بررسی میزان تجمع کبالت و نیکل در بافت خوراکی ماهی سفید صید شده از تالاب بین‌المللی انزلی

خانی پور, علی اصغر; سیف زاده, مینا; احمدی, مینا

کد مقاله : 520171 بازدید : 137 صفحه: 37 - 43

نوع مقاله: پژوهشی

بررسی میزان تجمع کبالت و نیکل در بافت خوراکی ماهی سفید صید شده از تالاب بین‌المللی انزلی

محورهای موضوعی : علوم و صنایع غذایی

علی اصغر خانی پور ¹ , مینا سیف زاده ² , مینا احمدی ³

1 - دانشیار، موسسه تحقیقات علوم شیلاتی کشور، پژوهشکده آبزی پروری آبهای داخلی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، بندرانزلی، ایران
2 - مربی، موسسه تحقیقات علوم شیلاتی کشور، پژوهشکده آبزی پروری آبهای داخلی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، بندرانزلی، ایران
3 - کارشناسی ارشد - موسسه تحقیقات علوم شیلاتی کشور، پژوهشکده آبزی پروری آبهای داخلی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، بندرانزلی، ایران

تاریخ دریافت : 1393/09/02 تاریخ پذیرش : 1394/11/06 تاریخ انتشار : 1394/11/01

کلید واژه: تالاب انزلی, ماهی سفید, نیکل, بافت خوراکی, کبالت,

چکیده مقاله :

این تحقیق با هدف بررسی مقدار تجمع فلزات سنگین کبالت و نیکل در بافت خوراکی ماهی سفید تالاب انزلی و مقایسه آن با استانداردهای جهانی سازمان خوار و بار جهانی و سازمان غذا و دارو انجام شد. برای اجرای این تحقیق نمونه‌های ماهی سفید از مناطق غرب، مرکزی و شرق تالاب انزلی صید شدند. میزان عناصر سنگین با استفاده از روش اسپکتوفتومتری جذب اتمی مجهز به شعله اندازه‌گیری گردید. طبق یافته‌های مطالعه، مقدار میانگین نیکل در تالاب‌های غرب و شرق به‌ترتیب 93/0 و 80/0 میکروگرم در گرم بود که از نظر آماری تفاوت معنی‌داری نداشتند. هم‌چنین غلظت نیکل در تالاب مرکزی 13/1 میکروگرم در گرم برآورد گردید که در مقایسه با استاندارد FDA تفاوت معنی‌دار نداشت. میزان کبالت در تالاب غرب کمتر از حد قابل ردیابی بود و این مقدار در تالاب‌های شرق و مرکزی به‌ترتیب 13/0 و 07/0 میکروگرم در گرم بود که در مقایسه با استانداردهای FAO و FDA افزایش معنی‌داری (05/0 <p) نداشت. کبالت در ماهی سفید ایستگاه‌های غربی، شرقی و مرکزی در مقایسه با هم تفاوت معنی‌دار (05/0 <p) نداشتند. با توجه به نتایج به‌دست آمده ماهی سفید صید شده از تالاب انزلی در نواحی شرقی، مرکزی و غربی از نظر مقدار کبالت و نیکل برای مصارف انسانی مناسب بوده و مصرف آن فاقد عوارض جانبی برای انسان است.

چکیده انگلیسی:

The aim of this study was to determine the accumulation of nickel and cobalt in the edible tissues of Crucian (Rtilus frisii kutum) and to compare their concentrations with the FDA/FAO standards. For this purpose, the fish samples were caught from western, central and eastern stations of Anzali wetland. Using a flame atomic absorption spectrophotometer, Ni and Co contamination were determined. According to the results, the mean value of Ni concentration in the samples caught from the eastern and central stations were 0.93 and 0.80 µg/g, respectively which were not statistically different. Moreover, Ni concentration in the central region was estimated at 1.13 μg/g, which was not significantly different from the FDA standard. In the case of Co, the average concentration in the western parts was below the detection limit; however in the central and eastern parts Co level was 0.13 and 0.07 μg/g dry weight, respectively that was in the approved limit adopted by FDA and FAO. Besides, the difference of Co concentration in the eastern, western as well as central stations was not significantly different. Based on the results, Ni and Co contents in edible tissues of Crucian of the eastern, western and central stations of Anzali wetland were found suitable for human consumption.

منابع و مأخذ:

آقازاده مشگی، مهزاد (1380).عوامل میکروبی مولد فساد در ماهی و فرآورده‌های آن. سمینار دوره دکتری تخصصی بهداشت مواد غذایی. دانشکده علوم تخصصی دامپزشکی. واحد علوم تحقیقات. صفحه: 23.

اشجع اردلان، آریا؛ خوشخو، ژاله؛ ربانی، محمد و معینی، سهراب (1385). مقایسه میزان فلزات سنگین (سرب، کادمیوم، روی، مس و جیوه) در آب، رسوبات و بافت نرم صدف دوکفه‌ای آنودونت تالاب انزلی در دو فصل پائیز و بهار. پژوهش و سازندگی در امور دام و آبزیان شماره 73، صفحات: 113-103.

اسماعیلی ساری، عباس (1381). آلاینده‌ها، بهداشت و استاندارد در محیط زیست. انتشارات نقش مهر، صفحه: 767.

ابراهیمی ‌سیریزی، زهره؛ ساکی‌زاده، محمد؛ اسماعیلی‌ساری، عباس؛ بهرامی‌فر، نادر؛ قاسمپوری، سیدمحمود و عباسی، کیوان (1390). بررسیفلزاتسنگینکادمیوم،سرب،مسورویدر بافت عضله اردک ماهی تالاب بین‌المللی انزلی، انباشتگی و ارزیابی خطرات. مجلهدانشگاهعلومپزشکیمازندران. شماره 87، صفحات: 67-63.

الصاق، اکبر (1389). تعیین برخی فلزات سنگین در عضلات ماهی سفید (Rutilus frisii kutum) و کپور معمولی (Cyprinus carpio) جنوب مرکزی دریای خزر. نشریه دامپزشکی (پژوهش و سازندگی)، شماره 23، صفحات: 44-33.

شهریاری، علی (1382). اندازه‌گیری مقادیر فلزات سنگین کادمیوم، کروم، سرب و نیکل در بافت خوراکی ماهیان شوریده و سرخو خلیج‌فارس. مجله علمی دانشگاه علوم پزشکی گرگان. شماره 2، صفحات: 67-55.

عسگری، قربان و کمره‌ئی، بهرام (1388). بررسی مقدار فلزات سنگین کادمیوم، سرب، کروم و نیکل در ماهیان پرورشی شهرستان خرم آباد. فصلنامه علمی پژوهشی دانشگاه علوم پزشکی لرستان. شماره 11(1)، صفحات: 105– 94.

عریان، شهربانو؛ تاتینا، مصطفی و قریب خانی، مهتاب (1389). بررسی اثرات آلودگی نفتی در حوزه شمالی خلیج فارس بر میزان تجمع فلزات سنگین (نیکل، سرب، کادمیوم و انادیوم) در بافت عضله‌ی ماهی حلوا سفید (Pampus rgenteuss). اقیانوس‌شناسی. شماره 1(4)، صفحات: 68-61.

رکنی، نوردهر (1378). اصول بهداشت مواد غذایی، چاپ سوم، انتشارات دانشگاه تهران، صفحات: 1 و 154.

Ashja Ardalan A., Khoshkhoo, Zh., Rabbani, M. and Moini, S. (2006). Comparative study for heavy metal concentration( Zn, Cu, Pb, Cd and Hg ) in water, sediments and soft tissue of Anzali lagoon anodont (Anodonta cygnea) sampled in two seasons, Autumn and Spring ( 2004-2005), Pajouhesh & Sazandegi, No. 73: 103-113. [in Persian]

Agazadeh Meshgi, M. (2001). Factors microbial spoilage in fish and its products, Seminar courses PhD in food hygiene. Faculty of Specialized Veterinary Medicine. Science and Research: 23. [in Persian]

Asgari, G. and Kamarehei, B. (2009). Study of heavy metals concentration Cd, Cr, Pb and Ni, in cultured ponds fishes of Khorramabad city in 2006, Quarterly Research Journal of Lorestan University of Medical Sciences, 11(1): 71-78. [in Persian]

Barak, N.A.E. and Mason, C.E. (1995). Mercury, cadmium and lead concentration in five species of freshwater fish from eastern England. Science of the Total Environment, 92: 257-264.

Dallinger, R. (1987). Contaminated food and uptake of heavy metal by fish- Oecologia (Berlin). 67: 82-89.

Esmaili Sari, A. (2002). Pollution health and environmental standards, Naghshe Mehr Publications: 767. [in Persian]

Ebrahimi Sirizi, Z., Sakizadeh, M., Esmaili Sari, A., Bahramifar, N., Ghasempouri, S.M. and Abbasi, K. (2012). Survey of Heavy Metals (Cd, Pb, Cu and Zn) Contamination in Muscle tissue of Esox luciusn from Anzali International Wetland: Accumulation and Risk Assessment. Journal of Mazandaran University of Medical Science, 22(87): 57-63. [in Persian]

Elsagh, A. (2010). Determination of some heavy metals in Rutilus frisii kutum and Cyprinus carpio fillet from south Caspian Sea, Veterinary Journal (Pajouhesh & Sazandegi), No. 89: 33-44. [in Persian]

Engel, D.W. and Fowler, B.A. (1979). Factors in flouncing cadmium accumulation and its toxicity to marin organisms. Health persp, 28: 81-88.

Gerhardi, A. (1990). Effects of heavy metals especially cd a Freshwater invertebrates with special emphasis on acid conditions. Dept. Of Ecotox. Lund univ, pp. 33.

Houtman, J.P.W. and Vander Hammer, C.J.A. (1975). Physiological and biochemical aspects of heavy elements in our environment, proceedings of symposium, Delft University press, New York.

Javed, M. (2010). Accumulation of heavy metals in fishes: A human health concern. International Journal of Environmental Science, 2(2): 121 – 134.

Rokni, N. (1999). principles of food Hygiene, 3th Edition, Tehran University Publications: 1-154. [in Persian]

Regional organization for the protection of the marine environment. (1999). Manual of oceanographic observation and poullution analysis methods. ropme: Regional Organization for the Protection of the Marine Environment.

Mance, G. (1990). Pollution of Heavy metals in aquatic environments. London: Elsevier Applied Science.

Murphy, B.R., Atchisons, G.J. and MCintosh, A.W. (1978). Cadmium and zinc content of fish from an industrially contaminated lake. Journal of fish Biology, 13: 327-335.

Oryan, SH. Tatina, M. and Gharibkhani, M. (2010). Surveying the amount of heavy metals (Ni, Pb,Cd & V) accumulation derived from oil pollution on the muscle tissue of Pelates quadrilineatus from the Persian Gulf, Journal of Oceanography, 1(4): 68-61. [in Persian]

Shahryary, A. (2005). Determination of heavy metals (Cd, Cr, Pb, Ni) in edible tissues of Lutjans Coccineus and Tigeratooh Croaker In the persian Gulf-2003. Journal of Gorgan Univesity of Medical Sciences, 7(2): 65-67. [in Persian]

_||_