برهمنان حسینی و قیام کربلا: بررسی تاریخی

محورهای موضوعی : تاریخ و تمدن اسلامی

محسن معصومی ¹

1 - دانشیار گروه تاریخ و تمدن ملل اسلامی، دانشگاه تهران، تهران، ایران

تاریخ دریافت : 1402/07/15 تاریخ پذیرش : 1402/09/01 تاریخ انتشار : 1402/09/19

کلید واژه: موهیال, دَت, برهمنان حسینی, قیام کربلا, آیین‌های محرم,

چکیده مقاله :

موهیال‌ها شاخه‌ای از برهمنان هستند که خود به هفت طایفه تقسیم می‌شوند؛ یکی از طوایف موهیال، دت‌ها هستند. دت ها که به برهمنان حسینی مشهور شده اند، بر این باورند که یکی از اجداد آن‌ها به نام رای دَت سید راهب به همراه فرزندان خود در قیام کربلا (61ﻫ) حاضر بوده اند. در این مقاله، میزان درستی و دقت این ادعای برهمنان حسینی و همخوانی روایت‌های موجود در تاریخ آن‌ها با روایت های تاریخی اسلامی و نیز دلایل شهرت بیشتر این برهمنان از سده نوزدهم میلادی به بعد، بررسی شده‌است. با استناد به منابع تاریخ اسلام و هند و نیز برخی از شواهد و قرائن موجود، نشان داده شد که روایت‌های موجود در کبیت‌ها به لحاظ تاریخی فاقد اعتبار و البته به هم ریخته، نابسامان و زمان‌پریش است و در منابع تاریخی و مقاتل موجود و نیز در پژوهش‌های صورت گرفته درباره تاریخ تشیع در هند، هیچ اثری از حضور و مشارکت اجداد برهمنان حسینی در قیام کربلا در دست نیست.

چکیده انگلیسی:

Mohiyals are a branch of Brahmins who are divided into seven clans. One of the Mohyal clans is the Dett, who are famous among the Shiites because of the popular stories about the presence of their ancestors in the Karbala. This clan of Brahmins believe that one of their ancestors, named Sidh Datt Rai ir Rahib, participated in the Battle of Karbala with with seven of his sons. Rahib returned to Punjab after seven of his sons were killed during the uprising. From that time until now, the descendants of Rahib, in order to honor her and also the mourning of Imam Hussain, mourn together with the Shiites during the days of Muharram. Therefore, this group of Brahmins have been known as Hosseini Brahmins since the 19th century. In this article, the accuracy of this claim of the Hosseini Brahmins and the compatibility of the narratives in their history with the sources of Islamic history have been examined. Also, the reasons for the greater popularity of these Brahmins from the 19th century onwards have been investigated

منابع و مأخذ:

ابن کثیر (1997). البدایه و النهایه، چاپ ابوملحم و دیگران، بیروت.

ابوطالب (1984). دت برهمن، امام حسین سی ضبط و ربط، در ریگ سرخ، مهدی نظامی، دهلی.

اصطخری ابواسحاق ابراهیم. (1340)، المسالک و الممالک، باهتمام ایرج افشار، تهران، بنگاه ترجمه و نشر.

اعظم لطفی، فرزانه (1395). بررسی و تحلیل فلسفه عاشورا در میان برهمنان حسینی هندوستان، نشریه پژوهش‌نامه معارف حسینی، پائیز 1395، شماره3.

بیرونی، ابوریحان (1403). تحقیق ماللهند، بیروت، عالم‌الکتب.

جعفری، سیدحسین‌علی (1363ش). تعزیه‌داری در هند، ترجمه افضل وثوقی، کیهان فرهنگی، مهرماه

عبدالحی حبیبی (1380). تاریخ افغانستان بعد از اسلام، تهران.

دهر میندر نات (2013). عزاداری حضرت امام حسین، ایک آفاقی تحریک، دهلی نو، خانه فرهنگ جمهوری اسلامی ایران.

زندیه، حسن و دیگران (1398). وضعیت اجتماعی کاولی‌ها در غرب ایران، نشریه تحقیقات تاریخ اجتماعی، بهار و تابستان 1398، سال نهم، شماره1، ص199-223.

شاکر، ابوالقاسم و دیگران (1385)، پژوهشی پیرامون شهدای کربلا، قم، زمزم هدایت.

شبانه، رحیم (1386). زطها در تاریخ، نشریه رشد آموزش تاریخ، شماره 27، ص 17-23.

طبری، محمد بن جریر (1967). تاریخ الرسل و الملوک، چاپ محمد ابوالفضل ابراهیم، بیروت.

عالم‌زاده، هادی، ایزدی، حجت‌الله (1384)، گروه‌های جات در قلمرو اسلامی، نشریه علوم انسانی دانشگاه الزهراء، بهار 1384، شماره 53، ص 101-120.

محمدقاسم بن غلامعلی فرشته (1874). کانپور.

معصومی، محسن (1391). هندوان و آیین‌های محرم در دکن، مجله تاریخ و تمدن ملل اسلامی، پائیز و زمستان 1391، ص 173-190.

معصومی، محسن و دیگران (1396). هندوان و آیین‌های محرم در لکنهو در دوره نواب اوده، پژوهشنامه تاریخ تمدن اسلامی، سال پنجاهم، شماره یکم، بهار و تابستان 1396، ص 93-110.

محمدبن محمد مفید (1995). الارشاد فی معرفه حجج‌الله علی‌العباد، بیروت.

منهاج سراج جوزجانی (1342-1343). طبقات ناصری، چاپ عبدالحی حبیبی، کابل.

یاقوت حموی (1995). معجم‌البلدان، بیروت، دارصادر.

Bazmee ansari, (1991), Djat. Encyclopaedia of Islam, vol. XI, Leiden. Brill.

1. E. Boswotrh. (2002), Zutt, Encyclopaedia of Islam, vol. II, Leiden. Brill.

Hasnain, Nadeem, Abrar Husain, Sheikh (1988). Shia and Shia Islam in India, New Delhi.

1. T. Mohan (n. d). Jangnama Mohan, Panchkula.

Muhajir, Umair Ahmed (2010). Liminality: A Manifesto, in Economic and Political Weekly, JANUARY 16-22, 2010, Vol. 45, No. 3 (January 16-22, 2010), pp. 27-29.

Pinault, David (2001). Horse of Karbala: Muslim devotional life in India, New York.

Rizvi, Saiyid Athar Abbas (1986). A socio Intellectual History of Isna Ashari Shiis in India (7th to 16th century A. D.), with analysis of early shiism, Australia.

1. A. Rose, E. D. Maclagan, Denzil Ibbetson (1914). A glossary of the tribes and castes of the Punjab and North-West Frontier Province, Lahore.

Stracey, T. B. Russell (1938). The history of Muhiyals: The militant Brahman race of India, Lahore.

Syed Akbar hyder (2006). Reliving Karbala: martyrdom in South Asian memory, Oxford University Press.

Yoginder Sikand (2004). Hindu followers of Muslim Imam, in Milli Gazette, Vol. 5, No. 1o, May 2004, p.16-31.

 

پایگاه‌های اینترنتی

ارادت خاص برهمنان حسینی به امام حسین (1399ش). قابل دسترسی در

 https://www.karbobala.com/news/info/5703

حسینی برهمن: عاشقان امام حسین(ع) و خاندان عصمت و طهارت(ع)، (1400ش). قابل دسترسی در

https://farhangemelal.icro.ir/news

از عاشورخانه تا امام‌بارگاه: روایتی از ارادت هندوها به سالار شهیدان (1401ش). قابل دسترسی در

https://www.irna.ir/news

عزاداری پرشور هندوها و اهل سنّت همراه با شیعیان درسوگ سالار شهیدان (ع)، (1394ش). قابل دسترسی در

https://hawzah.net/fa/Magazine/View

Abolfazl (2018). The Brahmins who fought for Imam Hussain at Karbala, in Kashmir Observer Online, 5 November 2014. Retrieved from

 https://kashmirobserver.net/2014/11/05/the-brahmins-who-fought-for-imam-hussain-at-karbala/

Khalid Alvi (2018). In Good Faith: The Hindus with Hussain: Hussaini Brahmins, various Hindu figures mark Muharram, in The Indian Express, 28 September 2018, Retrieved from https://indianexpress.com/article/opinion/columns/hussaini-brahmins-hindus-muslims-muharram-mohyal-brahmins-5367234

Meet the Hussaini Brahmins, Hindus who observe Muharram alongside Muslims (2014). Firstpost, November 05, 2014 11:23:12 IST, Retrieved from https://www.firstpost.com/living/meet-the-hussaini-brahmins-hindus-who-observe-muharram-alongside-muslims-1788623.html

Nonica Datta (2019). The Forgotten History of Hussaini Brahmins and Muharram in Amritsar, 30 Sep., 2019, retrieved from https://thewire.in/religion/the-forgotten-history-of-hussaini-brahmins-and-muharram-in-amritsar

Sheikh Majid (2018). Spiritual connect of two villages on both sides of the divide, in Dawn (newspaper), December 31st, 2017, Retrieved from https://www.dawn.com/news/1379906.

Zeba T Hashmi (2015). Ashura and pluralism, in Daily Times, Pakistan, 4 November 2015, retrieved

fromhttp://www.dailytimes.com.pk/opinion/17-Mar-2015/ashura-and-pluralism.

ʿAbdolḥay Habībī. (1380), Tārīk̲h̲ e Afg̲h̲ānestān, Tehran.

Abütāleb. (1984), Datt Brahmin, Emam Hossein se ḍabṭ wa rabṭ, in Rīg e sor k̲h̲, ed. Mahdi Neẓami, Dehli.

ʿĀlemzāda, Hādi, Īzadī, Hojjatollāh. (1384), Gorühāye Jāt dar ḳalamrow e Islamī, ʿOlüm e Ensānī Dānes̲h̲gāh Azzahrā, no. 53, p. 101-120.

A ẓam Lotfī. (1395), Barresi wa tahlil e falsafe Āshürā dar miyān e Brahmanān e Hosseini Hendüstān, Paz̲h̲üheshnām e Maʿaref e Hosseini, Paeiz, no.3.

Bīrünī, Abüreihān. (1403), Taḥḳīḳ mā lil Hind, Beirut, Ālam al-Kotob.

Dharmendra Nath. (2013), ʿAzādārī e ḥaḍrat e Emam Hossein, īk āfāḳī taḥrīk, Dehli.

Jʿafarī, Sayed Hossein Ali. (1363), Tʿaziya dārī dar Hind, tr. Afḍal Wot̲h̲üḳī, Keyhan Farhangī, Mehr, p. 31-32.

Ibn Kat̲h̲ir. (1997), al-Bedāyat wa al-Nehāyat. ed. Abü Mulḥim and others, Beirut.

Iṣṭak̲h̲rī. (1340), al-Masālik wa al-Mamālik, ed. Iraj Afahar, Tehran, Bongāh e Tarjome wa Nashr.

Massümī, Moḥsen. (1391), Hendowān wa āeinhāy e Murarram dar Deccan, Tārīk̲h̲ wa Tamaddon e Melal e Islamī, Paeiz wa Zemestān, p. 173-190.

Massümī, Moḥsen and others. (1396), Hendowān wa āeinhāy e Murarram dar Lucknow dar dore e Nowwāb e Oudh, Tārīk̲h̲ e Tamaddon e Islamī, Year 50, no. 1, Bahār wa Tābestan, p. 93-110.

Menhāj Serāj Jozajānī. (1342-1343), Tabaḳāt e Nāṣerī, ed. ʿAbdolhay Habībī, Kabol.

Moḥammad ben ḳolām ʿAli Fereshta. (1874), Kanpur.

Moḥammad ben Moḥammad Mofīd. (1995), al Irs̲h̲ād, Beirut.

Shabāna, Raḥīm. (1386), Zuthā dar Tārīk̲h̲, Roshd e now, no. 27, p.17-23.

Shaker, Abolḳāsem and others. (1385), Paz̲h̲üheshī pīrāmün e shohadāy e Karbalā, Qom, Zamzam e Hedāyat.

Tabarī, Moḥammad ben Jarīr. (1967), Tārīk̲h̲ al-Rosol wa al-Molük, ed. Moḥammad Abolfaḍl Ibrāhīm, Beirut.

Zandīyya, Hasan and others. (1398), Waḍʿeīyyat e Kawoliha dar g̲h̲arb e Iran, Taḥḳīḳāt e Tārīk̲h̲ e Ejtemāʿaī, Year 9, no. 1, p. 199-223.

Yāḳüt Hemawī. (1995), Mʿoja al-Boldān, Beirut, Dārsāder.

ʿAbdolḥay Habībī (1380). Tārīk̲h̲  Afg̲h̲ānestān, Tehran.

Abütāleb (1984). Datt Brahmin, Emam Hossein se ḍabṭ wa rabṭ, in Rīg e sor k̲h̲. ed. Mahdi Neẓami, Dehli.

ʿĀlemzādeh, Hādi, Īzadī, Hojjatollāh (1384). Gorühāye Jāt dar qalamruw  Islamī. ʿOlüm-i- Ensānī  Dānes̲h̲gāh Azzahrā. no. 53, pp. 101-120.

Aẓam Lotfī (1395). Barresi wa tahlil-i-falsafih Āshürā dar miyān e Brahmanān e Hosseini Hendüstān. Paz̲h̲üheshnām e Maʿaref e Hosseini. no.3.

Bazmee Ansari (1991). Djat. Encyclopaedia of Islam. vol. XI, Leiden. Brill.

1. E. Boswotrh (2002). Zutt. Encyclopaedia of Islam, vol. II, Leiden. Brill.

Bīrünī, Abüriyhān (1403). Taḥqīq mā lil Hind. Beirut: Ālam al-Kotob.

Dharmendra Nath (2013). ʿAzādārī e ḥaḍrat e Emam Hossein īk āfāḳī taḥrīk, Dehli.

Jaʿfarī, Sayed Hossein Ali (1363). Tʿaziya dārī dar Hind, tr. Afḍal Wot̲h̲üḳī. Keyhan Farhangī, Mehr, pp.31-32.

Hasnain, Nadeem, Abrar Husain, Sheikh (1988). Shia and Shia Islam in India, New Delhi.

Ibn Kat̲h̲ir (1997). al-Bedāyat wa al-Nehāyat. ed. Abü Mulḥim and others, Beirut.

Iṣṭak̲h̲rī (1340). al-Masālik wa al-Mamālik. ed. Iraj Afahar, Tehran: Bongāh-i-Tarjome wa Nashr.

Massümī, Moḥsen (1391). Hendowān wa āeinhāy-i- Murarram dar Deccan. Tārīk̲h̲ wa Tamaddon  Melal Islamī, pp.173-190.

Massümī, Moḥsen and others (1396). Hendowān wa āeinhāy e Murarram dar Lucknow dar dore e Nowwāb e Oudh. Tārīk̲h̲ e Tamaddon e Islamī. Year 50, no.1, pp.93-110.

Menhāj Serāj Jozajānī (1342-1343). Tabaḳāt  Nāṣerī. ed. ʿAbdolhay Habībī. Kabol.

Muhajir, Umair Ahmed (2010). Liminality: A Manifesto, in Economic and Political Weekly. January 16-22, 2010, Vol. 45, No. 3 (January 16-22, 2010), pp.27-29.

Moḥammad ben ḳolām ʿAli Fereshta (1874). Kanpur.

Moḥammad ben Moḥammad Mofīd (1995). al Irs̲h̲ād, Beirut.

1. T. Mohan (n. d). Jangnama Mohan, Panchkula.

Pinault, David (2001). Horse of Karbala: Muslim devotional life in India. New York.

Rizvi, Saiyid Athar Abbas (1986). A socio Intellectual History of Isna Ashari Shiis in India (7th to 16th century A. D.), with analysis of early shiism, Australia.

1. A. Rose, E. D. Maclagan, Denzil Ibbetson (1914). A glossary of the tribes and castes of the Punjab and North-West Frontier Province. Lahore.

Stracey, T. B. Russell (1938). The history of Muhiyals: The militant Brahman race of India. Lahore.

Syed Akbar Hiyder (2006). Reliving Karbala: martyrdom in South Asian memory. Oxford University Press.

Shabāna, Raḥīm (1386). Zuthā dar Tārīk̲h̲, Roshd e now, no. 27, pp.17-23.

Shaker, Abolḳāsem and others (1385). Paz̲h̲üheshī pīrāmün e shohadāy e Karbalā. Qom: Zamzam-i- Hidāyat.

Tabarī, Moḥammad ben Jarīr (1967). Tārīk̲h̲ al-Rusul wa al-Mulük. ed. Moḥammad Abolfaḍl Ibrāhīm, Beirut.

Zandīyya, Hasan and others (1398). Waḍʿīyyat  Kawliha dar g̲h̲arb-i-Iran. Taḥqīqāt  Tārīk̲h̲  Ejtemāʿaī. Year 9, no. 1, pp. 199-223.

Yāḳüt Hemawī (1995). Mʿoja al-Boldān, Beirut: Dārsāder.

Yoginder Sikand (2004).  Hindu followers of Muslim Imam, in Milli Gazette, Vol. 5, No. 1o, May 2004, pp.16-31.

 

Websites

Erādat-i- k̲h̲āṣṣ-i- Brahmanān Hosseinī bi Emām Hossein (1399), Retrieved from https://www.karbobala.com/news/info/5703

Hosseini Brahmin, ʿāsheqān-i-k̲h̲āndān ʿeṣmat wa ṭahārat (1400), Retrieved from https://farhangemelal.icro.ir/news

Az ʿAshürk̲h̲āneh tā Emāmbāreh: rewāyatī az erādat e Hendühā be sālār e Shahīdān, (1401), Retrieved from 

https://www.irna.ir/news

ʿAzādārī e porshür e Hendühā wa ahl e sonnat hamrāh bā shīʿayān da süg e sālār e shahīdān, (1394), Retrieved from 

https://hawzah.net/fa/Magazine/View

Abolfazl (2018). The Brahmins who fought for Imam Hussain at Karbala, in Kashmir Observer Online, 5 November 2014. Retrieved from

 https://kashmirobserver.net/2014/11/05/the-brahmins-who-fought-for-imam-hussain-at-karbala/

Khalid Alvi (2018). In Good Faith: The Hindus with Hussain: Hussaini Brahmins, various Hindu figures mark Muharram, in The Indian Express, 28 September 2018, Retrieved from

https://indianexpress.com/article/opinion/columns/hussaini-brahmins-hindus-muslims-muharram-mohyal-brahmins-5367234

Meet the Hussaini Brahmins, Hindus who observe Muharram alongside Muslims (2014). Firstpost, November 05, 2014 11:23:12 IST, Retrieved from

https://www.firstpost.com/living/meet-the-hussaini-brahmins-hindus-who-observe-muharram-alongside-muslims-1788623.html

Nonica Datta (2019). The Forgotten History of Hussaini Brahmins and Muharram in Amritsar, 30 Sep., 2019, Retrieved from

https://thewire.in/religion/the-forgotten-history-of-hussaini-brahmins-and-muharram-in-amritsar

Sheikh Majid (2018). Spiritual connect of two villages on both sides of the divide, in Dawn (newspaper), December 31st, 2017, Retrieved from https://www.dawn.com/news/1379906

Zeba T Hashmi (2015). Ashura and pluralism, in Daily Times, Pakistan, 4 November 2015, Retrieved from

 http://www.dailytimes.com.pk/opinion/17-Mar-2015/ashura-and-pluralism