استانداردسازی پرسشنامه مبادله اجتماعی در داوران نخبه فوتبال و فوتسال آسیا
محورهای موضوعی : نوآوری در مدیریت ورزشی
رامین ایرجی نقندر
1
,
حمید قاسمی
2
,
ابوالفضل فراهانی
3
1 - دکترای تخصصی مدیریت ورزشی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران
2 - دانشیار گروه مدیریت ورزشی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران
3 - استاد گروه مدیریت ورزشی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران
کلید واژه: پرسشنامه, مبادله اجتماعی, داور, ورزش.,
چکیده مقاله :
هدف از انجام این پژوهش استانداردسازی پرسشنامه مبادله اجتماعی در داوران نخبه فوتبال و فوتسال آسیا بود. روش پژوهش توصیفی و از نوع معادلات ساختاری بوده که به صورت میدانی به اجرا درآمده است. جامعه آماری این پژوهش را داوران نخبه فوتبال و فوتسال آسیا در دو بخش مردان و زنان تشکیل دادند که از بین آنها تعداد 292 پرسشنامه جمع آوری شد. به منظور جمع آوری داده ها از پرسشنامه محقق ساخته مبادله اجتماعی که مشتمل بر 31 سؤال بوده استفاده شد. روایی صوری و محتوایی پرسشنامه با استفاده از نظرات اساتید مدیریت ورزشی به دست آمد. به منظور تجزیه و تحلیل داده ها از شاخص های توصیفی و آزمون های آماری ضریب آلفای کرونباخ، تحلیل عاملی اکتشافی و تحلیل عاملی تأییدی استفاده شد. نتایج نشان داد پایایی پرسشنامه مبادله اجتماعی (90/0) می باشد. در خصوص روایی سازه و بر اساس میزان روابط و سطح معناداری، تمامی سؤالات رابطه معناداری با عامل ها داشتند و توانستند پیشگوی خوبی برای عامل خود باشند. شاخـص های نسبت خیدو به دی.اف (79/2)، (آر.ام.اس.ای.ای) برابر با 084/0 و همچنین شاخص های 00/1=(ان.اف.آی)، 00/1=(سی.اف.آی)، 05/1=(آی.اف،آی)، 97/0=(جی.اف.آی)، و 95/0=(ای.جی.اف.آی) برازش مدل را تأیید کردند. همچنین در خصوص روابط عامل ها با مفهوم مبادله اجتماعی نتایج نشان داد که تمامی عامل ها توانستند پیشگوی خوبی برای مفهوم مبادله اجتماعی باشند. لذا پرسشنامه مبادله اجتماعی مقیاسی قابل اطمینان و معتبری است که می توان برای ارزیابی میزان مبادله اجتماعی در ورزش استفاده نمود و نتایج معتبری را به دست آورد.
The aim of this study was to Standardization of Social Exchange Questionnaire in Asia's Elite Football and Futsal Referees. The statistical population of this study was elite soccer referees and Asian futsal in two sections of men and women, among which 292 questionnaires were collected. In order to collect data, a social-researcher-made social exchange questionnaire, which consisted of 31 questions, was used. Face and content validity of questionnaire was accepted after translation by professors sport management specialists. Statistical methods were descriptive statistics and Cronbach's alpha coefficient, exploratory factor analysis and confirmatory factor analysis were used. Analytical results showed (α=0.90) reliability for Social exchange questionnaire. All questions had a significant relationship with their agent in reliability of Structure, the amount of relationship and T-value, and they could be a good predictor for their agent. X2/df=2.79, RMSEA=0.084 indexes and NFI=1.00, CFI=1.00, IFI=1.05, GFI=0.97 and AGFI=0.95 also confirmed the goodness of models. Also, the results about the relations of factors with the meaning of Social exchange showed that all factors could be a good predictor for the concept of Social exchange. Questionnaire Social exchange reliable and valid measure that can be used to evaluate Social exchange in the field of sports and reliable and consistent results are achieved.
Alan, N., Tom, W., & Adam, W. (2013). Improved training of football referees and the decline in home advantage post-WW2. Psychology of Sport and Exercise 14, 220-227. https://doi.org/10.1016/j.psychsport.2012.11.001
2. Alonso, S., Cabrerizo, F. J., Chiclana, F., Herrera, F., & Herrera-Viedma, E. (2009). Group decision making with incomplete fuzzy linguistic preference relations. International Journal of Intelligent Systems, 24, 201–222. https://doi.org/10.1002/int.20332
3. Anderson, K. J., & Pierce, D. A. (2009). Officiating bias: the effect of foul differential on foul calls in NCAA basketball. Journal of Sports Science. 27, 687–694. https://doi.org/10.1080/02640410902729733
4. Andre, P., Georg, W., Alpers, Andrea NN., & Michelle GC. (2015). Avoidant decision-making in social anxiety disorder: A laboratory task linked to in vivo anxiety and treatment outcome. Behaviour Research and Therapy 73, 96-103. https://doi.org/10.1016/j.brat.2015.08.003
5. Ashley, M., Geigera, NJ., Sabika, B., Sarah, B., Lupisa, KM., Renec, J., & Wolf, M. (2014). Perceived appearance judgments moderate the biological stresseffects of social exchanges. Biological Psychology 103, 297–304. https://doi.org/10.1016/j.biopsycho.2014.10.005
6. Barbara H M, William F. (2016). Statistical methods for health care research. Lippincott Williams and Wilkins, A welters clawer company, 325-330. https://doi.org/10.1016/j.jval.2016.04.004
7. Burns N, Grove S K. (1999). Understanding Nursing Research, 2 nd Ed. Philadelphia. W. B. Saunders Company; 321. https://link.springer.com/article/10.1007/s10729-007-9045-4
8. David, J., Hancock, DM., & Ste, M. (2013). Gaze behaviors and decision making accuracy of higher- and lower-level ice hockey referees. Psychology of Sport and Exercise 14, 66-71. https://doi.org/10.1016/j.psychsport.2012.08.002
9. Dohmen, T. J. (2008). The influence of social forces: evidence from the behavior of football referees. Economic Inquiry, 46(3), 411-424. https://doi.org/10.1111/j.1465-7295.2007.00112.x
10. Félix, G., & Deborah, LF. (2011). A conceptual model of referee efficacy. Front. Psychol., 18 February 2011 | http://dx.doi.org/10.3389/fpsyg.2011.00025, P:152.
11. Frank, JH., Lu, W., Ping, L., Yu-Kai, C., Chien-Chih C., Ya-Wen, H., Ju-Han, L., & Diane LG. (2016). Interaction of athletes' resilience and coaches' social support on the stress-burnout relationship: A conjunctive moderation perspective. Psychology of Sport and Exercise 22, 202-209. https://doi.org/10.1016/j.psychsport.2015.08.005
12. Fu, JW., Sun, Y., Wang, X., & Yang, LW. (2013). Improving job satisfaction of Chinese doctors: the positive effects of perceived organizational support and psychological capital. public health 127, 946-951. https://doi.org/10.1016/j.puhe.2012.12.017
13. Hu L, Bentler P M. (1999). Cutoff criteria for fit indices in covariance structure analysis: Conventional criteria versus new alternatives, Structural Equation Modeling;6:1-55. https://doi.org/10.1080/10705519909540118
14. Jessica R. Carre, Daniel N. Jones. (2016). The impact of social support and coercion salience on Dark Triad decision making. Personality and Individual Differences, 94, 92–95. https://doi.org/10.1016/j.paid.2016.01.006
15. Lee, Y.-K., Kim, Y., Lee, K.H., & Li, D. (2012). The impact of CSR on relationship qualityand relationship outcomes: a perspective of service employees. International Journal Hospital Managemant. 31(3), 745–756. https://doi.org/10.1016/j.ijhm.2011.09.011
16. Merigó, J. M., & Gil-Lafuente, A. M. (2010). New decision making techniques and their application in the selection of financial products. Information Sciences, 180, 2085–2094. https://doi.org/10.1016/j.ins.2010.01.028
17. Olga, E., & Robin, M. (2013). Transformational–transactional leadership and upward influence: The role of Relative Leader–Member Exchanges (RLMX) and Perceived
Organizational Support (POS). The Leadership Quarterly 24, 299–315. https://doi.org/10.1016/j.leaqua.2012.11.007
18. Peter, D., & Stephen, D. (2010). The influence of social pressure and nationality on individual decisions: Evidence from the behaviour of referees. Journal of Economic Psychology 31, 181–191. https://doi.org/10.1016/j.joep.2009.06.001
19. Solomon, A., Paik, A., Phan, T., & Alhauli, A. (2011). A decision support system for the professional soccer referee in time-sensitive operations [online]. Available: http:// catsr.ite.gmu. edu/ SYST490/DSTSO_IEEE_SIEDS.pdf, P:202.
20. Tim Rees, A., Ian, M., Lynne, E., & Lew, H. (2010). Stressors, social support and psychological responses to sport injury in high- and low-performance standard participants. Psychology of Sport and Exercise 11, 505-512. https://doi.org/10.1016/j.psychsport.2010.07.002
21. Yong-Ki, L., YongSook, N., Juwon, C., Sally, K., Sangho, H., & Jae-Han, L. (2016). Why does franchisor social responsibility really matter?. International Journal of Hospitality Management, 53, 49–58. https://doi.org/10.1016/j.ijhm.2015.10.006
استانداردسازی پرسشنامه مبادله اجتماعی در داوران نخبه فوتبال و فوتسال آسیا
چکیده
مفدمه و هدف: هدف از انجام این پژوهش استانداردسازی پرسشنامه مبادله اجتماعی در داوران نخبه فوتبال و فوتسال آسیا بود. روش پژوهش توصیفی و از نوع معادلات ساختاری بوده که به صورت میدانی به اجرا درآمده است. جامعه آماری این پژوهش را داوران نخبه فوتبال و فوتسال آسیا در دو بخش مردان و زنان تشکیل دادند که از بین آنها تعداد 292 پرسشنامه جمع آوری شد. به منظور جمعآوری دادهها از پرسشنامه محقق ساخته مبادله اجتماعی که مشتمل بر 31 سؤال بوده استفاده شد. روایی صوری و محتوایی پرسشنامه با استفاده از نظرات اساتید مدیریت ورزشی به دست آمد. به منظور تجزیه و تحلیل دادهها از شاخص های توصیفی و آزمون های آماری ضریب آلفای کرونباخ، تحلیل عاملی اکتشافی و تحلیل عاملی تأییدی استفاده شد. نتایج نشان داد پایایی پرسشنامه مبادله اجتماعی (90/0) میباشد. در خصوص روایی سازه و بر اساس ميزان روابط و سطح معناداری، تمامی سؤالات رابطه معناداري با عاملها داشتند و توانستند پیشگوی خوبی برای عامل خود باشند. شاخـصهای نسبت خیدو به دی.اف (79/2)، (آر.ام.اس.ای.ای) برابر با 084/0 و همچنین شاخصهای 00/1=(ان.اف.آی)، 00/1=(سی.اف.آی)، 05/1=(آی.اف،آی)، 97/0=(جی.اف.آی)، و 95/0=(ای.جی.اف.آی) برازش مدل را تأييد كردند. همچنين در خصوص روابط عاملها با مفهوم مبادله اجتماعی نتايج نشان داد كه تمامي عاملها توانستند پيشگوي خوبي براي مفهوم مبادله اجتماعی باشند. لذا پرسشنامه مبادله اجتماعی مقیاسی قابل اطمینان و معتبری است که میتوان برای ارزیابی میزان مبادله اجتماعی در ورزش استفاده نمود و نتایج معتبری را به دست آورد.
واژگان کلیدی: پرسشنامه، مبادله اجتماعی، داور، ورزش.
Standardization of Social Exchange Questionnaire in Asia's Elite Football and Futsal Referees
Abstract
The aim of this study was to Standardization of Social Exchange Questionnaire in Asia's Elite Football and Futsal Referees. The statistical population of this study was elite soccer referees and Asian futsal in two sections of men and women, among which 292 questionnaires were collected. In order to collect data, a social-researcher-made social exchange questionnaire, which consisted of 31 questions, was used. Face and content validity of questionnaire was accepted after translation by professors sport management specialists. Statistical methods were descriptive statistics and Cronbach's alpha coefficient, exploratory factor analysis and confirmatory factor analysis were used. Analytical results showed (α=0.90) reliability for Social exchange questionnaire. All questions had a significant relationship with their agent in reliability of Structure, the amount of relationship and T-value, and they could be a good predictor for their agent. X2/df=2.79, RMSEA=0.084 indexes and NFI=1.00, CFI=1.00, IFI=1.05, GFI=0.97 and AGFI=0.95 also confirmed the goodness of models. Also, the results about the relations of factors with the meaning of Social exchange showed that all factors could be a good predictor for the concept of Social exchange. Questionnaire Social exchange reliable and valid measure that can be used to evaluate Social exchange in the field of sports and reliable and consistent results are achieved.
Keywords: Queationnaire, Social exchange, Referee, Sport.
مقدمه
واضح و آشکار است که به منظور بقاء در قرن بیست و یکم سازمانها باید خود را با ذهنیت جهانی تطبیق دهند و رهبری خود را به سمت حضور در فضای رقابت جهانی تغییر دهند. مدیران سازمانها باید چگونگی مدیریت بر تغییرات را بیاموزند در غیر این صورت چارهای جز از دست دادن شرایط رقابتی ندارند. بدیهی است که منابع انسانی تنها منبع لایزال و جاویدان است که نه تنها به سهولت قابل دسترسی است بلکه پدیدهای است که در صورت مدیریت صحیح زمینههای بالندگی مدیریت را فراهم خواهد نمود. در این بین سازمانهـا به عنوان بازوهای اجرایـی دولتها نقش بسیار مهمی در ارتباط بین ملتها و دولتها دارنـد و کارکنان سازمـانها در واقع نقش آفرینان اصلی در سازمانها میباشند (دیوید، 2013، 68). انتخاب منابع انسانی مناسب برای برگزاری ورزشهایی مانند فوتبال یکی از مشکلات اساسی است که برای توسعه یک کار خوب، مسئولان با آن مواجه هستند. به منظور انتخاب منابع انسانی مورد نیاز در حوزه ورزش میبایست به موضوع کفایت تصمیمگیری افراد توجه خاصی شود (مریجو و گیل1، 2010، 2089؛ آلونسو و همکاران2، 2009، 210). داوران فوتبال با یک کار چالش برانگیزی مواجه هستند که با توجه به جنبههای بسیار زیاد یک مسابقه مانند مدیریت بازی، ارزشیابی و قضاوت در مورد اتفاقاتی که در زمین مسابقه میافتد، تصمیمگیری سریع، حفظ نظم و انضباط و حل اختلافات، تصمیمگیری برای آنها دشوار تر شده و باعث بالا رفتن ضریب اشتباهات میشود که همین مورد باعث شده اغلب داوران در رابطه با تصمیمگیریهای خود مورد انتقاد سایر افراد (تماشاگران، مربیان، بازیکنان، مدیران و یا رسانههای ورزشی) قرار گیرند (آندرسون3، 2009، 691؛ فیلیکس و دوبرا4، 2011، 152). در این راستا سولومون و آلهایونی5 (2011) با بررسی 17 بازی از لیگ برتر انگلستان اذعان داشتند که داوران به طور میانگین تعداد 627 تصمیم در هر مسابقه میگیرند و برای رسیدن به یک تصمیم نهایی آنها باید دلایل مختلفی را در نظر بگیرند (سولومون و آلهایونی، 2011، 202).
از سویی دیگر محرکهای اجتماعی ممکن است تهدیدی برای تصمیمگیریهای صحیح باشند. اجتناب از تصمیمگیریهای مکرر صحیح در بین افراد مضطرب شاید به علت تهدید محرکهای اجتماعی باشد که ممکن است باعث به وجود آمدن نتایج نامطلوب شده و منجر به ایجاد خشم شود (آندره و همکاران6، 2015، 99). دوهمن7 (2008) اذعان دارد که فشارهای اجتماعی میتواند تصمیمهای کلیدی داوران را تحت تأثیر قرار دهد (دوهمن، 2008، 420). در همین حال مسئولان ورزشی با هدف حفظ یک محیط اجتماعی و رقابتی عادلانه و امن میبایست داوران را در رابطه با رعایت قوانین بازی یاری نمایند. در واقع توانایی تصمیمگیری داوران در مسابقات میتواند با تبعیض ایجاد شده از سوی مسئولان تحت تأثیر قرار بگیرد (دیوید و همکاران8، 2013، 67). بر طبق گفته آلان و همکاران9 (2013) تحت فشار قرار ندادن داوران از طرف تماشاگران و بازیکنان باعث ایجاد استقلال در تصمیمگیری آنها شده و احتمال بروز تقلب از سوی داوران کاهش مییابد. از طرفی دیگر افزایش هزینههای سیستم پرداخت حقوق به داوران موجب کاهش بروز تقلب و فساد در آنها میشود. همچنین حمایت از مسئولیت پذیری به عنوان یک عنصر بسیار مهم در بین محرکهای اجتماعی مطرح میباشد (آلان و همکاران، 2013، 224). پژوهشها نشان داده که وجود مسئولیت پذیری میتواند تأثیر مثبتی بر رضایت شغلی و اعتماد داشته باشد. در واقع تأثیرات مسئولیت پذیری در جنبههای مختلف اقتصادی، اخلاقی، حقوقی و بشر دوستانه نیز مطرح باشد (لی و همکاران10، 2012، 748؛ یانگ و همکاران11، 2016، 52). درک این موضوع برای مسئولان و مدیران ضروری است که حمایت آنها از مجموعه افراد حوزه کاری خود میتواند تأثیرات مثبتی را بر جای بگذارد که نظریه مبادله اجتماعی یکی از ابزارهای اثبات این ادعا است. بر اساس این نظریه چنانچه کارکنان درک کنند که از طرف مدیران و جامعه حمایت میشوند، کمتر احتمال دارد که دچار کاهش عملکرد شوند. در واقع حمایتهای سازمانی و اجتماعی همراه با نظریه مبادله اجتماعی مطرح میشوند. سازمانها به عنوان یکی از منابع مهم اجتماعی به شمار میروند که در زمینههای مختلفی از جمله حمایت، حفظ احترام، مراقبت، وابستگی و حفظ منافع کارکنان دخالت دارند. پژوهشها نشان میدهد عدم حمایت از کارکنان باعث اختلال در عملکرد خواهد شد (اولگا و روبین12، 2013، 306). مبادله اجتماعی توسط عوامل مختلفی از قبیل پاداشهای سازمانی، ستایش کردن، تبلیغات و اعتبار دادن به افراد میتوان شناخت که باعث تحقق اهداف و همچنین ایجاد تعهد، رضایت، بروز نوآوری، افزایش مسئولیت پذیری و عملکرد و کاهش فشار شغلی در بین افراد میشود. نظریه مبادله اجتماعی یکی از الگوهای مفهومی برای درک رفتار کارکنان در محل کار است. امروزه بکارگیری از نظریه مبادله اجتماعی روز به روز در حال گسترده شدن است. شناخت روز افزون حمایتهای سازمانی و اجتماعی مطرح شده در مبادله اجتماعی میتواند نقش مهمی در بازسازی ورزشکاران داشته و به عنوان یکی از مدلهای مفهومی پذیرفته شده به طور گسترده مورد توجه قرار گیرد. شواهد تجربی نشان داده که حمایت اجتماعی همواره با کاهش اضطراب و افزایش رفاه و انگیزه ورزشکاران همراه بوده است (تیمرس و همکاران13، 2010، 508). پژوهشها نشان میدهد که حمایت اجتماعی اثراتی منفی بر استرس دارد و میتواند موجب بهبود سلامت فرد شود. در مسابقات فوتبال اغلب توجهات بر رفتار داوران مسابقه متمرکز شده است. داوران وظیفه اجرای قوانین را بر عهده دارند و همچنین تضمین اینکه بازیکنان از قوانین و مقررات پیروی کنند. برخی از اشتباهات داوران در تصمیمگیریها مربوط به قضاوتهای ذهنی آنها است اما اغلب افراد داوران فوتبال را به تصمیمگیری مغرضانه و متناقض متهم میکنند (پیتر و استفن14، 2010، 186؛ فو و همکاران15، 2013، 948).
در این راستا فرانک و همکاران16 (2016) در پژوهشی به این نتیجه رسیدند که حمایت اجتماعی انجام شده از سوی مربیان میتواند منجر به تعدیل استرس و فرسودگی شغلی و مؤلفه های آن در بین ورزشکاران شود. همچنین تعاملات و انعطاف پذیری ورزشکاران رشته های ورزشی مختلف در رابطه حمایت های آموزشی مربیان، باعث کاهش تنش های شدید و استرس زدگی ورزشکاران می شود (فرانک و همکاران، 2016، 207). همچنین جسیکا و دانیل17 (2016) اذعان داشت که حمایت های اجتماعی موجب بالاتر رفتن سطح تصمیم گیری می شود. همچنین وجود حمایت های اجتماعی امکان گرفتن تصمیم های دارای ریسک را بالاتر می برد (جسیکا و دانیل، 2016، 93). نتایج پژوهش اشلی و همکاران18 (2014) حاکی از آن بود که مبادلات اجتماعی منفی در بین افراد باعث افزایش سطح استرس و در نتیجه کاهش عملکرد میشود. همچنین اذعان داشتند که مبادلات اجتماعی مثبت باعث افزایش عزت نفس و اعتماد به نفس میگردد (اشلی و همکاران، 2014، 301).
در طی چند سال اخیر مشکلات عدیدهای در داوری فوتبال ایران و همچنین آسیا مشاهده شده، منجمله اشتباههای متعدد و تأثیرگذار داوران در مسابقات و همچنین بحث خداحافظی بسیاری از داوران به علت فضای نامناسب داوری و عدم حمایت از آنها در محیط اجتماعی. با توجه به اینکه نقش مبادلات اجتماعی بر حالات روانی داوران مهم است، اما به نظر میرسد در گام نخست باید ابتدا ماهیت و ویژگیهای مبادلات اجتماعی تأثیرگذار بر تصمیمگیری و مسئولیت پذیری داوران شناسایی شود. از این رو آگاهی و شناخت این عوامل و بررسی آنها نیز ضرورت دارد. با توجه به رشد و اهمیت انجام پژوهش های مختلف در حوزه داوران فوتبال و با توجه به اهمیت این موضوع متأسفانه تأکید کمی برای ساخت ابزاری مناسب برای اندازهگیری مبادله اجتماعی به طور خاص برای استفاده در ورزش گردیده و لذا در پژوهش هایی که قبلاً در زمینه ورزش صورت گرفته است، محققان متغیر مبادله اجتماعی را با استفاده از مقیاس حوزههای دیگر بررسی کرده اند. در نهایت با توجه به مطالب بیان شده و ضرورت توجه به موضوع مبادله اجتماعی، پژوهشگر به دنبال پاسخ به این سؤال است آیا پرسشنامه مبادله اجتماعی از روایی و پایایی مطلوبی برخوردار است؟
روششناسی تحقیق
روش پژوهش توصیفی و از نوع معادلات ساختاری بوده که به صورت میدانی به اجرا درآمده است. جامعه آماری این پژوهش شامل داوران نخبه فوتبال و فوتسال آسیا در دو بخش مردان و زنان که در سال 2017 در لیست نخبه19 داوران آسیا قرار داشتند (317=تعداد) بودند. با توجه به تعداد داوران نخبه فوتبال و فوتسال در گروه های مختلف، نمونه گیری به صورت کل شمار بود و تمامی اعضاء جامعه آماری به عنوان نمونه انتخاب گردیدند و در نهایت تعداد 292 پرسشنامه کامل بود و مورد تجزیه و تحلیل نهایی قرار گرفت. با توجه به اینکه برای پژوهش های معادلات ساختاری به ازای هر سؤال پرسشنامه بین 5 تا 10 آزمودنی مورد نیاز است، لذا تعداد 292 پرسشنامه مبنای مناسبی برای انجام آزمون های آماری مربوطه است.
در این پژوهش به منظور جمع آوری داده های مورد نیاز از پرسشنامه های محقق ساخته استفاده گردید. به منظور ساخت این پرسشنامه ها ابتدا با 10 نفر از مدرسان و خبرگان داوری آسیابه صورت کیفی و از طریق سؤال های نیمه ساختار یافته مصاحبه به عمل آمد. پس از دریافت نظرات آنها در خصوص متغیرهای پژوهش عوامل مورد نظر شناسایی و دسته بندی گردید. سپس با مد نظر قرار دادن مبانی نظری و پیشینه موجود در خصوص متغیرهای پژوهش پرسشنامه مبادله اجتماعی طراحی گردید. پس از طراحی، این پرسشنامه در اختیار همان 12 نفر مدرس و خبره داوری قرار گرفت و پس از اصلاحات پرسشنامه فارسی نهایی تدوین گردید. سپس از استفاده از نظرات اصلاحی 15 تن از اساتید مدیریت ورزشی روایی صوری20 و محتوایی21 پرسشنامه مورد تأیید قرار گرفت. پس از نهایی شدن، پرسشنامه به انگلیسی ترجمه شد و مجدداً روایی صوری و محتوایی آن توسط اساتید مدیریت ورزشی تعیین شد. بعد از تهیه پرسشنامه و قبل از اجرای نهایی، باید هر پرسش و کلیت پرسشنامه را با دقت زیادی ارزشیابی کرد. به ارزیابی پرسشنامه، آزمون مقدماتی22 یا پیش آزمون گفته میشود. در این تحقیق نیز به منظور کسب ابزار سنجش بهتر آزمون مقدماتی انجام گرفت. در این آزمون، پرسشنامه در بین 30 نفر از افراد جامعه آماری مورد نظر به طور تصادفی توزیع شد. سپس با استفاده از آزمونهای آماری و سنجش پایایی از طریق آزمون آلفای کرونباخ23 به بررسی گویههای مقدماتی پرداخته و با راهنمایی اساتید راهنما و مشاور، با جرح و تعدیل گویهها، پرسشنامه نهایی استخراج شد.
به منظور تحلیل داده ها از روش های آمار توصیفی، آزمونهای ضریب آلفای کرونباخ ، کرویت بارتلت24 (برای تعیین کفایت نمونهگیری)، تحلیل عاملی اکتشافی25، (برای شناسایی مؤلفههای پرسشنامه محقق ساخته)، تحلیل عاملی تأییدی26 (برای تعیین روایی سازه پرسشنامهها) در نرم افزارهای آماری (اس.پی.اس.اس) و (لیزرل) استفاده شد.
یافتههای تحقیق
با توجه به نتایج به دست آمده از جدول 4-1، 36 نفر معادل (3/12%) بین 25 تا 30 سال، 119 نفر معادل (8/40%%) بین 31 تا 35 سال، 93 نفر معادل (8/31%) بین 36 تا 40 سال و 44 نفر معادل (1/15%) بالاتر از 40 سال سن داشتند. تعداد 234 نفر معادل (1/80%) مرد و 58 نفر معادل (9/19%) زن بودند. مدرک تحصیلی 3 نفر معادل (0/1 %) فوق دیپلم، 156 نفر معادل (5/54 %) لیسانس، 122 نفر معادل (8/41 %) فوق لیسانس و 11 نفر معادل (8/3 %) دکتری می باشند. تعداد 23 نفر معادل (9/7 %) دارای بین 5 تا 10 سال سابقه داوری، 144 نفر معادل (3/49 %) بین 11 تا 15 سال، 85 نفر معادل (1/29 %%) بین 16 تا 20 سال و 40 نفر معادل (7/13 %) بالاتر از 20 سال سابقه داوری داشتند.
به منظور تعیین روایی محتوای ابزار از مدل پیشنهادی لاوشی استفاده شد. با توجه به اینکه تعداد 15 نفر از متخصصان در تعیین روایی محتوایی مشارکت داشتند لذا بر اساس نظر لاوشی (1986) حد قابل در شاخص CVR 49/0 و در شاخص CVI 79/0 میباشد. لذا با توجه به مقادیر به دست آمده از جدول 1، روایی محتوایی تمامی سؤالات مورد تأیید قرار میگیرد.
جدول 1. نتایج بررسی روایی محتوایی
رديف | شماره سوال | مقدار CVR | نتیجه | مقدار CVI | نتیجه |
1 | 1 | 90/0 | تأیید | 93/0 | تأیید |
2 | 2 | 73/0 | تأیید | 77/0 | تأیید |
3 | 3 | 75 | تأیید | 79/0 | تأیید |
4 | 4 | 71/0 | تأیید | 80/0 | تأیید |
5 | 5 | 77/0 | تأیید | 88/0 | تأیید |
6 | 6 | 89/0 | تأیید | 96/0 | تأیید |
7 | 7 | 83/0 | تأیید | 85/0 | تأیید |
8 | 8 | 79/0 | تأیید | 84/0 | تأیید |
9 | 9 | 75/0 | تأیید | 87/0 | تأیید |
10 | 10 | 72/0 | تأیید | 84/0 | تأیید |
11 | 11 | 61/0 | تأیید | 85/0 | تأیید |
12 | 12 | 58/0 | تأیید | 81/0 | تأیید |
13 | 13 | 72/0 | تأیید | 84/0 | تأیید |
14 | 14 | 69/0 | تأیید | 86/0 | تأیید |
15 | 15 | 67/0 | تأیید | 86/0 | تأیید |
16 | 16 | 83/0 | تأیید | 90/0 | تأیید |
17 | 17 | 76/0 | تأیید | 80/0 | تأیید |
18 | 18 | 75/0 | تأیید | 86/0 | تأیید |
19 | 19 | 86/0 | تأیید | 85/0 | تأیید |
20 | 20 | 64/0 | تأیید | 87/0 | تأیید |
21 | 21 | 74/0 | تأیید | 86/0 | تأیید |
22 | 22 | 73/0 | تأیید | 82/0 | تأیید |
23 | 23 | 72/0 | تأیید | 85/0 | تأیید |
24 | 24 | 91/0 | تأیید | 96/0 | تأیید |
25 | 25 | 79/0 | تأیید | 84/0 | تأیید |
26 | 26 | 62/0 | تأیید | 86/0 | تأیید |
27 | 27 | 70/0 | تأیید | 86/0 | تأیید |
28 | 28 | 69/0 | تأیید | 82/0 | تأیید |
29 | 29 | 76/0 | تأیید | 85/0 | تأیید |
30 | 30 | 82/0 | تأیید | 94/0 | تأیید |
31 | 31 | 81/0 | تأیید | 86/0 | تأیید |
با توجه به نتایج جدول 2، مقدار آزمون كيسرــ ميير و اوكلين 823/0 به دست آمد که نشان میدهد حجم نمونه برای انجام تحلیل عاملی مناسب میباشد. همچنین مقدار آزمون كرويت بارتلت (001/0P< ، 73/642X2=) معنادار بوده كه مشخص میشود بين سؤالات همبستگي لازم وجود دارد و نشان دهنده تأمین شرایط لازم برای انجام تحلیل عاملی در این مطالعه است.
جدول2. نتايج آزمون بارتلت و كيسر– ميير و اوكلين
پيش فرض | مقدار | |
آزمون KMO | 789/0 | |
مقدار مجذور كاي | 73/642 | |
درجه آزادي | 465 | |
سطح معناداري | 001/0 | |
با توجه به نتایج جدول 3، سؤالهای پرسشنامه در كل 87/70 درصد از كل واريانس را شامل ميشود. درصدهاي واريانس براي مؤلفه حمایت سازمانی 44/37 و حمایت اجتماعی 43/33 ميباشد. نتايج بار عاملي سؤالها نشان ميدهد كه بار عاملي تمامي سؤالها در حد قابل قبول است.
جدول3. تحليل مؤلفهها همراه با چرخش واريماكس در مورد بار عاملي سؤالات
| سؤالات | مؤلفهها | |
حمایتسازمانی | حمایتاجتماعی | ||
1 | فدراسیون به همکاری خوب من با آنها برای قضاوت مسابقات بها میدهد. | 873/0 |
|
2 | فدراسیون میتواند هر گونه تلاش مضاعفی از سوی بنده را درک کند. | 597/0 |
|
3 | فدراسیون فوتبال از هر گونه شکایتی بر علیه من خودداری میکند. | 516/0 |
|
4 | فدراسیون فوتبال به قضاوت خوب من در مسابقات من واقعاً اهمیت میدهد. | 869/0 |
|
5 | اگر امکان انجام بهترین قضاوت خود را داشتهباشم، فدراسیون، به این موفقیت من توجه دارد. | 64/0 |
|
6 | فدراسیون به رضایت عمومی من از داوری فوتبال (فوتسال) توجه می کند. | 632/0 |
|
7 | فدراسیون اهمیت زیادی برای اثبات عملکرد من در حوزه داوری میدهد. | 703/0 |
|
8 | عملکرد مناسب در حوزه داوری برای مسئولان فدراسیون قابل درک است. | 613/0 |
|
9 | مسئولان فدراسیون همواره در مقابل سایر افراد از عملکرد داوران دفاع می کنند. | 846/0 |
|
10 | عملکرد مناسب کمیته انضباطی در برخورد با افراد متخلف، برای داوران احساس امنیت به وجود میآورد. | 894/0 |
|
11 | داوران در زمینه مسائل مالی از سوی سازمان های مرتبط، حمایت می شوند. | 933/0 |
|
12 | سازمان های مربوطه با اتخاذ فرآیند بیمه، از آینده شغل داوران دفاع می کنند. | 867/0 |
|
13 | دستمزد پرداخت برای قضاوت مسابقات عادلانه و کافی است. | 911/0 |
|
14 | سازمانهای مربوطه همواره با در اختیار قرار دادن زمین تمرین، سالن بدنسازی، استخر و غیره به صورت رایگان از داوران حمایت میکنند. | 526/0 |
|
15 | در مقابل اشتباهات سهوی داوران، با آنها عادلانه برخورد می شود. | 855/0 |
|
16 | سازمانهای مربوطه با خاطیانی (مربیان، بازیکنان، تماشاگران و...) که در هنگام مسابقه به داوران توهین میکنند، برخورد مناسب انجام میدهند. | 846/0 |
|
17 | دوستانم برای موفقیت من در عرصه داوری اهمیت زیادی قائل هستند. |
| 89/0 |
18 | همکاری و مساعدت افراد خانواده در موفقیت من تأثیرگذار است. |
| 912/0 |
19 | خانواده ام در روزهای سخت داوری مرا مورد حمایت و پشتیبانی قرار می دهند. |
| 858/0 |
20 | من از محبوبیت مناسبی در بین هواداران تیم های مختلف برخوردار هستم. |
| 534/0 |
21 | افراد سطح جامعه اغلب عملکرد مرا مورد تحسین قرار می دهند. |
| 569/0 |
22 | من از اعتماد زیادی در بین بازیکنان تیم های مختلف برخوردار هستم. |
| 542/0 |
23 | من از نحوه ارتباطات اجتماعی خود با سایر افراد جامعه لذت می برم. |
| 53/0 |
24 | همکارانم نسبت به سعادت و موفقیت من حساس بوده و همواره مرا تشویق می کنند. |
| 841/0 |
25 | تماشاگران در ورزشگاه از تصمیمات داوران حمایت کرده و شعارهای توهین آمیز نمی دهند. |
| 565/0 |
26 | خانواده ام در مقابل وقت بسیاری که برای داوری می گذارم، صبور هستند. |
| 686/0 |
27 | رسانه ها در مقابل عملکرد داوران، از آنها حمایت می کنند. |
| 685/0 |
28 | پوششمسابقاتتوسط رسانههای سمعیوبصری، موجب درک حمایت ازطرف داوران میشود. |
| 632/0 |
29 | شغل داوری با تأمین نیازهای خانوادگی ام ناسازگاری ندارد. |
| 88/0 |
30 | مسئولان در خصوص مشکلات امنیتی پس از مسابقات تهمیدات لازم را پیشبینی میکنند. |
| 597/0 |
31 | احساس میکنم از زمانیکه داور شدهام، بیشتراز طرف جامعه مورد لطف و عنایت قرار میگیرم. |
| 94/0 |
درصد واريانس | 44/37 | 43/33 | |
درصد واریانس تجمعی | 87/70 | ||
بر اساس نتایج جدول 4، پرسشنامه مبادله اجتماعی دارای پایایی درونی قابل قبولی (90/0=α) میباشد. همچنین پایایی مؤلفههای حمایت سازمانی (83/0=α) و حمایت اجتماعی (82/0=α) میباشد.
جدول4. آزمون آلفای کرونباخ برای پایایی پرسشنامه مبادله اجتماعی
ردیف | متغیر | تعداد سؤالها | ضریب آلفا | |
1 | مفهوم | مبادله اجتماعی | 31 | 90/0 |
2 | مؤلفهها | حمایت سازمانی | 16 | 83/0 |
3 | حمایت اجتماعی | 15 | 82/0 | |
با توجه به نتایج جدول 5، رابطه سؤالهای (1 تا 16) با مؤلفه حمایت سازمانی و سؤالهـای (17 تا 31) با مؤلفه حمایت اجتماعی نیز معنادار میباشد. (96/1± =سطح معناداری)
جدول5. ارتباط بين شاخصها با عامل‌هاي پرسشنامه مبادله اجتماعی
رديف | شاخصها | عاملها | ميزان رابطه | واریانس خطا | ضریب تعیین | سطح معناداری | نتيجه |
1 | سؤال 1 | حمایت سازمانی | 34/0 | 88/0 | 12/0 | 94/5 | تأیید |
2 | سؤال 2 | 33/0 | 81/0 | 12/0 | 95/5 | تأیید | |
3 | سؤال 3 | 48/0 | 1/1 | 17/0 | 27/7 | تأیید | |
4 | سؤال 4 | 2/0 | 66/0 | 57/0 | 06/4 | تأیید | |
5 | سؤال 5 | 23/0 | 85/0 | 061/0 | 2/4 | تأیید | |
6 | سؤال 6 | 35/0 | 86/0 | 12/0 | 09/6 | تأیید | |
7 | سؤال 7 | 26/0 | 53/0 | 11/0 | 84/5 | تأیید | |
8 | سؤال 8 | 21/0 | 69/0 | 054/0 | 94/3 | تأیید | |
9 | سؤال 9 | 18/1 | 16/0 | 9/0 | 64/21 | تأیید | |
10 | سؤال 10 | 55/0 | 82/0 | 27/0 | 39/9 | تأیید | |
11 | سؤال 11 | 19/0 | 06/1 | 034/0 | 13/3 | تأیید | |
12 | سؤال 12 | 23/0 | 63/0 | 079/0 | 81/4 | تأیید | |
13 | سؤال 13 | 29/0 | 17/1 | 067/0 | 4/4 | تأیید | |
14 | سؤال 14 | 19/0 | 64/0 | 052/0 | 89/3 | تأیید | |
15 | سؤال 15 | 21/1 | 1/0 | 93/0 | 44/22 | تأیید | |
16 | سؤال 16 | 39/0 | 02/1 | 13/0 | 32/6 | تأیید | |
17 | سؤال 17 | حمایت اجتماعی | 33/0 | 87/0 | 11/0 | 7/5 | تأیید |
18 | سؤال 18 | 29/0 | 17/1 | 068/0 | 42/4 | تأیید | |
19 | سؤال 19 | 42/0 | 96/0 | 15/0 | 81/6 | تأیید | |
20 | سؤال 20 | 41/0 | 86/0 | 16/0 | 99/6 | تأیید | |
21 | سؤال 21 | 43/0 | 91/0 | 17/0 | 1/7 | تأیید | |
22 | سؤال 22 | 42/0 | 86/0 | 17/0 | 23/7 | تأیید | |
23 | سؤال 23 | 55/0 | 77/0 | 28/0 | 48/9 | تأیید | |
24 | سؤال 24 | 16/1 | 28/0 | 83/0 | 82/19 | تأیید | |
25 | سؤال 25 | 53/0 | 77/0 | 26/0 | 19/9 | تأیید | |
26 | سؤال 26 | 48/0 | 95/0 | 2/0 | 75/7 | تأیید | |
27 | سؤال 27 | 38/0 | 01/1 | 12/0 | 03/6 | تأیید | |
28 | سؤال 28 | 34/0 | 03/1 | 1/0 | 47/5 | تأیید | |
29 | سؤال 29 | 56/0 | 79/0 | 29/0 | 6/9 | تأیید | |
30 | سؤال 30 | 24/0 | 11/1 | 051/0 | 81/3 | تأیید | |
31 | سؤال 31 | 20/0 | 03/1 | 037/0 | 24/3 | تأیید |
بر اساس ميزان رابطه و سطح معناداری، مؤلفههای 2 گانه با مفهوم مبادلهاجتماعی قيد شده در جدول 6 و شكل 1 مشخص ميشود تمامي رابطهها دال بر رابطه بين هرمؤلفه با مقياس مبادلهاجتماعی مورد تأييد است.
جدول6. رابطه بين مؤلفهها با مفهوم مبادله اجتماعی
رديف | مؤلفهها | مفهوم | بارعاملی | واریانس خطا | ضریب تعیین | سطح معناداری | نتيجه |
1 | حمایت سازمانی | مبادله اجتماعی | 52/0 | 011/0 | 57/0 | 73/15 | تأیید |
2 | حمایت اجتماعی | 40/0 | 012/0 | 061/0 | 18/11 | تأیید |
شکل 1. تحلیل عاملی تأییدی: مدل ساختاری مبادله اجتماعی در حالت استاندارد
آزمون خوبي (نيكويي) برازش1
در آزمون خوبي برازش، تناسب مجموعه دادهها بررسي ميشود که با توجه به جدول 7، نسبت خیدو به دی.اف برابر با 79/2 و ريشه ميانگين مجذور خطاي تقريبي 27(آر.ام.اس.ای.ای) كه برابر با 084/0 میباشد، بنابراين مدل از برازش لازم برخوردار است. همچنین شاخصهای 00/1=28(ان.اف.آی)، 00/1=29(سی.اف.آی)، 97/0=30(جی.اف.آی)، 95/0=8(ای.جی.اف.آی) و 05/1=31 (آی.اف،آی) برازش مدل را تأیید کردند. در مجموع هر 7 شاخص ذکر شده برازش مدل را تأیید کردند، بنابراین مدل مبادله اجتماعی از لحاظ شاخصهای برازش مناسب میباشد و تمامی دو مؤلفه مطرح شده میتوانند در مدل ساختاری پژوهش مجتمع شوند.
جدول7. نتیجه شاخصهای آزمون خوبی (نیکویی) برازش
متغیر | خیدو/دی.اف | آر.ام.اس.ای.ای | ان.اف.آی | سی.اف.آی | جی.اف.آی | ای.جی.اف.آی | آی.اف.آی |
مبادله | 79/2 | 084/0 | 00/1 | 00/1 | 97/0 | 95/0 | 05/1 |
نتيجه | تأیید | تأیید | تأیید | تأیید | تأیید | تأیید | تأیید |
فورنل و لارکر (1981) ملاک واریانس مستخرج از سازهها (AVE) را 50/0 و مگنر و همکاران (1996) ملاک را بالای 40/0 برای به دست آوردن روایی همگرا معرفی کردهاند. لذا با توجه به نتایج جدول 8 میانگین واریانس استخراجی برای تمامی سازهها بالاتر از 5/0 میباشد در نتیجه روایی همگرا سازهها مورد تأیید است.
جدول 8. میانگین واریانس استخراجی سازهها
شاخصها متغیر ها | واریانس مستخرج از سازهها (05/0<AVE ) |
حمایت سازمانی | 940/0 |
حمایت اجتماعی | 664/0 |
پایایی ترکیبی که این معیار توسط ورتس و همکاران (1974) معرفی شد که پایایی سازه ها را با توجه به همبستگی ساز ها هایشان با یکدیگر محاسبه میگردد. در صورتیکه پایایی ترکیبی برای هر سازه بالای 7/0 باشد نشان از پایداری درونی مناسب برای مدل اندازه گیری دارد. لذا با توجه به نتایج جدول 9 پایایی ترکیبی(ضریب دیلون – گلداشتاین) در حد قابل قبول میباشند درنتیجه پایایی مدل قابل قبول است.
جدول 9. نتایج پایایی ترکیبی
متغیرها | پایایی ترکیبی | ملاک | نتیجه |
حمایت سازمانی | 785/0 | 70/0 | قابل قبول |
حمایت اجتماعی | 813/0 |
بحث و نتیجهگیری
اهمیت موضوع مبادله اجتماعی در بین ورزشکاران از عللی میباشد که به ساخت یک پرسشنامه معتبر و پایا به منظور بررسی این متغیر پرداخته شود. امروزه مبادلات اجتماعی تأثیرات مهمی در حوزه ورزش ایفا میکند که در این راستا وجود یک ابزار اندازه گیری معتبر و استاندارد به منظور استفاده پژوهشگران بیش از گذشته نیز احساس میگردد. با توجه به افزایش پژوهش های انجام شده در حوزه مبادله اجتماعی؛ نبود یک ابزار اندازه گیری مناسب و معتبر به منظور بررسی میزان به کارگیری عملکرد مبادله اجتماعی در ورزش که قابلیت اطمینان و اعتبار قابل قبولی داشته باشد، مهم میباشد؛ لذا هدف از انجام این پژوهش اعتباریابی و هنجاریابی پرسشنامه مبادله اجتماعی در داوران نخبه فوتبال و فوتسال آسیا بود که شاخصها و مؤلفه هایی قابل اعتماد و معتبر داشته باشد. با توجه به اینکه اساس هر پژوهشی استفاده از ابزارهای معتبر و پایا میباشد و تفسیر نتایج پژوهش بستگی به اعتبار ابزار به کار گرفته شده دارد، پژوهشگران باید از اعتبار ابزارها مطمئن باشند (بورنز، 1999، 86). بر طبق گفته ویلیام و همکاران32 (2016) در تـحلیل عاملی تأییدی، الگوهای نـظری خاصی بـا هم مقایسه میشوند و در واقع یک روش مفید و سودمند برای بازنگری ابزارهای مناسب جهت انجام پژوهشها است.
در این پژوهش برای تعیین روایی صوری و محتوایی از نظرات 15 تن از متخصصین استفاده شد و با به کارگیری از مدل پیشنهادی لاوشی مشخص شد که حد قابل قبول در شاخص CVR برای تمامی سؤالات بالاتر از 49/0 و در شاخص CVI برای تمامی سؤالات بالاتر از 79/0 میباشد. لذا با توجه به مقادیر به دست آمده روایی محتوایی تمامی سؤالات مورد تأیید قرار گرفت. بر اساس تحلیل های انجام شده مقدار آزمون كيسرــ ميير و اوكلين 823/0 به دست آمد که نشان میدهد حجم نمونه برای انجام تحلیل عاملی مناسب میباشد. همچنین مقدار آزمون كرويت بارتلت (001/0P< ، 73/642X2=) معنادار بوده كه مشخص میشود بين سؤالات همبستگي لازم وجود دارد و نشان دهنده تأمین شرایط لازم برای انجام تحلیل عاملی در این مطالعه است. به منظور اینکه مشخص شود مجموع مؤلفه های تشکیل دهنده پرسشنامه از چند مؤلفه اشباع شده است، شاخص های ملاک کایزر و درصد واریانس بررسی شدند. طبق ملاک کایزر مؤلفه های تشکیل دهنده پرسشنامه باید دارای ارزش ویژه بالاتر از یک باشند لذا پس از تحلیل مؤلفه های اصلی در نهایت دو عاملی بودن پرسشنامه مبادله اجتماعی در ورزش تأیید شد. در بخش "واريانس عامل مشترك"، نتایج نشان دهنده همبستگي بالا بین مؤلفهها بود. در تحقيق حاضر ملاك پذيرش بر مبناي 5/0 تعيين گرديد. لذا بر این اساس سؤالهای پرسشنامه پژوهش داراي بارعاملی مناسبی بودند. یافته های حاصل از تحلیل عاملی اکتشافی نشان داد که سؤالهای پرسشنامه در كل 87/70 درصد از كل واريانس را شامل ميشود. درصدهاي واريانس براي مؤلفه حمایت سازمانی 44/37 و حمایت اجتماعی 43/33 ميباشد. نتايج بار عاملي سؤالها نشان ميدهد كه بار عاملي تمامي سؤالها در حد قابل قبول است.
جهت تعیین همسانی درونی پرسشنامه از ضریب آلفای کرونباخ استفاده شد. همسانی درونی نشانگر میزان همبستگی بین یک سازه و شاخص های مربوط به آن است. مقدار بالای واریانس تبیین شده بین سازه و شاخص هایش در مقابل خطای اندازه گیری مربوط به هر شاخص، همسانی درونی بالا را نتیجه می دهد. پایایی پرسشنامه مبادله اجتماعی (90/0) به دست آمد که نشان میدهد فقط 20 درصد واریانس نمرات در اثر خطای اندازهگیری بوده است. همچنین پایایی مؤلفههای حمایت سازمانی (93/0) و حمایت اجتماعی (92/0) میباشد که مشخص می شود مؤلفه حمایت سازمانی دارای بالاترین مقادیر پایایی می باشد. به این ترتیب، هماهنگی درونی کل پرسشنامه و تمامی عاملها بالاتر از حد نصاب (70/0) و در سطح مطلوبی بوده، بنابراین میزان خطای اندازهگیری در کمترین حد میباشد. این نتایج بیانگر آن است که پرسشنامه مبادله اجتماعی در ورزش ابزار معتبری است که به پژوهشگران مدیریت ورزشی، در ارزیابی میزان مبادله اجتماعی کمک خواهد کرد.
از آنجاییکه معیار ضریب آلفای کرونباخ یک معیار سنتی برای تعیین پایایی سازه ها می باشد، بنابراین از پایایی ترکیبی هم استفاده می گردد. لذا جهت بررسی پایایی ترکیبی (CR) از معیار ورتس و همکاران (1974) استفاده شد که پایایی سازه ها را نه به صورت مطلق بلکه با توجه به همبستگی سازه ها هایشان با یکدیگر محاسبه میکند و در صورتیکه پایایی ترکیبی برای هر سازه بالای 7/0 باشد نشان از پایداری درونی مناسب برای مدل اندازه گیری دارد. لذا با توجه به نتایج به دست آمده از پایایی ترکیبی (ضریب دیلون – گلداشتاین) برای مؤلفههای حمایت سازمانی (785/0=CR)، حمایت اجتماعی (813/0=CR) در حد قابل قبول می باشند در نتیجه پایایی مدل و یکی از معیارهای روایی همگرا قابل قبول است. معیار پایایی ترکیبی در مدل معادلات ساختاری معیار بهتری از ضریب آلفای کرونباخ به شمار می رود؛ زیرا در محاسبه آلفای کرونباخ در مورد هر سازه، تمامی شاخص ها با اهمیت مساوی در محاسبات وارد می شوند در حالیکه برای محاسبه پایایی درونی، شاخص ها با بار عاملی بیشتر، اهمیت زیادتری دارند و این موضوع سبب می شود که مقادیر پایایی ترکیبی سازه ها معیار واقعی تر و دقیق تری نسبت به آلفای کرونباخ آنها باشد.
به منظور تعیین روایی همگرا از معیار فورنل و لارکر (1981) استفاده شد. فورنل و لارکر ملاک واریانس مستخرج از سازهها (AVE) را 50/0 و مگنر و همکاران (1996) ملاک را بالای 40/0 برای به دست آوردن روایی همگرا معرفی کردهاند. لذا نتایج نشان داد که واریانس مستخرج از سازه ها برای مؤلفه های حمایت سازمانی (940/0=AVE) و حمایت اجتماعی (664/0=AVE) میباشد لذا با توجه به اینکه میانگین واریانس استخراجی برای تمامی سازهها بالاتر از 5/0 میباشد چنین نتیجه گیری می شود که روایی همگرا سازهها مورد تأیید است.
نتایج حاکی از آن بود که در خصوص روایی سازه پرسشنامه و قدرت پیشگوئی سؤالات، بر اساس مقادیر سطح معناداری و همینطور میزان رابطهها تمامی سؤالات به خوبی توانستند پیشگوی معناداری برای مؤلفه های خود باشند. بنابراین تمامی سؤالات موجب تأیید ساختار نظری پرسشنامه مبادله اجتماعی در ورزش میشوند. در نتیجه با مقادیر سطح معناداری مشخص شده برای سؤالات، اعتبار بیرونی و مقادیر برآورد "رابطه" اعتبار درونی سؤالات مورد تأیید قرار میگیرد.
پس از تخمین یک مدل خطی، سؤالی مطرح میشود که خط رگرسیونی تخمین زده شده چه میزان با مشاهدات واقعی تطابق دارد؟ از آنجا که مدل کامل معادلات ساختاری شامل دو متغیر مکنون33 و آشکار34 است، لذا پارامترهای مدل باید از طریق پیوند بین واریانسها و کوواریانسهای متغیرهای مشاهده شده برآورد شده و مناسبت و کفایت روان سنجی اندازهها در تحلیل، آزمون گردد که بدین منظور نتایج آزمون خوبی برازش برای پرسشنامه عملکرد داوطلبان در تحلیل عاملی تأییدی نشان داد که هفت شاخـص نسبت خیدو/دی.اف برابر با 79/2 و ريشه ميانگين مجذور خطاي تقريبي (آر.ام.اس.ای.ای) برابر با 084/0 و همچنین شاخص برازندگی نرم شده 00/1=(ان.اف.آی)، شاخص برازندگی تطبیقی 00/1=(سی.اف.آی)، شاخص برازندگی برای ارزیابی مقدار نسبی واریانس و کوواریانس 97/0=(جی.اف.آی) و شاخص برازندگی تعدیل یافته 95/0=(ای.جی.اف.آی) و شاخص برازندگی فزاینده 05/1=(آی.اف،آی) برازش مدل را تأیید کردند. به عنوان نتیجه کلی، مدل مبادله اجتماعی در ورزش از لحاظ شاخصهای برازش مناسب میباشد و لذا تمامی مؤلفه های مطرح شده می توانند در مدل ساختاری پرسشنامه مورد استفاده قرار گیرند. این شاخصها تعیین میکنند که این مدل ارائه شده در مقایسه با سایر مدلهای ممکن، از لحاظ تبیین مجموعهای از دادههای مشاهده شده تا چه اندازه خوب عمل مینمایند. هو و بتلر35 (1999) اظهار دارند که شاخصهای چندگانه، ارزیابی جامعی از برازش مدل را ارائه میدهند. این نتیجه بدان معناست که مدل معادلات ساختاری ارائه شده با کمک نرم افزار لیزرل در این پژوهش، مدل ساختاری مناسبی بوده و برازنده دادههای حاصل از این پژوهش نیز میباشد. بر این اساس میتوان چنین نتیجه گیری کرد که دادههای جمع آوری شده توسط این پرسشنامه میتواند نتایج مورد اطمینانی را ارائه کرده و اطلاعات دقیقی را در اختیار پژوهشگران قرار دهد. لذا چنین نتیجهگیری میشود که دادههای تجربی حاصل از پژوهشهای گذشته بر اساس پارامترهای و عوامل مختلفی که در این پژوهش دخالت داشتهاند را میتوان به خوبی تبیین و یا توجیح کرد.
در بررسی رابطه مؤلفه ها با پرسشنامه مبادله اجتماعی، تمامی مؤلفه ها؛ حمایت سازمانی (73/15=سطح معناداری ، 52/0=بارعاملی) و حمایت اجتماعی (18/11=سطح معناداری ، 40/0=بارعاملی) با مبادله اجتماعی دارای رابطه معناداری بودند. بنابراین هر دو عامل توانستهاند پیشگوی خوبی برای پرسشنامه "مبادله اجتماعی در ورزش" باشند. در نتیجه اعتبار درونی و بیرونی مدل (مبادله اجتماعی در ورزش) مورد تـأیید قرار میگیرد. این نتیجه بدان معناست که مدل معادلات ساختاری ارائه شده با کمک نرم افزار (لیزرل) در این پژوهش، مدل ساختاری مناسبی بوده و برازنده دادههای حاصل از این پژوهش نیز میباشد. بر این اساس میتوان چنین نتیجه گیری کرد که دادههای جمع آوری شده توسط این پرسشنامه میتواند نتایج مورد اطمینانی را ارائه کرده و اطلاعات دقیقی را در اختیار پژوهشگران قرار دهد. در نهایت بر اساس یافتههای به دست آمده، پرسشنامه مبادله اجتماعی مقیاسی قابل اطمینان و معتبری است که میتوان برای ارزیابی مبادله اجتماعی در حوزه داوران استفاده نمود و نتایج پایا و باثباتی هم به دست آورد. همچنین محققان در زمینه مدیریت ورزشی هم میتوانند از ابزار عملکرد مبادله اجتماعی در ورزش بر مبنای مدل دو عاملی، به عنوان ابزاری مناسب در حوزههای مختلف ورزشی از آن استفاده کنند.
منابع
1. Alan, N., Tom, W., & Adam, W. (2013). Improved training of football referees and the decline in home advantage post-WW2. Psychology of Sport and Exercise 14, 220-227. https://doi.org/10.1016/j.psychsport.2012.11.001
2. Alonso, S., Cabrerizo, F. J., Chiclana, F., Herrera, F., & Herrera-Viedma, E. (2009). Group decision making with incomplete fuzzy linguistic preference relations. International Journal of Intelligent Systems, 24, 201–222. https://doi.org/10.1002/int.20332
3. Anderson, K. J., & Pierce, D. A. (2009). Officiating bias: the effect of foul differential on foul calls in NCAA basketball. Journal of Sports Science. 27, 687–694. https://doi.org/10.1080/02640410902729733
4. Andre, P., Georg, W., Alpers, Andrea NN., & Michelle GC. (2015). Avoidant decision-making in social anxiety disorder: A laboratory task linked to in vivo anxiety and treatment outcome. Behaviour Research and Therapy 73, 96-103. https://doi.org/10.1016/j.brat.2015.08.003
5. Ashley, M., Geigera, NJ., Sabika, B., Sarah, B., Lupisa, KM., Renec, J., & Wolf, M. (2014). Perceived appearance judgments moderate the biological stresseffects of social exchanges. Biological Psychology 103, 297–304. https://doi.org/10.1016/j.biopsycho.2014.10.005
6. Barbara H M, William F. (2016). Statistical methods for health care research. Lippincott Williams and Wilkins, A welters clawer company, 325-330. https://doi.org/10.1016/j.jval.2016.04.004
7. Burns N, Grove S K. (1999). Understanding Nursing Research, 2 nd Ed. Philadelphia. W. B. Saunders Company;321. https://link.springer.com/article/10.1007/s10729-007-9045-4
8. David, J., Hancock, DM., & Ste, M. (2013). Gaze behaviors and decision making accuracy of higher- and lower-level ice hockey referees. Psychology of Sport and Exercise 14, 66-71. https://doi.org/10.1016/j.psychsport.2012.08.002
9. Dohmen, T. J. (2008). The influence of social forces: evidence from the behavior of football referees. Economic Inquiry, 46(3), 411-424. https://doi.org/10.1111/j.1465-7295.2007.00112.x
10. Félix, G., & Deborah, LF. (2011). A conceptual model of referee efficacy. Front. Psychol., 18 February 2011 | http://dx.doi.org/10.3389/fpsyg.2011.00025, P:152.
11. Frank, JH., Lu, W., Ping, L., Yu-Kai, C., Chien-Chih C., Ya-Wen, H., Ju-Han, L., & Diane LG. (2016). Interaction of athletes' resilience and coaches' social support on the stress-burnout relationship: A conjunctive moderation perspective. Psychology of Sport and Exercise 22, 202-209. https://doi.org/10.1016/j.psychsport.2015.08.005
12. Fu, JW., Sun, Y., Wang, X., & Yang, LW. (2013). Improving job satisfaction of Chinese doctors: the positive effects of perceived organizational support and psychological capital. public health 127, 946-951. https://doi.org/10.1016/j.puhe.2012.12.017
13. Hu L, Bentler P M. (1999). Cutoff criteria for fit indices in covariance structure analysis: Conventional criteria versus new alternatives, Structural Equation Modeling;6:1-55. https://doi.org/10.1080/10705519909540118
14. Jessica R. Carre, Daniel N. Jones. (2016). The impact of social support and coercion salience on Dark Triad decision making. Personality and Individual Differences, 94, 92–95. https://doi.org/10.1016/j.paid.2016.01.006
15. Lee, Y.-K., Kim, Y., Lee, K.H., & Li, D. (2012). The impact of CSR on relationship qualityand relationship outcomes: a perspective of service employees. International Journal Hospital Managemant. 31(3), 745–756. https://doi.org/10.1016/j.ijhm.2011.09.011
16. Merigó, J. M., & Gil-Lafuente, A. M. (2010). New decision making techniques and their application in the selection of financial products. Information Sciences, 180, 2085–2094. https://doi.org/10.1016/j.ins.2010.01.028
17. Olga, E., & Robin, M. (2013). Transformational–transactional leadership and upward influence: The role of Relative Leader–Member Exchanges (RLMX) and Perceived Organizational Support (POS). The Leadership Quarterly 24, 299–315. https://doi.org/10.1016/j.leaqua.2012.11.007
18. Peter, D., & Stephen, D. (2010). The influence of social pressure and nationality on individual decisions: Evidence from the behaviour of referees. Journal of Economic Psychology 31, 181–191. https://doi.org/10.1016/j.joep.2009.06.001
19. Solomon, A., Paik, A., Phan, T., & Alhauli, A. (2011). A decision support system for the professional soccer referee in time-sensitive operations [online]. Available: http:// catsr.ite.gmu. edu/ SYST490/DSTSO_IEEE_SIEDS.pdf, P:202.
20. Tim Rees, A., Ian, M., Lynne, E., & Lew, H. (2010). Stressors, social support and psychological responses to sport injury in high- and low-performance standard participants. Psychology of Sport and Exercise 11, 505-512. https://doi.org/10.1016/j.psychsport.2010.07.002
21. Yong-Ki, L., YongSook, N., Juwon, C., Sally, K., Sangho, H., & Jae-Han, L. (2016). Why does franchisor social responsibility really matter?. International Journal of Hospitality Management, 53, 49–58. https://doi.org/10.1016/j.ijhm.2015.10.006
استانداردسازی پرسشنامه مبادله اجتماعی در داوران نخبه فوتبال و فوتسال آسیا
چکیده
مقدمه: انتخاب منابع انسانی مناسب برای برگزاری ورزشهایی مانند فوتبال یکی از مشکلات اساسی است که برای توسعه یک کار خوب، مسئولان با آن مواجه هستند. به منظور انتخاب منابع انسانی مورد نیاز در حوزه ورزش میبایست به موضوع کفایت تصمیمگیری افراد توجه خاصی شود. داوران فوتبال با یک کار چالش برانگیزی مواجه هستند که با توجه به جنبههای بسیار زیاد یک مسابقه مانند مدیریت بازی، ارزشیابی و قضاوت در مورد اتفاقاتی که در زمین مسابقه میافتد، تصمیمگیری سریع، حفظ نظم و انضباط و حل اختلافات، تصمیمگیری برای آنها دشوار تر شده و باعث بالا رفتن ضریب اشتباهات میشود که همین مورد باعث شده اغلب داوران در رابطه با تصمیمگیریهای خود مورد انتقاد سایر افراد (تماشاگران، مربیان، بازیکنان، مدیران و یا رسانههای ورزشی) قرار گیرند. لذا هدف از انجام این پژوهش استانداردسازی پرسشنامه مبادله اجتماعی در داوران نخبه فوتبال و فوتسال آسیا بود.
روششناسی: روش پژوهش توصیفی و از نوع معادلات ساختاری بوده که به صورت میدانی به اجرا درآمده است. جامعه آماری این پژوهش شامل داوران نخبه فوتبال و فوتسال آسیا در دو بخش مردان و زنان که در سال 2017 در لیست نخبه داوران آسیا قرار داشتند (317=تعداد) بودند. با توجه به تعداد داوران نخبه فوتبال و فوتسال در گروههای مختلف، نمونه گیری به صورت کل شمار بود و تمامی اعضاء جامعه آماری به عنوان نمونه انتخاب گردیدند و در نهایت تعداد 292 پرسشنامه کامل بود و مورد تجزیه و تحلیل نهایی قرار گرفت. با توجه به اینکه برای پژوهش های معادلات ساختاری به ازای هر سؤال پرسشنامه بین 5 تا 10 آزمودنی مورد نیاز است، لذا تعداد 292 پرسشنامه مبنای مناسبی برای انجام آزمون های آماری مربوطه است. به منظور جمعآوری دادهها از پرسشنامه محقق ساخته مبادله اجتماعی که مشتمل بر 31 سؤال بوده استفاده شد. روایی صوری و محتوایی پرسشنامه با استفاده از نظرات اساتید مدیریت ورزشی به دست آمد. به منظور تجزیه و تحلیل دادهها از شاخص های توصیفی و آزمون های آماری ضریب آلفای کرونباخ، تحلیل عاملی اکتشافی و تحلیل عاملی تأییدی استفاده شد.
یافته ها: نتایج نشان داد پایایی پرسشنامه مبادله اجتماعی (90/0) میباشد. در خصوص روایی سازه و بر اساس ميزان روابط و سطح معناداری، تمامی سؤالات رابطه معناداري با عاملها داشتند و توانستند پیشگوی خوبی برای عامل خود باشند. شاخـصهای نسبت X2/df (79/2)، (RMSEA) برابر با 084/0 و همچنین شاخصهای 00/1=(NFI)، 00/1=(CFI)، 05/1=(IFI)، 97/0=(GFI)، و 95/0=(AGFI) برازش مدل را تأييد كردند. همچنين در خصوص روابط عاملها با مفهوم مبادله اجتماعی نتايج نشان داد كه تمامي عاملها توانستند پيشگوي خوبي براي مفهوم مبادله اجتماعی باشند. از طرفی دیگر نتایج نشان داد میانگین واریانس استخراجی برای تمامی سازهها بالاتر از 5/0 میباشد در نتیجه روایی همگرا سازهها مورد تأیید است.
نتیجه گیری: در نتیجه اعتبار درونی و بیرونی مدل (مبادله اجتماعی در ورزش) مورد تـأیید قرار میگیرد. این نتیجه بدان معناست که مدل معادلات ساختاری ارائه شده با کمک نرم افزار (لیزرل) در این پژوهش، مدل ساختاری مناسبی بوده و برازنده دادههای حاصل از این پژوهش نیز میباشد. بر این اساس میتوان چنین نتیجه گیری کرد که دادههای جمع آوری شده توسط این پرسشنامه میتواند نتایج مورد اطمینانی را ارائه کرده و اطلاعات دقیقی را در اختیار پژوهشگران قرار دهد. در نهایت بر اساس یافتههای به دست آمده، پرسشنامه مبادله اجتماعی مقیاسی قابل اطمینان و معتبری است که میتوان برای ارزیابی مبادله اجتماعی در حوزه داوران استفاده نمود و نتایج پایا و باثباتی هم به دست آورد. همچنین محققان در زمینه مدیریت ورزشی هم میتوانند از ابزار عملکرد مبادله اجتماعی در ورزش بر مبنای مدل دو عاملی، به عنوان ابزاری مناسب در حوزههای مختلف ورزشی از آن استفاده کنند.
واژگان کلیدی: پرسشنامه، مبادله اجتماعی، داور، ورزش.
[1] 1. Merigó & Gil
[2] 2. Alonso et al
[3] 3. Anderson
[4] 4. Félix & Deborah
[5] 5. Solomon & Alhauli
[6] 6. Andre et al
[7] 7. Dohmen
[8] 8. David et al
[9] 9. Alan et al
[10] 10. Lee et al
[11] 11. Yong et al
[12] 1. Olga & Robin
[13] 2. Tim Rees et al
[14] 3. Peter & Stephen
[15] 4. Fu et al
[16] 5. Frank et al
[17] 6. Jessica & Daniel
[18] 7. Ashley et al
[19] 1. Elite
[20] 2. Face validity
[21] 3. Content validity
[22] 4. Pilot Study
[23] 5. Cronbach / Alfa Coefficient
[24] 6. Bartletts test of sphericity
[25] 7. Explaratory Factor Analysis
[26] 8. Confirmatory factor analysis
[27] 1. Root mean square Error of Approximation
[28] 2. Normed Fit Index
[29] 3. Comparative Fit Index
[30] 4. Goodness of Fit Index
[31] 5. Incremental Fit Index
[32] . William et al
[33] 1. Latent
[34] 2. Manifest
[35] 3. Hu & Bentler