بررسی تاثیر فرهنگ نوآوری بر عملکرد بازار با نقش میانجی، نوآوری بازاریابی و نوآوری محصول در شرکتهای تولیدی مستقر در منطقه آزاد تجاری - صنعتی ارس

محورهای موضوعی : نوآفرینی، نوآوری، رویکردهای نوین

جواد حسینی ^{1 *} , محمدحسن حدادی ² , جبرئیل مرزی علمداری ³ , حدیث دلیری ⁴

1 - گروه حسابداری، واحد هادیشهر، دانشگاه آزاد اسلامی،هادیشهر ، ایران
2 - استادیار، گروه مدیریت، واحد ارس، دانشگاه آزاد اسلامی، هادیشهر، ايران.
3 - مدیریت، دانشگاه آزاد اسلامی واحد جلفا
4 - دانش آموخته کارشناس ارشد مدیریت بازرگانی- تجارت الکترونیک

تاریخ دریافت : 1403/11/24 تاریخ پذیرش : 1404/03/16 تاریخ انتشار : 1404/06/03

کلید واژه: فرهنگ نوآوری, عملکرد بازار, نوآوری بازاریابی, نوآوری محصول, شرکتهای تولیدی مستقر در منطقه آزاد تجاری - صنعتی ارس,

چکیده مقاله :

            هدف تحقیق حاضر بررسی تاثیر فرهنگ نوآوری بر عملکرد بازار  با نقش میانجی، نوآوری بازاریابی و نوآوری محصول در شرکتهای تولیدی مستقر در منطقه آزاد  تجاری - صنعتی ارس می‌باشد. پژوهش حاضر از نظر هدف از نوع پژوهش‌های کاربردی، از نظر روش گردآوری اطلاعات از نوع پژوهش‎های میدانی، و از نظر ماهیت پژوهش از نوع پژوهش‎های توصیفی می‌باشد. جامعه آماری تحقیق شامل کلیه مدیران، کادر تحقیق و توسعه و کادر بازاریابی و فروش شرکت‌های تولیدی مستقر در  منطقه آزاد تجاری- صنعتی ارس می‌باشند. که بر اساس آمار و اطلاعات دریافتی از سازمان منطقه آزاد تجاری- صنعتی ارس به تعداد 700 نفر می باشند. برای انتخاب نمونه آماری از روش نمونه گیری تصادفی ساده استفاده شد و حجم نمونه با استفاده از جدول مورگان 248 نفر بدست آمد. ابزار گردآوری اطلاعات، پرسشنامه استاندارد آکسوی (2017) می باشد. که دارای روایی و پایایی قابل قبول می باشد. از مدل‌سازی معادلات ساختاری (SEM) با رویکرد حداقل مربعات جزئی (PLS) فرضیات مورد آزمون قرار گرفت. نتایج آزمون فرضیات نشان می‌دهد فرهنگ نوآوری بر عملکرد بازار با نقش میانجی، نوآوری بازاریابی و نوآوری محصول در شرکت‌های تولیدی تاثیرگذار است.

چکیده انگلیسی:

The purpose of this study is to investigate the effect of innovation culture on market performance with the role of mediator, marketing innovation and product innovation in manufacturing companies located in the Aras Free Trade and Industrial Zone. The present study is an applied research in terms of its purpose, a field research in terms of its data collection method, and a descriptive research in terms of its nature. The statistical population of the study includes all managers, research and development staff, and marketing and sales staff of manufacturing companies located in the Aras Free Trade and Industrial Zone. Based on statistics and information received from the Aras Free Trade and Industrial Zone Organization, there are 700 people. Simple random sampling method was used to select the statistical sample, and the sample size was obtained using the Morgan table of 248 people. The data collection tool is the standard questionnaire of Aksoy (2017). It has acceptable validity and reliability. The hypotheses were tested using structural equation modeling (SEM) with the partial least squares (PLS) approach. The results of the hypothesis test show that innovation culture has an impact on market performance with a mediating role, marketing innovation, and product innovation in manufacturing companies.

منابع و مأخذ:

ابوالفتحی فیروزآبادی، داوود(1399). تاثیر فرهنگ نوآوری، نوآوری بازاریابی و نوآوری محصول بر عملکرد بازار شرکت‎های کوچک و متوسط (SME)، پایان نامه کارشناسی ارشد رشته مدیریت کسب‎و کار گرایش بازاریابی دانشگاه پیام نور، مرکز بین الملل قشم
دهقانی سلطانی، مهدی، شیری، اردشیر، و مرادی، آیدا (1399). تاثیر نوآوری های غیرفنی بر عملکرد بازار با تبیین نقش میانجی عملکرد نوآورانه (مورد مطالعه: شرکت های صادرکننده صنایع غذایی). مدیریت کسب و کار بین المللی، 3(4 )، 23-44.
رضازاده، مهدی(1401). ارایه مدل فرهنگ نوآوری در توسعه محصول با نقش میانجی بازاریابی الکترونیکی در ایران خودرو، فصلنامه پژوهش های جدید در مدیریت و حسابداری، دوره: 5، شماره: 59
سعدی، حسن، دائی کریم زاده، سعید، اعتباریان خواسگانی، اکبر(1398).بررسی تأثیر توانایی نوآوری بر عملکرد نوآوری شرکتهای تولیدی پذیرفته شده در بورس تهران: با میانجی نوآوری فرایند و محصول اوراق بهادار، فصلنامه اقتصاد و مدیریت شهری،28(59)، 39-21
سلطانی، حسن، درویشی، فاطمه (1400). بررسی تأثیر فرهنگ ‌سازمانی بر عملکرد بازار با توجه به نقش مسئولیت اجتماعی شرکت و شهرت شرکت (مطالعه موردی: شهرداری شیراز). فصلنامه مطالعات مدیریت و توسعه پایدار, 1(3), 55-82.
صفایی انارکی، سمیه، دلوی، محمد رضا (1398). بررسی رابطه بین فرهنگ نوآوری و عملکرد بازار با در نظر گرفتن ابداع محصول و بازاریابی، فصلنامه مدیریت توسعه و تحول، 11(ویژه‌نامه)، 99-106.
عزیزی، شهریار، درویشی، زهرا و نمامیان، فرشید(1390). بررسی عوامل تعیین کننده ارزش ویژه برند با رویکرد مالی در شرکت‌های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران، فصلنامه چشم انداز بازرگانی، شماره 6، پیاپی39،صص 9-32
کاکویی‌دینکی، عیسی، نصریه، مهرناز (1400).نوآوری فرهنگی و فرهنگ نوآوری، انتشارات به اندیش، چاپ اول
محمدصالحی، فرشته و مسعودی، سید سامان و حسنخانی، مهسا(1400).بررسی تاثیر نوآوری محصول بر عملکرد و فرهنگ سازمانی شرکت های تولیدی با بررسی نقش تعدیلی میزان تقاضای بازار (مورد مطالعه: شرکت ایران خودرو)،چهارمین کنفرانس بین المللی سالانه تحولات نوین در مدیریت، اقتصاد و حسابداری،تهران
مساح چولابی، سحر، شاهرودی، کامبیز، دل افروز، نرگس، رحمتی، یلدا(1402). طراحی مدلی برای تاثیر نوآوری بر عملکرد بازار وب سایت های خرید آنلاین با رویکرد تحلیل روایت، مطالعات مدیریت کسب و کار هوشمند11(44)، 287-259
معصوم، محمد و نوروزی، نگار(1399)، توسعه محصول جدید از طریق توسعه فرهنگ حمایت از نوآوری و دوسوتوانی سازمانی (مورد مطالعه: تولید کنندگان لوازم و تجهیزات ورزشی)، فصلنامه مدیریت کسب و کار، 12(46)، 226-251.
ملک نیا، سید المیرا(1397).بررسي تأثير فرهنگ حمايت از نوآوري بر عملكرد بازار با ميانجيگري نوآوري بازاريابي، نوآوري محصول و عملكرد نوآورانه،پایان نامه کارشناسی ارشد، مديريت بازرگاني- بازاريابي، دانشگاه گیلان
موغلی، علیرضا و رحیمی، زهرا(1397).بررسی نقش محیط در ایجاد فرهنگ نوآوری و تاثیر آن بر نوآوری بازاریابی، نوآوری محصول و عملکرد بازار،چهارمین همایش بین المللی مدیریت،روانشناسی و علوم انسانی با رویکرد توسعه پایدار،شیراز
نجفی پور، فرشاد(1390). نوآوری سازمانی، ناشر: شرکت انستیتو ایز ایران، چاپ اول
نیک رفتار، طیبه، طالبی،کامبیز ،سعیدی آرانی،فاطمه (1394).بررسی رابطةنوآوری سازمانی و عملکرد با متغیر میانجی نوآوری بازاریابی (مطالعة موردی:کسب وکارهای کوچک و متوسط درصنعت نساجی کاشان)، مجله مدیریت بازرگانی دانشکده مدیریت دانشگاه تهران، دوره7، شماره2، 511-485.
Ahmed P,(1998), “Culture and climate for innovation”, European Journal of innovation management, Vol.1, No.1, Pp.30-43.
Aksoy, H. (2017). How do innovation culture, marketing innovation and product innovation affect the market performance of small and medium-sized enterprises (SMEs). Technology in Society, 51(4), 133-141.
Arsawan, I. W. E., Koval, V., Rajiani, I., Rustiarini, N. W., Supartha, W. G., & Suryantini, N. P. S. (2020). Leveraging knowledge sharing and innovation culture into SMEs sustainable competitive advantage. International Journal of Productivity and Performance Management.
Bortoluzzi, G., Kadic-Maglajlic, S., Arslanagic-Kalajdzic, M., & Balboni, B. (2018). Innovativeness as a driver of the international expansion of developing markets’ firms: Evidence of curvilinear effects. International Marketing Review, 35(2), 215–235
Chirstensen, W. J., Germain, R., & Birou, L. (2005). Build-to-order and just-intime as predictors of applied supply chain knowledge and market performance. Journal of Operations Management, 23(5), 470-481.
Christensen, C., Dyer, J., & Gregersen, H. (2013). Le gène de l'innovateur: Cinq compétences qui font la différence. Pearson.
Davies, M., & Buisine, S. (2018). Innovation culture in organizations. Science, technology and innovation culture, 3, 101-115.
Edquist, C. (2001). The systems of innovation approach and innovation policy.DRUID Conference Aalborg.
Fatonah, S. (2022). Exploring market orientation, product innovation and competitive advantage to enhance the performance of SMEs under uncertain evens. Uncertain Supply Chain Management, doi: 10.5267/j.uscm.2021.9.011
Fossas-Olalla, M., Minguela-Rata, B., López-Sánchez, J. I., & Fernández-Menéndez, J. (2015). Product innovation: When should suppliers begin to collaborate?. Journal of Business Research, 68(7), 1404-1406.
Green W. and C;iley R,(2014),” The field of radical innovation: making sense of organizational cultures and radical innovation”, Industrial marketing management, Vol.43, PP.1343-1350
Gupta, S., Malhotra, N. K., Czinkota, H., & Foroudi, P. (2016). Marketing innovation: A consequence of competitiveness. Journal of Business Research, 69(12), 5671–5681.
Halim, H. A., Ahmad, N. H., Ramayah, T., Hanifah, H., Taghizadeh, S. K., & Mohamad, M. N. (2015). Towards an innovation culture: Enhancing innovative performance of Malaysian SMEs. Academic Journal of Interdisciplinary Studies, 4(2), 85.
Hult, G.T. M., Hurley, R. F. & Knight, G. A. (2004). Innovativeness: its antecedents and impact on business performance. Industrial Marketing Management, 33)5(,429-38
Katsikeas, C. S., Morgan, N. A., Leonidou, L. C., & Hult, G. T. M. (2016). Assessing performance outcomes in marketing. Journal of marketing, 80(2), 1-20.
Khan.A, Shar.A, Junejo.M,.(2022). Measuring the Impact of Cultural Innovation, Marketing Innovation, and Product Innovation on the Firm’s Performance of Small-Medium Enterprises. A Study of Textile Industry in Multan Region Irfan, Multicultural Education Volume 8, Issue 10
Kumar Gupta, A. (2021). Innovation dimensions and firm performance synergy in the emerging market: A perspective from Dynamic Capability Theory & Signaling Theory. Technology in Society, 64, 1- 14.
Ocass, A. and Ngo, L. V. (2011). Winning through innovation and marketing: Lessons from Australia and Vietnam, Industrial Marketing Management, 40, 1319-1329.
Öztayşı, B., Kutlu, A.C. (2012). Determining the Importance of Performance Measurement Crireria Based on Total Quality Management Using Fuzzy Analytical Network Process. In Practial Applications of Intelligent Systems, 391-400.
Purchase, S., & Volery, T. (2020). Marketing innovation: a systematic review. Journal of Marketing Management, 36(9-10), 763-793.
Rajapathirana, R. J., & Hui, Y. (2018). Relationship between innovation capability, innovation type, and firm performance. Journal of Innovation & Knowledge, 3(1), 44 -55
Schulze, A., Townsend, J., D & Berk Talay, M. (2022). Completing the market orientation matrix: The impact of proactive competitor orientation on innovation and firm performance. Industrial Marketing Management, 103, 198-214.
Shirokova, G., Vega, G., & Sokolova, L. (2013). Performance of Russian SMEs: Exploration, exploitation and strategic entrepreneurship. Critical perspectives on international business. Sulton.M, Hidayatul.E, Surya.M., Sawabi.S,.(2021). The Effect of Marketing, Product, Process, and Organizational Innovations on the Marketing Performance, KnE Social Sciences, 386- 399
Tang, G., Park, K., Agarwal, A., & Liu, F. (2020). Impact of innovation culture, organization size and technological capability on the performance of SMEs: The Case of China. Sustainability, 12(4), 1355.
Yalcinkaya, G., Calantone, R. J., & Griffith, D. A. (2007). An examination of exploration and exploitation capabilities Implications for product innovation and market performance. Journal of International Marketing, 15(4), 63-93.
Yu Yuan, H., Bella, R., Lien, Y., Yang, B., Wud, C., and Kuo, Y. (2010). Impact of TQM and Organizational learning on Innovation Performance in the light-Tech Industry. International Business Review,
Zulkepli, Z., Hasnan, N. & Mohtar, M. (2015), Communication and service innovation in SMEs, Social and Behavioral Sciences, 211: PP 437-441.

متن کامل:



 

 

بررسی تاثیر فرهنگ نوآوری بر عملکرد بازار با نقش میانجی، نوآوری بازاریابی و نوآوری محصول در شرکت‌های تولیدی مستقر در منطقه آزاد تجاری - صنعتی ارس

 

جواد حسینی1*، محمد حسن حدادی2، جبرئیل مرزی علمداری3، حدیث دلیری4

 

اطلاعات مقاله	چکیده
نوع مقاله: مقاله پژوهشي       تاریخ دریافت: 24/11/1403 تاریخ پذیرش: 16/03/1404	هدف این پژوهش بررسی تاثیر فرهنگ نوآوری بر عملکرد بازار با نقش میانجی، نوآوری بازاریابی و نوآوری محصول در شرکت‌های تولیدی مستقر در منطقه آزاد تجاری - صنعتی ارس می‌باشد. این پژوهش از نظر هدف از نوع پژوهش‌های کاربردی، از نظر روش گردآوری داده‌ها از نوع پژوهش‎های میدانی، و از نظر ماهیت پژوهش از نوع پژوهش‎های توصیفی می‌باشد. جامعه آماری پژوهش شامل تمامی مدیران، کادر پژوهش و توسعه و کادر بازاریابی و فروش شرکت‌های تولیدی مستقر در منطقه آزاد تجاری- صنعتی ارس می‌باشند. که بر اساس آمار و داده‌های دریافتی از سازمان منطقه آزاد تجاری- صنعتی ارس به تعداد 700 نفر می‌باشند. برای انتخاب نمونه آماری از روش نمونه گیری تصادفی ساده استفاده شد و حجم نمونه با استفاده از جدول مورگان 248 نفر بدست آمد. ابزار گردآوری داده‌ها، پرسش‌نامه استاندارد آکسوی (2017) می‌باشد که دارای روایی و پایایی قابل قبول می‌باشد. از مدل‌سازی معادلات ساختاری (SEM) با رویکرد حداقل مربعات جزئی (PLS) فرضیات مورد آزمون قرار گرفت. نتایج آزمون فرضیات نشان می‌دهد فرهنگ نوآوری بر عملکرد بازار با نقش میانجی، نوآوری بازاریابی و نوآوری محصول در شرکت‌های تولیدی تاثیرگذار است.
کلیدواژه­ها	فرهنگ نوآوری، عملکرد بازار، نوآوری بازاریابی، نوآوری محصول، شرکت‌های تولیدی مستقر در منطقه آزاد تجاری - صنعتی ارس

 

ناشر: دانشگاه آزاد اسلامي واحد شهرقدس

* نویسنده مسئول: جواد حسینی                                                                                ایمیل: [e-mail]

 

1. استادیار، گروه حسابداری، واحد ارس، دانشگاه آزاد اسلامی، هادی‌شهر، ايران (نویسنده مسئول)

2. استادیار، گروه مدیریت، واحد ارس، دانشگاه آزاد اسلامی، هادی‌شهر، ايران

3. مربی، گروه مدیریت، واحد ارس، دانشگاه آزاد اسلامی، هادی‌شهر، ايران

4. دانش آموخته کارشناس ارشد مدیریت بازرگانی- تجارت الکترونیک

 

 

 

مقدمه

یکی از مهم‌ترین شاخص‌های ارزیابی موفقیت سازمان‌ها، بویژه در محیط‌های رقابتی و پویا، عملکرد بازار آن‌هاست. عملکرد بازار بازتابی از توان سازمان در تأمین رضایت مشتریان، حفظ و توسعه سهم بازار، فروش به مشتریان فعلی، جدید و در نهایت، دست‌یابی به مزیت رقابتی پایدار است. در واقع، عملکرد بازار نه‌تنها نشان‌دهنده نتایج مالی سازمان است بلکه معیاری برای سنجش ادراک مشتریان از ارزش ارائه‌شده نیز بشمار می‌رود (کمار کاپتا¹،2021). عملکرد بازار بر شاخص‌هایی همچون میزان تطابق محصولات با نیازهای مشتری، اثربخشی استراتژی‌های فروش و درک ارزش توسط مشتریان تمرکز دارد که به شکل‌گیری رفتار خرید مطلوب منتهی می‌شود. در این چارچوب، عملکرد بازار می‌تواند به عنوان نمادی از رشد پایدار در فروش، توسعه بازار و بقای سازمان تعریف شود (آیمی و همکاران²، 2020).

    از سوی دیگر، نوآوری به عنوان موتور محرک تحول و توسعه در سازمان‌ها، نقش کلیدی در بهبود عملکرد بازار ایفا می‌کند. در دنیای پرشتاب و متغیر امروزی، سازمان‌ها ناگزیرند برای پاسخ به تغییرات محیطی و نیازهای در حال تحول مشتریان، به نوآوری در محصولات، فرآیندها و خدمات خود روی آورند. نوآوری به عنوان یک مزیت رقابتی حیاتی، می‌تواند منجر به افزایش اثربخشی فعالیت‌های بازاریابی، بهبود تجربه مشتری و ارتقاء جایگاه برند شود (لیانگ و گائو³، 2020). سازمان‌هایی که به طور جدی نوآوری را در دستور کار خود قرار می‌دهند، معمولاً موفق به افزایش سودآوری و سهم بازار می‌شوند و عملکرد مطلوب‌تری در بازار به نمایش می‌گذارند (فاتوناه⁴،2022). با این حال، نوآوری همواره با درجه‌ای از ریسک همراه است و بسیاری از سازمان‌ها به دلیل ترس از شکست یا هزینه‌های بالا، تمایلی به سرمایه‌گذاری در این حوزه ندارند. در این میان، فرهنگ نوآوری به عنوان عامل زیرساختی و کلیدی می‌تواند زمینه‌ساز پذیرش و تقویت نوآوری در سازمان‌ها باشد (لیانگ و گائو، 2020).

فرهنگ نوآوری، نوعی نگرش و چارچوب ذهنی مشترک در میان اعضای سازمان است که به حمایت از خلاقیت، آزمون و خطا، همکاری بین‌بخشی و استقبال از تغییرات کمک می‌کند (فردبرگ و پرگمارک⁵، 2022). تنها راه حل عملی برای نهادینه‌سازی نوآوری، توسعه و تقویت فرهنگی است که نوآوری را نه به عنوان یک فعالیت مقطعی بلکه به عنوان ارزش بنیادین در سازمان قلمداد کند. فرهنگ نوآوری می‌تواند موجب تحریک ایده‌پردازی، کاهش مقاومت در برابر تغییر و افزایش مشارکت کارکنان در فرآیندهای نوآورانه شود (ژانگ و همکاران⁶، 2023). اجزای فرهنگی سازمان‌ها می‌توانند به عنوان موانع یا محرک‌های کلیدی برای نوآوری عمل کنند و در نهایت، بر قابلیت نوآوری سازمانی اثرگذار باشند (کاتیمرتزپولوس و همکاران⁷، 2023).

    در کنار آن، نوآوری بازاریابی به عنوان یکی از ابعاد مهم نوآوری سازمانی، شامل توسعه استراتژی‌های جدید قیمت‌گذاری، روش‌های تبلیغاتی نوین، کانال‌های توزیع خلاقانه و استفاده از سیستم‌های داده‌های بازاریابی نوآورانه می‌باشد (گوپتا⁸ و همکاران، 2016). نوآوری بازاریابی به سازمان‌ها امکان می‌دهد تا نیازهای مشتریان را بهتر شناسایی کرده، ارزش‌های جدید خلق کرده و مزیت رقابتی پایدارتری در بازار ایجاد کنند (گو و همکاران⁹، 2022). این نوع نوآوری در کنار نوآوری در محصول، مکملی ضروری برای اثربخشی فرآیند نوآوری بشمار می‌رود (آکسوی¹⁰، 2017).

    نوآوری محصول نیز که به توسعه محصولات جدید یا بهبودهای قابل توجه در ویژگی‌ها و عملکرد محصولات فعلی اشاره دارد، یکی دیگر از ابزارهای کلیدی در ارتقاء عملکرد بازار بشمار می‌رود (اکبری و ذره‌پرور شجاع، 1401). نوآوری محصول با افزایش رضایت مشتری، پاسخ‌گویی به نیازهای بازار و ایجاد تفاوت با رقبا، می‌تواند نقشی مهم در افزایش فروش و وفاداری مشتریان ایفا کند (زندیه و جعفری،1403). پژوهش‌ها نشان می‌دهند که شرکت‌های دارای توانمندی بالا در نوآوری محصول، موفقیت بیش‌تری در حفظ سهم بازار و گسترش بازارهای جدید دارند (زهیر و وورال¹¹، 2025).

    با توجه به موارد فوق، این سؤال اساسی مطرح می‌شود که آیا فرهنگ نوآوری می‌تواند به واسطه تقویت نوآوری بازاریابی و نوآوری محصول، عملکرد بازار شرکت‌های تولیدی را ارتقاء دهد؟ این پژوهش تلاش دارد با تمرکز بر شرکت‌های تولیدی مستقر در منطقه آزاد تجاری-صنعتی ارس، به بررسی پاسخ این پرسش مهم بپردازد. از آنجا که محیط‌های رقابتی همچون مناطق آزاد، به شدت تحت تأثیر نوآوری و انطباق‌پذیری هستند، بررسی نقش فرهنگ نوآوری در چنین بسترهایی از اهمیت مضاعفی برخوردار است.

 

لزوم و ضرورت انجام پژوهش

در عصر حاضر که بازارها به‌شدت رقابتی، پیچیده و تحت تأثیر پیشرفت‌های فناورانه قرار گرفته‌اند، سازمان‌ها ناگزیرند برای بقا و رشد، به نوآوری مستمر و خلق ارزش‌های جدید برای مشتریان بپردازند. در این میان، فرهنگ سازمانی و بویژه فرهنگ نوآوری به عنوان یکی از مؤلفه‌های بنیادین موفقیت سازمان‌ها در محیط‌های پویا مطرح شده است. فرهنگ نوآوری نه‌تنها به تقویت روحیه خلاقیت، یادگیری و ریسک‌پذیری در سازمان کمک می‌کند بلکه زمینه‌ساز توسعه نوآوری در محصول و بازاریابی می‌شود که هر دو از عوامل مؤثر بر عملکرد بازار و رقابت‌پذیری سازمان‌ها هستند. منطقه آزاد تجاری – صنعتی ارس به عنوان یکی از قطب‌های مهم اقتصادی کشور با حضور متنوع شرکت‌های تولیدی، با چالش‌هایی همچون رقابت شدید، تغییرات سریع فناوری، و نیاز به پاسخ‌گویی سریع به نیازهای بازار مواجه است. در چنین شرایطی، بررسی نقش فرهنگ نوآوری در بهبود عملکرد بازار شرکت‌های تولیدی این منطقه از اهمیت مضاعفی برخوردار است. این پژوهش می‌کوشد تا با روشن ساختن مکانیزم تأثیرگذاری فرهنگ نوآوری از راه نوآوری بازاریابی و نوآوری محصول، به مدیران شرکت‌ها در اتخاذ سیاست‌های اثربخش و توسعه پایدار کمک کند. از سوی دیگر، در ادبیات داخلی و بومی کشور، به‌ویژه در زمینه شرکت‌های مستقر در مناطق آزاد، مطالعات جامع و مدل‌محوری که به بررسی هم‌زمان فرهنگ نوآوری، نوآوری‌های عملیاتی و عملکرد بازار بپردازد، بسیار محدود بوده است. لذا، این پژوهش با تمرکز بر یک مدل مفهومی معتبر (مدل آکسوی، 2017) تلاش دارد شکاف موجود در ادبیات نظری و تجربی کشور را پوشش داده و مبنایی برای طراحی راهکارهای کاربردی ارائه دهد. در نهایت، نتایج این پژوهش می‌تواند افزون بر ایجاد ارزش برای جامعه علمی، برای سیاست‌گذاران منطقه آزاد ارس، مدیران شرکت‌ها، مشاوران کسب‌وکار و طراحان استراتژی‌های نوآوری نیز کاربردی و اثربخش باشد و به ارتقای عملکرد بازار و مزیت رقابتی پایدار شرکت‌ها منجر شود.

 

اهداف مد نظر در این پژوهش عبارتند از:

الف)هدف اصلی

    تعیین تاثیر فرهنگ نوآوری بر عملکرد بازار با نقش میانجی، نوآوری بازاریابی و نوآوری محصول در شرکت‎های تولیدی 

ب) اهداف فرعی

هدف فرعی نخست: تعیین تأثیر فرهنگ نوآوری بر عملکرد بازار در شرکت‎های تولیدی

هدف فرعی دوم: تعیین تأثیر فرهنگ نوآوری بر نوآوری بازاریابی در شرکت‎های تولیدی

هدف فرعی سوم: تعیین تأثیر فرهنگ نوآوری بر نوآوری محصول در شرکت‎های تولیدی

هدف فرعی چهارم: تعیین تأثیر نوآوری بازاریابی بر نوآوری محصول در شرکت‎های تولیدی

هدف فرعی پنجم: تعیین تأثیر نوآوری بازاریابی بر عملکرد بازار در شرکت‎های تولیدی

هدف فرعی ششم: تعیین تأثیر نوآوری محصول بر عملکرد بازار در شرکت‎های تولیدی

    با توجه به اینکه موضوع این پژوهش بررسی تاثیر فرهنگ نوآوری بر عملکرد بازار با نقش میانجی، نوآوری بازاریابی و نوآوری محصول در شرکت‌های تولیدی مستقر در منطقه آزاد تجاری- صنعتی ارس می‎باشد. لذا، جهت بررسی موضوع از مدل آکسوی (2017) استفاده شد. در این پژوهش فرهنگ نوآوری به عنوان متغیر مستقل، عملکرد بازار به عنوان متغیر وابسته و نوآوری بازاریابی و نوآوری محصول به عنوان متغیرهای میانجی مطرح هستند. لذا، مدل مفهومی این پژوهش بصورت نمودار 1 می‌باشد. لازم به یادآوری هست مدل تحلیلی و نهایی این پژوهش با توجه به تایید تمامی فرضیات یکسان می‌باشند.

 

نمودار 1. مدل تحلیلی و نهایی پژوهش (آکسوی،2017)

نوآوری پژوهش

در خصوص نوآوری این پژوهش می توان بیان کرد که این پژوهش نخستین مطالعه جامع در زمینه تأثیر فرهنگ نوآوری بر عملکرد بازار با در نظر گرفتن ویژگی‌های خاص شرکت‌های تولیدی مستقر در منطقه آزاد تجاری-صنعتی ارس است. از طرفی بررسی هم‌زمان نقش نوآوری بازاریابی و نوآوری محصول به عنوان متغیرهای میانجی، درک دقیق‌تری از فرآیند تأثیرگذاری فرهنگ نوآوری ارائه می‌دهد. از طرفی مدل آکسوی (2017) که در ادبیات بین‌المللی آزموده شده، در این پژوهش برای نخستین بار در بستر شرکت‌های ایرانی، به‌ویژه در منطقه آزاد ارس به کار گرفته شده و به‌نوعی بومی‌سازی مدل نظری در یک محیط خاص اقتصادی بشمار می‌رود. این موضوع می‌تواند مبنایی برای توسعه پژوهش‌های بومی در زمینه نوآوری سازمانی باشد.

 

پیشینه پژوهش‌های انجام شده

برخی پژوهش‌های انجام شده در این زمینه بشرح جدول 1 می‌باشند:

 

جدول 1. جدول خلاصه‌ای از پیشینه پژوهش‌های ارائه‌شده

نام و نام خانوادگی	سال	موضوع پژوهش	نتایج به‌دست‌آمده
مساح چولابی و همکاران	1402	طراحی مدل تأثیر نوآوری بر عملکرد بازار وب‌سایت‌های خرید آنلاین	شناسایی 7 بعد نوآوری و عملکرد بازار؛ تأثیر مؤلفه‌های گوناگون نوآوری بر عملکرد مالی و غیرمالی وب‌سایت‌ها
رضازاده	1401	مدل فرهنگ نوآوری در توسعه محصول با نقش میانجی بازاریابی الکترونیکی در ایران‌خودرو	فرهنگ نوآوری به‌طور معنادار توسعه محصول را تحت تأثیر قرار می‌دهد؛ بازاریابی الکترونیکی نقش میانجی دارد
محمدصالحی و همکاران	1400	تأثیر نوآوری محصول بر عملکرد شرکت و فرهنگ سازمانی با نقش تعدیل‌گر تقاضای بازار	نوآوری محصول بر عملکرد و فرهنگ سازمانی تأثیر مثبت دارد؛ تقاضای بازار اثر تعدیل‌گر دارد
سلطانی و درویشی	1400	تأثیر فرهنگ سازمانی بر عملکرد بازار با نقش مسئولیت اجتماعی و شهرت شرکت	فرهنگ سازمانی تأثیر مثبت بر مسئولیت اجتماعی و شهرت شرکت دارد و عملکرد بازار را بهبود می‌دهد
فاتونا12	2022	تأثیر بازارگرایی بر نوآوری محصول و مزیت رقابتی با نقش‌های میانجی و تعدیل‌گر	بازارگرایی بر نوآوری محصول و مزیت رقابتی اثر مثبت دارد؛ نوآوری و مزیت رقابتی عملکرد بازار را تقویت می‌کنند؛ عدم قطعیت بازار نقش تعدیل‌گر دارد
آرساوان و همکاران 13	2022	نقش اشتراک دانش و فرهنگ نوآوری در مزیت رقابتی پایدار شرکت‌های کوچک و متوسط	اشتراک دانش بر فرهنگ نوآوری، عملکرد تجاری و مزیت رقابتی پایدار تأثیر مثبت دارد
خان و همکاران14	2022	تأثیر نوآوری‌های گوناگون بر عملکرد شرکت‌های کوچک و متوسط در مولتان پاکستان	نوآوری محصول، بازاریابی و فرهنگ نوآوری اثر مثبت و معنادار بر عملکرد شرکت‌ها دارند
سلطان و همکاران15	2021	بررسی نقش نوآوری در رشد شرکت با استفاده از مدل‌سازی معادلات ساختاری	نوآوری‌های سازمانی، بازاریابی، محصول و فرآیند بر عملکرد نوآوری و بازاریابی اثر مثبت و معنادار دارند

 

روش‌شناسی پژوهش

این پژوهش با هدف بررسی تأثیر فرهنگ نوآوری بر عملکرد بازار با در نظر گرفتن نقش میانجی نوآوری بازاریابی و نوآوری محصول انجام شده است. از لحاظ هدف، این پژوهش در زمره‌ی مطالعات کاربردی قرار دارد زیرا به دنبال حل مسائل واقعی در محیط سازمانی و ارائه راهکارهای علمی برای بهبود عملکرد شرکت‌ها، بویژه در حوزه بازاریابی و نوآوری، می‌باشد. از نظر رویکرد اجرا، پژوهش به صورت میدانی انجام شده است و داده‌ها به صورت مستقیم از جامعه آماری واقعی گردآوری شده‌اند. هم‌چنین، از منظر ماهیت و روش پژوهش، این پژوهش توصیفی – همبستگی است چرا که به بررسی روابط بین متغیرها و تأثیرگذاری آن‌ها بر یکدیگر می‌پردازد، بدون اینکه در آن‌ها دستکاری صورت گیرد.

    جامعه آماری این پژوهش را کلیه مدیران، کارکنان پژوهش و توسعه و کارکنان بازاریابی و فروش شرکت‌های تولیدی مستقر در منطقه آزاد تجاری – صنعتی ارس تشکیل می‌دهند. بر اساس آمار به‌دست‌آمده از سازمان منطقه آزاد ارس، تعداد اعضای این جامعه برابر با 700 نفر می‌باشد. بمنظور انتخاب نمونه آماری، از روش نمونه‌گیری تصادفی ساده استفاده شده است؛ بدین معنا که هر فرد جامعه آماری شانس یکسانی برای انتخاب شدن داشته است. حجم نمونه با استفاده از جدول مورگان تعیین شده و برابر با 248 نفر برآورد شد؛ این حجم نمونه برای انجام مدل‌سازی معادلات ساختاری با دقت کافی مناسب تلقی می‌شود.

    گردآوری داده‌های پژوهش در دو مرحله صورت گرفته است:

    مطالعات کتابخانه‌ای (مرحله نخست): برای تدوین ادبیات نظری و پیشینه پژوهش، از منابع علمی داخلی و خارجی شامل کتب تخصصی، مقالات علمی پژوهشی، گزارش‌های علمی و پایگاههای داده‌ای معتبر استفاده شده است. این بخش به درک بهتر مفاهیم نظری مرتبط با نوآوری، فرهنگ سازمانی و عملکرد بازار کمک کرده است.

    مطالعات میدانی (مرحله دوم): داده‌های اصلی از راه پرسش‌نامه استاندارد آکسوی (2017) گردآوری شد. این پرسش‌نامه مبتنی بر طیف لیکرت پنج‌درجه‌ای (از "کاملاً مخالفم" تا "کاملاً موافقم") طراحی شده است و شامل چهار سازه کلیدی می‌باشد:

فرهنگ نوآوری: 4 گویه

نوآوری بازاریابی: 6 گویه

نوآوری محصول: 4 گویه

عملکرد بازار: 4 گویه

برای روایی ابزار، از روایی محتوا و روایی سازه بهره گرفته شد. روایی این پرسش‌نامه پیش‌تر در مطالعات گوناگون بین‌المللی تأیید شده است و برای اطمینان بیش‌تر، نسخه بومی‌شده آن در قالب پیش‌آزمون مورد بررسی قرار گرفت. پایایی ابزار نیز با استفاده از آزمون آلفای کرونباخ برای هر سازه بررسی شد که مقادیر آن برای همه متغیرها بالاتر از 7/0 بوده و نشان‌دهنده پایایی مناسب ابزار گردآوری داده‌هاست.

برای تحلیل داده‌ها از مدل‌سازی معادلات ساختاری (SEM) با رویکرد حداقل مربعات جزئی (PLS) استفاده شد. تحلیل‌ها با استفاده از نرم‌افزار Smart PLS نسخه 2 انجام شد. دلایل انتخاب این روش به شرح زیر است:

امکان تحلیل هم‌زمان مدل‌های اندازه‌گیری (روابط بین گویه‌ها و متغیرها) و مدل ساختاری (روابط بین متغیرهای پنهان).

عدم نیاز به نرمال بودن توزیع داده‌ها که برای مطالعات میدانی کاربردی است.

توانایی در تحلیل مدل‌های پیچیده شامل چندین متغیر میانجی و مسیرهای علی.

مناسب بودن برای حجم نمونه متوسط (حدود 200 تا 300 نفر).

در این تحلیل، ابتدا مدل اندازه‌گیری از نظر بارهای عاملی، روایی همگرا و واگرا بررسی شد. سپس مدل ساختاری برای آزمون فرضیات پژوهش مورد استفاده قرار گرفت و شاخص‌هایی مانند ضریب مسیر (β)، آماره T، سطح معناداری (p-value) و ضریب تعیین (R²) محاسبه و تحلیل شد.

 

یافته‌های پژوهش

فرضیه فرعی نخست: فرهنگ نوآوری بر عملکرد بازار در شرکت‌های تولیدی تاثیرگذار است.

نتایج مربوط به فرضیه نخست پژوهش در جدول 2 آمده است.

 

جدول 2. نتایج براورد ضرایب معناداری تی و ضریب مسیر استاندارد شده فرهنگ نوآوری بر عملکرد بازار

مسير مستقيم	ضريب مسیر (B)	مقدار تی (t-value)	سطح معناداري	نتيجه
فرهنگ نوآوری -> عملکرد بازار	614/0	050/7	00/0	تایید

 

   همان‌گونه كه در جدول 2 نمايان است، مقدار آماره تي و ضريب مسير مربوطه به ترتيب برابر 050/7 و 614/04 برآورد شده است. لذا، با توجه به اینکه مقدار عدد معناداری (t-value) بيش‎تر از 96/1 و سطح معناداری (00/0) کم‌تر از 05/0 بدست آمده؛ مي‌توان نتيجه گرفت که اين ضريب مسير در سطح خطاي 05/0 معنا‌دار است. بنابراین، با توجه به داده‌های گردآوری شده می‎توان فرضیه نخست پژوهش مبنی بر وجود اثرگذاري فرهنگ نوآوری بر عملکرد بازار با احتمال 95 درصد تایید می‌شود.

 

فرضیه فرعی دوم: فرهنگ نوآوری بر نوآوری بازاریابی در شرکت‌های تولیدی تاثیرگذار است.

نتایج مربوط به فرضیه دوم پژوهش در جدول 3 آمده است.

 

 

جدول 3. نتایج براورد ضرایب معناداری تی و ضریب مسیر استاندارد شده فرهنگ نوآوری بر نوآوری بازاریابی

مسير مستقيم	ضريب مسیر (B)	مقدار تی (t-value)	سطح معناداري	نتيجه
فرهنگ نوآوری -> نوآوری بازاریابی	320/0	814/6	00/0	تایید

 

    همان‌گونه كه در جدول 3 نمايان است، مقدار آماره تي و ضريب مسير مربوطه به ترتيب برابر 814/6 و 320/0 برآورد شده است. لذا، با توجه به اینکه مقدار عدد معناداری (t-value) بيش‎تر از 96/1 و سطح معناداری (00/0) کم‌تر از 05/0 بدست آمده؛ مي‌توان نتيجه گرفت که اين ضريب مسير در سطح خطاي 05/0 معنا‌دار است. بنابراین، با توجه به داده های گرد آوری شده می توان فرضیه دوم پژوهش مبنی بر وجود اثرگذاري فرهنگ نوآوری بر نوآوری بازاریابی با احتمال 95 درصد تایید می‌شود.

 

فرضیه فرعی سوم: فرهنگ نوآوری بر نوآوری محصول در شرکت‌های تولیدی تاثیرگذار است.

نتایج مربوط به فرضیه سوم پژوهش در جدول 4 آمده است.

 

جدول 4. نتایج براورد ضرایب معناداری تی و ضریب مسیر استاندارد شده فرهنگ نوآوری بر نوآوری محصول

مسير مستقيم	ضريب مسیر (B)	مقدار تی (t-value)	سطح معناداري	نتيجه
فرهنگ نوآوری -> نوآوری محصول	206/0	931/4	00/0	تایید

 

    همان‌گونه كه در جدول 4 نمايان است، مقدار آماره تي و ضريب مسير مربوطه به ترتيب برابر 931/4 و 206/0 برآورد شده است. لذا، با توجه به اینکه مقدار عدد معناداری (t-value) بيش‎تر از 96/1 و سطح معناداری (00/0) کم‌تر از 05/0 بدست آمده؛ مي‌توان نتيجه گرفت که اين ضريب مسير در سطح خطاي 05/0 معنا‌دار است. بنابراین، با توجه به داده های گردآوری شده می‌توان فرضیه سوم پژوهش مبنی بر وجود اثرگذاري فرهنگ نوآوری بر نوآوری محصول با احتمال 95 درصد تایید می‌شود.

 

فرضیه فرعی چهارم: نوآوری بازاریابی بر نوآوری محصول در شرکت‌های تولیدی تاثیرگذار است.

نتایج مربوط به فرضیه چهارم پژوهش در جدول 5 آمده است.

 

جدول 5. نتایج براورد ضرایب معناداری تی و ضریب مسیر استاندارد شده نوآوری بازاریابی بر نوآوری محصول

مسير مستقيم	ضريب مسیر (B)	مقدار تی (t-value)	سطح معناداري	نتيجه
نوآوری بازاریابی -> نوآوری محصول	280/0	439/18	00/0	تاييد

 

    همان‌گونه كه در جدول 5 نمايان است، مقدار آماره تي و ضريب مسير مربوطه به ترتيب برابر 439/18 و 280/0 برآورد شده است. لذا، با توجه به اینکه مقدار عدد معناداری (t-value) بيش‎تر از 96/1 و سطح معناداری (00/0) کم‌تر از 05/0 بدست آمده؛ مي‌توان نتيجه گرفت که اين ضريب مسير در سطح خطاي 05/0 معنا‌دار است. بنابراین، با توجه به داده های گردآوری شده می‎توان فرضیه چهارم پژوهش مبنی بر وجود اثرگذاري نوآوری بازاریابی بر نوآوری محصول با احتمال 95 درصد تایید می‌شود.

 

فرضیه فرعی پنجم: نوآوری بازاریابی بر عملکرد بازار در شرکت‌های تولیدی تاثیرگذار است.

نتایج مربوط به فرضیه پنجم پژوهش در جدول 6 آمده است.

 

جدول 6. نتایج براورد ضرایب معناداری تی و ضریب مسیر استاندارد شده نوآوری بازاریابی بر عملکرد بازار

مسير مستقيم	ضريب مسیر (B)	مقدار تی (t-value)	سطح معناداري	نتيجه
نوآوری بازاریابی -> عملکرد بازار	339/0	444/6	00/0	تایید

 

    همان‌گونه كه در جدول 6 نمايان است، مقدار آماره تي و ضريب مسير مربوطه به ترتيب برابر 444/6 و 339/0 برآورد شده است. لذا، با توجه به اینکه مقدار عدد معناداری (t-value) بيش‎تر از 96/1 و سطح معناداری (00/0) کم‌تر از 05/0 بدست آمده؛ مي‌توان نتيجه گرفت که اين ضريب مسير در سطح خطاي 05/0 معنا‌دار است. بنابراین، با توجه به داده های گرد آوری شده می توان فرضیه پنجم پژوهش مبنی بر وجود اثرگذاري نوآوری بازاریابی بر عملکرد بازار با احتمال 95 درصد تایید می‌شود.

 

فرضیه فرعی ششم. نوآوری محصول بر عملکرد بازار در شرکت‌های تولیدی تاثیرگذار است.

نتایج مربوط به فرضیه پنجم پژوهش در جدول 7 آمده است.

 

جدول 7. نتایج براورد ضرایب معناداری تی و ضریب مسیر استاندارد شده نوآوری محصول بر عملکرد بازار

مسير مستقيم	ضريب مسیر (B)	مقدار تی (t-value)	سطح معناداري	نتيجه
نوآوری محصول -> عملکرد بازار	226/0	115/5	00/0	تایید

 

    همان‌گونه كه در جدول 7 نمايان است، مقدار آماره تي و ضريب مسير مربوطه به ترتيب برابر 115/5 و 226/06 برآورد شده است. لذا، با توجه به اینکه مقدار عدد معناداری (t-value) بيش‎تر از 96/1 و سطح معناداری(00/0) کم‌تر از 05/0 بدست آمده؛ مي‌توان نتيجه گرفت که اين ضريب مسير در سطح خطاي 05/0 معنا‌دار است. بنابراین، با توجه به داده‎های گردآوری شده می‎توان فرضیه پنجم پژوهش مبنی بر وجود نوآوری محصول بر عملکرد بازار با احتمال 95 درصد تایید می‌شود.

 

فرضیه اصلی: فرهنگ نوآوری بر عملکرد بازار با نقش میانجی، نوآوری بازاریابی و نوآوری محصول در شرکت‌های تولیدی تاثیرگذار است.

نتایج مربوط به فرضیه اصلي در جدول 8 آمده است.

 

جدول 8. نتایج مربوط به فرضيه اصلي

مسير مستقيم	ضريب مسیر (B)	مقدار تی (t-value)	سطح معناداري	نتيجه
فرهنگ نوآوری -> عملکرد بازار	614/0	050/7	00/0	تایید
فرهنگ نوآوری -> نوآوری بازاریابی	320/0	814/6	00/0	تایید
فرهنگ نوآوری -> نوآوری محصول	206/0	931/4	00/0	تایید
نوآوری بازاریابی -> نوآوری محصول	280/0	439/18	00/0	تاييد
نوآوری بازاریابی -> عملکرد بازار	339/0	444/6	00/0	تایید

 

    فرضيه اصلي در حقيقت از اجتماع فرضيات فرعي تشكيل شده است. همان‌گونه كه پيش‌تر تفسير شده تمامي فرضيات فرعي تاييد شده است (P<0.05). بنابراين، فرضيه اصلي پژوهش مبني بر اثرگذاری فرهنگ نوآوری بر عملکرد بازار با نقش میانجی، نوآوری بازاریابی و نوآوری محصول در شرکت‌های تولیدی تایید می‎شود.

 

بحث و نتیجه گیری

هدف اصلی این پژوهش، بررسی تأثیر فرهنگ نوآوری بر عملکرد بازار با نقش میانجی نوآوری بازاریابی و نوآوری محصول در شرکت‌های تولیدی مستقر در منطقه آزاد تجاری-صنعتی ارس بود. این پژوهش از نظر هدف، کاربردی و از نظر روش، توصیفی-همبستگی است که با استفاده از پرسش‌نامه استاندارد آکسوی (2017) و نمونه‌گیری تصادفی ساده از 248 نفر انجام شد. داده‌ها با بهره‌گیری از مدل‌سازی معادلات ساختاری (SEM) و رویکرد حداقل مربعات جزئی (PLS) تحلیل شدند. نتایج نشان داد فرهنگ نوآوری هم بهصورت مستقیم و هم از راه تقویت نوآوری بازاریابی و نوآوری محصول، عملکرد بازار را بهبود می‌بخشد. این یافته‌ها با مطالعات پیشین همسو است و اهمیت سرمایه‌گذاری در توسعه فرهنگ نوآوری را به عنوان عاملی کلیدی در دست‌یابی به مزیت رقابتی پایدار تأیید می‌کند. پیشنهاد می‌شود شرکت‌ها با ایجاد محیطی مشوق آزمایشگری و همکاری بین‌بخشی، بستر لازم برای نوآوری در بازاریابی و محصولات را فراهم کنند.نتایج بدست آمده از هر کدام از فرضیه های پژوهش بشرح زیر است:

 

نتایج آزمون فرضیه فرعی نخست 

با توجه به اینکه مقدار عدد معناداری بيش‎تر از 96/1 و سطح معناداری کم‌تر از 05/0 بدست آمده؛ مي‌توان نتيجه گرفت که اين ضريب مسير در سطح خطاي 05/0 معنا‌دار است. بنابراین، با توجه به داده های گردآوری شده می‎توان فرضیه نخست پژوهش مبنی بر وجود اثرگذاري فرهنگ نوآوری بر عملکرد بازار در شرکت‌های تولیدی با احتمال 95 درصد تایید می‌شود. 

    مقایسه نتیجه بدست آمده با پژوهش‌های قبلی: مساح چولابی و همکاران (۱۴۰۲) در مطالعه خود بر روی وبسایت‌های خرید آنلاین، فرهنگ نوآوری را به عنوان عاملی کلیدی در بهبود عملکرد بازار شناسایی کردند. آرساوان و همکاران (۲۰۲۲) نشان دادند که اشتراک دانش و فرهنگ نوآوری، عملکرد کسب وکار و مزیت رقابتی را تقویت می‌کند. خان و همکاران (۲۰۲۲) نیز تأثیر معنادار فرهنگ نوآوری بر عملکرد شرکت‌های کوچک و متوسط را تأیید کردند. نتیجه بدست آمده حاکی از همسویی کامل در تأثیر مستقیم فرهنگ نوآوری بر عملکرد بازار است.

    در تفسیر نتیجه بدست آمده می توان بیان کرد که: فرهنگ نوآوری باعث ایجاد تفاوت‌های برتر نسبت به رقبا می‌شود و به آن‌ها کمک می‌کند تا با ارائه محصولات و خدمات متمایز و نوآورانه، از رقبا جلوتر بیاندازند، به کارکنان امکان می‌دهد تا با ارائه ایده‌های جدید و نوآورانه، بهبودهای مستمر در محصولات و خدمات شرکت داشته باشند و کیفیت را بهبود بخشند، باعث تشویق افراد به ایده‌پردازی و تصمیم‌گیری هوشمندانه می‌شود و افراد را ترغیب می‌کند تا با ارائه پیشنهاد‌ها و ایده‌های متنوع، به تصمیم‌هایی بهتر دست پیدا کنند و به شرکت‌ها کمک می‌کند تا نیازهای مشتریان را بهتر درک کرده و با ارائه محصولات و خدمات نوآورانه، مشتریان را جذب و حفظ کنند. با توجه به این مزایا، می‌توان گفت که فرهنگ نوآوری در شرکت‌ها بهبود عملکرد بازار را تضمین می‌کند و باعث رشد و پیشرفت شرکت می‌شود.

 

نتایج آزمون فرضیه فرعی دوم 

با توجه به اینکه مقدار عدد معناداری بيش‎تر از 96/1 و سطح معناداری کم‌تر از 05/0 بدست آمده؛ مي‌توان نتيجه گرفت که اين ضريب مسير در سطح خطاي 05/0 معنا‌دار است. بنابراین، با توجه به داده‎های گردآوری شده می‎توان فرضیه دوم پژوهش مبنی بر وجود اثرگذاري فرهنگ نوآوری بر نوآوری بازاریابی در شرکت‌های تولیدی با احتمال 95 درصد تایید می‌شود. 

    مقایسه نتیجه بدست آمده با پژوهش‌های قبلی: سلطانی و درویشی (۱۴۰۰) ارتباط مثبت فرهنگ سازمانی با ابعاد نوآوری را نشان دادند، تانگ و همکاران (۲۰۲۰) در مطالعه خود بر شرکت‌های چینی، فرهنگ نوآوری را به عنوان پیش نیاز نوآوری در استراتژی‌های بازاریابی معرفی کردند، آکسوی (۲۰۱۷) نیز در مدل خود، فرهنگ نوآوری را به عنوان عامل تقویت کننده نوآوری بازاریابی شناسایی کرد. نتیجه بدست آمده حاکی از همسویی کامل در تأثیر مستقیم فرهنگ نوآوری بر نوآوری بازاریابی است.

    در تفسیر نتیجه بدست آمده می توان بیان کرد که: فرهنگ نوآوری افراد را به انعطاف‌پذیری و تطابق با تغییرات بازار ترغیب می‌کند. افراد در یک فرهنگ نوآور، خود را بهبود می‌دهند و به راحتی با تغییرات بازار تطابق می‌یابند و نوآوری‌هایی را در فرآیند بازاریابی شرکت ایجاد می‌کنند، فرهنگ نوآوری محافظه‌کاری ندارد و به انجام آزمایش‌ها و استفاده از ابزارها و روش‌های جدید در بازاریابی تشویق می‌کند. این باعث ارتقاء ابزارها و رویکردهای بازاریابی شرکت می‌شود و می‌تواند به ایجاد نوآوری در استراتژی‌های بازاریابی منجر شود، افراد را ترغیب می‌کند تا به دنبال ارتقاء تجربه مشتری در فرآیند بازاریابی باشند. این امر باعث ایجاد نوآوری‌هایی در روش‌های تبلیغات، ارتباطات و خدمات مشتریان می‌شود که می‌تواند باعث جذب و حفظ مشتریان بیش‌تر و افزایش فروش شود، در یک فرهنگ نوآور، افراد تحولات بازار را به دقت تحلیل می‌کنند و از داده‌های بهتری برای تصمیم‌گیری در مورد استراتژی‌های بازاریابی استفاده می‌کنند. این داده‌های دقیق باعث تهیه رویکردهای نوآورانه و ایجاد نوآوری در محصولات و خدمات بازاریابی می‌شود.

 

نتایج آزمون فرضیه فرعی سوم

با توجه به اینکه مقدار عدد معناداری بيش‎تر از 96/1 و سطح معناداری کم‌تر از 05/0 بدست آمده؛ مي‌توان نتيجه گرفت که اين ضريب مسير در سطح خطاي 05/0 معنا‌دار است. بنابراین، با توجه به داده‎های گردآوری شده می‎توان فرضیه سوم پژوهش مبنی بر وجود اثرگذاري فرهنگ نوآوری بر نوآوری محصول در شرکت‌های تولیدی با احتمال 95 درصد تایید می‌شود. ا

    مقایسه نتیجه بدست آمده با پژوهش‌های قبلی: محمدصالحی و همکاران (۱۴۰۰) نشان دادند که فرهنگ نوآوری با تقویت مشارکت کارکنان، توسعه محصولات جدید را تسهیل می‌کند، فاتونا و هاریانتو (۲۰۲۲) تأثیر فرهنگ نوآوری بر نوآوری محصول و مزیت رقابتی را در شرکت‌های اندونزیایی تأیید کردند. یوان و همکاران (۲۰۱۰) نیز بر نقش فرهنگ نوآوری در پاسخگویی به نیازهای مشتریان و توسعه محصولات استراتژیک تأکید کردند. نتیجه بدست آمده حاکی از همسویی کامل در تأثیر مستقیم فرهنگ نوآوری بر نوآوری محصول است.

    در تفسیر نتیجه بدست آمده می توان بیان کرد که: فرهنگ نوآوری در شرکت‌ها، افراد را به ایده‌پردازی و ارائه ایده‌های جدید ترغیب می‌کند. این انگیزش باعث می‌شود که کارمندان با اعتماد به نفس و آمادگی بیش‌تر، به تولید ایده‌های نوآورانه و خلاقانه بپردازند، به ایجاد یک محیط کاری مشترک و همکارانه کمک می‌کند، که افراد بتوانند به صورت هماهنگ و تعاملی با یکدیگر هم‌فکری کنند. این همکاری و تعامل باعث ترکیب دیدگاهها و تجارب گوناگون افراد و ایجاد ایده‌های نوآورانه در محصولات می‌شود، به افراد اجازه می‌دهد که بدون ترس از خطا و شکست، آزمایش‌های جدید انجام دهند و ایده‌های خود را ارزیابی کنند. این فرهنگ باعث ایجاد یک بستر برای آزمون و خطا و یادگیری مداوم می‌شود و این امکان را به افراد می‌دهد که با وجود تحوّلات بازار و فناوری، به شیوه‌های نوین در تولید محصولات نزدیک شوند. این توانایی انعطاف‌پذیری و تعامل با تغییرات را فراهم می‌کند و باعث ارتقاء نوآوری در محصولات شرکت می‌شود.

 

نتایج آزمون فرضیه فرعی چهارم 

با توجه به اینکه مقدار عدد معناداری بيش‎تر از 96/1 و سطح معناداری کم‌تر از 05/0 بدست آمده؛ مي‌توان نتيجه گرفت که اين ضريب مسير در سطح خطاي 05/0 معنا‌دار است. بنابراین، با توجه به داده‎های گردآوری شده می‎توان فرضیه چهارم پژوهش مبنی بر وجود اثرگذاري نوآوری بازاریابی بر نوآوری محصول در شرکت‌های تولیدی با احتمال 95 درصد تایید می‌شود.

 

مقایسه نتیجه بدست آمده با پژوهش‌های قبلی

سلطان و همکاران (۲۰۲۱) نشان دادند که نوآوری بازاریابی (مانند استراتژی‌های تبلیغاتی و قیمت‌گذاری نوآورانه) به بهبود عملکرد نوآوری محصول منجر می‌شود، راجاپاسیرانا و هیو (۲۰۱۸) در پژوهش خود رابطه مثبت بین نوآوری بازاریابی و نوآوری محصول را تأیید کردند، آکسوی (۲۰۱۷) در مدل خود، نوآوری بازاریابی را به‌عنوان عاملی کلیدی در تحریک نوآوری محصول معرفی کرد، فاتونا و هاریانتو (۲۰۲۲) نشان دادند که نوآوری بازاریابی با شناسایی فرصت‌های بازار، توسعه محصولات جدید را تسریع می‌کند.

    در تفسیر نتیجه بدست آمده می‎توان بیان کرد که: فرهنگ نوآوری محیطی را فراهم می‌کند که افراد را تحت تأثیر قرار داده و آن‌ها را به انجام فعالیت‌های خلاقانه و نوآورانه ترغیب می‌کند. این امر باعث ایجاد ایده‌های جدید و نوآورانه برای توسعه محصولات و خدمات می‌شود، افراد را تشویق می‌کند تا به آزمون و خطا پرداخته و ایده‌های خود را آزمایش کنند. این امر فضایی امن و آزاد برای اشتباه فراهم می‌کند که افراد را به ایجاد راهکارهای نوآورانه برای مسائل گوناگون ترغیب می‌کند، باعث افزایش همکاری و تعامل بین اعضای تیم می‌شود. این همکاری و تعامل باز بودن در برابر ایده‌های جدید و نوآوری‌های گوناگون را تشویق می‌کند و می‌تواند به توسعه محصولات بهتری منجر شود، افراد را ترغیب می‌کند تا مهارت‌ها و توانایی‌های خود را به‌روز کنند و به اندازه کافی آماده برای ایجاد نوآوری در محصولات شوند. این امر باعث افزایش کیفیت و نوآوری در توسعه محصولات می‌شود و افراد را ترغیب می‌کند تا از ریسک‌ها و تغییرات به عنوان فرصتی برای ارتقاء و نوآوری استفاده کنند. این استقبال از ریسک باعث ایجاد محصولات جدید و نوآورانه می‌شود که می‌تواند بازارهای جدید را تصرف کند.

 

نتایج آزمون فرضیه فرعی پنجم 

با توجه به اینکه مقدار عدد معناداری بيش‎تر از 96/1 و سطح معناداری کم‌تر از 05/0 بدست آمده؛ مي‌توان نتيجه گرفت که اين ضريب مسير در سطح خطاي 05/0 معنا‌دار است. بنابراین، با توجه به داده‎های گردآوری شده می‎توان فرضیه پنجم پژوهش مبنی بر وجود اثرگذاري نوآوری بازاریابی بر عملکرد بازار در شرکت‌های تولیدی با احتمال 95 درصد تایید می‌شود.

    مقایسه نتیجه بدست آمده با پژوهش‌های قبلی: رضازاده (۱۴۰۱) در مطالعه خود بر ایران خودرو، نقش میانجی بازاریابی الکترونیکی را در ارتباط بین فرهنگ نوآوری و عملکرد بازار تأیید کرد، گوپتا و همکاران (۲۰۱۶) نشان دادند که نوآوری‌های بازاریابی مانند استراتژی‌های قیمت‌گذاری و تبلیغات خلاقانه، سهم بازار را افزایش می‌دهند، سلطان و همکاران (۲۰۲۱) نیز تأثیر مثبت نوآوری بازاریابی بر عملکرد بازاریابی را در شرکت‌های اندونزیایی تأیید کردند. نتیجه بدست آمده حاکی از همسویی کامل در تأثیر مستقیم نوآوری بازاریابی بر عملکرد بازار است.

    در تفسیر نتیجه بدست آمده می‎توان بیان کرد که: نوآوری در بازاریابی می‌تواند تمایل مصرف‌کنندگان به خرید محصولات و خدمات شرکت را افزایش دهد. استفاده از روش‌های بازاریابی جدید و نوآورانه می‌تواند به ایجاد جذابیت بیش‌تری برای مصرف‌کنندگان منجر شود و بازار محصولات را گسترش دهد، به شرکت‌ها کمک می‌کند تا از رقبای خود تفاوت و تمایز خود را بیش‌تر کنند. استفاده از روش‌های بازاریابی خلاقانه و نوآورانه می‌تواند شناخت برند و محصولات شرکت را افزایش دهد و بازار آن‌ها را تقویت کند، می‌تواند شناخت برند شرکت را افزایش دهد. استفاده از روش‌های بازاریابی نوآورانه می‌تواند به تبلیغات موثرتر، روابط عمیق‌تر با مشتریان، و ارتباطات قوی‌تر با مخاطبان منجر شود که به افزایش فروش و رشد بازار کمک می‌کند، به بهبود سازمان‌دهی و ارتباطات داخلی شرکت کمک کند. استفاده از روش‌های بازاریابی نوآورانه می‌تواند به افزایش همکاری و تعامل بین اعضای تیم و بهبود ارتباطات داخلی و خارجی شرکت منجر شود.

 

نتایج آزمون فرضیه فرعی ششم 

با توجه به اینکه مقدار عدد معناداری بيش‎تر از 96/1 و سطح معناداری کم‌تر از 05/0 بدست آمده؛ مي‌توان نتيجه گرفت که اين ضريب مسير در سطح خطاي 05/0 معنا‌دار است. بنابراین، با توجه به داده‎های گردآوری شده می‎توان فرضیه ششم پژوهش مبنی بر وجود اثرگذاري نوآوری محصول بر عملکرد بازار در شرکت‌های تولیدی با احتمال 95 درصد تایید می‌شود.

    مقایسه نتیجه بدست آمده با پژوهش‌های قبلی: فاتونا و هاریانتو (۲۰۲۲) نشان دادند که نوآوری محصول از راه ایجاد مزیت رقابتی، عملکرد بازار را تقویت می کند، یوان و همکاران (۲۰۱۰) تأکید کردند که محصولات نوآورانه پاسخگوی نیازهای مشتریان هستند و سهم بازار را افزایش می‌دهند، زولکپلی و همکاران (۲۰۱۵) نیز ارتباط مثبت بین نوآوری محصول و رشد فروش را تأیید کردند. نتیجه بدست آمده حاکی از همسویی کامل در تأثیر مستقیم نوآوری محصول بر عملکرد بازار است.

    در تفسیر نتیجه بدست آمده می‎توان بیان کرد که: نوآوری در محصولات می‌تواند با ارائه محصولات جدید، بهبود یافته و منحصر به فرد، جذابیت و تمایل مصرف‌کننده به خرید را افزایش دهد. محصولات نوآورانه می‌توانند نیازها و تغییرات مصرف‌کننده را برآورده سازند و منجر به رشد و تقویت بازار شرکت شوند، به شرکت‌ها کمک می‌کند تا از رقبا تفاوت و تمایز خود را بیش‌تر کنند. با ارائه محصولات منحصر به فرد و نوآورانه، شرکت می‌تواند در معرض رقابت با شرکت‌های دیگر قرار گیرد و بازار خود را گسترش دهد، می‌تواند شناخت برند شرکت را افزایش دهد. محصولات نوآورانه به عنوان نماینده‌ای از آرمان‌ها و ارزش‌های شرکت به شناخت برند کمک می‌کنند و باعث تقویت حضور شرکت در بازار می‌شوند، بهبود ارتباطات شرکت با مشتریان را فراهم کند. با ارائه محصولات جدید و باکیفیت، شرکت می‌تواند ارتباطات مثبت با مشتریان خود را بهبود بخشیده و رضایت آن‌ها را افزایش دهد.

 

نتایج آزمون فرضیه اصلی 

فرضيه اصلي در حقيقت از اجتماع فرضيات فرعي تشكيل شده است. با توجه به اینکه تمامي فرضيات فرعي تاييد شده است (P<0.05). بنابراين فرضيه اصلي پژوهش مبني بر اثرگذاری فرهنگ نوآوری بر عملکرد بازار با نقش میانجی، نوآوری بازاریابی و نوآوری محصول در شرکت‌های تولیدی تایید می‎شود.

    مقایسه نتیجه بدست آمده با پژوهش‌های قبلی: با عنایت به مقایسه نتایج فرضیات فرعی پژوهش به نتایج پژوهش‌های مشابه می توان نتیجه گرفت که نتیجه بدست آمده در این پژوهش با نتایج پژوهش‌های مساح چولابی و همکاران (1402)، محمدصالحی و همکاران (1400)، ابوالفتحی فیروزآبادی (1399)، فاتونا و هاریانتو (2022)، آرساوان و همکاران (2022)، آکسوی ( 2017) و... همسویی دارد.

 

 

 

در تفسیر نتیجه بدست آمده می‎توان بیان کرد که: 

فرهنگ نوآوری در شرکت‌ها بهبود عملکرد بازار را تضمین می‌کند و باعث رشد و پیشرفت شرکت می‌شود. از این رو، سرمایه‌گذاری در ارتقای فرهنگ نوآوری و ایجاد محیطی مشتاق به نوآوری و خلاقیت در سازمان، به عنوان یک اصل مهم در مدیریت استراتژیک شرکت مورد توجه قرار می‌گیرد. باعث افزایش نوآوری در محصولات می‌شود و به شرکت‌ها کمک می‌کند تا با رقبا رقابت پرفشار باشند و با پیشرفت فناوری و نیازهای مشتریان هم‌گام قدم بردارند، انگیزه و امکانات مناسب برای ایجاد نوآوری در فرآیند بازاریابی فراهم می‌کند و به شرکت‌ها کمک می‌کند تا با رویکردهای نوین و خلاق در بازار رقابت کنند و بازارهای جدید را تسخیر کنند.

فرهنگ نوآوری در شرکت‌ها باعث ایجاد محیطی انگیزشی و ترغیب‌کننده برای ایجاد نوآوری در محصولات می‌شود که می‌تواند به رشد و پیشرفت شرکت کمک کند.

    نوآوری در حوزه بازاریابی می‌تواند به بهبود عملکرد بازار و رشد شرکت‌ها کمک کند با ایجاد تفاوت، تمایز، ارتقاء شناخت برند، بهبود ارتباطات داخلی و افزایش تمایل مصرف‌کنندگان به خرید.

    نوآوری در محصولات می‌تواند به بهبود عملکرد بازار و رشد شرکت‌ها کمک کند با افزایش جذابیت و تمایل مصرف‌کننده، ایجاد تفاوت و رقابت‌پذیری، تقویت شکرت برند و بهبود ارتباطات با مشتریان.

    بنابراين فرضيه اصلي پژوهش مبني بر اثرگذاری فرهنگ نوآوری بر عملکرد بازار با نقش میانجی، نوآوری بازاریابی و نوآوری محصول در شرکت‌های تولیدی تایید می‎شود.

    با توجه به تاثیر مثبت فرهنگ نوآوری بر عملکرد بازار در شرکت‌های تولیدی پیشنهادهای زیر ارائه می‌شود:

1. ایجاد محیط مشوق برای نوآوری: ایجاد محیطی که ایده‌های نوآورانه را تشویق و پاداش دهد، می‌تواند افراد را به ارائه ایده‌های خلاقانه و نوآورانه ترغیب کند.

2. ارتقای فرهنگ کاریابی برای جذب استعدادهای نوآور: برای توسعه نوآوری در سازمان، باید به دنبال جذب استعدادهای نوآور بود و فرهنگ مشارکت داشت.

3. ایجاد فرصت‌های آموزشی و توسعه حرفه‌ای: ایجاد فرصت‌های آموزشی و توسعه حرفه‌ای برای کارکنان، می‌تواند به ارتقای توانایی‌های نوآورانه آن‌ها کمک کند.

4. تشکیل تیم‌های متنوع و هماهنگ: تشکیل تیم‌های متنوع از نظر تخصصی و فرهنگی، می‌تواند به ارتقای فرهنگ نوآوری در شرکت کمک کند.

5. ارتقای فرهنگ انعطاف‌پذیری و پذیرش مخاطره: فرهنگی که انعطاف‌پذیری و پذیرش مخاطره را تشویق کند، می‌تواند به پیشرفت نوآوری در شرکت کمک کند.

 

با توجه به تاثیر مثبت فرهنگ نوآوری بر نوآوری بازاریابی در شرکت‌های تولیدی پیشنهادهای زیر ارائه می‌شود:

1. ایجاد تیم‌های چند‌رشته و متنوع: تشکیل تیم‌هایی از افراد با تخصص‌های گوناگون از جمله تولید، بازاریابی، فروش و نوآوری، می‌تواند به تولید ایده‌های نوآورانه و ارتقای نوآوری بازاریابی کمک کند.

2. تشویق به ارتقای مهارت‌ها و دانش‌های بازاریابی: ارتقای مهارت‌های کارکنان در زمینه بازاریابی نوآورانه و به‌روز، می‌تواند به تولید ایده‌های جدید و جذاب برای بازار کمک کند.

با توجه به تاثیر مثبت فرهنگ نوآوری بر نوآوری محصول در شرکت‌های تولیدی پیشنهادهای زیر ارائه می‌شود:

1. ایجاد فضای مشارکت‌های چندان‌هم‌سو: ایجاد فضایی برای شناخت ارزش افزوده هر کارمند، تشویق به مشارکت در فرآیند ارایه ایده‌های نوآورانه و ایجاد محصولات جدید می‌تواند به ارتقای نوآوری در زمینه محصولات کمک کند.

2. تشویق به خلاقیت و آزادی عمل: تشویق به پذیرش خطاها به عنوان بخشی از فرآیند نوآوری، تشویق به آزادی عمل و خلاقیت برای ارائه راه‌حل‌های نوآورانه، می‌تواند به ارتقای نوآوری محصولات کمک کند.

با توجه به تاثیر مثبت نوآوری بازاریابی بر نوآوری محصول در شرکت‌های تولیدی پیشنهادهای زیر ارائه می‌شود:

1. پژوهش‌های بازار: انجام پژوهش‌های بازار بمنظور شناخت بهتر نیازها و ترجیحات مشتریان و هم‌چنین، بررسی رقبا و روندهای بازار می‌تواند به شرکت‌ها کمک کند تا محصولات نوآورانه‌تری تولید کنند.

2. ارتباط با مشتریان: برقراری ارتباط فعال با مشتریان و گوش به آن‌ها می‌تواند شرکت‌ها را در طراحی و توسعه محصول‌های جدید بهبود بخشید.

 

با توجه به تاثیر مثبت نوآوری بازاریابی بر عملکرد بازار در شرکت‌های تولیدی پیشنهادهای زیر ارائه می‌شود:

1. استفاده از روش‌های بازاریابی دیجیتال: استفاده از روش‌های نوین و دیجیتالی مانند تبلیغات آنلاین، فعالیت در شبکه‌های اجتماعی و بهینه‌سازی محتوا برای موتورهای جستجو می‌تواند باعث افزایش دیدبانی و فروش شرکت شود.

2. لحاظ کردن نظرات مشتریان: گوش دادن به نظرات و بازخوردهای مشتریان و اصلاح راهکارها و محصولات بر اساس آن‌ها می‌تواند به ارتقاء عملکرد بازار و جذب مشتریان جدید کمک کند.

 

با توجه به تاثیر مثبت نوآوری محصول بر عملکرد بازار در شرکت‌های تولیدی پیشنهادهای زیر ارائه می‌شود:

1. پژوهش و توسعه محصولات نوآورانه: اختراع و تولید محصولات جدید و نوآورانه که نیازهای مشتریان را برطرف کنند و بازار را به‌دامنه‌های جدید گسترش دهند.

2. همکاری با مشتریان و بازار: جلب آراء و نظرات مشتریان در فرآیند طراحی و توسعه محصولات می‌تواند به بهبود عملکرد محصول و جذب مشتریان جدید کمک کند.

 

محدویت‌های پژوهش

محدودیت جغرافیایی و سازمانی:پژوهش فقط در منطقه آزاد تجاری – صنعتی ارس و شرکت‌های تولیدی آن انجام شده است؛ بنابراین، قابلیت تعمیم نتایج به سایر مناطق جغرافیایی یا صنایع دیگر (مثل خدمات یا کشاورزی) محدود است. ویژگی‌های فرهنگی، اقتصادی و ساختاری خاص منطقه آزاد ارس ممکن است نتایج را نسبت به دیگر مناطق متمایز سازد.

    استفاده از داده‌های مقطعی:داده‌ها در یک بازه زمانی خاص (مقطعی) گردآوری شده‌اند، بنابراین، این پژوهش توانایی تحلیل روندها و تغییرات در طول زمان (تحلیل طولی) را ندارد.

    تکیه بر پرسش‌نامه و خوداظهاری پاسخ‌دهندگان:داده‌ها از راه پرسش‌نامه گردآوری شده‌اند که مبتنی بر خوداظهاری افراد است. این موضوع ممکن است تحت تأثیر سوگیری پاسخ‌دهی، تمایل به پاسخ‌های اجتماعی پسندیده یا عدم دقت پاسخ‌دهنده قرار گیرد.

    عدم توجه به دیدگاههای کیفی و تجربی مدیران:این پژوهش صرفاً کمی است و از مصاحبه‌های کیفی یا تحلیل موردی برای درک عمیق‌تر از رفتار سازمان‌ها در زمینه نوآوری استفاده نکرده است. ترکیب روش‌های کیفی و کمی می‌توانست یافته‌ها را غنی‌تر کند.

 

منابع

اکبری، مرتضی.، ذره‌پرور، شجاع.، و امین. (1401). مدیریت نوآوری و محصول. دانشگاه تهران.

رضازاده، مهدی. (1401). ارائه مدل فرهنگ نوآوری در توسعه محصول با نقش میانجی بازاریابی الکترونیکی در ایران خودرو. فصلنامه پژوهش‌های جدید در مدیریت و حسابداری, 5(59).

زندیه، شهنام، جعفری، پریسا. (1403). کارآفرینی در عصر هوش مصنوعی: تحول و نوآوری در محصولات و خدمات (با تاکید بر بانکداری نوین). هوشمند تدبیر.

سلطانی، حسن، درویشی، فاطمه. (1400). بررسی تأثیر فرهنگ سازمانی بر عملکرد بازار با توجه به نقش مسئولیت اجتماعی شرکت و شهرت شرکت (مطالعه موردی: شهرداری شیراز). فصلنامه مطالعات مدیریت و توسعه پایدار, 1(3), 55-82.

محمدصالحی، فرشته، مسعودی، سید سامان، حسنخانی، مهسا. (1400). بررسی تاثیر نوآوری محصول بر عملکرد و فرهنگ سازمانی شرکت‌های تولیدی با بررسی نقش تعدیلی میزان تقاضای بازار (مورد مطالعه: شرکت ایران خودرو). در کنفرانس بین‌المللی تحولات نوین در مدیریت، اقتصاد و حسابداری.

مساح چولابی، سحر، شاهرودی، کامبیز، دل افروز، نرگس، رحمتی، یلدا. (1402). طراحی مدلی برای تاثیر نوآوری بر عملکرد بازار وب‌سایت‌های خرید آنلاین با رویکرد تحلیل روایت. مطالعات مدیریت کسب‌وکار هوشمند, 11 (44), 287-259.

Aksoy, H. (2017). How do innovation culture, marketing innovation, and product innovation affect the market performance of small and medium-sized enterprises (SMEs)? Technology in Society, 51(4), 133–141.

Arsawan, I. W. E., Koval, V., Rajiani, I., Rustiarini, N. W., Supartha, W. G., & Suryantini, N. P. S. (2020). Leveraging knowledge sharing and innovation culture into SMEs’ sustainable competitive advantage. International Journal of Productivity and Performance Management.

Ayimey, E. K., Blomme, R. J., Kil, A., & Honyenuga, B. Q. (2020). Insight into how market orientation impacts marketing performance in the hotel industry of Ghana. In J. S. Chen (Ed.), Advances in Hospitality and Leisure (Vol. 16, pp. 15–140). Emerald Publishing Limited.

Fatonah, S. (2022). Exploring market orientation, product innovation, and competitive advantage to enhance the performance of SMEs under uncertain events. Uncertain Supply Chain Management. https://doi.org/10.5267/j.uscm.2021.9.011

Fredberg, T., & Pregmark, J. E. (2022). Organizational transformation: Handling the double-edged sword of urgency. Long Range Planning, 55(2).

Gu, J., Ardito, L., & Natalicchio, A. (2022). CEO cognitive trust, governmental support, and marketing innovation: Empirical evidence from Chinese small, medium, and micro enterprises. Journal of Knowledge Management, 26(9), 2463–2484.

Gupta, S., Malhotra, N. K., Czinkota, H., & Foroudi, P. (2016). Marketing innovation: A consequence of competitiveness. Journal of Business Research, 69(12), 5671–5681.

Katimertzopoulos, F., Vlados, C., & Koutroukis, T. (2023). Business and regional innovation culture: An overview of the conceptualization of innovation culture. Administrative Sciences, 13(11), 237.

Khan, A., Shar, A., & Junejo, M. (2022). Measuring the impact of cultural innovation, marketing innovation, and product innovation on the firm’s performance of small-medium enterprises: A study of textile industry in Multan region. Irfan, Multicultural Education, 8(10).

Kumar Gupta, A. (2021). Innovation dimensions and firm performance synergy in the emerging market: A perspective from dynamic capability theory & signaling theory. Technology in Society, 64, 1–14.

Liang, X., & Gao, Y. (2020). Marketing performance measurement systems and firm performance: Are marketing capabilities the missing links? European Journal of Marketing, 54(4), 885–907.

Sulton, M., Hidayatul, E., Surya, M., & Sawabi, S. (2021). The effect of marketing, product, process, and organizational innovations on marketing performance. KnE Social Sciences, 386–399.

Zehir, C., & Vural, S. Ç. (2025). Dynamic capabilities and firm performance: Moderated mediation model with product innovation as mediator and technology uncertainty as moderator. Journal of Strategy and Management, 18(2), 326–348.

Zhang, W., Zeng, X., Liang, H., Xue, Y., & Cao, X. (2023). Understanding how organizational culture affects innovation performance: A management context perspective. Sustainability, 15(8), 6644.

 

 

---

[1] . Kumar Gupta

[2] . Ayimey et al

[3] . Liang & Gao

[4] . Fatonah

[5] . Fredberg & Pregmark

[6] . Zhang et al

[7] . Katimertzopoulos

[8] . Gupta

[9] . Gu et al

[10] . Aksoy

[11] . Zehir & Vural

[12] . Fatonah 

[13] . Arsawan et al

[14] . Khan et al

[15] . Sulton et al

 

Investigating the Effect of Innovation Culture on Market Performance

With the Mediating Role of Marketing Innovation and Product Innovation

in Manufacturing Companies Located in Aras Free Trade-Industrial Zone

 

Javad Hosseini 1*, Mohammad Hassan Haddadi 2, Jebraeel Marzi Alamdari 3, Hadith Daliri

 

Abstract	Article Info
The purpose of this study is to investigate the effect of innovation culture on market performance with the mediating role of marketing innovation and product innovation in manufacturing companies located in Aras Free Trade-Industrial Zone. The present study is an applied research in terms of its purpose, a field research in terms of its data collection method, and a descriptive research in terms of its nature. The statistical population of the study includes all managers, research and development staff, and marketing and sales staff of manufacturing companies located in the Aras Free Trade and Industrial Zone. Based on statistics and information received from the Aras Free Trade and Industrial Zone Organization, there are 700 people. Simple random sampling method was used to select the statistical sample, and the sample size was 248 people using the Morgan table. The data collection tool is the standard questionnaire of Aksoy (2017). Which has acceptable validity and reliability. The hypotheses were tested using structural equation modeling (SEM) with the partial least squares (PLS) approach. The results of the hypothesis test show that innovation culture has an impact on market performance with a mediating role, marketing innovation, and product innovation in manufacturing companies.	Article type: Research Article
Innovation Culture, Market Performance, Marketing Innovation, Product Innovation, Manufacturing Companies Located in the Aras Free Trade and Industrial Zone	Keywords

 

 

Publisher: Islamic Azad University Qods Branch

Corresponding Author: Javad Hosseini

Email: [e-mail]

 

1. Department of Management, Aras Branch, Islamic Azad University, Hadishehr, Iran (Corresponding Author)

2. Department of Management, Aras Branch, Islamic Azad University, Hadishehr, Iran

3. Instructor, Department of Management, Aras Branch, Islamic Azad University, Hadishehr, Iran

4. Master of Business Administration-Electronic Commerce Graduate