فهرست مقالات

• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  1 - تحلیلِ شعرْاستنادهای تاریخی مشروطه در دیوان بهار
  حمید رضا جدیدی
  چکیده:شعرْاستنادهای تاریخی، بخشی از میراث منظوم ادب فارسی است که حاوی نوعی واقعه نگاری میباشد و قادراست به عنوان یک سند در تحلیل تاریخی رویدادها مورد توجّه قرارگیرد. ظرفیت زبانی و موسیقیایی بودن فوق العادهزبان فارسی، آن را به زبانِ شعر معروف کرده، بنابراین اشعار آن علاو چکیده کامل

  چکیده:شعرْاستنادهای تاریخی، بخشی از میراث منظوم ادب فارسی است که حاوی نوعی واقعه نگاری میباشد و قادراست به عنوان یک سند در تحلیل تاریخی رویدادها مورد توجّه قرارگیرد. ظرفیت زبانی و موسیقیایی بودن فوق العادهزبان فارسی، آن را به زبانِ شعر معروف کرده، بنابراین اشعار آن علاوه بر موضوعات و مضامینی که به شکل معمولدر شعر دیگر زبانها منعکس شده کارکردهای تازهای یافته اند که یکی از آنها، نقل تاریخ است. شاعران مشروطهخواه ایرانی از جمله ملک الشّعرای بهار در سرودههای خود به نقل وقایع تاریخی آن عصر اهتمام کردهاند و بسیاریاز رویدادها و علل وقوع آنها را ماندگار نمودهاند. در این جُستار با روش تحلیلی- توصیفی و با دقّت بر اشعار ملکالشّعرا سعی گردید نشان داده شود که بسیاری از مطالب مذکور در کتبِ تاریخیِ مربوط به مشروطیّت، قابل انطباقبا سروده های ارجمند این شاعر مبارز و بزرگ است، همچنین از بیان اجمالی زندگی نامه و آثار او، اهمّیّت جنبشمشروطه و تأثیر آن در فرهنگ، اجتماع و شعر فارسی و ارائه و تحلیل نمونههایی از شعر بهار که حاوی اطّلاعاتتاریخی مربوط به مشروطیّت است غفلت نشده است پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  2 - نقش زنان دربار در سیاست مذهبی دوران سلجوقی، خوارزمشاهی و ایلخانی
  حمیده دانشجو جواد عباسی بشری دلریش
  چکیدهدر عصر حکومتهای ترک (سلجوقی و خوارزمشاهی) و ایلخانی در ایران با توجه بهسنن قبیلهای این اقوام،فرصت مناسبی جهت حضور پررنگتر زنان درباری در زمینههای مختلف سیاسی و ایفای نقش تأثیرگذارآنان فراهم گردید. یکی از این عرصههای تأثیرگذار، نقشداشتن خاتونهای دوران مورد بحث در سی چکیده کامل

  چکیدهدر عصر حکومتهای ترک (سلجوقی و خوارزمشاهی) و ایلخانی در ایران با توجه بهسنن قبیلهای این اقوام،فرصت مناسبی جهت حضور پررنگتر زنان درباری در زمینههای مختلف سیاسی و ایفای نقش تأثیرگذارآنان فراهم گردید. یکی از این عرصههای تأثیرگذار، نقشداشتن خاتونهای دوران مورد بحث در سیاستمذهبی است. سیاست مذهبی و نقش زنان در حکومت و سیاست دو موضوع مهم و قابلتوجه در بررسی وپژوهشهای تاریخ ایران اسلامی هستند. بااینحال در مطالعات تاریخی کمتر بهطور مستقل و مجزا بهپیونداین دو یعنی نقش زنان درباری فعال در عرصه سیاسی در تحولات مذهبی و تعیین سیاست مذهبی توجهشده است. جایگاه مهم مذهب در جامعه ایرانی نیز اهمیت چنین بررسیهایی را دوچندان میکند. این مقالهبا روش پژوهشی توصیفی ـ تحلیلی و با تکیه بر مستندات تاریخی بهبررسی پیوند زنان خاندان حاکم باعرصه دین و سیاست مذهبی در عصر حکومتهای ترک (سلجوقی و خوارزمشاهی) و ایلخانی در ایرانمیپردازد تا میزان و چگونگی این پیوند را مورد بررسی قرار دهد. پیوند زنانِ دربار با عرصه مذهبی؛ گسترهوسیعی از اعتقادات شخصی آنها تا دخالت ایشان در تعیین سیاست مذهبی و ترویج مذهبی خاص و ارتباطبا رهبران معنوی جامعه را در برمیگیرد.کلید واژگان: زنان دربار، سیاست مذهبی، سلجوقی، خوارزمشاهی، ایلخانی پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  3 - کتابخانه های ایران در عصر آل بویه
  طیبه کاظمی ابیازنی حمید رضا صفاکیش
  کتابخانه ها به عنوان نهادی پرورشی و گاه مذهبی و دینی در خدمت جوامع بشری بوده و سبب رشد و توسعه فرهنگها، ارزش ها و شکوفایی دانش گردیده است، همچنین کتابخانه ها به عنوان مراکز تولید و اشاعه اطلاعات، جایگاهرفیعی در میان مسلمانان و تمدن اسلامی داشته اند،این جایگاه بیشتر ناشی چکیده کامل

  کتابخانه ها به عنوان نهادی پرورشی و گاه مذهبی و دینی در خدمت جوامع بشری بوده و سبب رشد و توسعه فرهنگها، ارزش ها و شکوفایی دانش گردیده است، همچنین کتابخانه ها به عنوان مراکز تولید و اشاعه اطلاعات، جایگاهرفیعی در میان مسلمانان و تمدن اسلامی داشته اند،این جایگاه بیشتر ناشی از تعالیم مکتب اسلام است، در دورانهای مختلف تاریخی، فرهنگ وتمدن ایران یکی از تمدن های مهم و تأثیرگذار برتمدن اسلامی بوده است،ایناثرگذاری به واسطه پیشینه کهن و غنی آن می باشد،عصر آل بویه، از لحاظ کتاب و کتابخانه، نسبت به اعصار دیگر،دارای امتیازات و برتری های خاصی بوده است،نقش امرا و وزرای آل بویه در تأسیس کتابخانه ها قابل توجه استاین وزرا در طول وزارت خود، علاوه بر پرداختن به امور دیوانی و کشوری،در راه ترویج دانش و ادب و هنر میکوشیدند و حتی خانه خویش را به مجمع و محل رفت و آمد علما و دانشمندان تبدیل می کردند،به همین سبباست که در قرن چهارم هجری با قدرت یافتن آل بویه اوضاع جدیدی برای آثار واندیشه ها فراهم شد،در مرکز خلافتاسلامی، بغداد دانشمندان بزرگی در زمینه های مختلف علوم وفنون به عرضه دیدگاه ها ونظریات خود پرداختند،تاجایی که درآن زمان در هر رشته از علم و ادب بهترین و نفیس ترین کتابها نوشته می شدو باشکوهترین و مهمترینکتابخانه ها و گنجینه های علوم به وجودمی آمد، در شهرهای مختلف ایران و عراق کتابخانه هائی وجود داشت، کهدر هیچ زمانی نظیری بر آنها پیدا نشده است.در این پژوهش ازروش تحقیق،توصیفی-تحلیلی و گردآوری اطلاعات به شکل کتابخانه ای استفاده شده است پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  4 - اردبیل شهر مقدس صفویان
  سعید نجفی نژاد
  چکیدهدر آستانه ظهور صفویان، خانقاه اردبیل کانون تجمع صوفیان مناطق مختلف به شمار می آمد. با تشکیل دولتصفوی و رسمیت یافتن مذهب تشیع توسط شاه اسماعیل اول، شهر اردبیل مرکز تحولات سریع مذهبی ایندوره شد. با توجه به انتساب صفویان به اهل بیت علیهم السلام، آرامگاه شیخ صفی الدین چکیده کامل

  چکیدهدر آستانه ظهور صفویان، خانقاه اردبیل کانون تجمع صوفیان مناطق مختلف به شمار می آمد. با تشکیل دولتصفوی و رسمیت یافتن مذهب تشیع توسط شاه اسماعیل اول، شهر اردبیل مرکز تحولات سریع مذهبی ایندوره شد. با توجه به انتساب صفویان به اهل بیت علیهم السلام، آرامگاه شیخ صفی الدین در این دوره ازجایگاه معنوی والایی برخوردار بوده و زائران زیادی از سراسر ایران و سرزمین های مجاور به این سوی میکشاند. اینکه چه عواملی موجب شد شهر اردبیل در دوره صفویه در کنار شهرهایی مقدس نظیر مشهد و قمبه عنوان یک قطب مذهبی در کشور مطرح شود، از جمله مسائلی است که این پژوهش به دنبال پاسخگوییبه آن است. همچنین علل عدم تداوم این جایگاه مذهبی از دیگر مباحثی است که با استفاده از داده هایتاریخی و تحلیل آنها مورد بررسی قرار خواهند گرفت. به نظر می رسد رسمیت یافتن مذهب تشیع به دستصفویانی که برخاسته از اردبیل بودند و وجود مزار شیخ صفی در این شهر عوامل اصلی دستیابی اردبیل بهاین شکوه مذهبی بوده است. در این پژوهش که به شیوه توصیفی – تحلیلی انجام خواهد شد مسائل یاد شدهمورد بررسی قرار خواهند گرفت پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  5 - بررسی مناسبات مسیحیان و جوامع مسیحی با شاهنشاهی ساسانی
  مجتبی نقدی فیض اله بوشاسب گوشه احمد کامرانی فر
  در سدۀ چهارم میلادی یک تحول دینی بزرگ به وقوع پیوست و آن آزادی جوامع مسیحی در انجام فرایض دینی بهدنبال فرمان مشهور میلان ( 313میلادی) از سوی کنستانتین امپراتور روم بود. آزادی کیش مسیح و سپس نشر و ترویجآن به عنوان دین رسمی امپراتوری، معادلات سیاسی جهان آن روز را برهم زد چکیده کامل

  در سدۀ چهارم میلادی یک تحول دینی بزرگ به وقوع پیوست و آن آزادی جوامع مسیحی در انجام فرایض دینی بهدنبال فرمان مشهور میلان ( 313میلادی) از سوی کنستانتین امپراتور روم بود. آزادی کیش مسیح و سپس نشر و ترویجآن به عنوان دین رسمی امپراتوری، معادلات سیاسی جهان آن روز را برهم زد. دولت ساسانی از جریان به وجود آمدهو تحولات ناشی از آن برکنار نماند. شهریاران ساسانی که با اعمال سیاست دیاسپورا (تبعید) بخش قابل ملاحظهای ازمسیحیان را در شهرهای ایران اسکان دادند، ناخواسته به گسترش مسیحیت در ایران کمک کردند. تعامل با اقلیتهایمذهبی خاصه مسیحیان از اهم موضوعات و مسائل فراروی شهریاران ساسانی بود. روند رو به رشد طبقه آنشهریگ(ناشهروندان،) ناهمگونی دینی با جامعه زرتشتی ایران و قدرت گیری روحانیون ساسانی اگر چه دورهای از تعقیب وآزارها را متوجه مسیحیان ساخت، لیکن محدود ساختن مناسبات مسیحیان با جامعه ساسانی و اکتفا نمودن به این مقدارضعیف از روابط، خطا خواهد بود. آنان دارای روابط فرهنگی و اجتماعی تأثیرگذاری نیز بودهاند که بیان آن هدف اینپژوهش است. این مقاله بر اساس روش پژوهش تاریخی و به شیوۀ توصیفی - تحلیلی بر آن است تا نقش عواملفرهنگی و اجتماعی را در روابط میان مسیحیان و شاهنشاهی ساسانی تبیین کند. دستاورد تحقیق نشان میدهد که جدایاز فاکتورهای سیاسی، عوامل فرهنگی و اجتماعی نیز در این مناسبات تأثیرگذار بودهاندواژگان کلیدی : مسیحیت – جوامع مسیحی – بیزانس – روم- ساسا پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  6 - مسائل و ضرورتهای سربازگیری در ایران عصر قاجار(مطالعه موردی: اسناد مازندران دوره ناصری)
  سینا فروزش احمد باوند سوادکوهی رضا عبادی جامخانه
  چکیدهپیشینه پدیده سربازگیری به حدود 400پیش از میلاد مسیح برمیگردد، اما در عصر قاجار، طبق گزارشات موجود،سربازگیری بر مبنای بنیچه که چندان قدمتی هم ندارد، ضروری بود؛ در این عصر، سربازگیری از مؤلفههای مهم امنیتیحیات اجتماعی مردم ایران به شمار میآمد. حال، مسأله اساسی تحقیق چکیده کامل

  چکیدهپیشینه پدیده سربازگیری به حدود 400پیش از میلاد مسیح برمیگردد، اما در عصر قاجار، طبق گزارشات موجود،سربازگیری بر مبنای بنیچه که چندان قدمتی هم ندارد، ضروری بود؛ در این عصر، سربازگیری از مؤلفههای مهم امنیتیحیات اجتماعی مردم ایران به شمار میآمد. حال، مسأله اساسی تحقیق حاضر چرائی، چگونگی و ضرورت هایسربازگیری در ایران عصر قاجار(دوره ناصری) است.فرضیه تحقیق عبارت از این است که سربازگیری در مواقع لزوم از رعیت و به منظور حفاظت از مرزها و سرکوبشورش های داخلی صورت می پذیرفته است.در انجام این تحقیق از روش تحقیق تاریخی (استقرائی) استفاده شده است که سعی دارد با رعایت امانت و حفظ اصولعلمی و نیز با نگاهی عینی به وقایع و حوادث مستند تاریخی که در اسناد و منابع تاریخی آمده است، به تبیین و استدلالتاریخی موضوع بپردازد.یافته های تحقیق نشان میدهد، مواردی همچون دزدی و غارت اموال مردم و اتباع خارجی توسط سربازان، عدمپرداخت مواجب سربازان و گرفتاری معیشتی در زندگیشان، کمبود نان طی 72دفعه قحطی در عصر ناصری و 47باربلوای نان، سبک زندگی روستایی و عشایری، اعمال نفوذ خوانین به منظور سربازگیری از گروه کم بضاعت و فقیر وفقدان قانون مدون، از موانع عمده سربازگیری در دوره ناصری بودهاند. دفع شورش و حفظ امنیت داخلی، مقابله باتهاجم خارجی، رفع و ترمیم آثار پدید آمده از وقوع حوادث غیرمترقبه طبیعی و غیرطبیعی، پیشگیری از شیوع بیماری-های وبا و طاعون و تعمیر ابنیه و راهها اهمیت و ضرورت سربازگیری در عصر ناصری بوده است پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  7 - سیاست های نظامی موسی بن نضیر در آفریقا و اندلس در دوره ولید بن عبدالملک
  لیلا نریمان فرد امیر تیمور رفیعی
  جریان شکل گیری تمدن اسلامی درشمال آفریقا و اسپانیا با فتح این مناطق توسط فاتحان عرب(طیقرن هفتم و هشتم )آغاز شد فتح سرزمین های آفریقای شمالی واندلس،از رخدادهای مهم تاریخ قرن اولهجری است که سبب آمیزش و اتصال اروپا،آفریقا و آسیا در طی هشتصد سال گردید و انتقال فرهنگاسلامی ا چکیده کامل

  جریان شکل گیری تمدن اسلامی درشمال آفریقا و اسپانیا با فتح این مناطق توسط فاتحان عرب(طیقرن هفتم و هشتم )آغاز شد فتح سرزمین های آفریقای شمالی واندلس،از رخدادهای مهم تاریخ قرن اولهجری است که سبب آمیزش و اتصال اروپا،آفریقا و آسیا در طی هشتصد سال گردید و انتقال فرهنگاسلامی از آن مستفاد شد؛در این میان نباید نقش موسی بن نضیر و درایت وی و فرمانده اش(طارق بنزیاد ) را نادیده گرفت.وی جزو با کیاست ترین فرماندهان مسلمان قرن نخست هجری بود. هر چند در رونداین فتوحات شرایطی فراهم گردید که نتیجه فتوحات را به نفع موسی بن نضیر پایان بخشید؛ از جمله شرایطحاکم بر آفریقا و اروپا و پشتیبانی خلیفه اموی از موسی و همچنین انگیزه مادی سربازان مسلمان را نبایدنادیده گرفت.در این مقاله بر آنیم گسترش مرزهای اسلام در آن سوی آبها ونقش مقتدرانه موسی بن نضیررا بررسی نماییم.بدین منظور با روش پژوهش کتابخانه ای بررسی و مراحل کار به صورت طرح مقدماتیاولیه، شناسایی وگردآوری منابع و فیش برداری به این امر نائل خواهم شد پرونده مقاله