اثر بازی درمانی بر حرمت خود و سازگاری اجتماعی دانش آموزان کم‌توان ذهنی
محورهای موضوعی : روانشناسی ورزشی
حسن علی خانی
1
*
,
زهرا رمضانی
2
,
آسیه میرزاآقاجانی
3
,
نرجس سیاری
4
1 - گروه تربیت بدنی و علوم ورزشی، واحد لاهیجان، دانشگاه آزاد اسلامی، لاهیجان، ایران
2 - گروه تربیت بدنی و علوم ورزشی، واحد لاهیجان، دانشگاه آزاد اسلامی، لاهیجان، ایران
3 - گروه تربیت بدنی و علوم ورزشی، واحد لاهیجان، دانشگاه آزاد اسلامی، لاهیجان، ایران
4 - گروه تربیت بدنی و علوم ورزشی، واحد لاهیجان، دانشگاه آزاد اسلامی، لاهیجان، ایران
کلید واژه: کم‌توان ذهنی, بازی‌درمانی, حرمت خود, سازگاری اجتماعی.,
چکیده مقاله :
هدف: پژوهش حاضر با هدف تعیین اثربخشی بازی‌درمانی بر حرمت خود و سازگاری اجتماعی دانش‌آموزان کم توان ذهنی انجام شد. روش پژوهش: روش پژوهش از نوع آزمایشی با دو گروه آزمایش وگواه همراه با پیش‌آزمون و پس‌آزمون بود. جامعه آماری شامل کلیه دانش‌آموزان دختر کم‌توان ذهنی مقطع ابتدایی شهر رشت با حجم جامعه 200نفر می‌شد كه در سال تحصيلي1402-1403 مشغول به تحصيل بودند که از این میان 30 نفر به روش نمونه‌گیری در دسترس انتخاب و به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش و گواه جایگزین شدند.ابزار مورد استفاده در این مطالعه مقیاس درجه‌بندی مهارت اجتماعی گرشام و الیوت(1990) و پرسشنامه حرمت خود کوپر اسمیت (1967) بود که در هر دو گروه در مرحله پیش‌آزمون و پس‌آزمون استفاده شد. در این پژوهش، شرکت‌کنندگان گروه آزمایش در 8 جلسه 60 دقیقه ای، توسط روش بازی‌درمانی آموزش دریافت کردند در حالی که گروه گواه مداخله‌ای دریافت نکرد. تجزیه و تحلیل داده‌ها توسط آزمون آماری کواریانس با نرم افزار (SPSS-22) انجام شد. یافته‌ها: نتایج تحلیل کوواریانس تک متغیری نمرات پس آزمون در مقیاس حرمت خود و سازگاری اجتماعی بیانگر تفاوت معنی‌دار میان گروه‌ها بود(001/0>P). نتیجه‌گیری: یافته‌ها نشان‌داد روش بازی‌درمانی موجب بهبود حرمت خود و سازگاری اجتماعی کودکان کم‌توان ذهنی شده است. بنابراین پیشنهاد می‌شود آموزش بازی درمانی به عنوان یکی از راه حل‌های درمان مشکلات ارتباطی افراد کم‌توان ذهنی در برنامه های آموزشی و درسی دانش‌آموزان کم‌توان ذهنی، تلفیق گردد.
Objective: The present study was conducted with the aim of determining the effectiveness of play therapy on self-esteem and social adjustment of mentally retarded students. Methods: The research method was of an experimental type with two experimental and control groups with pre-test and post-test. The statistical population included all female students with mental retardation in the elementary school of Rasht city with a population size of 200 people who were studying in the academic year 2022-2023, out of which 30 people were randomly selected in two experimental and control groups by available sampling method. became The tools used in this study were Gresham and Elliott's (1990) social skill rating scale and Cooper Smith's (1967) self-esteem questionnaire, which were used in both groups in the pre-test and post-test stages. In this study, the participants of the experimental group were trained in 8 sessions of 60 minutes, by the method of play therapy, while the control group did not receive any intervention. Data analysis was done by statistical test of covariance with software (SPSS-22). Results: The results of the covariance analysis of post-test scores in self-respect and social adjustment showed a significant difference between the groups (P<0.001). Conclusions: The findings showed that the play therapy method has improved the self-esteem and social adjustment of mentally retarded children. Therefore, it is suggested to integrate play therapy training as one of the solutions for the treatment of communication problems of mentally retarded people in the educational programs of mentally retarded students.
1. آق آتابای، ناهید.، حجازی دینان,پریسا .، رحیمیان مشهدی، مریم. (2021). مقایسه اثر بازیهای حرکتی گروهی و انفرادی در محیط کودک محور و معلم محور بر عملکرد حرکتی ورفتار سازشی کودکان کم توان ذهنی آموزش پذیر. فصلنامه کودکان استثنایی، 21(1) ، 26-15.
2. آقایی نژاد، محمد.، چرامی، مریم، غضنفری.، احمد، شریفی، طیبه)1399). اثربخشی مداخله بهنگام والد محور مبتنی بر الگوی بازی درمانی بومی‌سازی شده بر مشکلات رفتاری کودکان کم‌توان ذهنی آموزش‌پذیر5تا7سال. نشریه رشد و یادگیری حرکتی ورزشی, 12(4), 459-480. doi:10.22059/jmlm.2021.299941.1497
3. پیش‌دار، فاطمه. (1396) . تأثیر بازیهای بومی‌محلی برپرخاشگری کودکان کم‌توان ذهنی آموزش‌پذیر، مطالعات روانشناسی و علوم تربیتی،2(13).
4. جباری دانشور، انیسه، حسینی نسب، سیدداوود.، آزموده، معصومه. (1402).مقایسه اثربخشی بازی‌درمانی با رویکرد شناختی- رفتاری و قصه‌درمانی بر سازگاری اجتماعی، هیجانی و تحصیلی دانش‌آموزان کم‌توان ذهنی آموزش‌پذیر. فصلنامه كودكان استثنايي، ۲۳ (۱) ,۷۷-۹۲.
5. خدایاری فرد، محمد.، رحیمی نژاد، عباس.، عابدینی، یاسمین(1386). بررسی عوامل مؤثر بر سازگاری اجتماعی دانشجویان شاهد و غیر شاهد. مجله علوم اجتماعی و انسانی دانشگاه شیراز، 26 (3)، 52، 25-42.
6. دهقانی، مصطفی.، کریمی، نرگس.، تقی پور جوان، عباسعلی.، حسن نتاج جلودار، فهیمه.، زید آبادی، فاطمه(1391). اثربخشی بازی های حرکتی ریتمیک(موزون) بر میزان کارکردهای اجرایی کودکان با ناتوانی‌های یادگیری عصب روان شناختی تحولی پیش دبستان ، ناتوانی‌های یادگیری ، 2( 1) ، 77-53.
7. عاشوری محمد، عابدی، احمد. (1399) فراتحلیل تأثیر مداخلات مبتنی بر بازی‌درمانی بر رفتار سازشی کودکان کم‌توان ذهنی، فصلنامه سلامت روان کودک. ۷ (1)،۹۳-۱۰۵.
8. عاشوری، محمد.، یزدانی پور. (2018). بررسی تأثیر آموزش بازی‌درمانی گروهی با رویکرد شناختی رفتاری بر مهارتهای اجتماعی دانش‌آموزان کم‌توان ذهنی. فصلنامه آرشیو توانبخشی, 262-275، 19(3).
9. عباسی مریم (1395). اثربخشی بازی درمانی بر عزت نفس و مهارت های اجتماعی پسران دارای اختلالات یادگیری، پایان نامه کارشناسی ارشد رشته روان شناسی عمومی دانشگاه آزاد اسلامی واحد شاهرود.
10. قاسم‌زاده، سوگند.، امینی، سحر .، نوروزی، راضیه. (1399). تأثیر آموزش نقاشی انگیزشی بر رفتار پرخاشگرانه دانش‌آموزان پسر کم‌توان ذهنی. کودکان استثنایی, 75(20), 45-56.
11. کرمی، جهانگیر.، شفیعی، بهناز.، حیدری شرف، پریسا (1394). اثربخشی بازی درمانی گروهی شناختی – رفتاری در اصلاح سازش نایافتگی اجتماعی دانش آموزان دختر با کم توانی ذهنی. مجله تعلیم و تربیت استثنایی،15 (3) ، 131، 31-21.
12. مهرافزا، مهرناز.، نخستین گلدوست، اصغر.، کیامرثی, آذر. (1401). اثربخشی آموزش بازی درمانی شناختی-رفتاری بر توجه و تمرکز و سازگاری اجتماعی دانش‌آموزان کم‌توان ذهنی. نشریه علمی آموزش و ارزشیابی (فصلنامه), 15(58), 67-87. doi: 10.30495/jinev.2022.1961469.2735
13. ولی زاده، شیرین.، یوسفی، مجید (1387). روش های افزایش عزت نفس در کودکان دارای نیازهای ویژه، مجله تعلیم و تربیت استثنایی، شماره های 84 و 85 .،7-28.
14. هاشمی رزینی.، رامشینی، مریم.، جوادی، فرشته (1394). اثربخشی بازی درمانی در مهارتهای اجتماعی و رفتارهای تهاجمی دانش آموزان با نشانگان داون ، فصلنامه پژوهشهاي کاربردي روانشناختي، 6(5) ،135-149.
15. Abbasi, M. (2015). The effectiveness of play therapy on self-esteem and social skills of boys with learning disabilities, master's thesis in the field of general psychology, Islamic Azad University, Shahrood branch. (In persian).
16. Abraham K, Deepu (2010). A Study on the self- esteem and social relations of adolescents with learning disability. Other thesis. Christ University, Bangalore. http:// reposity.christuniversity.in/5985.
17. Aghainejad, M., Cherami, M., Ghazanfari, A., Sharifi, T. (2019). The effectiveness of timely and internal intervention is based on the localized play therapy model on the behavioral problems of 5 to 7-year-old children with learning disabilities. Journal of Sports Growth and Movement, 12(4), 459-480. doi: 10.22059/jmlm.2021.299941.1497.
18. Agh Atabay, N., & Ragimian Mashhadi, M. (2021). Effect of individual and Group Play in Teacher-Centered and Child-Centered Educational Environment on the Assessment bf Motor Performance and Adaptive Behavior of Mentally Retarded Children. Journal of Exceptional Children, 21(1), 26-15. ( InPersian). URL: http://joec.ir/article-1-1239-fa.html.
19. Ashuri M., Abedi, A. (2019) "Meta-analysis of the effect of play therapy-based interventions on the adaptive behavior of mentally retarded children", Child Mental Health, 7(1): 94-105.(In persian). doi:10.29252/jcmh.7.1.9. URL: http://childmentalhealth.ir/article-1-564-fa.html
20. Ashori, M., & Dallalzadeh Bidgoli, F. (2018). The effectiveness of play therapy based on cognitive-behavioral model: behavioral problems and social skills of pre-school children with attention deficit hyperactivity disorder. Archives of Rehabilitation, 19(2), 102-115.doi: 10.32598/rj.19.2.102. (In persian)
21. Ashuri, M., Yazdanipour. (2018). Investigating the effect of group play therapy training with a cognitive-behavioral approach on the social skills of mentally retarded students. Rehabilitation Archive Quarterly, 262-275, 19.(3).doi: 10.32598/rj.19.3.262. ( InPersian)
22. Astramovich, R. L., Lyons, C., & Hamilton, N. J. (2015). Play therapy for children with intellectual disabilities. Journal of child and Adolescent counseling, 1(1), 27-36. doi.org/10.1080/23727810.2015.1015904.
23. Bakker-van Gijssel, E. J., Lucassen, P. L. B. J., Hartman, T. O., Van Son, L., Assendelft, W. J. J., & van Schrojenstein Lantman-de Valk, H. M. J. (2017). Health assessment instruments for people with intellectual disabilities—A systematic review. Research in developmental disabilities, 64, 12-24.doi: 10.1016/j.ridd.2017.03.002.
24. Bouzendan, A. (2019). The effect of child centered play therapy based on nature on attention and aggression of children with asperger disorder (a single case study). Journal of pediatric nursing, 5(3), 59-67. URL: http://jpen.ir/article-1-353-en.html.
25. Carrol, J. (2012). Play thrapy: The children views. Child and family social work. New York: W. W. Norton & Company.
26. Chapman, T., Snell,M.(2011) promoting turn-taking skills in preschool children with disabilities: the effects of a peer- based social communication intervention. Early Children Research 26, 303-19. doi.org/10.1016/j.ecresq.2010.11.002.
27. Conteras, M.l., Bauza, G.C., Santos, G. (2019). VideoGame-based Tool for Learning in the Motor, Cognitive and Socio-emotional Domains for Children with Intellectual Disability. Entertainment Computing, 30. /doi.org/10.1016/j.entcom.2019.100301.
28. Coppersmith, S. (1967), The Antecedents of Selfeskem.san rancisco: w.h. Freeman & Co
29. Daan H.G., Hulsmans, O., Esmee P., Schijven, E., Poelen, A. (2021). Exploring the role of emotional and behavioral problems in a personality- targeted prevention program for substance use in adolescents and young adults with intellectual disability. Research in Developmental Disabilities, 109; 105-112. doi.org/10.1016/j.ridd.2020.103832.
30. Dehghani, M., Karimi, N., Taghipourjuan, A., Hasan Netaj Jolodar, F., Zaid Abadi, F. (2011). The effectiveness of rhythmic (rhythmic) movement games on the level of executive functions of preschool children with developmental neuropsychological learning disabilities, Journal of Learning disabilities ,2(1), 53-77.dio: JLD-2-1-91-7-4. (In persian)
31. Dhingra, R., Manhas, S.,& Thakur, N. (2005). Estabilishing connectivity of emotional quotient (EQ), spiritual quotient whith social adjustment: A study of Kashmiri Migrant Woman. Journal of Human Ecology1(4), 313-317. doi.org/10.1080/09709274.2005.11905848.
32. Gresham, F. M., Elliott, S. N., Vance, M. J., & Cook, C. R. (2011). Comparability of the Social Skills Rating System to the Social Skills Improvement System: Content and psychometric comparisons across elementary and secondary age levels. School Psychology Quarterly, 26(1), 27. doi.org/10.1037/a0022662.
33. Ghasemzadeh, S., Amini, S., Nowrozi, R. (2019). The effect of motivational drawing training on the aggressive behavior of mentally retarded male students. Exceptional children, 75(20), 45-56. (In persian)
34. Hashemi Razini., Ramshini, M., Javadi, F. (2014). The effectiveness of play therapy in social skills and aggressive behaviors of students with Down syndrome, Applied Psychological Research Quarterly, 6(5), 135-149.doi: 10.22059/JAPR.2014.67078. (In persian)
35. Holland, S., & Persson, P. (2011). Intellectual disability in the Victorian prison system: Characteristics of prisoners with an intellectual disability released from prison in 2003–2006. Psychology, Crime & Law, 17(1), 25-41. doi.org/10.1080/10683160903392285.
36. Hosseininasab, S., & Azmoudeh, M. (2023). Comparison of the Effectiveness of Cognitive-Behavioral Play Therapy and Narrative Therapy on the Social Adjustment of Students with Educable Intellectual Disability (EID). Journal of Exceptional Children, 23(1), 77-92. URL: http://joec.ir/article-1-1595-en.html . (In persian)
37. Jabari, A., Hosseini Nesab, S. D., Azmoudeh, M. (2023). Comparison of the effectiveness of play therapy with cognitive-behavioral approach and story therapy on the social, emotional and academic adjustment of mentally retarded students. Exceptional Children Quarterly, 23 (1), 77-92. doi.org/10.22054/jpe.2023.65119.2400. (In persian)
38. Joyce, Theresa. Bankled, Ivan. Davidson, Terry. King, Susan. Liddiard, Heather. Willner, Paul (2015). Guidance on the Assessment and Diagnosis of Intellectual disabilities in adulthood . Printed and published by the British psychological society.
39. Karmi, J., Shafiei, Behnaz., Heydari, P. (2014). The effectiveness of cognitive-behavioral group game therapy in improving social maladjustment of female students with intellectual disabilities. Journal of Exceptional Education, 15(3), 131,31-21. (In persian) .
40. Khodayarifard, M., Rahiminejad, A., Abedini, Y. (2006). Investigating factors affecting the social adjustment of witness and non-witness students. Journal of Social Sciences and Humanities of Shiraz University, 26 (3), 52, 25-42. (In persian)
41. Landreth, G. L. (2012). Play therapy: The art of the relationship. Routledge.
42. Oliver, C., Adams, D., Allen, D., Crawford, H., Heald, M., Moss, J., Richards, C., Waite, J., Welham, A., Wilde, L., Woodcock, K. (2020).The behavior and welleing of children and adults with severe intellectual disability and complex needs: the BE-Well checklist for carers and professinals.Pediatrics and Child Health, 30(12),416-424.
Martens, H., & Lairamore, C. (2016). The role of student adaptability in interprofessional education. Journal of Interprofessional Education & Practice, 5, 45-51.
43. Mehrafza, M., Nokhostin, A. & Kiamarthi, A. (2021). The effectiveness of cognitive-behavioral game therapy training on attention and concentration and social adaptation of mentally retarded students. Scientific Journal of Education and Evaluation (Quarterly), 15(58), 67-87. (In persian). doi: 10.30495/jinev.2022.1961469.2735.
44. Mikami, A. Y., Smit, S., & Khalis, A. (2017). Social skills training and ADHD—What works?. Current psychiatry reports, 19, 1-9. doi: 10.1007/s11920-017-0850-2.
45. Mountain, Vienne (2016) play therapy – respecting spirit of the child, international journal of children`s spirituality. 21 , 3-4 ,191-200. doi: 10.1080/1364436X.2016.1228616.
46. Najafi, M., Deshiri, G., Sheikhi, M., Dabiri, S. (2018). The role of self-esteem and loneliness components in predicting academic progress. Educational Psychology Quarterly, 7(22), 155-170. .(In persian) .doi.org/10.22054/jep.2012.6060
47. Narimani, M & Mousazadeh ,T. (2010). Comparing self-esteem and sehf-concept of handicapped and normal students . Procedia social and Behavioral Sciences, 2, 1554-1557. National Institutes of Health.Intellectual and Developmental Disabilities doi:10.1016/j.sbspro.2010.03.234.
48. Patrich, W.C. , Cheung, M.,& Ransdell, L.B.(2008). Astructural equation model of the relationship between body perception and self-esteem: Global physical self concept as the mediator: psychology of sport and exercise . 9(1), 493-509. doi.org/10.1016/j.psychsport.2007.07.005.
49. Peterson, Denise . Baswell, Jennifer N (2015). Play therapy in a natural setting: a case example. Journal of creativing in mental health . 10 (1) ,62-67.
50. Pishdar, F. (2016). The effect of local games on the aggression of mentally retarded children, psychological studies and educational sciences, 2(13). (In persian).https://civilica.com/doc/644749.
51. Rahimian Mashhadi, M., Hijazi Dinan, P., Nazari, H., and Farahmand, S. (2016). The effect of group and individual sensorimotor integration activities on perceptual movement and social development of autistic children, Disability Studies, 8.(In persian)
52. Robinson, Audrey; Simpson, Chris; Hott, Brittany L (2017). The effects of child-centered play therapy on the behavioral performance of three first grade students with ADHD . International Journal of Play Therapy. 26(2) ,73-83.
53. Siu, Angela F. Y. (2014) Effectiveness of Group Theraplay on enhancing social skills among children with developmental disabilities. International Journal of Play Therapy. 23(4) , 187-203.
54. Swan, Karrie L.(2011).Effectivness of play therapy on problem behaviors of children with intellectual disabilities: Asingle subject design. Doctor of philosophy (Counseling), University of North Texas.
55. Tafarodi, R. W., & Swann Jr, W. B. (2001). Two-dimensional self-esteem: Theory and measurement. Personality and individual Differences, 31(5), 653-673. doi.org/10.1016/S0191-8869(00)00169-0.
56. Van Den Berg, A. E., Koole, S. L., Wulp, N. Y. (2003). Environmental Preference and Restoration: (How) Are They Related. Journal of nvironmental Psychology ,23(3), 135-146. doi.org/10.1016/S0272-4944(02)00111-1.
57. Walizadeh, Sh., Yousefi, M. (2007). Methods of increasing self-esteem in children with special needs, Journal of Exceptional Education, 84 and 85, 7-28. (In persian).