شناسایی و رتبه بندی عوامل انسانی مؤثر در تاب آوری زنجیره تأمین ناب با استفاده از تکنیک Topsis فازی
محورهای موضوعی : توانمندسازی سرمایه انسانینگار جمشیدی 1 , مژده ربانی 2 , محمدرضا دهقانی اشکذری 3 , محمدتقی هنری 4
1 - گروه مدیریت صنعتی، واحد یزد، دانشگاه آزاد اسلامی، یزد، ایران
2 - استادیار، گروه مدیریت صنعتی، واحد یزد، دانشگاه آزاد اسلامی، یزد، ایران
3 - استادیار، گروه مدیریت کسب و کار، واحد یزد، دانشگاه آزاد اسلامی، یزد، ایران
4 - استادیار، گروه مدیریت صنعتی، واحد یزد، دانشگاه آزاد اسلامی، یزد، ایران
کلید واژه: زنجیره تأمین تاب آور, زنجیره تأمین ناب, فاکتورهای انسانی, Topsis فازی,
چکیده مقاله :
منابع انسانی مهمترین سرمایه سازمان است. شناسایی و توسعه عوامل مرتبط با منابع انسانی در دستیابی به اهداف سازمان بسیار مهم است. در همین راستا، هدف این پژوهش؛ شناسایی و رتبه¬بندی عوامل انسانی مؤثر در تاب آوری زنجیره تأمین ناب است. تحقیق حاضر از نوع پژوهش¬های کاربردی- توسعه¬ای و بر اساس روش، توصیفی- پیمایشی است که با رویکرد کیفی- کمی انجام شده است. در مرحله کیفی، هر یک از عوامل انسانی مؤثر بر زنجیره تأمین تاب آور و زنجیره تأمین ناب با بررسی تحقیقات پیشین از طریق رویکرد تحلیل محتوای مقوله¬ای شناسایی شدند. در این مرحله، جامعه آماری تحقیق، مقالات علمی- پژوهشی موجود در پایگاه¬های علمی معتبر خارجی و داخلی از سال 2012 میلادی و سال 1390 شمسی به بعد در حوزه مورد مطالعه است. تجزیه و تحلیل داده¬ها با نرم افزار MAXQDA انجام گردید. در بخش کمی، تکنیک FTOPSIS جهت رتبه¬بندی عوامل انسانی شناسایی¬شده مورد استفاده قرار گرفت. یافته ها نشان می¬دهد از بین عوامل شانزده¬گانه نهایی، عامل نیروی کار ماهر و چندمهارته با بیشترین وزن در بالاترین رتبه و عامل کار گروهی در رتبه دوم قرار دارد. پس از آن نیز به ترتیب عوامل آموزش و توانمندسازی، ارتباط بین کارکنان، مشارکت کارکنان و... جای گرفتند. اولویت بندی انجام شده، به مدیران کمک می¬کند تا ضمن اهمیت دادن به نقش نیروی انسانی در پیشبرد اهداف سازمان، به منظور افزایش تاب آوری و ناب¬سازی زنجیره تأمین سازمان، در برنامه¬ریزی¬های آتی سازمان به اولویت¬های عوامل انسانی توجه بیشتری کنند.
Human resources are the most important capital of the organization. Identifying factors related to human resources is important in achieving the goals of the organization. the purpose of this research is Identification and ranking of effective human factors in resilience of lean supply chain. The current research is a type of applied-developmental research and based on the method is descriptive-survey research, which was conducted with a qualitative-quantitative approach. In the qualitative stage, each of the human factors affecting the resilient supply chain and the lean supply chain were identified by examining previous research through the approach of categorical content analysis. At this stage, the statistical population of the research is the scientific-research articles available in the reliable foreign and domestic scientific databases from 2012 AD in the field of study. Data analysis was done with MAXQDA software. In the quantitative part, the FTOPSIS technique was used to rank the identified human factors. The findings show that among the final sixteen factors, the factor of skilled and multi-skilled workforce with the highest weight is in the highest rank, and the teamwork factor is in the second rank. After that, the factors of training and empowerment, communication between employees, employee participation, etc were placed in order. Prioritization done helps managers to give importance to the role of human resources in advancing the organization's goals. In order to increase resilience and lean the organization's supply chain, pay more attention to the priorities of human factors in the future planning of the organization.
ابراهیمی، علیرضا. (1398). طراحی مدل تاب آوری در شرایط بحران بر مبنای نهادینه‌سازی یادگیری سازمانی مدیران و کارشناسان (مورد مطالعه: سازمان هلال احمر کل کشور). مجله توانمندسازی سرمایه انسانی، دوره 2، شماره 2، 145-155.
پروری، پیمان.، جلال¬پور، مهدیه.، رحمان سرشت، حسین.، و ناصحی فر، وحید. (1401). طراحی الگوی تاب‌آوری کسب‌وکارهای کوچک و متوسط در شرایط بحران: رویکرد آمیخته. پژوهش های مدیریت راهبردی، دوره 28، شماره 85، 13-41.
پورسراجیان، داریوش.، تسلیمی، محمدسعید.، مشایخی، علینقی.، حاجی غلام سریزدی، علی.، و سلطانی، مژگان. (1401). تحلیل پویایی نظام حمایت در ساختار منابع انسانی پارک¬های علوم و فناوری ایران. مطالعات مدیریت راهبردی، دوره 13، شماره 50، 247-269.
جمالی، غلامرضا.، و کریمی اصل، الهام. (1397). ارزیابی استراتژی های رقابتی مدیریت زنجیره تأمین لارج مبتنی بر تحلیل شکاف در صنعت سیمان. مدیریت تولید و عملیات، دوره 9، پیاپی 16، شماره 1، 29-54.
خنیفر، حسین.، و مسلمی، ناهید. (1396). اصول و مبانی روش های پژوهش کیفی (رویکردی کاربردی و نو)؛ تهران: انتشارات نگاه دانش.
رحیمی، اکبر.، راد، عباس.، عالم تبریزی، اکبر.، و مؤتمنی، علیرضا. (1399). ارائه مدل زنجیره تأمین ناب در صنایع دفاعی ایران با رویکرد مدلسازی ساختاری تفسیری. فصلنامه علمی مطالعات مدیریت صنعتی، سال هجدهم، شماره 56، 1-49.
زهدی، شادمهر.، امیری، حسن.، و پارسامعین، کوروش. (1402). طراحی مدل جامع مدیریت سرمایه انسانی با رویکرد کارآفرینانه (مورد مطالعه: شرکت ملی پخش فرآورده¬های نفتی). مجله توانمندسازی سرمایه انسانی، دوره 6، شماره 1، 113-126.
سارانی، مهرداد.، باستان، مهدی.، و سلیمی، بهناز. (1401). ارزیابی عملکرد بخش اورژانس بیمارستان: رویکردی یکپارچه مبتنی بر مهندسی تاب‌آوری و مدیریت ناب. چشم انداز مدیریت صنعتی، سال یازدهم، شماره 47، 9-37.
شفیعی رودپشتی، میثم.، و میرغفوری، سید حبیب الله. (1390). ارزیابی تولید ناب با رویکرد سلسله مراتبی (مورد: صنایع کاشی و سرامیک استان یزد). فصلنامه علمی- پژوهشی مطالعات مدیریت صنعتی، سال نهم، شماره 22، 49-74.
صالحی ابرقویی، محمدعلی.، امیری، مقصود.، الفت، لعیا.، و فیضی، کامران. (1397). ارائه چارچوبی برای ارزیابی تاب آوری سازرمانی در صنعت چرم ایران. پژوهش های نوین در تصمیم گیری، دوره 3، شماره 3، 105- 129.
فکورثقیه، امیرمحمد.، الفت، لعیا؛ فیضی، کامران.، و امیری، مقصود. (1393). مدلی برای قابلیت ارتجاعی زنجیره تأمین برای رقابت¬پذیری در شرکت¬های خودروسازی ایران. مدیریت تولید و عملیات، دوره 5، پیاپی8، شماره 1، 143-164. Carvalho, H., Barroso, A., Machado, V., Azevedo, S., & Cruz-Machado, V. (2012). Supply chain redesign for resilience using simulation; Computers & Industrial Engineering, Volume 62, 329–341.
Chowdhury, M.H. & Quaddus, M. (2015). A multiple objective optimization based QFD approach for efficient resilient strategies to mitigate supply chain vulnerabilities: The case of garment industry of Bangladesh. Omega, 57 (part A), 5-21.
Chowdhury, M.H., & Quaddus, M. (2017). Supply chain resilience: conceptualization and scale development using dynamic capability theory. International Journal of Production Economics, v:188, 185–204.
Dombrowski, U., Krenkel, P., & Richter, T. (2017). Dynamic coordination within a Lean Enterprise. Procedia Manufacturing, v: 11, 2147 – 2155.
Elkhairi, A., Fedouaki, F., & ElAlami, S. (2019). Barriers and Critical Success Factors for Implementing Lean Manufacturing in SMEs. IFAC PapersOnLine 52 (13), 565–570.
Huo, B., Li, D., & Gu, M. (2024). The impact of supply chain resilience on customer satisfaction and financial performance: A combination of contingency and configuration approaches. Journal of Management Science and Engineering, 9 (1), 38-52.
Kannan, D.; Beatriz Lopes de Sousa Jabbour.A. & Chiappetta Jabbour, C.J. (2014). Selecting green suppliers based on GSCM practices: Using fuzzy TOPSIS applied to a Brazilian electronics company. European Journal of Operational Research, 233 (2), 432- 447.
Katsaliaki, K., Kumar, S., & Loulos, V. (2024). Supply chain coopetition: A review of structures, mechanisms and dynamics. International Journal of Production Economics, Volume 267, 109057, https://doi.org/10.1016/j.ijpe.2023.109057.
López, C., & Ruiz-Benítez, R. (2020) Multilayer analysis of supply chain strategies’ impact on sustainability. Journal of Purchasing and Supply Management, 26 (2), 1-46.
Namdar, J., Li, X., Sawhney, R., & Pradhan, N. (2018). Supply chain resilience for single and multiple sourcing in the presence of disruption risks. International Journal of Production Research, 56 (12), 1-22.
Orji, I.J., & Liu, S. (2018). A dynamic perspective on the key drivers of innovation- led lean approaches to achieve sustainability in manufacturing supply chain. International Journal of Production Economics, v: 219, 1-59.
Pal, R., Torstensson, H., & Mattila, H. (2014). Antecedents of organizational resilience in economic crises - an empirical study of Swedish textile and clothing SMEs. International Journal of Production Economics, 147 (part B), 410–428.
Passarelli, M., Bongiorno, G., Beraldi, P., Musmanno, R., & Filice, L. (2023). Supply chain management in case of producer disruption between external (instable) forces and effective models. Procedia Computer Science, Volume 217, 1305-1315.
Piri, I.S., Das, O., Hedenqvist, M.S; Vaisanen, T., Ikram, S., & Bhattacharyya, D. (2018). Imparting resiliency in biocomposite production systems: A system dynamics approach. Journal of Cleaner Production, Volume 179, 450-459.
Ramezani, J., & Camarinha-Matos, L.M. (2020). Approaches for resilience and antifragility in collaborative business ecosystems. Technological Forecasting & Social Change, V: 151, 119846, 1- 26.
Rathore, H., Jakhar, S.K., Bhattacharya, A., & Madhumitha, E. (2020). Examining the mediating role of innovative capabilities in the interplay between lean processes and sustainable performance. International Journal of Production Economics, Volume 219, 1–12.
Schoenherr, T., Mena, C., Vakil, B., & Choi, T.Y. (2023). Creating resilient supply chains through a culture of measuring. Journal of Purchasing and Supply Management, 29 (4), 100824.
Soliman, M., Saurin,T.A., & Anzanello, M.J. (2018). The impacts of lean production on the complexity of socio-technical systems. International Journal of Production Economics. v: 197, 342–357.
Valipour Parkouhi, S., Safaei Ghadikolaei, A., and Fallah Lajimi, H. (2019). Resilient supplier selection and segmentation in grey environment. Journal of Cleaner Production, Volume 207, 1123-1137.
Yan, F., Chen, L., Jia, F., & Liu, Y. (2024). Building supply chain resilience through collaborative innovation: An information processing theory perspective. Journal of Digital Economy, 1-37, doi: https://doi.org/10.1016/j.jdec.2024.01.004.
Zhang, L., & Chen, X. (2016). Role of lean tools in supporting knowledge creation and performance in lean construction. Procedia Engineering 145, 1267-1274.