• شماره های پیشین

    • فهرست مقالات رحیم سرور

      • دسترسی آزاد مقاله

        1 - شناسایی امکانات توانمندسازی روستائیان، سه روستای کردآباد، ویان و طاهرلو کبودرآهنگ در زمینه اشتغال
        داود عباسی مسعود مهدوی حاجیلویی رحیم سرور پرویز کردوانی
        هدف اصلی این پژوهش،شناسایی امکانات توانمندسازی روستائیان، سه روستای کردآباد، ویان و طاهرلو کبودرآهنگ در زمینه اشتغال، بوده است. روش تحقیق توصیفی - پیمایشی و جامعه‌ی آماری، افراد 18 تا 65 سال(سن اشتغال) این روستاها بوده است. حجم نمونه براساس فرمول کوکران (256نفر) تعیین و چکیده کامل
        هدف اصلی این پژوهش،شناسایی امکانات توانمندسازی روستائیان، سه روستای کردآباد، ویان و طاهرلو کبودرآهنگ در زمینه اشتغال، بوده است. روش تحقیق توصیفی - پیمایشی و جامعه‌ی آماری، افراد 18 تا 65 سال(سن اشتغال) این روستاها بوده است. حجم نمونه براساس فرمول کوکران (256نفر) تعیین و به روش تصادفی در دسترس انتخاب شدند. ابزار جمع آوری اطلاعات، پرسشنامه محقق ساخته با ضریب پایایی67/0 بوده است.در تجزیه وتحلیل داده ها از آزمون هایT تک گروهی، آزمونF، آزمون تعقیبی شفه وآزمون فریدمن با نرم افزارSPSS استفاده شده است. مهمترین نتایج تحقیق نشان عبارتند از: عوامل فردی موثر در توانمندسازی روستائیان در اشتغال، به ترتیب : افزایش مقبولیت فرد نزد دیگران، تقویت خوداتکایی و استقلال افراد، تقویت حس همکاری و کمک به یکدیگر، ایجاد علاقه به کسب موفقیت های تازه است. عوامل محیطی موثر در توانمندسازی روستائیان در اشتغال به ترتیب: دسترسی به ابزار و لوازم مورد نیاز اشتغال، دسترسی به نیروی کار ارزان قیمت و دسترسی آسان به مواد اولیه تولید است. عوامل فردی توانمندسازی روستائیان روستای کردآباد وویان بیشتر از روستائیان روستای طاهرلو و عوامل محیطی توانمندسازی روستائیان روستای کردآباد بیشتر از روستائیان طاهر لو و ویان است . پرونده مقاله
      • دسترسی آزاد مقاله

        2 - سنجش و ارزیابی رفع تعارضات مالکیت زمین با رویکرد بازآفرینی شهری مورد پژوهی: محله فرحزاد ، منطقه 2 تهران
        کاوه کاشفی محمدتقی رضویان رحیم سرور
        چکیده آشفتگی توسعه شهرها و عدم موفقیت دولت‌ها در زمینه سیاست‌ها و برنامه‌های تدوین شده در رابطه با زمین شهری در ایران، مبین این موضوع می‌باشد که اغلب غریب به اتفاق این سیاست‌ها به صورت آزمون و خطا تدوین شده‌اند و تنها بعد از ظهور نتایج غیرقابل جبران و بحرانی نسبت به تغی چکیده کامل
        چکیده آشفتگی توسعه شهرها و عدم موفقیت دولت‌ها در زمینه سیاست‌ها و برنامه‌های تدوین شده در رابطه با زمین شهری در ایران، مبین این موضوع می‌باشد که اغلب غریب به اتفاق این سیاست‌ها به صورت آزمون و خطا تدوین شده‌اند و تنها بعد از ظهور نتایج غیرقابل جبران و بحرانی نسبت به تغییر سیاست‌های قدیمی اقدام شده است. رفع تعارضات مالکیت زمین به عنوان مؤثرترین ابزار برنامه‌ریزی شهری، مورد توجه برنامه ریزان شهری می‌باشد. در همین راستا، پارادایم بازآفرینی شهری به بهبود وضعیت اقتصادی، اجتماعی و محیطی شهر توجه دارد و طیف وسیعی از فعالیت‌ها را بیان می دارد. این رویکرد تنها به دنبال باز زنده سازی مناطق متروکه نیست، بلکه با مباحث گسترده‌تری همچون اقتصاد رقابتی و کیفیت زندگی به‌خصوص برای کسانی که در محلات فقیرنشین زندگی می‌کنند، سروکار دارد. این پژوهش از لحاظ روش تحقیق توصیفی -تحلیلی و ماهیت آن کاربردی می‌باشد. در تجزیه‌وتحلیل آن از تصمیم‌گیری‌های چنده معیاره (ویکور) استفاده شده است. نتایج حاصل از مدل ویکور نشان می‌دهد که در بین مؤلفه‌های کالبدی، اقتصادی، اجتماعی، جمعیتی، زیرساختی، اداری- سازمانی و زیست‌محیطی به ترتیب شاخص‌های الگوی نامناسب بافت محدوده؛ ساختار اقتصادی محله؛ میزان مشارکت مردم؛ تراکم خانوار در واحد مسکونی؛ میزان دسترسی به آب سالم؛ قوانین و مقررات مالکیت اراضی و کاهش کیفیت محیط‌زیست زندگی شهری در جایگاه‌های اول قرار دارند و بیشترین نقش در جهت رفع تعارضات مالکیت زمین از منظر بازآفرینی شهری را دارند. همچنین در بین ابعاد، مؤلفه اقتصادی، کالبدی، زیست‌محیطی مهم‌ترین نقش را در جهت تعارضات مالکیت زمین با رویکرد بازآفرینی شهری دارند. پرونده مقاله
      • دسترسی آزاد مقاله

        3 - آینده نگاری تحولات اسکان غیررسمی در پهنه ی جنوبی حریم کلانشهر تهران
        عصمت خان محمدی رحیم سرور علیرضا استعلاجی
        مهاجرت و به تبع آن اسکان غیررسمی نیز امری اجتناب ناپذیر و بخشی از مراحل توسعه یک شهر پویاست و تنها می توان به دنبال راه حل هایی جهت کم کردن آثار منفی و مخرب آن بر ساختارهای اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی شهرهای درگیر آن بود. درایران هم از حدود پنجاه سال اخیر، اسکان غیر رسمی چکیده کامل
        مهاجرت و به تبع آن اسکان غیررسمی نیز امری اجتناب ناپذیر و بخشی از مراحل توسعه یک شهر پویاست و تنها می توان به دنبال راه حل هایی جهت کم کردن آثار منفی و مخرب آن بر ساختارهای اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی شهرهای درگیر آن بود. درایران هم از حدود پنجاه سال اخیر، اسکان غیر رسمی همواره یکی از چالش‌های اصلی در مسیر رشد و توسعه پایدار آن بوده است، باتوجه به اینکه اسکان غیر رسمی خود معلول گسترش شکاف طبقاتی، رشد بی‌رویه شهرنشینی و مهاجرت روستائیان به شهرهای بزرگ است از جهات متعددی موجب شیوع بزهکاری، انحرافات اجتماعی و عوارض ناشی از آن ‌می‌شود در این راستا می‌توان با استفاده از رویکرد تحلیل ساختاری در آینده پژوهی مدیریت شهری گامهایی را جهت توسعه و ارتقاء کیفیت زندگی دراین مناطق برداشت. این پژوهش، ابتدا در یک تحلیل نظری با مطالعه منابع کتابخانه‌ای داخلی و خارجی، تمام عوامل مؤثر در ایجاد و رشد اسکان غیر رسمی در پهنه جنوبی حریم کلانشهر تهران، بررسی قرار گرفت و پس از تهیه لیستی از این عوامل، در جلسات مصاحبه با صاحب نظران، یافته‌های پژوهش تکمیل شده و مبتنی بر آنها پرسشنامه تدوین شده و فرآیند نظرسنجی آغاز می‌شود. در نهایت به کمک نرم افزار(MicMac) و با روش تحلیل اثرات متقابل، داده ‌ها تحلیل شدند. براساس یافته‌های پژوهش، کاربری های ناسازگار و تجدیدنظر در قوانین و مقررات توسعه شهری، مهم ترین علت پیشران و رشد اقتصاد ملی، بیکاری، مدیریت یکپارچه شهری و..، علل سیاستی در اسکان غیر رسمی در پهنه جنوبی کلانشهر تهران بوده اند. پرونده مقاله
      • دسترسی آزاد مقاله

        4 - عوامل موثر در تحقق پذیری حیات شبانه در برنامه ریزی توسعه پایدار شهری از منظر مخاطبان تهران و حوزه نفوذ
        علیرضا صادقی بخش علیرضا استعلاجی رحیم سرور
        در شهرهای بزرگ، تفاوتهای عملکرد روز و شب به عنوان عامل تباهی شهرها، ازبین رفتن فضاهای شهری و کاهش رونق اقتصادی محسوب گشت. کلانشهر تهران به عنوان پایتخت ایران و یکی از شهرهای مهم خاور میانه نیازمند ایجاد یا بازآفرینی فضاهای شبانه در شهر است. در این راستا می توان آزادسزی چکیده کامل
        در شهرهای بزرگ، تفاوتهای عملکرد روز و شب به عنوان عامل تباهی شهرها، ازبین رفتن فضاهای شهری و کاهش رونق اقتصادی محسوب گشت. کلانشهر تهران به عنوان پایتخت ایران و یکی از شهرهای مهم خاور میانه نیازمند ایجاد یا بازآفرینی فضاهای شبانه در شهر است. در این راستا می توان آزادسزی پتانسیل نهفته در فضاها و اماکن عمومی شهر تهران به شرط لحاظ الزامات کالبدی، ادارکی و نیز فرهنگی-آیینی مورد نیاز، رویای زندگی شبانه را برای شهروندان محقق ساخت. پرسش پژوهش کنونی آن است که چه موانعی برای تحقق زیست پذیری شبانه در شهرها در ایران و به طور خاص در شهر تهران وجود دارد و راه-کارهای تشویق فعالیتهای شبانه امن در شهر تهران کدامند؟ پژوهش کنونی از رویکرد آمیخته که تلفیقی از دو روش کیفی و کمّی است، استفاده می کند. به این صورت که این پژوهش ابتدا به صورت کیفی و با استراتژی موردکاوی که از استراتژی های تحقیقات کیفی است، به تبیین جنبه های مختلف حیات شبانه در برنامه ریزی توسعه پایدار شهری مجموعۀ شهری تهران و حوزه نفوذ می‌پردازد. علاوه بر موردپژوهی، از روش پیمایش به عنوان یک روش کمّی برای گردآوری و تحلیل داده ها، استفاده گردیده است. دستاورد پژوهش نشانگر این است که راه‌کارهای تشویق فعالیتهای شبانه امن و حیات شبانه درونی و بیرونی در برنامه ریزی توسعه پایدار شهری (نمونه موردی: تهران و حوزه نفوذ) شامل تغییرات ماهیت و زمان فعالیت کاربری‌ها، تأمین روشنایی فضا، بسترسازی حمل و نقل و ارتقای امنیت فضاهای شهری است. پرونده مقاله
      • دسترسی آزاد مقاله

        5 - اثرسنجی گردهمایی‌های انسانی بر خزش شهری با استفاده از تکنیک‌های سنجش از دور
        محسن سلطان آبادی بهمن کارگر رحیم سرور
        گسترش و خزش فضاهای شهری از جمله حوزه‌های مهم در حوزه‌ی پژوهش‌های شهری است که سیاست-گذاری و برنامه‌ریزی خاص خود را می‌طلبد. سرشت خزش شهری، تا اندازه‌ی زیادی نوع و نحوه‌ی برنامه‌ریزی آنرا تعیین می‌کند. از این رو، شناسایی نوع و جهت خزش شهری با استفاده‌های از تکنیک‌ها و روش چکیده کامل
        گسترش و خزش فضاهای شهری از جمله حوزه‌های مهم در حوزه‌ی پژوهش‌های شهری است که سیاست-گذاری و برنامه‌ریزی خاص خود را می‌طلبد. سرشت خزش شهری، تا اندازه‌ی زیادی نوع و نحوه‌ی برنامه‌ریزی آنرا تعیین می‌کند. از این رو، شناسایی نوع و جهت خزش شهری با استفاده‌های از تکنیک‌ها و روش‌های کارآمد از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. در این راستا، تحقیق حاضر با استفاده از تکنیک‌های سنجش از دور (RS) به بررسی تاثیر گردهمایی‌های انسانی بر خزش شهری در کشور عراق پرداخته است. از میان تجمعات و گردهمایی‌های انسان‌ساخت، راهپیمایی اربعین به دلیل اهمیت و کیفیت فزاینده‌ی آن انتخاب شده است. یافته‌ها نشان داد که خزش شهری در عراق در فضاهایی که در معرض مستقیم و غیرمستقیم پیاده‌روی اربعین قرار دارند، از سال 2003 به این سو افزایش یافته است؛ این افزایش هم در بعد مساحت و هم در بعد تراکم شهری رخ داده است. در این میان، گردهمایی اربعین یکی از عوامل مهم در رشد و گسترش شهری در عراق و به‌ویژه کربلا به‌شمار می‌رود؛ رشد شهری از منظر مساحت و تراکم در این شهر، خزش شهری چهار برابری را نشان داد. پرونده مقاله
      • دسترسی آزاد مقاله

        6 - ارزیابی توسعه ی کالبدی شهر تبریز بر اساس تحلیل شاخص های رشد هوشمند شهری (مورد مطالعه: منطقه ی 2، 4 و 7 تبریز)
        علی زینالی عظیم میر سعید موسوی رحیم سرور
        این مقاله به ارزیابی توسعه ی کالبدی شهر تبریز براساس شاخص های رشد هوشمند شهری براساس داده های مربوطه جمع آوری شده پرداخته است. سوال اصلی تحقیق این است که بکار گیری شاخص های رشد هوشمند شهری در توسعه ی کالبدی مناطق شهر تبریز موثر خواهد بود؟ روش تحقیق حاضر بصورت توصیفی-تحل چکیده کامل
        این مقاله به ارزیابی توسعه ی کالبدی شهر تبریز براساس شاخص های رشد هوشمند شهری براساس داده های مربوطه جمع آوری شده پرداخته است. سوال اصلی تحقیق این است که بکار گیری شاخص های رشد هوشمند شهری در توسعه ی کالبدی مناطق شهر تبریز موثر خواهد بود؟ روش تحقیق حاضر بصورت توصیفی-تحلیلی و از نظر هدف پیمایشی می باشد. برای تجزیه و تحلیل اطلاعات از مدلهای چند معیاره تاپسیس و آنتروپی شانون، تکنیک دلفی و تکنیک لیکرت استفاده شد. نتایج تحقیق نشان داد که از بین سه منطقه ی شهرداری تبریز منطقه ی 2، 4 و 7، در شاخص تلفیقی رشد هوشمند شهری، منطقه ی 2 شهردارای بهترین حالت و منطقه ی 7 بدترین حالت را دارا می باشد. بنابراین توجه به مناطق کم برخوردار در برنامه ریزی های آتی توسعه ی کالبدی شهر تبریز حتما باید در اولویت قرار گیرد. براساس تجزیه و تحلیل اطلاعات از طریق تکنیک دلفی مشخص شد که، بهترین حالت توسعه ی کالبدی شهری تبریز الگوی مدل متمرکز همراه با خدمات و امکانات رفاهی محور مراکز ناحیه ای و محله ای می باشد. همچنین از طریق طیف لیکرت به تفاوت بین وضع موجود و مطلوب توسعه ی کالبدی شهر تبریز براساس شاخص های رشد هوشمند شهری پرداخته شد. در وضع موجود توسعه ی کالبدی شهر تبریز برابر (16/37) و توسعه ی کالبدی شهر تبریز براساس شاخص های رشد هوشمند شهری در وضع مطلوب برابر (84/62) شد. که نشان می دهد بکارگیری شاخص های رشد هوشمند شهری در توسعه ی کالبدی شهر تبریز موثر خواهد بود. پرونده مقاله
      • دسترسی آزاد مقاله

        7 - آسیب‌شناسی طرح‌های توسعه منطقه آزاد کیش با تاکید بر مولفه های جغرافیایی
        آناهیتا دستمالچی مجید ولی شریعت پناهی رحیم سرور
        عملکرد جزیره کیش بعنوان یک منطقه آزاد و مقصد گردشگری تا کنون توجه صاحب نظران را به خود جلب کرده است و اغلب آنها به واسطه مقایسه عملکرد جزیره کیش با مقاصد گردشگری و مناطق آزاد تجاری موفق در دیگر نقاط جهان، بر این عقیده اند که منطقه ازاد کیش توانسته است به اهداف مقرر خود چکیده کامل
        عملکرد جزیره کیش بعنوان یک منطقه آزاد و مقصد گردشگری تا کنون توجه صاحب نظران را به خود جلب کرده است و اغلب آنها به واسطه مقایسه عملکرد جزیره کیش با مقاصد گردشگری و مناطق آزاد تجاری موفق در دیگر نقاط جهان، بر این عقیده اند که منطقه ازاد کیش توانسته است به اهداف مقرر خود دست یابد. در این راستا پژوهش حاضر تلاش دارد تا توفیق یا عدم توفیق در عملکرد طرح های توسعه منطقه آزاد کیش با تاکید بر مولفه های جغرافیایی را بررسی نماید. برنامه ریزی برای اسیب شناسی طرح های توسعه منطقه آزاد با تاکید بر مولفه های جغرافیایی در گرو بررسی دقیق و شناخت از منطقه مورد مطالعه و مستلزم دسترسی به مدلهای برجسته ای برای تحلیل برنامه ریزی است. در این پژوهش از رهیافت SWOT جهت تعیین مناسبترین استراتژی برای آسیب شناسی طرح های توسعه منطقه آزاد با تاکید برمولفه های جغرافیایی استفاده شده است.. مقاله حاضر، از لحاظ هدف به روش کاربردی و از حیث شیوه مطالعه به روش توصیفی-تحلیلی شکل گرفته است. رویکرد حاکم بر این پژوهش از نوع پیمایشی با استفاده از فرآیند مصاحبه و پرسش از کارشناسان و اهل فن انجام شده است. بر اساس نتایج تحقیق، مناسبترین استراتژی برای اسیب شناسی طرح های توسعه منطقه آزاد با تاکید بر مولفه های جغرافیایی ، استراتژی (WO) بهره مندی از توان سیاسی و مدیریتی جهت هماهنگی سازمانهای مرتبط با مناطق آزاد،توسعه امکان بالقوه صادرات مجدد به مناطق خلیج فارس و مرکز ترانزیت کالا،و ... مناسب میباشد. پرونده مقاله
      • دسترسی آزاد مقاله

        8 - ارزیابی میزان موفقیت طرح های ساماندهی و توانمندسازی سکونتگاه های غیررسمی زاهدان
        فرشته شیبانی مقدم رحیم سرور فریده اسدیان
        چکیده کمیابی و گرانی زمین و مسکن در کالبد اصلی شهر زاهدان موجب گردیده تا جمع کثیری از مهاجرین این شهر به حاشیه رانده شوند. هدف از این پژوهش پاسخ به این سؤال است که پس از گذشت چند دهه از اجرای طرح‌های ساماندهی و توانمندسازی در بافت‌های غیررسمی شهر زاهدان تا چه میزان این چکیده کامل
        چکیده کمیابی و گرانی زمین و مسکن در کالبد اصلی شهر زاهدان موجب گردیده تا جمع کثیری از مهاجرین این شهر به حاشیه رانده شوند. هدف از این پژوهش پاسخ به این سؤال است که پس از گذشت چند دهه از اجرای طرح‌های ساماندهی و توانمندسازی در بافت‌های غیررسمی شهر زاهدان تا چه میزان این طرح‌ها موفق بوده است. روش پژوهش، توصیفی ـ تحلیلی و حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران، تعداد 383 پرسشنامه تهیه گردید، داده های به‌دست‌آمده در نرم افزار تحلیل آماری Spss مورد آزمون قرار گرفتند. نتایج حاصل نشان می دهد به دلیل غیر منعطف بودن، نبودن مدیریت جامع شهری، عدم تناسب مقیاس های طرح ها با جهت تجزیه و تحلیل فنی در محدوده بافت سکونتگاه های غیررسمی و دیدگاه سنتی، ناکافی بودن وام های نوسازی همچنین نبود نظم سلسله مراتبی در تهیه طرح های توسعه شهر، امکان تحقق پذیری در این سکونتگاه‌های شهر زاهدان را سخت و کم رنگ کرده است. Abstract Both the rarity and expensive price of land and housings in the main city proper of Zahedan has pushed a great deal of immigrant population to slumdogs and marginal parts of the city. This study tries to answer this questions that how successful have been organizing and empowerment projects in the informal textures of Zahedan after several decades of their implementation? The research method was descriptive-analytic and the sample’s size, using Cochran formula, determined 383 questionnaires. The collected data were analyzed using SPSS software. Because of lack of flexibility, lack of urban inclusive management, lack of fitness between scales of empowerment projects for technical analysis across the informal habitats’ texture and traditional and biased viewpoint of authorities to such textures, decreased urban executive and development credits, insufficient renovation loans and lack of hierarchical discipline in preparing urban development projects, we see that the realizability of such projects in habitats of Zahedan City has become difficult and pale. پرونده مقاله
      • دسترسی آزاد مقاله

        9 - رتبه‌بندی نواحی منطقه 15 تهران بر اساس مؤلفه‌های تاب‌آوری
        فروغ فتاحی واجاری رحیم سرور علیرضا استعلاجی
        چکیده گستردگی مباحث و پدیده‌های شهری و نیاز روزافزون شهروندان به مسائل مختلف لزوم توجه به همه ابعاد شهر را ضروری می‌سازد که مدیران و برنامه‌ریزان شهری باید همواره بدان‌ها توجه داشته باشند. تاب‌آوری یکی از مفاهیم نوینی است که امروزه مورد توجه بسیاری از مدیران شهری قرار چکیده کامل
        چکیده گستردگی مباحث و پدیده‌های شهری و نیاز روزافزون شهروندان به مسائل مختلف لزوم توجه به همه ابعاد شهر را ضروری می‌سازد که مدیران و برنامه‌ریزان شهری باید همواره بدان‌ها توجه داشته باشند. تاب‌آوری یکی از مفاهیم نوینی است که امروزه مورد توجه بسیاری از مدیران شهری قرار گرفته است. هدف تحقیق حاضر رتبه‌بندی نواحی منطقه 15 بر اساس مؤلفه‌های تاب‌آوری می‌باشد. نتایج کلی تحقیق نشان می‌دهد که کمترین میزان تاب‌آوری متعلق به ناحیه یک با امتیاز تاب‌آوری 39/3 می‌باشد. در بررسی مؤلفه‌های تاب‌آوری مشاهده شد که نوسان چندان زیادی بین نواحی وجود ندارد و این وضعیت برای تاب‌آوری منطقه نیز مشهود است. در تحلیل مؤلفه‌ها نیز مشاهده شد که ناحیه یک در اکثر مؤلفه‌ها، تاب‌آوری پایینی داشته است. بنابراین پایین‌ترین میزان تاب‌آوری متعلق به ناحیه ‌یک و بالاترین میزان تاب‌آوری نیز متعلق به ناحیه پنج با امتیاز 69/3 می‌باشد. این ناحیه نیز در اکثر مؤلفه‌ها تاب‌آوری بالایی داشته است. پرونده مقاله