تبیین الگوی سنجش عدم‌اطمینان محیطی شرکت‌ها و تأثیر آن بر نوسان ویژگی‌‌های مالی شرکت‌ها

محورهای موضوعی : حسابداری مالی و حسابرسی

صادق یوسف نژاد ¹ , فرزانه حیدر پور ²

1 - گروه حسابداری، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
2 - گروه حسابداری، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

تاریخ دریافت : 1402/07/04 تاریخ پذیرش : 1402/09/06 تاریخ انتشار : 1402/10/01

کلید واژه: واژه‌های کلیدی: عدم‌اطمینان محیطی, ویژگی‌‌های مالی شرکت‌ها, نوسان سودآوری, نوسان وجه‌نقد, نوسان اهرم مالی,

چکیده مقاله :

چکیده عدم‌اطمینان محیطی به غیرقابل پیش‌بینی بودن و پیچیدگی عوامل پیرامون شرکت اشاره دارد که می‌تواند بر عملیات، استراتژی و نتایج شرکت‌ها تأثیر بگذارد. شرکت‌ها باید از این عدم‌اطمینان عبور کنند تا تصمیمات آگاهانه بگیرند و به‌طور مؤثر با شرایط در حال تغییر سازگار شوند. هدف اصلی این پژوهش، تبیین یک الگو برای سنجش عدم‌اطمینان محیطی شرکت‌ها از ﻣﻨﻈﺮ ﻣﺒﺎﻧﻲ ﻧﻈﺮی و ﭘﮋوﻫﺶ‌های ﺗﺠﺮﺑﻲ است. بدین منظور، با استفاده از روش آماری تحلیل مؤلفه‌های اصلی، از بین چندین معیار، یک معیار مناسب برای هر مؤلفه عدم‌اطمینان محیطی انتخاب می‌گردد و در مرحله بعد، با وزن‌دهی به هر مؤلفه، میزان عدم‌اطمینان محیطی هر شرکت سنجیده می‌شود. سپس اثر این متغیر با نوسان ویژگی‌‌های مالی شرکت‌ها مورد آزمون قرار می‌گیرد. در این راستا، داده‌های 131 شرکت استخراج گردید و برای آزمون فرضیه‌های پژوهش از تحلیل رگرسیون چند‌متغیره استفاده شده است. نتایج به‌دست‌آمده نشان می دهد که با افزایش عدم‌اطمینان محیطی، نوسان سودآوری، نوسان وجه ‌نقد و نوسان هزینه بدهی شرکت‌ها افزایش می‌یابد. زیرا در شرایط عدم‌اطمینان محیطی، شرکت‌ها در پیش‌بینی دقیق تقاضا، قیمت‌گذاری و هزینه‌های آینده با چالش‌هایی مواجه می‌شوند که این امر می‌تواند بر حاشیه سود، میزان نگهداشت وجه‌نقد و هزینه بدهی آن‌ها تأثیر بگذارد. علاوه بر این، افزایش عدم‌اطمینان محیطی با افزایش نوسان بازده سهام، نوسان اهرم مالی و نوسان سود سهام پرداختی شرکت‌ها رابطه معنی‌داری ندارد.

چکیده انگلیسی:

Abstract Environmental uncertainty refers to the unpredictability and complexity of factors surrounding the company that can affect the company's operations, strategy, and results. Companies must navigate this uncertainty to make informed decisions and effectively adapt to changing circumstances. The main goal of this research is to explain a model for measuring companies' environmental uncertainty from the perspective of theoretical foundations and experimental research. For this purpose, using the statistical method of principal components analysis, among several criteria, a suitable criterion is selected for each component of environmental uncertainty, and in the next step, by weighting each component, the degree of environmental uncertainty of each company is measured. Then the effect of this variable is tested with the fluctuation of financial characteristics of companies. In this regard, the data of 131 companies were extracted, and multivariate regression analysis was used to test the research hypotheses. The obtained results show that with the increase of environmental uncertainty, the fluctuation of profitability, fluctuation of cash and fluctuation of debt cost of companies increases. Because in the conditions of environmental uncertainty, companies face challenges in accurately predicting demand, pricing and future costs, which can affect their profit margins, cash holdings and debt costs. In addition, the increase in environmental uncertainty has no significant relationship with the increase in the fluctuation of stock returns, the fluctuation of financial leverage, and the fluctuation of dividends paid by companies.

منابع و مأخذ:

فهرست منابع

• احمد پور، احمد، کاشانی پور، محمد، و شجاعی، محمد‌رضا، 1389. بررسی تأثیر حاکمیت شرکتی و کیفیت حسابرسی بر هزینه تامین مالی از طریق بدهی (استقراض). بررسی‌های حسابداری و حسابرسی، 62(17)، صص. 17-32.


• احمدی، محمدعلی، صالحی، اله‌کرم، نصیری، سعید، و جرجر زاده، علیرضا، 1402. بررسی تأثیر عدم‌اطمینان محیطی بر سرعت تعدیل اهرم هدف. دانش سرمایه‌گذاری، 46(12)، صص. 225-248.‎


• آرمات، بهاره و دستگیر، محسن، 1392. رابطه بین عدم‌اطمینان‌های محیطی و بازده جاری سهام.پژوهش‌های حسابداری مالی و حسابرسی، 19(5)، صص. 103-125.‎


• بادآور‌نهندی، یونس، برادران‌حسن‌زاده رسول، و شیخ‌آقایی، کیوان، 1392. بررسی تأثیر عدم اطمینان محیطی بر محتوای اطلاعاتی هموارسازی سود. چشم‌انداز مدیریت مالی، 3(9)، صص. 9-28.


• حجازی، رضوان، محمودی، محمد، و شیخی، هادی، 1390. تأثیر عدم‌اطمینان‌های محیطی بر اجزای سود شرکت‌های پذیرفته‌شده در بورس اوراق بهادار تهران. پژوهش‌های تجربی حسابداری، 2(1)، صص. 27-48 . ‎


• حسین‌زاد فیروزی، رحیم و بادآورنهندی، یونس، 1401. تأثیر شرایط عدم‌اطمینان محیطی بر ارتباط بین نقد‌شوندگی سهام و سود تقسیمی سهام. چشم‌انداز حسابداری و مدیریت، 69(5)، صص. 156-178.‎


• خدادادی، ولی، عربی، مهدی، و آل‌بوعلی، صادق، 1394. اثر تعدیل‌کننده‌ عدم‌اطمینان محیطی بر رابطه‌ بین مدیریت سود و عدم‌تقارن اطلاعاتی. پژوهش‌های حسابداری مالی وحسابرسی، 26(7)، صص. 51-66.‎


• دستگیر، محسن و سعیدی، علی، 1397. سیستم‌های اطلاعاتی حسابداری. چاپ هفدهم، تهران، انتشارات ترمه.


• رییس‌زاده، سید‌محمد‌رضا و رمضانی، جواد. 1397. عدم‌اطمینان محیطی، مدیریت سود و بازده سهام (نقش تعدیل‌کننده توانایی مدیران). دانش حسابداری و حسابرسی مدیریت، 7(26)، صص. 121-132.‎


• سدیدی، مهدی و ابراهیمی درده، سجاد، 1390. عدم‌اطمینان محیطی و استفاده مدیران از اقلام تعهدی اختیاری. مطالعات تجربی حسابداری مالی، 32(9)، صص. 103-119.


• شاه‌آبادی، ابوالفضل و بهاری، زهره، 1393. تأثیر ثبات سیاسی و آزادی اقتصادی بر رشد اقتصادی کشورهای منتخب توسعه‌یافته و در حال توسعه. پژوهش‌های رشد و توسعه اقتصادی، 4(16)، صص. 53-72 .


• مرفوع، محمد و حسنی القار، مسعود، 1395. رابطه کیفیت اقلام تعهدی و عدم‌تقارن اطلاعاتی در شرایط عدم‌اطمینان محیطی. دانش حسابرسی، 68(17)، صص. 149-168.


• معتمدی، پگاه و تاری‌وردی، یداله، 1401. تأثیر عدم‌اطمینان محیطی بر پایداری سود. پژوهش‌های حسابداری مالی وحسابرسی،53(14)، صص. 31-49.‎


• مهرانی، ساسان، کرمی، غلامرضا، سیدحسینی، سیدمصطفی، و جهرومی، مهتاب، 1395. تئوری حسابداری-جلد دوم. چاپ دوم، تهران، انتشارات نگاه دانش.


• ولی‌زاده، نصیبه، رمضانی، جواد، و خلیل‌پور، مهدی، 1400. زمان‌بندی بهینه سرمایه‌گذار، تأمین مالی بدهی و مقیاس سرمایه‌گذاری بر مبنای تئوری چشم‌انداز. پژوهش‌های حسابداری مالی وحسابرسی،51(13)، صص. 87-104.‎

هندریکسن، الدن اس و مایکل اف ون‌بردا.، 1395. تئوری‌های حسابداری- جلد اول. علی پارسائیان، 

• Arieftiara, D., Utama, S., & Wardhani, R., 2017. Environmental uncertainty as a contingent factor of business strategy decisions: Introducing an alternative measure of uncertainty. Australasian Accounting, Business and Finance Journal, 11(4), pp. 116-130.


• Badri, M. A., Davis, D., & Davis, D., 2000. Operations strategy, environmental uncertainty and performance: a path analytic model of industries in developing countries. Omega, 28(2), pp. 155-173.


• Ballantine, J. W., Cleveland, F. W., & Koeller, C. T., 1993. Profitability, uncertainty, and firm size. Small Business Economics, 5(2), pp. 87-100.


• Bayar, Y., Ceylan, I.E., 2017. Impact of macroeconomic uncertainty on firm profitability: a case of BIST non-metallic mineral products sector. Journal of Business, Economics and Finance (JBEF), 6(4), pp. 318-327.


• Bergh, D. D., & Lawless, M. W., 1998. Portfolio restructuring and limits to hierarchical governance: The effects of environmental uncertainty and diversification strategy. Organization Science, 9(1), pp. 87-102.


• Bloom, N., Bond, S., & Van Reenen, J., 2007. Uncertainty and investment dynamics. The review of economic studies,74(2), pp. 391-415.


• Chang, S. C., Lin, N. P., & Sheu, C., 2002. Aligning manufacturing flexibility with environmental uncertainty: evidence from high-technology component manufacturers in Taiwan. International Journal of Production Research, 40(18), pp. 4765-4780.


• Chung, K. H., & Chuwonganant, C., 2014. Uncertainty, market structure, and liquidity. Journal of Financial Economics, 113(3), pp. 476-499.


• Darvishmotevali, M., Altinay, L., & Köseoglu, M. A., 2020. The link between environmental uncertainty, organizational agility, and organizational creativity in the hotel industry. International journal of hospitality management, 87, 102499.


• Duncan, R. B., 1972. Characteristics of organizational environments and perceived environmental uncertainty. Administrative science quarterly, 17(3), pp. 313-327.


• Farooq, O., & Ahmed, N., 2019. Dividend policy and political uncertainty: Evidence from the US presidential elections. Research in International Business and Finance, 48, pp. 201-209.


• Gao, J., Zhu, S., O’Sullivan, N., & Sherman, M., 2019. The role of economic uncertainty in UK stock returns. Journal of Risk and Financial Management, 12(5), pp. 1-16.


• Gao, P., Qi, Y., 2012. Political Uncertainty and Public Financing Costs: Evidence from US Municipal Bond Markets. Working Paper, Available at SSRN: 1992200.


• Ghosh, D., & Olsen, L., 2009. Environmental uncertainty and managers’ use of discretionary accruals. Accounting, Organizations and Society, 34(2), pp.188-205.


• Gul, F., C. Chen and J. Tsui, 2003. Discretionary Accounting Accruals, Managers’ Incentives and Audit Fees. Contemporary Accounting Research, 20(3), pp. 441–464.


• Habib, A., Hossain, M., & Jiang, H., 2011. Environmental uncertainty and the market pricing of earnings smoothness. Advances in Accounting, 27(2), pp. 256-265.


• Harash, E., 2015. The role of environmental uncertainty in the link between accounting information system and performance small and medium enterprises in Iraq. Global Journal of Management and Business Research, 15(2), pp. 27-31.


• Hu, S., & Wang, S., 2022. Does environmental uncertainty of enterprises aggravate the accrual anomaly in the stock market? Evidence from China. Frontiers in Psychology, 13, 1006957.


• Jing, Z., Lu, S., Zhao, Y., & Zhou, J., 2023. Economic policy uncertainty, corporate investment decisions and stock price crash risk: Evidence from China. Accounting & Finance, 63, pp. 1477-1502.


• Lev, B., 1975. Environmental uncertainty reduction by smoothing and buffering: An empirical verification. Academy of Management Journal, 18(4), pp. 864-871.


• Liu, G., & Zhang, C., 2020. Economic policy uncertainty and firms' investment and financing decisions in China. China Economic Review, 63, 101279.


• Ma, Y., 2015. Uncertainty and investment: Evidence from the Australian mining industry. Resources Policy, 46, pp. 191-201.


• Magerakis, E., & Habib, A., 2022. Environmental uncertainty and corporate cash holdings: The moderating role of CEO ability. International Review of Finance, 22(3), pp. 402-132.


• Mahmud, M., Soetanto, D., & Jack, S., 2021. A contingency theory perspective of environmental management: Empirical evidence from entrepreneurial firms. Journal of general management, 47(1), pp. 3-17.


• Milliken, F. J., 1987. Three types of perceived uncertainty about the environment: State, effect, and response uncertainty. Academy of Management review, 12(1), pp. 133-143.


• Minton, B. A., & Wruck, K. H., 2001. Financial conservatism: Evidence on capital structure from low leverage firms. Available at SSRN: https://ssrn.com/abstract=269608or http://dx.doi.org/10.2139/ssrn.269608.


• Pan, W. F., Wang, X., & Yang, S., 2019. Debt maturity, leverage, and political uncertainty. The North American Journal of Economics and Finance, 50, 100981, pp. 1-19.


• Paulraj, A., & Chen, I. J., 2007. Environmental uncertainty and strategic supply management: a resource dependence perspective and performance implications. Journal of Supply Chain Management, 43(3), pp. 29-42.


• Schwarz, L. A. D., & Dalmácio, F. Z., 2021. The relationship between economic policy uncertainty and corporate leverage: Evidence from Brazil. Finance Research Letters, 40, 101676.


• Sohn, B. C., 2016. The effect of accounting comparability on the accrual-based and real earnings management. Journal of Accounting and Public Policy, 35(5), pp. 513-539.


• Su, Y., Yip, Y., & Wong, R. W., 2002. The impact of government intervention on stock returns: Evidence from Hong Kong. International Review of Economics & Finance, 11(3), pp. 277-297.


• Waisman, M., Ye, P., & Zhu, Y., 2015. The effect of political uncertainty on the cost of corporate debt. Journal of Financial Stability, 16, pp. 106-117.


• Ward, P. T., Duray, R., Leong, G. K., & Sum, C. C., 1995. Business environment, operations strategy, and performance: an empirical study of Singapore manufacturers. Journal of operations management, 13(2), pp. 99-115.


• Yang, J., Yang, C., & Hu, X., 2021. Economic policy uncertainty dispersion and excess returns: Evidence from China. Finance Research Letters, 40, 101714.


• Zhang, H., 2017. Uncertainty, Incentive and Over/Under-Investment", Open Journal of Business and Management, 5(03), pp. 450-457.