بررسی اثر کود نیتروژن بر قدرت بذر، استقرار گیاهچه و عملکرد در گیاهان والد گندم رقم آذر-2 تحت شرایط دیم در مزرعه

محورهای موضوعی : زراعت

تاریخ دریافت : 1394/03/11 تاریخ پذیرش : 1394/10/19 تاریخ انتشار : 1394/12/15

کلید واژه: گندم, رقم آذر-2, گیاه والد, کود نیتروژن, استقرار گیاهچه, عملکرد دانه,

چکیده مقاله :

مقدار و کیفیت آندوسپرم بذر از عوامل مهم تاثیرگذار در جوانه زنی و رشد اولیه بذر می باشد و نیتروژن نقش مهمی در محتوای پروتئینی و کیفیت آندوسپرم بذور دارد. بنابراین، نیتروژن به عنوان عنصری کلیدی در تغذیه گیاهان نقش بسزایی در افزایش عملکرد کمی و کیفی گیاهان زراعی دارد. به همین منظور در مطالعه ای اثر مقادیر مختلف کود نیتروژن بر قدرت بذر، جوانه زنی، استقرار گیاهچه و عملکرد در گیاهان والد گندم رقم آذر-2، در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در ایستگاه تحقیقات کشاورزی دیم کشور (مراغه) بررسی شد. در این تحقیق از بذور گندم آذر-2 که تحت تیمار مقادیر مختلف کود نیتروژن (0، 30، 60، 90 و 120 کیلوگرم در هکتار) تولید شده بودند، استفاده شد. این بذور تحت شرایط یکسان در سال زراعی 89-88 به صورت دیم کشت شدند و اثر تیمارهای کودی بر خصوصیات جوانی زنی و قدرت بذر و نیز عملکرد و اجزای عملکرد در شرایط مزرعه ای مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج نشان داد که سرعت سبز کردن، میانگین مدت زمان سبز کردن، درصد گیاهچه های سبز، درصد پوشش سبز، تعداد خوشه در مترمربع و تعداد پنجه بارور بطور معنی داری تحت تأثیر مقادیر مختلف مصرف کود نیتروژن در گیاه والد قرار دارند. بر اساس نتایج بدست آمده، صفات درصد نیتروژن، درصد پروتئین، ارتفاع بوته، تعداد پنجه غیر بارور در بوته، تعداد دانه در خوشه، وزن هزار دانه و شاخص برداشت تحت تأثیر تیمارهای مختلف کود نیتروژن گیاه والد قرار نگرفتند. همجنین مقایسه میانگین ها نشان داد که در صفات طول خوشه، عملکرد بیولوژیک، عملکرد دانه، درجه باردهی و شاخص بهره وری بارش بین تیمار اول (عدم مصرف کود نیتروژن در گیاه والد) با سایر تیمارها (مصرف کود نیتروژن) اختلاف معنی داری وجود دارد و مصرف کود نیتروژن باعث بهبود این صفات شد.

چکیده انگلیسی:

Effect of Nitrogen Fertilizer on Seed Capacity, Seedling Establishment and Performance in Azar-2 Cultivars under Rainfed Conditions in the Field

منابع و مأخذ:

1. اکرم قادری، ف.، کامکار، ب. و سلطانی، ا. 1387. علوم و تکنولوژی بذر. جهاد دانشگاهی مشهد. 512 صفحه.


2. دماوندی، ع.، لطیفی، ن. و دشتبان، ع. 1386.  ارزیابی آزمایش­های قدرت بذر و کارآیی زراعی آن در سورگوم علوفه­ای (Sorghum bicolor L). علوم کشاورزی و منابع طبیعی. جلد 14، شماره 5، صفحات 17 تا 24.


3. روزرخ، م.، قاسمی گلعذانی، ک. و جوان­شیر، ع. 1381. ارتباط بین قدرت بذر با رشد و عملکرد نخود (Cicer arietinum L.) در مزرعه. نهال و بذر. جلد 18، شماره 2، صفحات 156 تا 169.


4. سپاه­خواه، ع.، توکلی، ع. و موسوی، س. 1385. اصول و کاربرد کم آبیاری. انتشارات کمیته ملی آبیاری و زه­کشی ایران، 288 صفحه.


5. ستری، م.1387. بررسی اثر کود حیوانی، تلقیح بذر با ازتوباکتر و مصرف کود اوره بر کمیت و کیفیت گندم دیم. موسسه تحقیقات کشاورزی دیم مراغه. شماره 187/745.


6. سیدقیاسی، م. ف. 1370. مطالعه خاکشناسی تفضیلی اراضی ایستگاه تحقیقات کشاورزی دیم مراغه. انتشارات مرکز تحقیقات کشاورزی استان آذربایجانشرقی، نشریه شماره 495.


7. صالحیان، ح. 1374. اثرات قدرت بذر بر سبز کردن، نمو و عملکرد دانه گندم. پایان نامه دوره کارشناسی ارشد زراعت. دانشگده کشاورزی دانشگاه تبریز.


8. عبدالرحمنی، ب.، قاسمی گلعذانی، ک. و اصفهانی، م. 1384. اثر آبیاری تکمیلی بر روی شاخص‌های رشد، عملکرد و اجزای عملکرد گندم. مجله دانش کشاورزی. جلد 15. شماره 1. صفحات 51 تا 69.


9. قرینه، م.، بخشنده، ع. و قاسمی گلعذانی، ک. 1383. اثر قوه بذر ارقام گندم بر استقرار گیاه و عملکرد دانه در شرایط مزرعه. نهال و بذر. جلد 20، شماره3، صفحات 383 تا400.


10. کوچکی، ع. و خلقانی، ج. 1372. شناخت مبانی تولید محصولات زراعی. انتشارات دانشگاه مشهد، 188 صفحه.


11. نصرالله­زاده، ص. 1373. بررسی قدرت بذر گندم در مراحل مختلف رسیدگی تحت شرایط آبی و دیم. پایان نامه دوره کارشناسی ارشد زراعت. دانشگده کشاورزی دانشگاه تبریز.

12. Abdolrahmani, B., Ghassemi- Golezani, K., Valizadeh, M. and Feizi Asl, V. 2007. Seed priming and seedling establishment of barley (Hordium voulgare L.). J. Food Agr. Env., 5: 179- 184.

13. Ellis, R. H. and Roberts, E. H. 1981. The quantification of aging and survival in orthdoxs seeds. Seed Sci. and Tech., 9: 374- 409.

14. Hadavizadeh, A and George, R. A. T. 2007. IV International Symposium on Seed Research in Horticulture. ISHS Acta Horticulturae, 253.

15. ISTA. 1999. International rules for seed testing. Seed Sci. Technol., 27:1-333.

16. Lowe, L. B., and Ries, S. K. 1973. Endosperm protein of wheat seed as a determinant of seedling growth. Plant Physiol., 51: 57- 60.

17. McNeal, F. H., Berg, M. A., and McGuire, C. F. 1971. Productivity and quality response of five spring wheat genotypes (Triticum Aestivum) to nitrogen fertilizer. Agron. J., 63: 908- 910.

18. Harmsen, K.1984. Nitrogen fertilizer use in rainfed agriculture. Fertilizer Research. 5: 371-382