بررسی رابطة زشتی و ویرانگری در شاهنامة فردوسی
محورهای موضوعی : حماسه
1 - دانشیار. گروه زبان و ادبیات فارسی. دانشگاه لرستان. ایران
2 - دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی. دانشگاه لرستان. ایران.
کلید واژه: شاهنامه, فردوسی, اهریمن, زشتی, ویرانگری,
چکیده مقاله :
چکیده شاهنامۀ فردوسی دربردارندۀ باورها، اعتقادات و اندیشههای مردمان ایران است و می توان هویت ایرانی را در آن بخوبی جستوجو کرد. یکی از مسایل با اهمیّت، رابطۀ زشترویی و ویرانگری در شاهنامه است. از آن جا که این باور در شاهنامه بارها آمده است، نمیتوان بسادگی از آن گذشت. با توجّه به اهمیّت این موضوع، در این مقاله سعی شده است ابتدا ژرف ساخت این رابطه بیان گردد، سپس بازتاب آن در شاهنامه بررسی شود. توأم بودن زشتی و ویرانگری، ریشه در دینها و کیشهای مختلف ایران باستان دارد، زیرا وقتی اهریمنِ تیره و بدبو، در جایگاه خالق موجودات معرّفی می شود - آن هم موجودات موذی و مضر- به تبع آن، هر آنچه زشتی، بدی، نقص، کژی و کاستیست، به او بازمیگردد. بنابراین چون اهریمن ویرانگر است، مخلوق او نیز ویرانگر است. این بن مایه در شاهنامه بارها آمده است و در همه جا افراد زشت روی، اهریمنی و ویرانگر شناسانده شده اند. این اندیشه آن چنان در شاهنامه عمیق است که در بسیاری از موارد ویرانگران نیز زشت رو و اهریمنی معرّفی شده اند.
Abstract Shahnameh encompasses beliefs and thoughts of Iranian people and Persian identity can be well sought in this grand work. One of its key issues is the connection of ugliness with destruction. This belief is numerously mentioned in Shahnameh and is worthy of consideration. This research is an attempt to seek the deep structure of this relationship and then study its reflection in Shahnameh. Ugliness and destruction come together and this is rooted in many religions and sects in the ancient Iran since when the dark odious Ahriman is introduced as the creator of malevolent deceitful creatures, it follows that whatever ugliness, evil deeds, flaw, impurity and viciousness exists they all return to him. Therefore because Ahriman is terminator, his creatures are also destroyers. Throughout Shahnameh unsightly people are recognized as evil and exterminators. This motif is so strong in Shahnameh that in many cases terminators are introduced as evil and hideous characters.