عملکرد مدیریت شهری در بازآفرینی بافت‌های فرسوده شهری (نمونه موردی: منطقه ثامن مشهد)
محورهای موضوعی : ساماندهی اقتصاد فضا
سیده الهام داوری
1
,
محمد مولایی قلیچ
2
,
مرضیه امینی
3
,
مجتبی جعفری سیریزی
4
1 - دانشگاه جامع علمی کابردی
2 - دکتری، جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشکده جغرافیا، دانشگاه تهران
3 - دکتری جغرافیا و برنامه ریزی شهری دانشگاه فردوسی دانشکده علوم انسانی گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری مشهد ایران
4 - کارشناسی ارشد جغرافیای روستایی گرایش مدیریت توسعه پایدار روستایی دانشگاه تربیت مدرس. تهران .ایران
کلید واژه: مدیریت شهری, بازآفرینی, بافت فرسوده, منطقه ثامن مشهد,
چکیده مقاله :
بافت¬های ناکارآمد شهری ¬پهنه¬هایی از شهر می¬باشند،که ازجریان توسعه عقب افتاده و به کانون مشکلات تبدیل شده¬اند. هدف¬ این پژوهش، شناخت عوامل¬کلیدی موفقیت ¬در تحقق و شکل¬گیری¬ مدیریت بازآفرینی ¬در بافت مرکزی کلان‌شهر مشهد است. پژوهش ¬حاضر توصیفی تحلیلی ¬از نوع¬ کاربردی است. شیوه¬ جمع آوری اطلاعات کتابخانه¬¬ای ¬و میدانی -است. برداشت‌های¬ میدانی ¬شامل ¬توزیع¬ و تکمیل ¬پرسشنامه¬ توسط ¬کارشناسان¬ و مدیران ¬شهری¬ و ¬شهروندان¬ ساکن¬ در محدوده ¬منطقه ¬ثامن، در کلان‌شهر مشهد است¬، که بین 376 نفر از شهروندان مشهد و 152 نفر ازکارشناسان¬ و مدیران شهری به صورت نمونه‌گیری¬ تصادفی ¬ساده توزیع شده است. به منظور تجزیه¬ و تحلیل -داده‌ها در قسمت کمی از آزمون t تک نمونه¬ای، آزمون t زوجی، آزمون رتبه‌بندی فریدمن با استفاده از نرم افزارهای SPSS و لیزرل صورت گرفته است. نتایج ارزیابی وضعیت مدیریت بازآفرینی در سطح ¬بافت ¬فرسوده ¬مرکز شهر در وضعیت نامطلوب ¬ارزیابی ¬شده است. ابعاد مدیریت بازآفرینی ¬در ماندگاری جمعیت در این ¬محدوده ناموفق بوده، همچنین با توجه ¬به ¬آزمون¬ رتبه¬بندی ¬فریدمن عامل اقتصادی با دارا بودن ¬پایین رتبه (36/1) در میان¬ ابعاد بازآفرینی تاثیر بیشتری را در عدم ارتقاء مدیریت بازآفرینی ¬در بافت‌فرسوده ¬مرکز شهر مشهد(منطقه ثامن) دارا می¬باشد. بنابراین (منطقه ثامن) با استفاده از اصول طراحی و معماری خاص آن ¬می¬تواند چهره¬ی زیبایی به شهر دهد که این امر به ¬واسطه¬ی مشارکت شهروندان و ایجاد تمایل¬در آن¬ها درصورت رفع مشکلات ¬موجود در بافت¬ها و فراهم¬کردن ¬امکانات در همه ابعاد فوق عملی خواهد شد.
Inefficient urban tissues are areas of the city, which have fallen behind the development process and have become the center of problems. The purpose of this research is to identify the key success factors in the realization and formation of regeneration management in the central context of Mashhad metropolis. The present research is an analytical description of an applied type. The method of collecting information is library and field. (There were field surveys including the distribution and completion of questionnaires by experts and city managers and citizens living in the area of Thaman in Mashhad, which is between 376 citizens of Mashhad and 152 experts and city managers. It has been distributed in the form of simple random sampling. In order to analyze the data in the quantitative part, one-sample t-test, paired t-test, and Friedman's ranking test were performed using SPSS and Lisrel software. The results of the assessment of the situation of the regeneration management at the level of the worn-out texture of the city center have been evaluated in an unfavorable condition. The dimensions of regeneration management have been unsuccessful in the longevity of the population in this range, also according to Friedman's ranking test of the economic factor with a low rank (1.36) among the dimensions of regeneration, it has a greater impact on the lack of It has the promotion of regeneration management in the worn-out context of the center of Mashhad (Samen area). Therefore, (Samen area) can give a beautiful face to the city by using its special design and architecture principles. This is due to the participation of the citizens and creating a desire in them in case of solving the existing problems in the city. Providing opportunities in all the above dimensions will be practical.
اله ویرن، مهسا، فلسفی، ابوسعید، مقیمی، مهدی و سلطانی، مهرداد. (1398). بررسی نقش بازآفرینی در ارتقای کیفیت بافت‌های ناکارآمد شهری (نمونه موردی: مطالعه و طراحی محله نجف آباد ( بیسیم ) زنجان)، اولین همایش ملی کیفیت در فضاهای معماری و شهری، زنجان.
بختیاری، لیلی، ساسان¬پور، فرزانه، شماعی، علی ¬و سلیمانی¬مهرنجانی، محمد. (1399). تحلیل¬ بازآفرینی ¬پایدار¬ بخش مرکزی شهرها با رویکرد سناریونویسی ¬مورد مطالعه: بخش ¬مرکزی شهر همدان، جغرافیا و توسعه فضای شهری، 7(1)، 259-231.
بیرانوند زاده، مریم، صرلی، سیاوش، سالاری سردری، فرضعلی ¬و سبحانی، نوبخت. (1394). تحلیل ساختار فضایی- کالبدی بافت مرکزی شهر خرم آباد. نشریه پژوهش¬های منظر شهر، 1(9)،12-4.
پوراحمد، احمد. (1385). جغرافیا و ساخت شهر کرمان، انتشارات ¬جهاد دانشگاهی ¬مرکز تهران، چاپ دوم، تهران، ایران.
پوراحمد، احمد، حبیبی، کیومرث، و کشاورز، مهناز. (1389). سیر تحول مفهوم شناسی بازآفرینی شهری به عنوان رویکردی نو در بافت‌های فرسوده شهری. مطالعات شهر ایرانی اسلامی، 1(1)، 73-92.
دهقانی، مصطفی، حقیقت¬نایینی، غلامرضا و زبردست، اسفندیار. (1400 ). تحلیل ¬ذینفعان ¬توسعه ¬شهري ¬دانش¬بنیان (موردپژوهی: شهراصفهان)، پژوهش¬هاي جغرافیاي انسانی، ( 53) 1، .
رسولی، محمد، احدنژاد، محسن ¬و حیدری، محمدتقی. (1400). تحلیل¬اهمیت - عملکرد عوامل کلیدی¬ موفقیت ¬دربازآفرینی ¬بافت‌های ناکارآمد شهری با تأکید بر ذینفعان (مطالعه موردی: شهر زنجان)، فصلنامه برنامه‌ریزی توسعه شهری و منطقه ای، (16)6، .
سرور، رحیم، اکبري، مجید، موسوي¬ و بوستان احمدي، وحید. (1397). اولویت¬بندي ¬مؤلفه‌هاي ¬توسعه¬پایدار در راستاي¬ احیاء بافت¬هاي¬فرسوده (مطالعه موردي : محله جلفاي اصفهان)، فصلنامه جغرافیایی سرزمین، (57)15، 89 -104.
سرور، هوشنگ. (1398). شناسایی بافت‌هاي فرسوده شهري ¬براساس ¬شاخص¬هاي کالبدي(مطالعه موردي: منطقه¬یک شهر تبریز)، فصلنامه شهر پایدار،دورة 2، شمارة 1 :1-14.
سلطان زاده،حسین. (1368). مقدمه‌ای بر تاریخ شهر و شهرنشینی در ایران، انتشارات امیرکبیر،چاپ اول، تهران، ایران.
سیاف زاده، علیرضا. (1392). مدیریت شهری¬کلان¬ شهرتهران (فرصت‌ها و چالش‌ها)، انتشارات امیرکبیر، چاپ دوم، تهران، ایران
فتاحی زاده، فهیمه، یزدانی، سعید و شیخ الاسلامی، علیرضا. (1402). سنجش مدل بازآفرینی شهری پایدار و یکپارچه در محله دروازه ری، شهر قم،مطالعات محیطی هفت حصار، ۱۲ (۴۵)، ۸۹-۱۰۴.
فرید، یدالله . (1390). جغرافیا و شهر شناسی، انتشارات دانشگاه تبریز،چاپ 8،تبریز،ایران
کلانتری¬خلیل‌آباد، حسین ¬و پوراحمد، احمد. (1385). برنامه‌ریزی ¬مرمت ¬بافت ¬تاریخی ¬شهرها، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات اجتماعی جهاد دانشگاهی، چاپ 2،تهران.
گودرزي، غزاله، زیویار، پروانه و استعلاجی، علیرضا. (1400). طراحی¬ الگوي¬ فرآیند مدیریت¬ بافت¬هاي ¬فرسوده ¬شهري ¬بارویکرد حکمروایی، فصلنامه ¬برنامه‌ریزي شهري و منطقه اي، (13)5، 139-168.
لطفی, سهند. (1390). بازآفرینی شهری فرهنگ مبنا: تأملی بر بُن مایه‌های فرهنگی و کُنش بازآفرینی. نشریه هنرهای زیبا: معماری و شهرسازی، ،.
لطفی، سهند. (1390). بازآفرینی¬ شهری¬ فرهنگ¬ مبنا: تأملی بر بُن مایه‌های فرهنگی ¬و کُنش بازآفرینی، نشریه هنرهای زیبا: معماری و شهرسازی ،49-69.
مولایی، محمدمهدي ¬و سلیمانی، رسول. (1396 ). رشد اقتصادي ¬و توسعه شهري ¬از طریق بازآفرینی خانه¬هاي ¬ارزشمند تاریخی، فصلنامه نقش جهان، 3(7)، 104-95.
هاشم زاده قلعه¬جوق، فرشید،آبی زاده،سامان،صفرعلیزاده، اسماعیل. (1399).شناسایی و اولویت‌بندی مهم ترین عوامل موثر در پیشبرد برنامه‌های مدیریت شهری¬ در حوزه بافت فرسوده (مطالعه موردی: شهر ماکو)، پژوهش و برنامه¬ریزی شهری،(40)11،137-145.
ویسی، فرزاد، مرادی، اسکندر و دیوانی، آرمان. (1399). مقایسۀ ظرفیت¬ بازآفرینی ¬شهری ¬پایدار در محله‌هایی ¬با بافت¬ فرسوده¬ و غیر رسمی شهری ¬مطالعۀ موردی: شهر مریوان، پژوهش‌های جغرافیای برنامه‌ریزی شهری، (1)8،45-71.
References
Bakhtiari, L., Sasanpour, F .Shamai, A., & SoleimaniMehranjani, M. (2019). Analyzing the sustainable re-creation of the central part of the cities with a scenario writing approach, the case study: the central part of Hamadan city, Geography and Development of Urban Space, 7(1), 259-231. (in Persian)
Biranvandzadeh, M. Sazli, S. Salari Sardari, F. A., & Sobhani, N. (2014). Analysisof the physical-spatial structure of the central fabric of Khorramabad city,Manzar Shahr Research Journal,1(9)12-4.(in Persian)
Colantonio, D. (2011). Urban Regeneration &Social Sustainability: Best Practice from EuropeanCities.
Couch, C. (1990).Urban Renewal:Theory andPractice Chapter 1 covers post-war approaches to thereconstruction of urban areas, Basingstoke: Macmillan.
Dehghani,M. Hegirit Nayini, G. & zeberdast, E. (2021). Analysis of the beneficiaries of knowledge-based urban development (case study: the city of Isfahan),Human Geography Research,1(53), 341-323.(in Persian)
Farid, Y. (2012). Geography and Urbanism, Tabriz University Publications, Nobat Hasht, Tabriz, Iran .( in Persian)
Gudarzi, G., Zaviyar, P., & Astelazhi, A. (2021). Designing a process model for the management of worn-out urban tissues with a governance approach, Urban and Regional Planning Quarterly (Scientific), 5 (13),139-168.( in Persian)
Gudarzi, Ghazaleh, Ziviar, Parvaneh, Astelazhi, Alireza. (2021). Designing a process model for the management of dilapidated urban tissues with a governance approach, Quarterly Journal of Urban and Regional Planning (Scientific), Year 5, Number 139-168:139
Fine Arts Architecture and Urbanism,3(45),49-62.Martí, P.García, M. Carcia,S.E. (2019). Identifying opportunity places for urban regeneration through LBSNs, Cities.v (90). 191-206.
Mirzakhani, A. Turro ,M., & Jalilisadrabad, S. (2021). Key stakeholders and operation processes in the regeneration of historical URban fabrics in Iran, Cities.
Moulai, M. M,, & Soleimani, R. (2016). Economic growth and urban development through the reconstruction of valuable historical houses, Naqsh Jahan, No. 7-3, 104-95.( in Persian)
Municipality of Saman region of Mashhad, (2015). ( in Persian)
Pourahmad, A. (2006). Geography and construction of Kermancity,JihadUniversityPress,Tehran Center,second edition,Tehran, Iran. (in Persian)
R˘adulescu, C. Stefan, O., & Gheorghe, R. (2016). Management of Stakeholders in Urban Regeneration rojects. Case Study: Baia-Mare, Transylvania, sustainability. V(8).1-22.
Rasouli, M. Ahdanjad, M., & Heydari, M. T. (2021). Analysis of the importance-function of the key factors of success in the regeneration of inefficient urban tissues with an emphasis on the beneficiaries (case study: Zanjan city),Urban and Regional Development Planning Quarterly 6(16), 149-178.( in Persian)
Roberts, P., & Sykes, H. (2000). UrbanRegeneration: A Handbook, London:Sage.
Roberts, P. (2000).The evolution,definition and purpose،of urban regeneration, in P. Roberts and H. Syke(eds.). UrbanRegeneration,AHandbook.BritishUrbanRegenerationAssociation,SAGE Publications, London, 9–36.
Pourahmad, A., Habibi, K., & Keshavarz, M. (2010). The evolution of the concept of urban regeneration as a new approach in worn-out urban contexts. Iranian Islamic City Studies, 1(1), 73-92.
Lotfi, Sahand. (2006). Cultural-based urban regeneration: a reflection on the nature of cultural elements and the act of regeneration. Journal of Fine Arts: Architecture and Urbanism, 3(45),69-49.( in Persian)
Roberts, P., &Jeffrey, P. (2006). Signposts to sustainablecommunities: lessons from the exemplar learningprogramme2006. RENEW, London.
Sarwar,R.Akbari,M.Mousavi,C.&BostanAhmadi,V. (2017).Prioritizationofsustainabledevelopment components in the direction of revitalizing worn-out tissues(case study:Jolfa neighborhood of Isfahan), Geographical Journal of the Land, Volume 15 ( 57), 89-104.( in Persian)
Server, H. (2018). Identification of worn-out urban tissues based on physical indicators (case study: one area of Tabriz city) , Shahr Padayar Quarterly,Volume 2, Number 1:1-14. .( in Persian)
Veisi, F. Moradi , I., & Divani, A. (2019). Comparison of the capacity of sustainable urban regeneration in neighborhoods with worn-out and informal urban fabric, case study:Marivan city, urban planning geography researches." 8(1) .( in Persian)
Yazdani, S. Fatahizadeh, F. Sheikhul-Eslami, A., & Etemad, G. (2021). sustainable urban regeneration in historical contexts with an integrated approach (case study: Darwaz Ray neighborhood and Qom market area). Geographical Research Quarterly, 36 (4), 446-437. (in Persian)
Yiannakou, A. (2020). Urban regeneration as a erpetual planning process: nderstanding the role of takeholders in property-led egeneration projects in reek cities, Local Economy, 32 (2), 83-10.