برنامه مدیریت تطبیقی منابع آبی استان گلستان جهت کاهش ریسک خشکسالی‌های آتی

محورهای موضوعی : اقلیم شناسی

عبدالعظیم قانقرمه ^{1 *} , غلامرضا روشن ² , سعید نگهبان ³

1 - استادیار گروه جغرافیای طبیعی (اقلیم شناسی ) دانشگاه گلستان، گرگان،ایران
2 - استادیار گروه جغرافیای طبیعی (اقلیم شناسی ) دانشگاه گلستان، گرگان،ایران
3 - استادیار ژئومورفولوژی بخش جغرافیا، دانشکده اقتصادمدیریت وعلوم اجتماعی، دانشگاه شیراز ،ایران

تاریخ دریافت : 1395/10/30 تاریخ پذیرش : 1396/10/19 تاریخ انتشار : 1397/12/29

کلید واژه: مدیریت ریسک, خشکسالی, استان گلستان, مخاطرات جوی, طرحواره های مدیریت منابع آب,

چکیده مقاله :

استان گلستان یکی از قطب‌های مهم کشاورزی است. بنابراین ضرورت ایجاد می کند تا طرحواره های مختلفی جهت مدیریت تطبیقی آب برای سالهای آتی ارائه شود تا بتواند بار منفی خشکسالی را کاهش و حداکثر سود را به ارمغان آورد. لذا جهت رسیدن به این هدف، این تحقیق با استفاده از سه دسته داده های رشد جمعیت، منابع و مصارف آبی استان و تغییرات کاربری اراضی، 9 طرحواره مدیریت منابع آب ارائه داده است. از میان 9 سناریوی پیشنهادی، دو طرحواره ی دوم و نهم از نظر اختصاص منابع آب نسبت به شرایط کنونی، میزان مصرف پایین تر و متعادل تری را پیشنهاد می دهند. اما یکی از راهبردهای اساسی در طرحواره دوم جهت مدیریت منابع آب، حذف گندم آبی بوده که مسلماً این سناریو از طرف کشاورزان و مسئولان با اقبال مناسب همراه نخواهد بود و بعبارتی می توان پیش بینی نمود که اجرای آن با شکست همراه خواهد شد. حال آنکه با عملیاتی نمودن دستورالعمل طرحواره نهم و مقایسه نتایج آن با روند کنونی مصرف آب تا دهه های آینده پیش بینی می شود که بترتیب برای دوره های مختلف 1391-1400، 1391-1410، 1391-1430 و 1391-1450 کاهش مصرف آبی به میزان 1311، 1425، 1663 و 1920 میلیون متر مکعب استحصال گردد.

چکیده انگلیسی:

استان گلستان یکی از قطب‌های مهم کشاورزی است. بنابراین ضرورت ایجاد می­کند تا طرحواره­های مختلفی جهت مدیریت تطبیقی آب برای سالهای آتی ارائه شود تا بتواند بار منفی خشکسالی را کاهش و حداکثر سود را به ارمغان آورد. لذا جهت رسیدن به این هدف، این تحقیق با استفاده از سه دسته داده­های رشد جمعیت، منابع و مصارف آبی استان و تغییرات کاربری اراضی، 9 طرحواره مدیریت منابع آب ارائه داده است. از میان 9 سناریوی پیشنهادی، دو طرحواره­ی دوم و نهم از نظر اختصاص منابع آب نسبت به شرایط کنونی، میزان مصرف پایین­تر و متعادل­تری را پیشنهاد می­دهند. اما یکی از راهبردهای اساسی در طرحواره دوم جهت مدیریت منابع آب، حذف گندم آبی بوده که مسلماً این سناریو از طرف کشاورزان و مسئولان با اقبال مناسب همراه نخواهد بود و بعبارتی می­توان پیش­بینی نمود که اجرای آن با شکست همراه خواهد شد. حال آنکه با عملیاتی نمودن دستورالعمل طرحواره نهم و مقایسه نتایج آن با روند کنونی مصرف آب تا دهه­های آینده پیش­بینی می­شود که بترتیب برای دوره­های مختلف 1391-1400، 1391-1410، 1391-1430 و 1391-1450 کاهش مصرف آبی به میزان 1311، 1425، 1663 و 1920 میلیون متر مکعب  استحصال گردد.