P. 1991. Ontogenetic approach to grain production in spring barley based on path-coefficient analysis. Crop Science, 31: 1179-1185.
    
    
    7. Lopez–Bellido, L. 1998. Role of grain legumes in Mediterranean agricultural systems. 3^rd European Conference on Grain Legumes, Valladolid, Spain.
    
    
    8. Mishra, A. K., Ali, S. A., Tiwari, R. C. and Raghuwanshi, R. S. 1994. Correlation and path analysis in segregation population of soybean. International Journal of Tropical Agriculture, 12(3): 278- 281.
    
    
    9. Monova, N. T. F. and Manara, W. 1988. Morphological and development trait association Lentils. Lens News Letter, 15 (1): 34-36
    
    
    10. Peksen, E. and Gulumser, A. 2005. Relationships between seed yield and yield components and path analysis in some common bean (Phaseolus vulgaris L.) genotypes. Ondokus Mayis Universitesi, 20 (3):82- 87.
    
    
    11. Santos, M. G., Ribeiro, R. V., Oliverira, R. F., Machado, E. C. and Pimetel, C. 2006. The role of inorganic phosphate on photosynthesis recovery of common bean after a mild water deficit. Plant Science, 170: 659-664.
    
    
    12. Shenkut, A. A. and Brick, M. A. 2003. Traits associated with dry edible bean (Phaseolus vulgaris L.) productivity under diverse soil moisture environments. Euphytica, 133(3): 339-347.
    
    
    13. Timothy, G. R., Rayaram. S., Ginkel, M. V., Trethowan, R., Joachim, H. B. and Cassady, K. 2000. New wheat for a secure, sustainable future. Research highlights of the CIMMYT wheat program, 290 P.