عوامل محافظت کننده و مخاطره آمیز فرهنگ بومی و نگرش به مصرف مواد مخدر در دانش¬آموزان متوسطه
محورهای موضوعی : مطالعات میان فرهنگی
هادی سارانی
1
,
حسنعلی ویسکرمی
2
*
,
عزت الله قدم پور
3
1 - دانشجوی دکتری روانشناسی تربیتی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه لرستان، خرمآباد، ایران
2 - دانشیار گروه روانشناسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه لرستان، خرم آباد، ایران.
3 - استاد گروه روانشناسی، دانشگاه لرستان، خرم آباد، ایران
کلید واژه: عوامل محافظ و خطرساز فرهنگ بومی, نگرش به اعتیاد, شخصیت,
چکیده مقاله :
پژوهش حاضر با هدف بررسی تأثیر عوامل محافظت کننده و مخاطره آمیز فرهنگ بومی با گرایش دانش آموزان دوم متوسطه به مصرف مواد با نقش واسطه ای ویژگی های شخصیت انجام گرفت. روش این پژوهش همبستگی از نوع معادلات ساختاری بود. جامعه پژوهش شامل همه ی دانش آموزان دوم متوسطه دوم شهرستان خرم آباد بود که در سال تحصیلی 1400 – 1401 مشغول به تحصیل بودند. حجم نمونه 380 دانش آموز بود که با روش نمونه گیری طبقه ای نسبی انتخاب گردید. ابزار اندازه گیری شامل پرسشنامه های استاندارد نگرش به اعتیاد نظری (1380)، شخصیت کاستا و مک کری (1992) و پرسشنامه محقق ساخته باورهای فرهنگی بومی بود. نتایج نشان داد که بین باورهای فرهنگی بومی و نگرش دانش آموزان به اعتیاد رابطه معناداری وجود دارد. همچنین نتایج نشان داد که باورهای فرهنگی بومی بصورت غیرمستقیم از طریق شخصیت بر نگرش دانش آموزان به مصرف مواد تأثیر معناداری دارد. در نتیجه، باورهای فرهنگ بومی می تواند، نقش کلیدی در گرایش یا عدم گرایش دانش¬آموزان به مصرف مواد ایفا کند. بنابراین شناسایی عوامل مخاطره آمیز و تقویت عوامل محافظت کننده فرهنگ بومی می تواند، نفش مؤثری در پیشگیری از اعتیاد در میان اقوام مختلف ایرانی داشته باشد.
امان الهی، عباس؛ اصلانی، خالد؛ مضری ابراهیمی، ناصر؛ درخور، فاطمه (1392). بررسی رابطه‌ی عملکرد خانواده و ویژگی‌های شخصیتی با آمادگی اعتیاد، دو فصلنامه مشاوره کاربردی ،3 (1)، 76 - 63.
حاج شیخ علی زهرایی، مریم (1397). رابطه بین ویژگی¬های شخصیتی و باورهای دینی. تهران: انتشارات نظری.
حجت، سید کاوه؛ آزادي، ابوالفضل؛ منادي زیارت، حدیثه؛ نوروزي خلیلی، مینا؛ حاتمی، سید اسماعیل؛ رضایی، مهدي؛ (1394). اثربخشی شناخت درمانی گروهی عوارض تریاك در نگرش به اعتیاد نوجوانان داراي والد معتاد، مجله علمی دانشگاه علوم پزشکی بیرجند، 22 (4)، 358- 349.
حسین زاده فرمی، مهدی؛ صادقی ده چشمه، ستار (1398). تبیین مصرف مواد مخدر در بین اقوام منطقه مرکزی شهر کرد، مسائل اجتماعی ایران، 10 (2)، 129- 111.
حسینی، محمد شریف (1397). تحلیل عناصر فرهنگی و عادات فرهنگی مردم در خصوص آسیب اجتماعی اعتیاد در روستاي مرزیجران از توابع اراك، فصلنامه دانش انتظامی پلیس استان مرکزی، 8 (1)، 122- 95.
سپهرنیا، رزیتا (1390). بررسی نقش جهانی شدن در شکل¬گیری خاص گرایی¬های فرهنگی. فصلنامه مطالعات راهبری جهانی شدن، 5، 141- 121.
سبک¬رو، مهدی؛ حق بین عالیه؛ ابراهیم¬زاده، رضا (1395). بررسی رابطه ویژگی‌های شخصیتی پنج عاملی نئو با تعادل کار و زندگی در دانشگاه یزد. فصلنامه آموزش عالی ایران، 30، 130-112.
صدیق سروستانی، رحمت اله؛ قادری، صلاح الدین (1388). هنجارهاي تسهيل كنندة مصرف مواد مخدر (ترياك و نظاير آن) در ميان خرده فرهنگ¬هاي قومي در ايران. فصلنامه دانش انتظامی، 10 (2)، 109- 82.
عراقیه، علیرضا؛ فتحی و اجارگاه، کورش؛ برزگر، نادر ومرادی، سعید (1390). توسعه سرمایه انسانی در آموزش عالی از طریق احترام به تنوع فرهنگی دانشجویان، نشریه مدیریت و برنامه ریرزی در نظام های آموزشی. 4 (7)، 99- 85.
قاسمی، حاکم و ناظری، زهرا (1391). فرهنگ ایرانی در عصر جهانی شدن. (مورد مطالعه فرهنگ نوروز). نشریه مطالعات فرهنگ – ارتباطات، 13 (19)، 112- 97.
مام شریفی، پیمان؛ کورانی، زینب؛ درتاج، فریبرز؛ حق محمدی شراهی، قباد و سهی، مجید (1399). در پژوهش تدوین مدل پیش¬بینی آمادگی به اعتیاد بر اساس باورهای فراشناختی و هیجان خواهی با نقش واسطه ای پنج عامل بزرگ شخصیت، مجله علوم روانشناختی، 19 (94)، 1229- 1219.
مغانلو، مهناز و والیوند، یاسر (1399). مدل¬يابي گرايش به اعتياد بر اساس صفات مدل پنج عاملي شخصيت با
ميانجيگري تاب آوري در دانشجويان، فصلنامه اعتیاد پژوهی، 16 (63)، 284- 267، 1399.
مومبینی، محمد علی؛ حسین زاده، علی حسین؛ مومبینی، آزیتا (1398). بررسی عوامل اجتماعی- فرهنگی مؤثر بر گرایش به مصرف مواد مخدر بر مبنای رویکرد کج رفتاری (مورد مطالعه: جوانان شهر اهواز)، فصلنامه توسعه اجتماعی، 13 (3)، 197- 228.
ميرفردي، اضغر؛ شهریاری، مرضیه (1396). مطالعه قوم نگارانه¬ي هنجارها و توصيه هاي عاميانه تشويق کننده مصرف مواد مخدر (مورد مطالعه: قوم عرب شهرستان اهواز، فصلنامه اعتیاد پژوهی، 11(43)، 106- 125.
ناعمی، محمد علی و تاج آبادی، طاهره (1396). تأثیر آموزش گروهی عوارض سوئ مصرف مواد بر نگرش به اعتیاد دانش-آموزان دختر دبیرستانی دارای والد معتاد ( مطالعه موردی)، فصلنامه اعتیاد پژوهی، 11 (41)، 101- 85.
Abbott, P & Chase. M. D. (2008). Culture and Substance Abuse: Impact of Culture Affects Approach to Treatment. Psychiatric Times, 25 (1).
Abdullayev, Sh. (2020). Role of the culture for formation of the attitude, Technium Social Sciences Journal, 14, 354-362.
Alderete, E., Gregorich, S. E., Monteban, M., Kaplan, C. P., Mejia, R., Livaudais-Toman, J., Pérez-Stable, E. J .(2016). Effect of appreciation for Indigenous cultures and exposure to racial insults on alcohol and drug use initiation among multiethnic Argentinean youth. Preventive Medicine, 58, 60- 68.
Betancourt, J.R. (2006). Cultural competence and medical education: many names, many perspectives, one goal. Academic Medicine; 81(6): 499-501.
Brorson, H. H., Arnevik, E. A., Rand-Hendriksen, K. & Duckert, F .(2013). Drop-out from addiction treatment: A systematic review of risk factors. Clinical Psychology Review, 33.
Carvajal, S. & Young R. S. (2009). Introduction to the Proceedings for the Conference: Culturally Based Substance Abuse Treatment for American Indians/Alaska Natives and Latinos. J Ethn Subst Abuse. 8(3): 207–222.
Chiu, C-Y., Gelfand, M.J., Yamagishi, T., Shteynberg, G., Wan, C.(2010). Intersubjective culture: the role of intersubjective perceptions in cross-cultural research. Perspect. Psychol. Sci. 5(4):482–93
Daramola, F. (2020). Globalization and African Culture: The Nigerian Experience, The International Journal of Humanities & Social Studies, 8 (1), 270-275.
Daramola, I., Oyinade, B. (2015). Impact of Cultural Globalization on Africa: The Role of Western Media, International Journal of Education and Research, 3 (3).
Dasgupta, A . (2017). Alcohol, Drugs, Genes and the Clinical Laboratory: An overview for healthcare and safety professionals (pp. 89-105). Academic Press.
Dennhardt, A. A., & Murphy, J. G. (2013). Prevention and treatment of college student drug use: A review of the literature. Addictive Behaviors, 38(10), 2607-2618.
Dogutas, A. (2023) Sociological Influences on Addiction: Culture and Ethnicity. Open Journal of Social Sciences, 11, 617-629.
Dubey, C., Arora, M., Gupta, S., & Kumar, B (2010). Five Factor correlates: A comparison of substance abusers and nonsubstance abusers. Journal of the indian academy of applied psychology, 36, 107- 114.
Epple, S., Thubauville, S. (2012). Cultural diversity in Ethiopia between appreciation and suppression. Paideuma, 58:153–166.
Gainsbury, S. (2017). Cultural competence in the treatment of addictions: Theory, practice and evidence. Clinical Psychology & Psychotherapy, 24(4):987-1001.
Gonzalez, C. F, Garfinkle, J. (2003). Critical issues in the development of culturally relevant substance abuse treatments for specific minority groups. Alcoholism Clinical and Experimental Research, 27:1381– 1388.
Gray, K. M, Squeglia L. M. (2018). Research Review: What have we learned about adolescent substance use? J Child Psychol Psychiatry, 59 (6):618–27.
Guenzel N., Dai, H. D., Dean, L. (2023). Context of substance initiation among urban Native Americans: an exploratory retrospective case-control study. PeerJ. Nov 27,11, e16482.
Hamidullah, Sh., Thorpe, H. H. A., Frie, J. A., Mccurdy, R. D & Khokhar, J. Y. (2020). Adolescent Substance Use and the Brain: Behavioral, Cognitive and Neuroimaging Correlates. Frontiers in Human Neuroscience, 14, 298.
Harris, E., McFarland, J. (2000). The Assessment of Cultur easa Protective Factor Among Native Americans: The Survey of Nez Perce Culture. Paper presented at the Annual Meeting of the American Evaluation Association.,
Hofstede G & McCrae, R. (2004). Personality and Culture Revisited: Linking Traits and Dimensions of Culture, Cross-Cultural Research, 38 (1).
Hostovesky, M., Prokop, P. The relationship between internet addiction and personality traits in Slovak secondary schools students. JAMSI, 2018, 14(1), 83-101.
Huey Jr, S. J., Tilley, J. L., Jones, E. O., & Smith, C. A (2014). The contribution of cultural competence to evidence-based care for ethnically diverse populations. Annual Review of Clinical Psychology, 10, 305-338.
Kang, W. (2022). Big Five personality traits predict illegal drug use in young people, Acta Psychologica, 231, 103794.
Kataoka S, Novins D. K, DeCarlo Santiago, C .(2010). The practice of evidence-based treatments in ethnic minority youth, Child Adolesc Psychiatr Clin N Am, 19:775–789,.
Kaur L. R., Novins , D. (2012). The Role of Culture in Substance Abuse Treatment Programs for American Indian and Alaska Native Communities, Psychiatric Services, 63 (7), 686- 692.
Kim, P. Y., Kendall, D. L., & Cheon, H. (2016). Racial microaggressions, cultural mistrust, and mental health outcomes among Asian American college students. American Journal of Orthopsychiatry. Advance online publication. doi: 10.1037/ort0000203.
Lu, G. J., Benet-Martínez, V & Wang, L. Ch. (2023). A Socioecological-Genetic Framework of Culture and Personality: Their Roots, Trends, and Interplay, Annual Review of Psychology, 74, 363-390.
Maina, G., Mclean, M., Mcharo, S., Kennedy, M., Djiometio, J., King, A. (2020). A scoping review of school-based indigenous substance use prevention in preteens (7-13 years), Subst Abuse Treat Prev Policy, 15:74.
McCarty, T. L., Lee, T. S (2014). Critical Culturally Sustaining/Revitalizing Pedagogy and Indigenous Education Sovereignty. Harvard Educational Review, 84 (1): 101–124.
McCormick, R. M .(2000). Aboriginal Traditions in theTreatment of Substance Abuse. Canadian Journal of Counselling / Revue canadienne de counselin, 34: 1, 25-32.
Meruelo, A. D, Castro N., Cota, C. I., Tapert, S.F. (2017). Cannabis and alcohol use, and the developing brain, Behav Brain Res. 15, 325, 44-50.
Monaco, G. L., Bonetto, E., Codaccioni,, C., Araujo, M. V., Piermattéo, A. (2020). Alcohol ‘use’ and ‘abuse’: when culture, social context and identity matter: Alcohol ‘use’ and ‘abuse’,Current Opinion in Food Science, 33, 9- 13.
Morris, M. W., Chiu C., Liu, Z. (2015). Polycultural psychology. Annual Review of Psychology 66 (1), 630- 659.
Nasim, A., Fernander, A., Townsend, T. G., Corona, R & Belgrave, F. Z (2011). Cultural Protective Factors for Community Risks and Substance Use Among Rural African American Adolescents. Journal of Ethnicity in Substance Abuse, 10, 4, 319- 336.
Nickerson, Mark, LICSW (2016). Cultural Competence and Healing Culturally Based Trauma With EMDR Therapy. New York: Springer Publishing Company.
Oyserman D. (2017). Culture three ways: culture and subcultures within countries. Annual Review of Psychology, 68, 435–63.
Park-Lee, E., Lipari, R. N., Bose, J., Hughes, A., Greenway, K., Glasheen, C., Herman-Stahl, M., Penne, M., Pemberton, M., & Cajka, J (2018). Substance use and mental health issues among U.S.-born American Indians or Alaska Natives residing on and off tribal lands. Substance Abuse and mental health services adminstration. 7 (11).
Plummer, C. A., Njuguna, W. (2009). Cultural protective and risk factors: Professional perspectives about child sexual abuse in Kenya. Child Abuse & Neglect, 33, 524–532.
Putia, S.,, Phukaoa, D., Tapintab, D., Sherer, P. P. (2021). Model of the cultural competence and cognitive behavioral therapy for drug addiction rehabilitation in the 3 southern border provinces of Thailand. Kasetsart Journal of Social Sciences, 42, 753–760
Reilly, R., Gendera, S., Treloar, C., Roe, Y., Conigrave, K., Azzopardi, P., Ward, J (2020). Identifying risk and protective factors, including culture and identity, for methamphetamine use in Aboriginal and Torres Strait Islander communities: Relevance of the ‘communities that care’ model. Social Science & Medicine, 266, 113451.
Reyes-García,V.,Gravlee, C. C., McDade, T. W., Huanca, T., Leonard, W. R., Tanner, S. (2010). Cultural consonance and psychological well-being. Estimates using longitudinal data from an Amazonian society, Cult. Med. Psychiatry, 34(1):186-203.
Reyhner, j. (2010). Indigenous languge immersion schools for stong indigeneous indentiiies. Heritage langage journal. 7(2), 138- 152.
Rockey, R., Hong, J. I., Caroline E., Callie, K. (2016). A study of the effectiveness of the Gifts of the Seven Directions Alcohol Prevention Model for Native Americans: Culturally sustaining education for Native American adolescents, Contemporary Educational Psychology, 47, 24- 31.
Rowan, M., Poole, N., Shea, B., Gone, J. P., Mykota, D., Farag, M., Hopkins, C., Hall, L., Mushquash, C., Dell, C (2014). Cultural interventions to treat addictions in Indigenous populations: findings from a scoping study, Substance Abuse Treatment, Prevention, and Policy, 2014, 9:34.
Shell, D. F., Newman, I. .M., & Fang, X. (2010). The Influence of Cultural Orientation, Alcohol Expectancies, and Self-efficacy on Adolescent Drinking Behavior in China, Educational Psychology Papers and Publications. 173.
Soto, C.; West, A. E.; Ramos, G. G.; Unger, J.B (2020). Substance and Behavioral Addictions among American Indian and Alaska Native Populations. Int. J. Environ. Res. Public Health, 19, 2974.
Squeglia, L. M, Gray, K. M. (2016). Alcohol and Drug Use and the Developing Brain. Curr Psychiatry Rep, 2016, 18(5):46.
Szelemko, W. J., Wood, J.W., Thurman, P. J. (2006). Native Americans and alcohol: past, present, and future. J Gen Psychol, 133:435-451.
Van Dijk, C. F., Rowan, M., Dell, C., Mushquash, C., Hopkins., Fornssler, B., Hall, L., Mykota, D., Farag, M & Shea, B. (2021). Honoring Indigenous culture-as-intervention: Development and validity of the Native Wellness Assessment, Journal of Ethnicity in Substance Abuse, 1–38.
Wheelera, P. B.., Stevens-Watkinsa, D., Moodyb, M., Dogana, J., Lewis, D. (2019). Culturally relevant risk and protective factors for nonmedical use of prescription opioids among incarcerated African American men. Addictive Behaviors, 93, 46- 51.
Widiger, T. A & Oltmanns, J.R. (2017). Neuroticism is a fundamental domain of personality with enormous public health implications, World Psychiatry, 16 (2): 144–145.
Wood, A. P., Dawe, S., & Gullo, M. J (2013). The role of personality, family
influences, and prosocial risk-taking behavior on substance use in early
adolescence. Journal of Adolescence, 36(5), 871-881.
Wong, H. M. A. (2013). How culture shapes personality: a preliminary study, Pepperdine University, Graduate School of Education and Psychology, A clinical dissertation for the degree of Doctor of Psychology.
Zargar, Y & Ghaffari, M. (2009). Simple and Multiple Relationships between Big-Five Personality Dimensions and Addiction in University Students. Iranian Journal of Public Health, 38 (3).
Zhao,Y., Qin, F., Han, S., Li, S., Zhao, Y., Wang, H., Tian, J & Cen, X. (2022). Micro RNAs in drug addiction: Current status and future perspectives. Pharmacology & Therapeutics, 236,108215.