خلفای نخستین عباسی و فلسفه و کلام

محورهای موضوعی : تاریخ و تمدن اسلامی

محبوب مهدویان ¹

1 - ندارد

تاریخ دریافت : 1387/03/30 تاریخ پذیرش : 1387/06/28 تاریخ انتشار : 1387/06/01

کلید واژه: تاریخ علوم عقلی در تمدن اسلامی, خلافت عباسی, کلام, فلسفه, معتزله,

چکیده مقاله :

قدرت یافتن عباسیان تحولاتی بنیادین در ساختار حکومت پدید آورد و مشارکت اقوامو ملل مختلف در امور جای انحصارطلبی اعرا ب را گرفت . این دگرگونی ها، به ویژه نفوذایرانیان بر دستگاه خلافت، به رویکرد نخستین خلفا به اخذ و نشر علوم انجامید که درنهضت ترجمه متجلی گردید و از این رهگذر زمینۀ گسترش اندیشه های فلسفی وکلامی فراهم شد؛ از سوی دیگر این خلفا، خاصّه مأمون، با انگیزۀ کسب و جمع اقتدارسیاسی و مرجعیّت دینی در نهاد خلافت به حمایت از معتزله برخاست و در زیر لوایصیانت از دین به سرکوب مخالفان پرداخت؛ امّا این حرکت که در توسعه اندیشه هایفلسفی و کلامی بسیار مؤثر افتاد، به دلیل حمایت ها و فشارهای حکومتی از آن باعکس العمل اهل حدیث و عامّه مردم روبرو شد و با ظهور کلام اشعری و سلطۀ اهلسنّت و جماعت متوقف گردید.

چکیده انگلیسی:

The advent of Abbasids resulted in fundamental changes ingovernment. The development of knowledge and thought acceleratedin a new background which was formed by Abbasids, and itsmanifestation was “translation movement”. Therefore, philosophy andtheology as the important indicators of thought experienced importantchanges due to the new situation.In this article, the attitude of first Abbasid Caliphs to philosophy andtheology; their motivations in challenging with them; their influenceon the development of these knowledges; the interaction oftheological sects and theologian with caliphate; and the process ofthese interactions in the development of philosophy and theology, areconsidered