ارزیابی توسعه ی شهری اصفهان و نقش آن در روند تغییرات پوشش گیاهی محیط شهری

محورهای موضوعی : مقالات تحلیلی جغرافیایی و محيطي

خلیل علی نژاد ¹ (دانشجوی دکترای جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشگاه آزاد اسلامی واحد لارستان ، لارستان ، ایران)
محمد ابراهیم عفیفی ² (دانشیار گروه جغرافیای طبیعی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد لارستان، لارستان ، ایران(نویسنده مسئول))
مرضیه موغلی ³ (دانشیار گروه جغرافیای طبیعی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد لارستان ، لارستان ، ایران)

تاریخ دریافت : 1402/07/22 تاریخ پذیرش : 1402/07/22 تاریخ انتشار : 1402/07/01

کلید واژه: اصفهان, سنجش از دور, توسعه شهری, لندست, پوشش گیاهی,

چکیده مقاله :

در مناطق شهری رشد و توسعه فضای شهری باعث تغییر کاربری اراضی کشاورزی به مسکونی، تجاری و صنعتی شده است. این تغییرات دارای پیامدهای ناخوشایندی بر روی زندگی شهری همچون افزایش آلودگی هوا، کاهش پوشش گیاهی و افزایش دمای محیط می‎باشند. در این تحقیق ارزیابی 4 شاخص پوشش گیاهی و استخراج کاربری اراضی محدوده شهر اصفهان در سال‎های 2002 و 2015 پرداخته است. تحقیق حاضر از داده‌های ماهواره لندست 7 سنجنده +ETM در سال 2002 و داده‌های سنجنده OLI ماهواره لندست 8 در سال 2015 استفاده شده است. در این تحقیق پس از انجام تصحیحات هندسی، اتمسفری و رادیومتریک با روش‎های مختلف پردازش داده‎ها به منظور آشکارسازی پوشش گیاهی و تغییرات آن، آنالیز گردید. بهترین روش، برای هر یک از زمان‎های مورد بررسی، بر اساس تحلیل همبستگی بین تعدادی از شاخص‎های سنجش از دور، بارزسای پوشش گیاهی و داده‎های برداشت شده از طریق GPS انتخاب شد. نتایج بدست آمده کارایی شاخص NDVI برای داده‎های سال 2002 و 2015 تایید کرد. نتایج بدست آمده شاخص های NDVI، SAVI، ARVI و NDGI به ترتیب با مقادیر 60/80، 10/78، 50/76 و 23/76 بالاترین صحت کلی را در سال 2002 داشته اند. همچنین نتایج شاخص‎های مختلف در سال 2015 به ترتیب NDVI، SAVI، NDGI و ARVI مقادیر 70/84، 80/81، 15/78 و 75/77 بالاترین صحت کلی را داشته اند. شاخص NDVI به دلیل دارا بودن MAE و MBE پایین‎تر (02/1=MBE و 11/8=MAE) در سال 2002 و (91/0=MBE و 18/6=MAE) در سال 2015 با کمترین خطا و انحراف معیار نسبی همراه است. نتایج تغییرات درصد تاج پوشش گیاهی نشان داد که کلاس‎های با درصد تاج پوشش بین 20-10 درصد سطح بیشتری را در سال 2002 نسبت به سال 2015 به خود اختصاص داده‎اند در مقابل، از مساحت کلاس‎های با درصد تاج پوشش زیاد یعنی بالاتر از 40 % در خلال این مدت افزایش پیدا کرده است و از مجموع 95/5 درصد در سال 2002 به 67/7 درصد در سال 2015 رسیده است. ارزیابی نتایج به دست آمده نشان داد دقت بالاترCCA2 و PCA2 مربوط به سال 2015 نسبت بهCCA1 و PCA1 که مربوط به سال 2002 می‎باشد بالاتر است. تصاویر ماهواره‎ای محدوده مورد مطالعه از طریق روش نظارت شده حداکثر احتمال طبقه‎بندی شد نتایج کاهش 33 درصدی مساحت طبقه پوشش سبز را به طبقه شهری نشان می‎دهد.