عوامل موثر بر تسهیم دانش در زنجیره تأمین (مطالعه موردی: زنجیره تأمین برق خراسان)
محورهای موضوعی : خطمشیگذاری عمومی در مدیریت
سعید خیاط مقدم
1
(استاد یار، گروه مدیریت، واحد مشهد، دانشگاه آزاد اسلامی، مشهد، ایران)
مسعود طاهری لاری
2
(استاد یار، گروه مدیریت، واحد مشهد، دانشگاه آزاد اسلامی، مشهد، ایران)
لیلا علیایی
3
(کارشناسی ارشد مدیریت دولتی،شرکت برق منطقه ای خراسان، مشهد، ایران)
کلید واژه: زنجیره تأمین, عامل اعتماد بین سازمانی, تسهیم دانش,
چکیده مقاله :
زمینه با توجه به اینکه تسهیم موثر دانش یک روش مهم برای بهبود کارایی عملیاتی زنجیره تأمین است، بررسی عوامل موثر بر تسهیم دانش در زنجیره تأمین امری ضروری بنظر می رسد درحالیکه تحقیقات کمی در این زمینه صورت گرفته است. هدف این پژوهش با هدف شناسایی عوامل موثر بر تسهیم دانش در زنجیره تأمین است. روش پژوهش نوع تحقیق از نظر روش" آمیخته اکتشافی" است. جامعه آماری تحقیق شامل کلیه مدیران شرکتهای عضو زنجیره تأمین برق خراسان (461 نفر) می باشد که از این تعداد، 215 نفر با استفاده از شیوه نمونه‌گیری تصادفی طبقه بندی شده به عنوان نمونه تحقیق انتخاب گردید. داده های جمع آوری شده با استفاده از نرم‌افزارهای Excel،SPSS،Statistica10 ، و آزمون های نسبت (z) و -t استودنت مورد تجزیه و تحلیل قرارگرفت. یافته ها برطبق یافته های تحقیق، یک مدل مفهومی در هشت عامل و تئوری های مرتبط شناسایی گردید. نتایج حاصل از تست مدل حاکی از این بود که عامل نگرش سازمانی نسبت به تسهیم دانش و عامل اعتماد بین سازمانی به ترتیب دارای بیشترین و کمترین میانگین در زنجیره تأمین برق خراسان است. نتیجه گیری این مطالعه به درک عوامل مهم موثر بر تسهیم دانش در زنجیره تأمین کمک می کند.
Background – considering that the effective sharing of knowledge is an important way to improve the operational efficiency of the supply chain, studying of influencing factors on knowledge sharing in supply chain is necessary but very little investigations have been done about it. Purpose – This research aims to identify the factors affecting knowledge sharing in the supply chain. Methodology – The research methodology is exploratory mixed. The statistical population of the research comprises all the managers of Khorasan Electricity Supply Chain (461 people). 215 of them have been selected as samples, using Stratified Random Sampling. The collected data were analyzed using Microsoft Excel, SPSS, Statistica10, Z Test and Student-T Test. Findings – Based on the results, a conceptual model has been developed on the basis of 8 elements and related theories. The results of the model test showed that organizational attitude toward KS factor has the highest average in Khorasan Electricity Supply Chain and inter-organizational trust factor the lowest average. Conclusion – The study will contribute to improve understanding on the key factors affecting knowledge sharing in supply chain.
Abel, Kh. & Zare Khalili, M. (2013). The relationship between organizational social capital and knowledge management in an insurance company public. Iranian Journal of Insurance Research , 110, 129- 152 (in persian).
Afshar, N. Karimi, A. Pirhaghshenas vali, H. and Vafaei, H. (2009). Supply Chain Modification of Iran Eelectricity Industry and the Role of Information Technology in Improving it. In 14th Conference on Electric Power Distribution Networks (EPDC 2009). Kerman, Iran, 6-7 May 2009 (in persian).
Chamazkoti, H. E. Namadchian, H. E. S. A. M. & Davoudi, S. M. M. (2012). A study of the impact of knowledge management on supply chain capability. Spectrum: A journal of multidisciplinary research, 1(7), 1-9.
Cheng, J. H. Yeh, C. H. & Tu, C. W. (2008). Trust and knowledge sharing in green supply chains. Supply Chain Management: An International Journal, 13(4), 283-295.
Chokechai, S. (2013, September). Effect of Knowledge Sharing Factors on the Learning organization in tourism and hospitality. In Proceedings of the 2013 International Conference on Information and Social Science & International Symposium on Marketing, Logistics, and Business (ISS & MLB 2013 ) September 24-26, 2013, Nagoya, Japan (pp. 718- 730).
Creswell, J. W. & Plano Clark, V. L. (2011). Designing and Conducting Mixed Methods Research. London: Sage Publication Inc. Available from https://books.google.com/
Department of Management Studies. (2013). Driving the Economy through Innovation and Entrepreneurship: Emerging Agenda for Technology Management. Springer Science & Business Media. Available from https://books.google.com/
de Sá FREIRE, P. Ueno, A. T. de Carvalho, I. M. Spanhol, J. F. & dos Santos, N. (2012, May). KNOWLEDGE SHARING AND CREATION: defining the concepts and relationships between the terms. In CONTECSI-International Conference on Information Systems and Technology Management (Vol. 9, No. 1, pp. 441-456).
Dey, D. & Nath, A. (2013). Study on key Issues and Critical Success Factors of e-Supply Chain Management in Health Care Services. International Journal of Advanced Computer Research, 3(1), 7-13.
Esmaielpanah F. & Khayatmoghadam S. (2013). Surveying the Current Status of Knowledge Sharing among Faculty Members of Universities (Case Study: Islamic Azad University, Mashhad Branch). Journal of Productivity Management, Fall 2013, 7 (26), 43-67.
Faghihi, A. & Feizi, T. (2006).Social Capital: A New Approach in the organization. Management Knowledge, 19(72), 23- 46(in Persian).
Harandi, A. (2014). The Role of Social Capital and Knowledge Transfer in Organizational Learning of Knowledge Based Firms. Journal Management System,1(4), 161-182 (in Persian).
Hau, Y. S. Kim, B. Lee, H. & Kim, Y. G. (2013). The effects of individual motivations and social capital on employees’ tacit and explicit knowledge sharing intentions. International Journal of Information Management, 33(2), 356-366.
Hazrati, Z. & Tanhai, H. A. (2009). Theoretical study of social capital in Iran. Behavioral Sciences, 1(1), 29-52 (in persian).
Hsu, C. C. & Sandford, B. A. (2007). The Delphi technique: making sense of consensus. Practical assessment, research & evaluation, 12(10), 1-8.
Hung, Y. C. & Chuang, Y. H. (2009). Factors affecting knowledge sharing behavior: a content analysis of empirical findings. In International Conference of Pacific Rim Management.
Kanat, S. & Atilgan, T. (2014). Effects of Knowledge Management on Supply Chain Management in the Clothing Sector: Turkish Case. Fibres & Textiles in Eastern Europe, (1 (103)), 9-13.
Ke, W. & Wei, K. K. (2007). Factors affecting trading partners’ knowledge sharing: Using the lens of transaction cost economics and socio-political theories. Electronic Commerce Research and Applications, 6(3), 297-308.
Noor, N. & Salim, J. (2012). The Influence of Theories on Factors Affecting Knowledge Sharing and Its Relationship with Innovation and Organizational Performance. In Knowledge Management International Conference (KMICe) (pp. 509-514).
Olfat, L. and sedighi Gariz, S. (2015) Ranking the factors affecting information sharing in National Iranian Oil Refining & Distribution Industry using fuzzy multi-criteria decision making (FMCDM) technique. Journal of Industrial Management, 12(32), 99-12 (in persian).
Paulin, D. & Suneson, K. (2012). Knowledge transfer, knowledge sharing and knowledge barriers-Three blurry terms in KM. The Electronic Journal of Knowledge Management, 10(1), 81-91.
Rainer, R. K. & Cegielski, C. G. (2011). Introduction to Information Systems: Supporting and Transforming Business (3rd ed). Hoboken, N.J: John Wiley & Sons, Inc.
Rashed, C. A. A. Azeem, A. & Halim, Z.(2010). Effect of Information and Knowledge Sharing on Supply Chain Performance: A Survey Based Approach. Journal of Operations and Supply Chain Management, 3(2), 61-77.
Seyyedeh, N. (2010). Intention to Share Knowledge Between Supply Chain Partners: An Investigation in the Automotive Industry (M.Phil’s thesis). University of New South Wales, Australia.
Seyyedeh, N. & Daneshgar, F. (2010). What Drives Organizations To Share Knowledge With Their Supply Chain Partners? In ECIS.
Shakerian, H. (2012). provide A framework for the implementation of knowledge management in the supply chain(Master’s thesis). ACECR Yazd Higher Education Institute(in persian).
Soleymani, M. & Ghafari nasab, N.(2013). Supply Chain Management. Tehran: Institute For Trade Studies and Research (in Persian).
Stefanovic, N. Majstorovic, V. & Stefanovic, D. (2006). Supply Chain Business Intelligence Model. In Proceedings 13th International Conference on Life Cycle Engineering (pp. 613-618).
Tabibi, S. J. Maleki, M. R. & Delgoshaei, B. (2009). Writing successful: Theses, Dissertations, research projects and scientific articles. Tehran: Ferdos Publication (in persian).
Tongbin, Z. Taofei, K. & Li, X. (2009, September). Knowledge Sharing in Green Supply Chain Based on Trust Adjustment Mechanism. In Management and Service Science (MASS), 2009 International Conference on (pp. 1-4). IEEE.DOI: 10.1109/ICMSS.2009.5301352
Wang, S. & Noe, R. A. (2010). Knowledge sharing: A review and directions for future research. Human Resource Management Review, 20(2), 115-131.
Yurong, Z. & Mingwei, L. (2010, May). Study on the influencing factors of knowledge sharing in supply chain. In Intelligent Computation Technology and Automation (ICICTA), 2010 International Conference on (Vol. 3, pp. 602-605). IEEE.
Zawawi, A. A. Zakaria, Z. Kamarunzaman, N. Z. Noordin, N. Sawal, M. Z. H. M. Junos, N. M. & et al. (2011). The study of barrier factors in knowledge sharing: a case study in public university. Management Science and Engineering, 5(1), 59-70.
_||_
عوامل موثر بر تسهیم دانش در زنجیره تأمین
(مطالعه موردی: زنجیره تأمین برق خراسان)
چکیده
زمینه – با توجه به اینکه تسهیم موثر دانش یک روش مهم برای بهبود کارایی عملیاتی زنجیره تأمين است، بررسی عوامل موثر بر تسهیم دانش در زنجیره تأمين امری ضروری بنظر می رسد درحالیکه تحقیقات کمی در این زمینه صورت گرفته است.
هدف – این پژوهش با هدف شناسایی عوامل موثر بر تسهیم دانش در زنجیره تأمین است.
روش پژوهش– نوع تحقيق از نظر روش" آمیخته اکتشافی" است. جامعه آماری تحقیق شامل کلیه مدیران شرکت‌هاي عضو زنجیره تأمین برق خراسان (461 نفر) می باشد که از این تعداد، 215 نفر با استفاده از شيوه نمونه‌گيري تصادفي طبقه بندي شده به عنوان نمونه تحقیق انتخاب گردید. داده های جمع آوری شده با استفاده از نرم‌افزارهای Excel،SPSS،Statistica10 ، و آزمون های نسبت (z) و -t استودنت مورد تجزيه و تحليل قرارگرفت.
یافته ها – برطبق یافته های تحقیق، یک مدل مفهومی در هشت عامل و تئوری های مرتبط شناسایی گردید. نتایج حاصل از تست مدل حاکی از این بود که عامل نگرش سازمانی نسبت به تسهیم دانش و عامل اعتماد بین سازمانی به ترتیب دارای بیشترین و کمترين میانگین در زنجیره تأمین برق خراسان است.
نتیجه گیری – این مطالعه به درک عوامل مهم موثر بر تسهیم دانش در زنجیره تأمین کمک می کند.
واژه های کلیدی – تسهیم دانش، زنجیره تأمین، عامل اعتماد بین سازمانی
مقدمه
تقاضا برای محصول و خدمات با کیفیت بالا رو به افزایش است. مشتریان خواهان محصول مناسب، در مکان مناسب و به موقع هستند. تولید مدرن، زمان و هزینه فرایند تولید را پائین آورده و زنجیره تأمين را بعنوان مرز نهایی کاهش هزینه و مزیت رقابتی مطرح می‌سازد. در چنین محیطی نمی توان به سازمان بعنوان یک واحد کسب و کار مجزا نگریست، بلکه باید آن را بعنوان بخشی از زنجیره تأمين در حال رقابت با سایر زنجیره‌های موجود در بازار در نظر گرفت (استفانویچ و دیگران2006، 613). زنجیره تأمین شامل شبکه ای از سازمان ها است که از طریق ارتباطات بالا دستی و پایین دستی در فرایندها و فعالیتهای مختلف ارزش زا در قالب کالاها و خدمات ارائه شده به مصرف کننده نهایی دخیل هستند (دی و نت 2013، 9). زنجیره تأمین شامل سه بخش است: بخش بالا دستی که در آن تأمین منابع و تدارکات از تأمین کنندگان خارجی رخ می دهد. بخش داخلی که در آن توليد، مونتاژ و یا بسته بندي رخ می دهد. بخش پایین دستی که در آن توزیع، اغلب توسط توزیع کنندگان خارجی رخ می دهد (رینر و سجیلسکی2011، 334). هر زنجیره تأمین پایه عبارتست از یک زنجیره از فرایندهای اجرایی تأمین، تولید و ارسال (سلیمانی سه دهی و غفاری نسب 1392، 45). در زنجیره تأمین علاوه بر جريان کالا دو جريان ديگر نیز وجود دارد: جريان اطلاعات و جريان مالي (افشار و دیگران 2،1388 ). عملیات زنجیره تأمین بر جابجایی مواد تمرکز دارد در حالی که تسهیم اطلاعات بر جریان اطلاعات متمرکز است (راشد و دیگران 2010 ، 61). عوامل و ابزارهای گوناگونی برای بهبود عملکرد زنجیره تأمين شناخته شده است. یکی از ابزارها، مدیریت دانش است (شاکریان 1391، 10). لاوری مدیریت دانش را به عنوان خلق، اکتساب، تسهیم، و بکارگیری دانش برای ارتقای عمکرد سازمانی تعریف کرده است (چامازکوتی و دیگران 2012، 2). در سالهای اخیر تسهیم دانش به عنوان قسمت اصلی مدیریت دانش و یک عامل مهم یکپارچه سازی برای بهینه سازی عملکرد زنجیره تأمین، توجه محققین داخلی و خارجی را به خود جلب کرده است. تسهیم دانش بسته به موقعیتی که در آن مد نظر قرار گرفته، ممکن است به شیوه های مختلفی تعریف گردد. گاهی اوقات تسهیم دانش به عنوان انتقال دانش نیز نامیده می شود (زواوی و دیگران2011 ، 61). به طور مثال، ریگ در مقاله ای در سال 2005 بیش از سی مانع برای تسهیم دانش را شناسایی کرد. همین نویسنده در مقاله جدیدتر در سال 2007 هنگام پیشنهاد اقداماتی برای غلبه بر موانع یکسان و مشابه، واژه انتقال دانش را بکار می برد، بنابراین به منظور بررسی تسهیم دانش نباید انتقال دانش نادیده گرفته شود (پاولین و سان سون 2012، 82). تسهیم دانش عبارت است از توزیع دانش یا هرآنچه آموخته شده است و می توان آن را قلب سازمان یادگیرنده در نظر گرفت (چوکچای 2013 ، 718). تسهیم دانش به معنی به اشتراک گذاری اطلاعات، ایده ها، پیشنهادات و تجارب مرتبط سازمانی افراد با یکدیگر است (دسا فرایر و دیگران 2012، 447). تحقیقات بر روی تسهیم دانش بر اساس طیف گسترده ای از نظریه ها مطرح شده است (نور و سلیم 2012 ، 510 ; وانگ و نوعه 2010، 122). از جمله این نظریه ها می توان به تئوری رفتار برنامه ریزی شده (TPB) 1و نظریه سرمایه اجتماعی(SCT) 2 اشاره نمود. مطابق نظریه رفتار منطقی (TRA)3 که توسط آیزن و فیش باین (1980) ارائه شده است ، باورها و ارزشیابی ها بر نگرش فرد تاثیر می گذارد، در حالی که انگیزش و باورهای هنجاری بر هنجارهای ذهنی تاثیر میگذارد. سپس، نگرش ها و هنجارهای ذهنی بر قصد و نیت فرد اثر میگذارد، و قصد و نیت به نوبه خود رفتار فرد را تحت تاثیر قرار می دهد. آیزن (1985،1989) دریافت محدودیت های بسیار در زندگی واقعی مانع از شکل گیری قصد و رفتار میشود، لذا به منظور ارتقای قابلیت پیش بینی نظریه رفتار منطقی، چهارچوب این نظریه را با افزودن بعد جدید کنترل رفتاری درک شده مورد تجدید نظر قرار داد که تئوری رفتار برنامه ریزی شده نامیده میشود (هانگ و چوانگ 2009 ، 1). بر طبق این تئوري، رفتار فرد تابعی از میزان قصد او به انجام رفتار و میزان کنترل ارادي برانجام رفتار میباشد. قصد به نوبه خود تحت تأثیر سه سازه مستقل نگرش، هنجارهاي انتزاعی و کنترل رفتاري درك شده قرار دارد (اسماعیل پناه و خیاط مقدم 47،1392). تئوری سرمایه اجتماعی اغلب برای تشریح رفتار تسهیم دانش در سازمان مورد استفاده قرار میگیرد. سرمایه اجتماعی به منابعی اشاره دارد که ریشه در درون شبکه های روابط انسانی دارد. از دیدگاه تئوری سرمایه اجتماعی، سرمایه اجتماعی شرايط لازم برای وقوع تبادل دانش را فراهم میکند (هانگ و چوانگ 2009 ، 2). ويلانووا و جوسا (2003) سرماية اجتماعي را پديده اي مديريتي در نظرگرفته اند که شامل 7 مولفه است؛ اعتماد، ارزش های مشترك، ارتباطات، همكاري، تعهد متقابل، شناخت متقابل و شبكه ها (فقيهي و فيضي 1385، 32; ابیلی و زارع خلیلی 1392، 131). سرمايه اجتماعي مفهومي كلان است كه دربرگيرنده ابعادي مانند اعتماد اجتماعي، مشاركت اجتماعي و هنجارها است (حضرتي صومعه و تنهايي 1388، 29). ناهاپیت و گوشال (1998) جنبه های مختلف سرمایه اجتماعی سازمان را در سه طبقه اصلی جای میدهند؛ سرمایه شناختی، سرمایه ارتباطی ، سرمایه ساختاری (وانگ و نوعه 2010، 122). مهمترین جنبه های سرمایه ساختاری عبارتند از؛ روابط شبکه ای، وضعیت و موقعیت روابط شبکه ای ، سازمان مناسب. مهمترین جنبه های بعد ارتباطی اعتماد ، هنجارها، الزامات و انتظارات نقش ، هویت را در بر میگیرد. مهمترین جنبه های عنصر شناختی شامل اهداف مشترک، زبان و کدهای مشترک، حکایات مشترک است (هرندی 1393، 165). بررسی های اولیه صورت گرفته بر تسهیم دانش داخلی تمرکز داشت. از سال 2002 تسهیم دانش بیرونی توجه محققین داخلی و خارجی را جلب نمود. از سال 2003 تحقیق بر روی تسهیم دانش در زمینه زنجیره تأمین به تدریج رشد فزاینده ای به خود گرفت. کی و وی (2007) به بررسی عوامل موثر بر به اشتراک گذاری دانش شرکای تجاری با استفاده از دیدگاه تئوری سیاسی اجتماعی و اقتصاد هزینه مبادله پرداختند. نتایج تحقیق نشان داد که عوامل موثر بر تصمیم یک سازمان برای تسهیم دانش با شرکای تجاری خود شامل اعتماد نسبت به شریک تجاری، قدرت شریک تجاری، و میزان وابستگی متقابل می باشند. در تحقیق چنگ و دیگران ( 2008) با هدف بررسی نحوه تعامل اعتماد با عوامل موثر بر تسهیم دانش بین سازمانی در زنجیره های تأمین سبز، ارزشهای مشترک، مشارکت، ارتباطات، ظرفیت یادگیری، رفتار فرصت طلبانه، قدرت، و تناسب منابع به عنوان عوامل موثر بر اعتماد و تسهیم دانش بین سازمانی شناسایی گردید. نتایج حاصل از تحقیق هانگ و چوانگ (2009) نشان داد که اعتماد، هنجارهای حامی تسهیم، هویت، و روابط متقابل مهمترین عوامل موثر بر تسهیم دانش در اکثر مطالعات به شمار می روند. الفت و صدیقی گاریز (1393) در تحقیق خود به منظور رتبه بندي عوامل موثر بر تسهیم اطلاعات در زنجیره تأمین صنعت پالایش و پخش فرآورده هاي نفتی کشور به این نتیجه دست یافتند که مسئولیت پذیري و تعهد در بین اعضاي زنجیره تأمین، حمایت مدیریت ارشد، میزان دقت در ارائه اطلاعات، سطح قابلیت فن آوری اطلاعات موجود در بین اعضای زنجیره، هزینه فن آوری اطلاعات مورد نیاز، عدم اطمینان مشتری و منافع اعضاي زنجیره تأمین به ترتیب به عنوان مهمترین عوامل تاثیرگذار بر تسهیم اطلاعات میباشند. با در نظرگرفتن تسهیم دانش به عنوان منبع مزیت رقابتی زنجیره تأمین، بررسی عوامل موثر بر تسهیم دانش در زنجیره تأمين امری ضروری بنظر می رسد در حالیکه در این باره تحقیقات کمی در داخل کشور صورت گرفته است، بنابراین پژوهش حاضر با هدف شناسایی عوامل موثر بر تسهیم دانش در زنجیره تأمين با استفاده از دو تئوری سرمایه اجتماعی و رفتار برنامه ریزی شده می باشد. بر اساس هدف پژوهش، این تحقیق در جستجوی پاسخ به این سئوال است که عوامل موثر بر تسهیم دانش در زنجیره تأمين کدام است؟
روش پژوهش
پژوهش حاضر از نوع آميخته اکتشافی است. در تحقيقات آميخته اكتشافي ابتدا داده‌هاي كيفي گردآوري شده، سپس با استفاده از رویکردهای تحليلی که با سوال تحقیق کیفی بهترین تناسب را دارند از لحاظ کیفی مورد تجزیه و تحلیل قرار می گیرند، در نهایت بخش كمّي براساس يافته‌هاي کیفی طراحی می شود (کرسول و کلارک 2011، 218). بر این اساس در این تحقیق ابتدا به منظور تعیین عوامل موثر بر تسهیم دانش در زنجیره تأمین از روش دلفي 4 که یک رویکرد کیفی است استفاده گردید، و سپس مدل به دست آمده در زنجيره تأمين برق خراسان با رويكرد كمّي مورد تست و ارزيابي قرار گرفت. روش دلفی به عنوان یک ابزار و روش برای اجماع سازی با استفاده از یکسری پرسشنامه جهت جمع آوری داده ها از پانل افراد منتخب مناسب است (هسو و سندفورد 2007، 1). يكي از مراحلي كه در كيفيت پاسخ‌ها بسيار مؤثر است، انتخاب صحيح افراد مجرب و آگاه در زمينه موضوع مورد مطالعه است. در این پژوهش، خبرگان يا اعضای گروه دلفي با استفاده از نمونه‌گيري غيراحتمالي قضاوتي به‌گونه‌اي انتخاب شدند كه به‌گونه‌اي انتخاب شدند كه حداقل داراي تحصيلات كارشناسي ارشد و واجد يك يا چند ويژگي زير بوده‌اند؛ الف) داراي مقاله در زمينه موضوع پژوهش كه در مجلات علمي پژوهشي معتبر به‌چاپ رسيده است. ب) استاد راهنما، مشاور، داور يا ناظر پايان‌نامه و پروژه‌هاي تحصيلي در زمينه موضوع تحقيق باشند. همچنین هيچ قانوني صريحي براي انتخاب نمونه وجود ندارد و تعداد آن وابسته به نوع پژوهش، تجارب قبلي افراد، تخصيص زمان براي پاسخگويي است. در اينجا نمي‌توان از قواعد معمول نمونه‌گيري استفاده نمود. زيرا عنصر تعيين‌كننده در اين روش، موضوع صاحب‌نظر، خبره و متخصص بودن در يك زمينه خاص است، كه دست پژوهشگر را براي انتخاب افراد محدود مي‌نمايد (طبيبي و دیگران 1388، 380). بدین منظور محقق براي تشكيل پانل دلفي؛ ابتدا با جستجوي افرادي كه داراي شرايط مذكور باشند، تعداد 132 نفر را شناسايي نمود كه از اين تعداد 85 نفر در خارج كشور و 47 نفر در داخل كشور بودند و در نهايت از مجموع افراد خبره و صاحب‌نظر دعوت شده در پانل دلفي، تعداد 23 نفر موافقت نمودند كه اين افراد گروه خبرگان تحقيق را تشكيل دادند. مراحل اجرای دلفی در این تحقیق شامل سه مرحله به شرح ذیل میباشد؛ در مرحله اول دلفی این پژوهش از مصاحبه نيمه ساختار يافته و پرسشنامه بدون ساختار (باز پاسخ) با هدف شناسايي تمامی عوامل تاثیر گذار بر تسهیم دانش در زنجیره تأمین استفاده گردید. پس از بررسی پاسخ های مرحله اول و همچنین استفاده از اطلاعات پایه موجود حاصل از بررسی‌های پیشین پیرامون موضوع تحقیق، 110 عامل شناسايي گردید كه از آنها برای طراحی پرسشنامه داراي ساختار (به عنوان ابزار مراحل بعد) استفاده شد. در مرحله دوم دلفي از گروه خبرگان خواسته شد تا نظرات و ديدگاه‌هاي خود را در رابطه با 110 عامل در يك طيف پنج گزينه‌اي ليكرت اعلام نمايند. در این مرحله با هدف ارزیابی مجدد ميزان اهميت و تأثير هر يك از عوامل مورد قبول در طرح دلفي اوليه، معني‌داري هر يك از عوامل توسط آزمون آماري نسبت (آزمون Z) مورد سنجش قرار گرفته و نسبت موافقين و مخالفين براي هريك از عوامل پيشنهادي به دست آورده شد. بر اساس نتايج حاصله از اين مرحله 63 عامل مورد موافقت اعضاي پانل دلفي قرار گرفته و تعداد 47 عامل رد شده از مدل نهايي عوامل موثر بر تسهیم دانش در زنجیره تأمین حذف گردید. در مرحله سوم از گروه خبرگان خواسته شد تا نظرات و ديدگاه‌هاي خود را در رابطه با هر يك از 63 عامل مشخص نمایند. مشابه مرحله دوم، در این مرحله نیز ميزان اهميت و تأثير هر يك از عوامل مورد قبول در طرح دلفي اوليه و ثانويه مورد ارزيابي مجدد قرار گرفت و معني‌داري عوامل در طرح دلفي مرحله سوم مشخص شد. همچنین پس از حذف عوامل غیر مؤثر بر تسهیم دانش از مدل نهايي براي عوامل باقيمانده نیز شاخص تبيين و تدوين گرديد (پیوست شماره1). جدول شماره (1) آزمون نسبت (Z) در رابطه با هر یک از عوامل مدل نهایی حاصل از مرحله سوم دلفی را نشان می دهد.
جدول 1 . آزمون نسبت (Z) در رابطه با عوامل مدل نهایی حاصل از مرحله سوم دلفی
عامل | نسبت موافقين | نسبت مخالفين | مقدار آمارهZ | P-value |
نتيجه
|
ارزشهای مشترک | 100% | 0% | 3.32 | 0.000 | قبول |
مشارکت | 91% | 9% | 2.71 | 0.003 | قبول |
استحکام پیوند | 82% | 18% | 2.11 | 0.017 | قبول |
هنجارهای حامی تسهیم | 82% | 18% | 2.11 | 0.017 | قبول |
اعتماد بین شرکتها در زنجیره تأمین | 82% | 18% | 2.11 | 0.017 | قبول |
قصدتسهیم دانش | 100% | 0% | 3.32 | 0.000 | قبول |
نگرش سازمانی نسبت به تسهیم دانش | 91% | 9% | 2.71 | 0.003 | قبول |
ارتباطات | 82% | 18% | 2.11 | 0.017 | قبول |
در نهایت پس از جمع‌بندي و تحليل داده‌هاي حاصل از مرحله سوم دلفي، یک مدل تسهیم دانش در زنجیره تأمین در هشت عامل بر اساس نظر خبرگان دلفی و با استفاده از دو تئوری سرمایه اجتماعی و رفتار برنامه ریزی شده تبيين گردید، بطوریکه اشتراك گذاريدانشتحتتأثیر هشتعامل مرتبط با دو تئوری سرمایه اجتماعی و رفتار برنامه ریزی شده شامل ارتباطات5، استحکام پیوند6، مشارکت7 ، اعتماد بین شرکتها در زنجیره تأمین 8 ، ارزشهای مشترک 9 ، هنجارهای حامی تسهیم10، نگرش نسبت به تسهیم دانش11 و قصد تسهیم دانش12 قرار میگیرد (شکل شماره 1).
شکل(1). مدل تحقیق
ابزار اصلی مورد استفاده در این پژوهش، پرسشنامه خود محقق ساخته با 23 گویه است که در قالب طیف لیکرت با نمرات یک تا پنج (نمرهیکبه معنايکاملامخالفمونمرهپنجبهمعنايکاملاموافقم) بیانگردید. به منظور بررسی روايي پرسشنامه، علاوه بر بكارگيري محقق از مقالات علمي معتبر و نمايه شده مرتبط برای سنجش عوامل و به ویژه بهره‌گيري از مرحله سوم تكنيك دلفي، سؤالات نهايي توسط پنج تن از خبرگان و اساتيد مرتبط با موضوع مورد مطالعه، بازنگری و تأييد قرار گرفت تا سؤالاتی كه در اختیار پاسخ‌دهندگان قرار مي‌گیرد هیچ گونه ابهام و نارسائی نداشته و در واقع آن چه مورد نظر است را به‌دست آورد. بر اين اساس مي‌توان گفت روايي وسيله اندازه‌گيري به طريق محتوايي حاصل گرديده است. همچنین به منظور سنجش پايايي(قابلیت اعتماد) پرسشنامه ، پس از جايگذاري مقادير حاصل از اطلاعات برآورده شده در طرح پيش آزمون در يك نمونه 15 عضوي، ضريب آلفاي كرونباخ با استفاده از نرمافزار آماريIBM SPSS 22.0 محاسبه گردید که با توجه به آلفای بدست آمده برابر با 0.87 پرسشنامه از پايايي خوبی برخوردار است. جامعه آماري تحقيق شامل كليه مدیران (اعم از سطح ارشد، میانی و پایه) شرکت‌هاي عضو زنجیره تأمین برق خراسان کشور ایران می باشد که در سه حوزه تولید، انتقال، توزیع مشغول به فعالیت بوده و ویژگی‌های زیر را دارا باشند:
الف: دارای حداقل دو سال سابقه کار مدیریتی
ب: داراي مدرك تحصیلی دانشگاهی(کارشناسی و بالاتر)
بر اساس آخرين آمار، تعداد كل مديران داراي ويژگي‌هاي فوق برابر با 461 نفر بوده؛ به طوريكه 130 نفر در بخش توليد شامل شرکت مديريت توليد برق مشهد، شرکت مديريت توليد برق توس، نیروگاه سیکل ترکيبی شریعتی، نیروگاه سیکل ترکيبی فردوسی، شرکت مديريت توليد برق خیام، شرکت تولید نیروی برق سبز بینالود ، 75 نفر در بخش انتقال شامل شرکت برق منطقه ای خراسان، و 256 نفر در بخش توزيع شامل شرکت توزيع نيروی برق شهرستان مشهد، و شرکت توزيع نيروی برق استان خراسان مشغول به فعاليت هستند. با توجه به ساختار جامعه آماری پژوهش، تعداد 215 نفر از مدیران شرکت‌هاي عضو زنجیره تأمين برق خراسان با استفاده از شيوه نمونه‌گيري تصادفي با طبقه‌بندي (با تخصيص متناسب) 13 به عنوان نمونه تحقیق انتخاب شدند؛ به طوريكه حجم نمونه انتخابي در بخش تولید (61 نفر)، در بخش انتقال (35 نفر)، و در بخش توزیع (119 نفر) می باشد. پس از تأييد روايي و پايايي ابزار نهایی تحقیق، پرسشنامه در نمونه تحقيق توزيع و جمع آوری گردید. داده های جمع آوری شده از طریق از نرم‌افزارهای EXCEL، IBM SPSS 22.0، STATISTICA 10 و با بهره گیری از روش های آمار توصیفی، آزمون نسبت (z)، و آزمون T- استودنت تک نمونه‌اي مورد تجزيه و تحليل قرارگرفتند.
یافتهها
بررسی وضعیت متغیرهای جمعیت شناسی نشان داد در بين 215 نفر از مديران زنجیره تأمین برق خراسان، 154 نفر (72%) در بخش خدماتي و 61 نفر (28%) در بخش توليدي مشغول به كار هستند. 91 نفر (42%) از پاسخگويان را مدیران سطح پایه، 77 نفر (36 %) را مدیران سطح میانی، و 29 نفر (13%) را مدیران سطح عالی تشكيل داده‌اند. اكثريت پاسخگويان اعم از 91 نفر (43%) بين 10 تا 19 سال سابقه كار دارند، پس از آن بيشترين درصد فراواني (42%) شامل90 نفر از پاسخگویان مربوط به مدیرانی است که بين 20 تا 29 سال سابقه فعالیت دارند. اکثر مدیران اعم از 105 نفر (53 %) کمتر از 10 سال سابقه مدیریتی دارند، پس از آن بيشترين درصد فراواني (32 درصد) شامل 63 نفر از پاسخگویان با سابقه مدیریتی10 تا 19 سال می باشند. اكثريت پاسخگويان شامل121 نفر(56%) داراي سطح تحصيلي فوق ليسانس مي‌باشند.120 نفر از پاسخگويان (56%) افرادی با نوع استخدام رسمي- حکمی، و 91 نفر(42%) قراردادی- پيماني هستند. 211 نفر (98%) از پاسخگويان را مردان و تنها 4 نفر (2%) را زنان تشكيل داده‌اند. از اين ميان 207 نفر (96%) متأهل و 8 نفر (4%) مجرد مي‌باشند و اكثريت پاسخگويان اعم از 99 نفر (46%) در گروه سني 45 تا 54 سال قرار دارند.
بر طبق یافته های تحقیق، یک مدل مفهومی در هشت عامل موثر بر تسهیم دانش در زنجیره تأمین و تئوری های مرتبط تببین گردید. نتایج حاصل از تست مدل در زنجیره تأمین برق خراسان حاکی از این بود که عامل نگرش سازمانی نسبت به تسهیم دانش و عامل اعتماد بین سازمانهای عضو زنجیره تأمین با ميانگين 68.3 و 51.9 به ترتیب دارای بیشترین و کمترين میانگین از دیدگاه مدیران است (جدول شماره 2).
جدول(2). آزمون t-استودنت براي بررسي وضعيت عوامل موثر بر تسهیم دانش در زنجیره تأمین برق خراسان از ديدگاه مدیران
عامل | میانگین | انحراف معیار | مقدار T | مقدار احتمال |
نگرش سازمانی نسبت به تسهیم دانش | 68.3 | 14.6 | 18.29 | 0.000 |
قصد تسهیم دانش | 65.8 | 17.4 | 13.30 | 0.000 |
ارتباطات | 67.9 | 20.1 | 13.09 | 0.000 |
استحکام پیوند | 63.1 | 19.5 | 9.88 | 0.000 |
مشارکت | 66.6 | 19.7 | 12.31 | 0.000 |
هنجارهای حامی تسهیم | 62.4 | 17.3 | 10.53 | 0.000 |
ارزشهای مشترک | 64.2 | 16.4 | 12.65 | 0.000 |
اعتماد بین سازمانها در زنجیره تأمین | 51.9 | 15.7 | 1.76 | 0.040 |
بحث و نتیجهگیری
در حال حاضر، با توسعه اقتصاد مبتنی بر دانش، دانش به طور فزاینده در حال تبدیل به یکی از منابع مهم به منظور حفظ مزیت رقابتی و توسعه پایدار است (یورنگ و مینگ وی 2010 ، 602). دانش یک عامل پیوند دهنده بین گروه های زنجیره تأمين است که با یکدیگر در جهت حفظ یک زنجیره تأمين یکپارچه و هماهنگ همکاری می کنند، بنابراین یک عامل حیاتی عملکرد زنجیره تأمين محسوب می شود (کانات و اتیلگان2014، 9). تسهیم دانش بین سازمانهای عضو زنجیره تأمين این زمینه را فراهم می کند که دانش پربارتر و متنوع تری در مقایسه با هنگامی که دانش صرفاً در یک سازمان واحد تسهیم می شود بدست آید. بر طبق یافته های تحقیق، نگرش سازمانی نسبت به تسهیم دانش که به ارزیابی کل یک فرد از تسهیم دانش اشاره دارد (گروه مطالعات مدیریت2013، 421)، همچنین قصد تسهیم دانش یعنی میزانی که افراد یک سازمان اعتقاد دارند در فعالیت های تسهیم دانش دخیل خواهند شد (هائو و دیگران 2013، 357) از جمله عوامل موثر بر تسهیم دانش در زنجیره تامین می باشند. ارتباطات نیز به تسهیم دانش کمک می کند (چنگ و دیگران 2008، 286 به نقل از هندریکس 1999) و عدم موفقیت در تسهیم دانش، عمدتاً به مکانیزم‌های ارتباطی ناکافی و نامناسب نسبت داده شده است (چنگ و دیگران 2008، 286 به نقل از گیلبرت و کودی- هایس 1996). ارتباطات یک مرحله مهم برای شرکتهاست تا از یکدیگر یاد بگیرند (تانگ بین و دیگران 2009، 3) و بعنوان به‌اشتراک‌گذاری رسمی و غیر رسمی اطلاعات دقیق و به موقع بین سازمانها تعریف می شود (چنگ و دیگران 2008 ، 286 به نقل از اندسون و ناروس1990). رابطه متقابل برای مشارکت کنندگان دانش به این معنی است که آنها میتوانند روابط خود را با دیگران از طریق کمک های خود بهبود دهند و در آینده انتظار کمک از دیگران داشته باشند (هانگ و چوانگ 2009 ، 4). استحکام پیوند عامل دیگر تاثیرگذار بر اشتراک گذاری دانش در زنجیره تامین است که نزدیکی ارتباط بین شرکای سازمانی را نشان میدهد (سیده 2010، 47). تجربه مثبت قبلی منجر به انتظار برای تعاملات مثبت آینده میشود به طوری که تواتر تعاملات و ارتباطات افزایش خواهد یافت و منجر به ایجاد پیوند مستحکم بین شرکاء و در نتیجه تسهیم دانش بیشتر می شود (سیده و دانشگر 2010، 6). تحقیقات نشان داده است که مشارکت تاثیر مثبتی بر روی تسهیم و بکارگیری اطلاعات دارد. مشارکت که حاکی از داده طرفین به تصمیم‌گیری و هدف گذاری است و مقدار کنترل توزیع شده بین طرفین را منعکس می کند، نه تنها باعث کاهش تعارضات کارکردی در ارتباطات بین‌سازمانی می گردند ، بلکه کیفیت این روابط را نیز بهبود می‌بخشند (چنگ و دیگران 2008 ، 285). هنجارهای حامی تسهیم نیز نشان دهنده هنجارهایی است که تسهیم دانش را تسهیل میکند. هنجارها می تواند رفتار انسان را با توجه به انتظارات گروه یا جامعه تعدیل نمایند. استاربوک مستند نمود که هنجارهای کار تیمی جو به اشتراک گذاری دانش را ارتقاء می دهد (هانگ و چوانگ 2009 ، 4). با توجه به نتایج تحقیق در خصوص ارزشهای مشترک به عنوان عامل دیگر تاثیرگذار بر تسهیم دانش در زنجیره تامین که به میزان عقاید مشترک شرکاء درباره اینکه چه رفتارها ، اهداف ، و سیاست هایی مهم یا بی‌اهمیت، مناسب یا نامناسب، و درست یا غلط هستند، اشاره دارد (چنگ و دیگران 2008، 285 به نقل از مورگان و هانت 1994) می توان چنین گفت زمانی که اعضاء زنجیره تامین درک یکسانی درباره نحوه تعامل با یکدیگر داشته باشند، می توانند از سوء تفاهمات ممکن در ارتباطات فی‌ما بین اجتناب نموده و فرصتهای بیشتری برای تبادل آزادانه و ایده‌ها و عقاید خود دراختیار داشته باشند. ارزشهای مشترک به بهبود ارتباطات بین‌سازمانی و همچنین اعتماد اعضاء زنجیره تامین به یکدیگر کمک می کند. زیرا هر عضو را قادر میکند تا رفتارها و اهداف عضو دیگر را بهتر درک کند. در نهایت، بر طبق نتایج تحقیق در خصوص وضعیت پایین عامل اعتماد بین سازمانهای عضو زنجیره تأمین برق خراسان باید اشاره نمود که اعتماد نقش مهمی در ترویج ارتباطاتو تقویت تسهیم دانش میان شرکتها بازی می کند (تانگ بین و دیگران 2009 ، 3). اعتماد به معنی باور یک شرکت به داشتن اطمینان به درستی و اعتبار شریک خود است که منجر به نتایج مثبت میشود. اگر فرایند تسهیم دانش شامل تسهیم اطلاعات حیاتی و محرمانه باشد، بدون اعتماد، اعضاء زنجیره تامین اطلاعات محرمانه خود را به‌اشتراک نخواهند گذاشت، زیرا یک سرمایه‌گذاری قابل توجهی را به‌خطر خواهد انداخت (چنگ و دیگران 2008، 287). اعتماد متقابل شرکتهای عضو زنجیره تامین کمک خواهد کرد تا کشمکش منافع میان سازمانها از بین رود، درک متقابل در حین یادگیری تعاملی افزایش یابد و جذب و بکارگیری دانش میان اعضاء ارتقاء یابد. همچنین به تسهیم دانش مهمتر و محرمانه تر کمک می کند و امکان دستیابی به سطح بالاتری از تسهیم دانش را فراهم می کند. همچنانکه همه ما می دانیم شرکت ها از دانش خود محافظت می کنند چرا که منبع مهمی برای دستیابی به مزیت رقابتی است. بنابراین اعتماد متقابل شرکت های عضو زنجیره تامین این نگرانی ها را از بین می برد و بر میزان و تنوع دانش انتقال یافته اثر می گذارد، در نتیجه شرکت ها تمایل دارند که دانش مهمتری را به دیگران عرضه کنند و سطح تسهیم دانش به طرز اثربخشی بهبود می یابد. سه راه تقویت اعتماد و ارتباط میان شرکت های عضو زنجیره تامین عبارتند از؛ الف) ارتقاء شفافیت تسهیم دانش از طریق مجاری رسمی یا غیررسمی ارتباطات بین شرکتهای عضو و سپس ارزیابی سطح قابلیت اطمینان به اشتراک گذاری دانش، ب) ایجاد و بهبود مکانیسم های انگیزشی برای تحریک اشتیاق شرکتهای عضو، ج) تعیین نظام توبیخ برای رفتارهای فرصت طلبانه در تسهیم دانش توسط مدیر بازار دانش که هریک از شرکتهای عضو، شرکت مرکزی زنجیره تأمین و یا یک جناح سوم بیرون از زنجیره تأمین می توانند در آن مقام ایفای نقش کنند (یورنگ و مینگ وی 2010 ، 603). هر تحقیق بنا بر ماهیت، موضوع مورد بررسی و روش کار خود دارای محدودیت هایی می باشد. محدودیت هایی نیز در روند انجام این پژوهش وجود داشته است که از جمله می توان به کمبود منابع علمی و سابقه پژوهش هایی مرتبط با موضوع به ویژه در داخل کشور، سیر آهسته و اجرای زمان بر روش دلفی، و انصراف برخی پاسخگويان اشاره نمود. یافته های این پژوهش به بهبود درک و شناخت عوامل مهم موثر بر تسهیم دانش میان سازمانهای عضو زنجیره تامین کمک میکند و یک مدل مفید برای تحقیقات آتی فراهم می نماید.
منابع و مآخذ
Abel, Kh. & Zare Khalili, M. (2013). The relationship between organizational social capital and knowledge management in an insurance company public. Iranian Journal of Insurance Research , 110, 129- 152 (in persian).
Afshar, N., Karimi, A., Pirhaghshenas vali, H. and Vafaei, H. (2009). Supply Chain Modification of Iran Eelectricity Industry and the Role of Information Technology in Improving it. In 14th Conference on Electric Power Distribution Networks (EPDC 2009). Kerman, Iran, 6-7 May 2009 (in persian).
Chamazkoti, H. E., Namadchian, H. E. S. A. M., & Davoudi, S. M. M. (2012). A study of the impact of knowledge management on supply chain capability. Spectrum: A journal of multidisciplinary research, 1(7), 1-9.
Cheng, J. H., Yeh, C. H., & Tu, C. W. (2008). Trust and knowledge sharing in green supply chains. Supply Chain Management: An International Journal, 13(4), 283-295.
Chokechai, S. (2013, September). Effect of Knowledge Sharing Factors on the Learning organization in tourism and hospitality. In Proceedings of the 2013 International Conference on Information and Social Science & International Symposium on Marketing, Logistics, and Business (ISS & MLB 2013 ) September 24-26, 2013, Nagoya, Japan (pp. 718- 730).
Creswell, J., W. & Plano Clark, V. L. (2011). Designing and Conducting Mixed Methods Research. London: Sage Publication Inc. Available from https://books.google.com/
Department of Management Studies. (2013). Driving the Economy through Innovation and Entrepreneurship: Emerging Agenda for Technology Management. Springer Science & Business Media. Available from https://books.google.com/
de Sá FREIRE, P., Ueno, A. T., de Carvalho, I. M., Spanhol, J. F., & dos Santos, N. (2012, May). KNOWLEDGE SHARING AND CREATION: defining the concepts and relationships between the terms. In CONTECSI-International Conference on Information Systems and Technology Management (Vol. 9, No. 1, pp. 441-456).
Dey, D., & Nath, A. (2013). Study on key Issues and Critical Success Factors of e-Supply Chain Management in Health Care Services. International Journal of Advanced Computer Research, 3(1), 7-13.
Esmaielpanah F. & Khayatmoghadam S. (2013). Surveying the Current Status of Knowledge Sharing among Faculty Members of Universities (Case Study: Islamic Azad University, Mashhad Branch). Journal of Productivity Management, Fall 2013, 7 (26), 43-67.
Faghihi, A. & Feizi, T. (2006).Social Capital: A New Approach in the organization. Management Knowledge, 19(72), 23- 46 (in persian).
Harandi, A. (2014). The Role of Social Capital and Knowledge Transfer in Organizational Learning of Knowledge Based Firms. Journal Management System,1(4), 161-182 (in persian).
Hau, Y. S., Kim, B., Lee, H., & Kim, Y. G. (2013). The effects of individual motivations and social capital on employees’ tacit and explicit knowledge sharing intentions. International Journal of Information Management, 33(2), 356-366.
Hazrati, Z. & Tanhai, H. A. (2009). Theoretical study of social capital in Iran. Behavioral Sciences, 1(1), 29-52 (in persian).
Hsu, C. C., & Sandford, B. A. (2007). The Delphi technique: making sense of consensus. Practical assessment, research & evaluation, 12(10), 1-8.
Hung, Y. C., & Chuang, Y. H. (2009). Factors affecting knowledge sharing behavior: a content analysis of empirical findings. In International Conference of Pacific Rim Management.
Kanat, S., & Atilgan, T. (2014). Effects of Knowledge Management on Supply Chain Management in the Clothing Sector: Turkish Case. Fibres & Textiles in Eastern Europe, (1 (103)), 9-13.
Ke, W., & Wei, K. K. (2007). Factors affecting trading partners’ knowledge sharing: Using the lens of transaction cost economics and socio-political theories. Electronic Commerce Research and Applications, 6(3), 297-308.
Noor, N., & Salim, J. (2012). The Influence of Theories on Factors Affecting Knowledge Sharing and Its Relationship with Innovation and Organizational Performance. In Knowledge Management International Conference (KMICe) (pp. 509-514).
Olfat, L., and sedighi Gariz, S. (2015) Ranking the factors affecting information sharing in National Iranian Oil Refining & Distribution Industry using fuzzy multi-criteria decision making (FMCDM) technique. Journal of Industrial Management, 12(32), 99-12 (in persian).
Paulin, D., & Suneson, K. (2012). Knowledge transfer, knowledge sharing and knowledge barriers-Three blurry terms in KM. The Electronic Journal of Knowledge Management, 10(1), 81-91.
Rainer, R. K. & Cegielski, C. G. (2011). Introduction to Information Systems: Supporting and Transforming Business (3rd ed.). Hoboken, N.J: John Wiley & Sons, Inc.
Rashed, C. A. A., Azeem, A., & Halim, Z.(2010). Effect of Information and Knowledge Sharing on Supply Chain Performance: A Survey Based Approach. Journal of Operations and Supply Chain Management, 3(2), 61-77.
Seyyedeh, N. (2010). Intention to Share Knowledge Between Supply Chain Partners: An Investigation in the Automotive Industry (M.Phil’s thesis). University of New South Wales, Australia.
Seyyedeh, N., & Daneshgar, F. (2010). What Drives Organizations To Share Knowledge With Their Supply Chain Partners?. In ECIS.
Shakerian, H. (2012). provide A framework for the implementation of knowledge management in the supply chain (Master’s thesis). ACECR Yazd Higher Education Institute(in persian).
Soleymani, M. & Ghafari nasab, N.(2013). Supply Chain Management. Tehran: Institute For Trade Studies and Research (in persian).
Stefanovic, N., Majstorovic, V., & Stefanovic, D. (2006). Supply Chain Business Intelligence Model. In Proceedings 13th International Conference on Life Cycle Engineering (pp. 613-618).
Tabibi, S. J., Maleki, M. R., & Delgoshaei, B. (2009). Writing successful: Theses, Dissertations, research projects and scientific articles. Tehran: Ferdos Publication (in persian).
Tongbin, Z., Taofei, K., & Li, X. (2009, September). Knowledge Sharing in Green Supply Chain Based on Trust Adjustment Mechanism. In Management and Service Science (MASS), 2009 International Conference on (pp. 1-4). IEEE. DOI: 10.1109/ICMSS.2009.5301352
Wang, S., & Noe, R. A. (2010). Knowledge sharing: A review and directions for future research. Human Resource Management Review, 20(2), 115-131.
Yurong, Z., & Mingwei, L. (2010, May). Study on the influencing factors of knowledge sharing in supply chain. In Intelligent Computation Technology and Automation (ICICTA), 2010 International Conference on (Vol. 3, pp. 602-605). IEEE.
Zawawi, A. A., Zakaria, Z., Kamarunzaman, N. Z., Noordin, N., Sawal, M. Z. H. M., Junos, N. M. & et al. (2011). The study of barrier factors in knowledge sharing: a case study in public university. Management Science and Engineering, 5(1), 59-70.
پیوست (1). عوامل و شاخص های استخراج شده از فرایند دلفی
مفهوم | عامل | شاخص |
|---|---|---|
تسهيم دانش در زنجيره تأمين
|
ارتباطات | سازمان شما و شرکای زنجیرۀ تأمین اغلب با یکدیگر تبادل نظر می کنند. |
شرکاء اغلب سازمان شما را از پیشرفتهای جدید مطلع نگه می دارند. | ||
استحکام پیوند | سازمان شما ارتباطات و تعاملات مکرر با شرکاء دارد. | |
سازمان شما روابطی با گرایش بلند مدت با شرکاء دارد. | ||
سازمان شما جلسات منظمی با شرکاء دارد. | ||
پیوند مستحکم بین سازمان شما و شرکاء، تسهیم دانش بین آنهارا تقویت نموده است. | ||
مشارکت | شرکاء به پیشنهادات سازمان شما توجه می کنند. | |
سازمان شما نقش فعالی در تصمیم گیریهای زنجیره ایفاء می کند. | ||
اعتماد بین شرکتها در زنجیره تأمين | شرکاء در برخورد با سازمان شما کاملا گشوده و باز عمل می کنند. | |
شرکاء زنجیره ادعای کاذب ندارند. | ||
احتمال زیادی وجود دارد که شرکاء فرصت طلبانه رفتار نمایند. | ||
ارزشهای مشترک | سازمان شما اهداف سازگار با شرکاء خود دارد. | |
سازمان شما تمایل دارد ماموریتهای جمعی شرکاء خود را تعقیب نماید. | ||
سازمان شما و شرکاء از اهداف یکدیگر حمایت می کنند. | ||
نگرش سازمانی نسبت به تسهیم دانش | تسهيم دانش از سوي كاركنان سازمان شما به عنوان ارزش و نقطه قوت تلقي می شود. | |
به عنوان یکی از سازمانهای عضو زنجیره، تسهیم مکرر دانش و تجارب این سازمان با شرکاء الزامی است. | ||
تسهیم دانش با شرکاء باعث از دست دادن ارزش منحصر به فرد سازمان شما می شود. | ||
قصد تسهیم دانش | حسب درخواست شرکاء، سازمان شما معمولا" دستورالعملها و روشهایی را در اختیار آنها قرار می دهد. | |
سازمان شما قصد دارد تسهیم دانش فنی با شرکاء را با استمرار بیشتری در آینده دنبال کند. | ||
سازمان شما برای تسهیم تجارب و تخصص با شرکاء در آینده به نحوی موثرتر تلاش می کند. | ||
هنجارهای حامی تسهیم | سازمانهای عضو زنجیره تأکید بسیاری بر قوانین، ارزشها، و اتفاق نظر میان یکدیگر دارند. | |
سازمان شما در تعامل با شرکاء تابع اتفاق نظر و قوانین میان سازمانهای عضو زنجیره است. | ||
رفتار سازمان شما مستلزم پاسخگویی به انتظارات شرکاء است. |
Factors Affecting Knowledge Sharing within Supply Chain
)Case Study :Khorasan Electricity Supply Chain)
Abstract
Background – considering that the effective sharing of knowledge is an important way to improve the operational efficiency of the supply chain, studying of influencing factors on knowledge sharing in supply chain is necessary but very little investigations have been done about it.
Purpose – This research aims to identify the factors affecting knowledge sharing in the supply chain.
Methodology – The research methodology is exploratory mixed. The statistical population of the research comprises all the managers of Khorasan Electricity Supply Chain (461 people). 215 of them have been selected as samples, using Stratified Random Sampling. The collected data were analyzed using Microsoft Excel, SPSS, Statistica10, Z Test and Student-T Test.
Findings – Based on the results, a conceptual model has been developed on the basis of 8 elements and related theories. The results of the model test showed that organizational attitude toward KS factor has the highest average in Khorasan Electricity Supply Chain and inter-organizational trust factor the lowest average.
Conclusion – The study will contribute to improve understanding on the key factors affecting knowledge sharing in supply chain.
Keywords_ Knowledge Sharing, Supply Chain, Inter-organizational Trust Factor
[1] Theory of Planned Behavior
[2] Social Capital Theory
[3] Theory of Reasoned Action
[4] Delphi Technique or Method
[5] Communication
[6] Tie strength
[7] Participation
[8] Trust
[9] Shared Values
[10] Pro-sharing norms
[11] Attitude toward KS
[12] Knowledge Sharing Intention
[13] Random Stratified Sampling