بررسی همبستگی و رگرسیون بین صفات و عملکرد دانه ژنوتیپ های ذرت تحت شرایط نرمال و کم آبی

محورهای موضوعی : مجله علمی- پژوهشی اکوفیزیولوژی گیاهی

نوشین فرج زاده معماری تبریزی ¹ , سعید اهری زاد ² , ورهرام رشیدی ³ , فرخ درویش کجویی ⁴ , سعید خاوری خراسانی ⁵

1 - دانشجوی دکتری واحد علوم و تحقیقات تهران، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
2 - دانشیار دانشگاه تبریز، تبریز، ایران
3 - استادیار دانشگاه آزاداسلامی، واحد تبریز، تبریز، ایران
4 - استاد دانشگاستاد دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران، تهران، ایران
5 - دانشیار سازمان تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی مشهد، مشهد، ایران

تاریخ دریافت : 1394/04/02 تاریخ پذیرش : 1395/01/02 تاریخ انتشار : 1396/03/01

کلید واژه: هیبرید, تجزیه علیت, تجزیه مرکب, متغیر وابسته,

چکیده مقاله :

به منظور بررسی تغییرات عملکرد و‌ اجزای عملکرد ‌دانه 22 ژنوتیپ ذرت، طی دو سال زراعی 1392و 1393 آزمایشی در قالب طرح اسپلیت ‌پلات در 3 تکرار تحت شرایط نرمال و کم آبی در ایستگاه تحقیقات دانشکده کشاورزی دانشگاه آزاد تبریز اجرا گردید. فاکتور اصلی دو سطح آبیاری (سطح آبیاری پس از 70 میلی‌متر تبخیر از سطح تشتک تبخیر کلاس A وسطح آبیاری پس از 140 میلی‌متر تبخیر از سطح تشتک تبخیر کلاس A با شروع از مرحله کاکل دهی) و فاکتور فرعی 18 هیبرید ذرت به همراه چهار رقم شاهد بود. تجزیه مرکب دو سال نشان داد که برای اکثر صفات مورد مطالعه اثر متقابل ژنوتیپ × تنش کم آبی معنی‌دار است. ژنوتیپ L2×K1263/1 بیشترین عملکرد به مقدار 38/6 کیلوگرم را تحت شرایط نرمال و ژنوتیپ L3× A679 بیشترین عملکرد به مقدار 82/3 کیلوگرم را تحت شرایط کم‌آبی نشان دادند. تجزیه همبستگی نشان داد که تحت هر دو شرایط آبیاری نرمال و کم‌آبی، عملکرد دانه بیشترین همبستگی را با تعداد دانه در بلال و تعداد دانه در ردیف دارد. در مدل نهایی تجزیه رگرسیون چندگانه تحت شرایط آبیاری نرمال، وزن صددانه، تعداد دانه دربلال، تعداد برگ و ارتفاع بوته و تحت شرایط کم‌آبی، وزن صددانه، تعداد دانه دربلال و ارتفاع بوته باقی ماندند. در تجزیه علیت در شرایط آبیاری نرمال و کم‌آبی، بیشترین اثر مستقیم تاثیر‌گذار بر عملکرد دانه تعداد دانه در بلال بود. در تجزیه علیت در شرایط آبیاری نرمال و کم‌آبی، بیشترین اثر مستقیم تاثیر‌گذار بر عملکرد دانه تعداد دانه در بلال بود.

چکیده انگلیسی:

This experiment was conducted to study of changes yield and yield components in 22 corn hybrids. The experiment was split plot by using randomized complete block design with three replications under stress and non-stress during 2013 and 2014 at the Research Station Agriculture, Islamic Azad University of Tabriz, Iran. Treatments consisted of two irrigation levels (Irrigation after 70 mm evaporation from class A evaporation pan and irrigation after 140 mm evaporation from class A evaporation pan at the beginning of the Tasseling) as main plots and 18 maize hybrids and 4 maize varieties as sub–plots. Combined analysis in two years showed that genotype × water stress interaction had significant difference for most of measured traits. Genotype L2 × K1263/1 was the highest yield in the 6/38 kg under normal conditions and also genotype L3 × A679 was the highest yield under drought conditions in the 3/82 kg. The results of correlation analysis showed the number of kernels per row and numbers of grains per ear have a maximum significant positive correlation under stress and non-stress conditions. Results of step wise regression in non-stress conditions, 100 seed weight, number of kernels per ear, number of leaves and plant height and under stress conditions 100 grain weight, number of kernels per ear and plant height remained. Path analysis showed that the non-stress conditions and under stress conditions number of number of grains per ear had a direct effect on grain yield.