بررسی اثر ضدباکتریایی روغن کرچک روی برخی از بیماری‌زاهای غذایی با تکیه بر ارزیابی مقایسه‌ای ترکیبات

محورهای موضوعی : علوم و صنایع غذایی

ثمانه حاتمی ¹ , مسعود یاورمنش ² , علی محمدی ثانی ³

1 - دانش آموخته، باشگاه پژوهشگران جوان و نخبگان، واحد قوچان، دانشگاه آزاد اسلامی، قوچان، ایران
2 - 2- استادیار، دانشگاه فردوسی مشهد، دانشکده کشاورزی، گروه علوم و صنایع غذایی، مشهد، ایران
3 - - دانشیار، باشگاه پژوهشگران جوان و نخبگان، واحد قوچان، دانشگاه آزاد اسلامی، قوچان، ایران

تاریخ دریافت : 1393/06/16 تاریخ پذیرش : 1394/11/11 تاریخ انتشار : 1394/11/01

کلید واژه: حداقل غلظت کشندگی, روغن کرچک, حداقل غلظت بازدارندگی, انتشار دیسک,

چکیده مقاله :

ترکیبات مشتق‌شده از گیاهان، طی قرن‌ها به‌دلیل داشتن فعالیت ضدمیکروبی، استفاده‌های دارویی داشته‌اند. در این پژوهش اثر ضدباکتریایی روغن کرچک دو واریته اصفهان و مشهد روی استافیلوکوکوس ‌اورئوس،‌‌ اشریشیا کولای و لیستریا اینوکوآ مورد ارزیابی قرار گرفت. بدین منظور از روش انتشار دیسک و کمترین غلظت بازدارندگی (MIC) و کشندگی (MBC) به‌روش براث میکرودایلوشن استفاده شد. روغن کرچک توسط دستگاه سوکسله با حلال نرمال هگزان استخراج و به‌وسیله دستگاهGC/MSمورد تحلیل قرار گرفت. براساس رقت‌های تهیه شده، MICروغن‌های کرچک روی باکتری‌های مورد آزمایش بین 25-5/12% بود، به‌غیر از روغن کرچک واریته اصفهان که روی اشریشیا ‌‌کولای بین 5/12-25/6% برآورد شد. در آزمون MBC، هر دو واریته در غلظت 100% موجب غیرفعال شدن باکتری‌ها شدند. بر مبنای تجزیه و تحلیل GC/MS، بیشترین مقدار اولئیک اسید مربوط به روغن کرچک واریته اصفهان بود. هم‌چنین ریسینویئک اسید به مقدار 307/1%، جنتیسیک اسید 597/0% و پالمیتیک اسید 949/1%، که در روغن کرچک واریته اصفهان موجود، اما روغن کرچک واریته مشهد فاقد این ترکیبات بود. بر اساس نتایج مطالعه، روغن هر دو واریته کرچک بیشترین اثر ضدباکتریایی را روی اشریشیا کولای داشتند، اما در مجموع خاصیت ضدباکتریایی واریته اصفهان در مقایسه با واریته مشهد قوی‌تر برآورد شد. به‌نظر می‌رسد، وجود ترکیبات فنلی، کامفوری و اسید‌های چرب غیراشباع از مهم‌ترین عوامل بازدارندگی بیشتر روغن کرچک واریته اصفهان روی اشریشیا کولای می‌باشد. با توجه به خاصیت ضدمیکروبی روغن کرچک، می‌توان از این ترکیب به‌عنوان یک نگه‌دارنده و آنتی‌بیوتیک طبیعی در صنایع غذایی استفاده نمود.

چکیده انگلیسی:

For centuries, antimicrobial compounds derived from plants, have been used for medicinal treatment. The aim of this study was to evaluate the antibacterial activity of castor seed oil extracted from Mashhad and Isfahan varieties on Staphylococcus aureus, Escherichia coli and Listeria inocula. The sensitivity of the indicator bacteria was evaluated using disc diffusion technique and minimum inhibitory concentration (MIC) and minimum bactericidal concentration (MBC) were tested by broth micro-dilution assays. Oil from castor seeds was extract by Soxhlet method and the extracted oils were analyzed by a gas chromatograph connected to a mass spectrometer (GC/MS). According to the results of various dilutions of the extracts, MIC for castor oils ranged 12.5-25%, except for the Isfahan variety that was estimated at 6.25-12.5% for E. coli. The two varieties of castor oils showed the MBC activity on the indicator organisms at the original (100%) concentration. Based on GC/MS data, ricinoleic acid (1.307%), genetistic acid (0.597%) and palmitic acid (1.947%) were detected in oil extracted from Isfahan variety; meanwhile these compounds did not found in Mashhad variety. According to the results, the two castor varieties had antibacterial impact on E. coli. In addition, the overall antimicrobial activity of Isfahan variety was higher than Mashhad type. It seems that the presence of phenolic compounds as well as camphoric and unsaturated fatty acids is the major reason for the higher antibacterial effect of Isfahan variety on E. coli. Considering the inhibitory impact of castor oil, it can be used as a natural preservative in food industry. 

منابع و مأخذ:

• Akhondzadeh, A., Razavi, V., Misaghi, A., Abbasifar, R., Radmehr, B. and Khalighi, F. (2003). Effect of thyme essential oils on Salmonella Typhimurium in brain and heart broth. Journal of Medicinal plant, 8: 84-91.


• Bauchart, D. (1993). Lipid absorption and transport in ruminant, Journal of Dairy Science. 76: 3864-3881.


• Christy Jeyaseelan, E.P. and Justin Jashothan, P.T. (2012). Jushothan in vitro control of staphylococcus aureus (NC6571) and Escherichia coli (ATCC25922) by Ricinus communis L. Asian Pacific Journal of Tropical Biomedicine, 12(4): 717-720.


• Grossman, S., Berman, M., Varshavsky, L. and Gottlieb, H.E. (2001). The antioxidant activity of aqueous Spinacia oleracea L. extract Chemical identification of active fractions. Journal of Phytochemistry, 58(4): 143-152.


• Hatami, S., Yavarmanesh, M. and Mohamadisani, A. (2014). Evaluation and comparison of the antibacterial effects of seed aqueous extract from Ricinuscommunis (two varieties) on food borne Pathogens.Journal of Food Sciences, 46(12): 89-96.


• Hussain, A.L., Anwer, F., Shahid, M., Ashraf, M. and Przybylski, R. (2010). Chemical composition, anticoidant and antimicrobial activities of essential oil of spearmint (Menthaspicata L) from Pakistan. Journal Essential Oil Resistance, 22: 78-84.


• Jitendra, J. and Ashish kumar, G. (2012). Ricinus communis L: A phytopharmacological review. International of pharmaceutical sciences, 4 (4): 24-29.


• Kalemba, D. and Kunika, A. (2003). Antibacterial and antifungal properties of essential oils. Journal of Medical Chemestry, 10: 813-29.


• Kushwah, P. and Sing, K.P. (2012). Antimicrobial Activities of Ricinus communis Againts some Human pathogens.Journal of Medical Plant, 3(7): 209-210.


• Lord, M.J., Jollife, N.A., Marsden, C.J., Pateman, C.S., Smith, D.C., Spooner, R.A., et al. (2003). Ricin Mechanisms of cytotoxity. Journal of EthropharmacolToxicol Rev, 22(1): 53-64.


• Manik, SH., Mohd Igbal, M., Mohd Yousf, M., Abrar, H., Showkat, H., Sumeerah, N., et al. (2013). Antimicrobial potential of various extracts of Ricinus communis l. Journal of product Plant Resour, 3(2): 72-75.


• Manpreet, R., Hitesh, D., Bharat, P. and SHivani, SH. (2012). Ricinus communis l- A Review. International Journal of tech research CODEN (usa): IJPRIF, 4(4): 1706-1711.


• Mary Kenza, V. and Syhed Yasmin, S. (2011).  Phytochemical screening and antibacterial activity on Ricinus communis l. Plant Sciences Feed, 1(9): 167-173.


• Momoh, A.O., Oladunmoye, M.K. And Adebolu, TT. (2012). Evaluation of the antimicrobial and phytochemical properties of oil from Castor seeds (Ricinus communis l), Bulletin of Environment. Pharmacology and Life Sciences, 1(10): 21-27.


• Moreire, MR., Ponce, AG. and Roura, S.I. (2005). Inhibitory parameters of essential oil to reduce a food born pathogen. Food Science and Technology (LWT), 38: 565-570.


• Nasirpour, M., Yavarmanesh, M. and Mohamadisani, A. (2014). Antibacterial effect of agueous extract of Artemisia aucheri, Artemisia sieberi and Hyssopus officinalis L. on the food borne pathogenic bacteria, Journal of food sciences, 46(12): 73-84.


• Ogunniyi, DS. (2006). Castor oil: A vital industrial raw material. Journal of bioresource technol, 97: 1086-1091.


• San kar, G., Ramamoorthy, K., Sakkaravarthi, K. and Elavarsi, A. (2010). Romamoortny Antibactrial activity oh herbal extract on Patnogens isolated from the swollen hind gutofp, Monodon (fabricus). In Food and Chemical Toxicology, 1(3): 17-22.


• Zarai, Z., kadri, A., Chobba, IB., Ben Mansour, R., Bekir, A. and Gharsallah, N. (2012). Essetial oil of the leaves of Ricinus communis in vitro cytotoxicity and antimicrobial properties. Journal of Lipids in Health and Disease, 1: 2-7.