تدوین مدل مدیریت استعداد مبتنی بر تحلیل محتوای کیفی در دانشگاه فرهنگیان
محورهای موضوعی : مدیریت آموزشی
حلیمه نوری
1
,
محمود قربانی
2
*
,
احمد اکبری
3
,
حسین فکوری حاجی یار
4
1 - دانشجوی دکتری مدیریت آموزشی، گروه علوم تربیتی، واحد مشهد، دانشگاه آزاد اسلامی، مشهد، ایران
2 - دانشیار، گروه مدیریت دولتی، واحد مشهد، دانشگاه آزاد اسلامی، مشهد، ایران.(نویسنده مسئول)
3 - گروه علوم تربیتی، واحد مشهد، دانشگاه آزاد اسلامی، مشهد، ایران
4 - گروه علوم تربیتی، واحد آزادشهر، دانشگاه آزاد اسلامی، آزادشهر، ایران
کلید واژه: مدیریت استعداد, تحلیل محتوای کیفی, دانشگاه فرهنگیان, سرمایه انسانی,
چکیده مقاله :
چکیده
هدف: این پژوهش با هدف تدوین مدلی مفهومی برای مدیریت استعداد در دانشگاه فرهنگیان انجام شده است؛ مدلی که متناسب با شرایط بومی، مأموریت تربیتمحور و نیازهای خاص این دانشگاه طراحی گردد.
روش: رویکرد پژوهش کیفی، راهبرد آن استقرایی، و روش مورد استفاده تحلیل محتوای کیفی بود. جامعه آماری شامل خبرگان، صاحبنظران کلیدی، تصمیمگیران آموزش عالی و اساتید حوزه مدیریت آموزشی بود. نمونهگیری بهصورت هدفمند و غیراحتمالی انجام گرفت و با رعایت اصل اشباع نظری، ۱۴ نفر بهعنوان نمونه انتخاب شدند. دادهها از طریق مصاحبههای نیمهساختاریافته و عمیق گردآوری شد. برای اعتباربخشی به دادهها، از روشهایی نظیر مشارکت بلندمدت، مشاهده مداوم و بازبینی توسط مشارکتکنندگان استفاده شد. تحلیل دادهها با بهرهگیری از نرمافزار مکس کیودا انجام شد.
یافتهها: تحلیل دادهها به طراحی مدلی مفهومی با پنج بُعد اصلی شامل: شناسایی و جذب استعداد، حفظ و نگهداشت، ارزیابی و بازخورد، استعدادپروری آیندهنگر، و مدیریت جانشینپروری منجر شد. در چارچوب این ابعاد، ۱۹ مؤلفه و ۷۱ شاخص استخراج گردید که میتواند مبنایی برای سیاستگذاری و برنامهریزی منابع انسانی در دانشگاه فرهنگیان باشد.
نتیجهگیری: مدل نهایی با تلفیق دادههای نظری و میدانی، مسیری نظاممند برای شناسایی، پرورش و نگهداشت استعدادها در نهادهای تربیتمحور مانند دانشگاه فرهنگیان فراهم میسازد و به تحقق اهداف راهبردی نظام آموزشوپرورش کشور کمک میکند.
Abstract:
Purpose: The purpose of this study is to develop a conceptual model for talent management tailored to the unique context, educational mission, and local needs of Farhangian University.
Method: The study employed a qualitative approach with an inductive strategy, using qualitative content analysis as the research method. The statistical population consisted of experts, key stakeholders, higher education policymakers, and professors in the field of educational management. A purposive non-probability sampling method was applied, and 14 participants were selected based on the principle of theoretical saturation. Data were collected through in-depth semi-structured interviews. To ensure data credibility, techniques such as prolonged engagement, continuous observation, and participant feedback were utilized. Data analysis was conducted using MAXQDA software.
Findings: The analysis led to the development of a conceptual model comprising five key dimensions: talent identification and attraction, talent retention, evaluation and feedback, future-oriented talent development, and succession planning. Within these dimensions, 19 components and 71 indicators were identified, forming a comprehensive foundation for effective human resource planning and policy-making at Farhangian University.
Conclusion: The proposed model integrates theoretical insights and field data to offer a structured roadmap for identifying, nurturing, and retaining talent in education-focused institutions like Farhangian University, contributing to the strategic goals of the national education system.
منابع:
بابایی، مظاهر، هاشمی، سید احمد، قلتاش، عباس،(1400). ارائه الگوی مدیریت استعداد برای مدیریان آموزش، یک مطالعه کیفی، فصلنامه رهبری و مدیریت آموزشی، 15(3): 22-51.
پژوهان، فاطمه، سلطان حسینی، محمد، نادریان جهرمی، مسعود، جهانیان، سعید،(1403). ارائه مدل پویای مدیریت استعداد برای سیاستگذاری آینده نگارانه (مطاله موردی: وزارت ورزش و جوانان)، نشریه مدیریت ورزشی، 16(1): 74-57.
تخت روان، معصومه، مرادی، سعید، خورشیدی، عباس، سوسهابی، پری،(1402).طراحی الگوی مدیریت استعداد برای روسای دانشگاه آزاد اسلامی استان تهران، مجله تغییرات اجتماعی-فرهنگی.21(78/3): 133-173.
حاجیان، هادی، دانایی، ابوالفضل،(1402). طراحی ساختاری مدیریت استعداد کارکنان در دانشگاه های دولتی، فصلنامه رهبری و مدیریت آموزشی، 17(1): 248-275.
حسینی، سید رسول، تاری، غفار، مقدس شرق، عمار،(1401). طراحی مدل قابلیت های مدیریت استعداد سربازان وظیفه نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران، فصلنامه علمی پژوهش های مدیریت انتظامی،17(4): 65-117.
خلیق، قادر، رنجبریان، رسول.(1400).تاثیر مدیریت استعداد و مدیریت دانش بر رضایت شغلی کارکنان، مجله توانمندسازی سرمایه انسانی، 4(4) : 275-287.
ذهبیون، لیلا، سعیدیان، نرگس، کشتی آرای، نرگس،(1400).اعتبار یابی مدل مدیریت استعداد معلمان ابتدایی در نظام آموزش و پرورش رسمی و عمومی(بر اساس سند تحول بنیادین)آموزش وپرورش جمهوری اسلامی ایران.فصلنامه مسائل کاربردی تعلیم و تربیت اسلامی.6(18/1): 73-98.
سالار، روح الله، علیزاده، مهدی،(1401). ارائه الگوی مدیریت استعداد در دانشگاه علوم انتظامی امین، فصلنامه نظارت و بازرسی، 16(61): 89-116.
سخایی پور، لطیف، احمدی، سید علی اکبر، جمشیدی، علی، دلیر، مالک،(1401). طراحی الگوی مدیریت استعداد در شرکت ملی مناطق نفت خیز جنوب، فصلنامه مطالعات راهبردی در صنعت نفت و انرژی، 14(56):131-152.
صفری، ابوالفضل.(1401)، مدیریت استعداد، مفاهیم و الگوها،یازدهمین کنفرانس بین المللی، پژوهش های مدیریت و علوم انسانی در ایران.1-25.
ضامنی، داوود، فتوحی، داوود، عزیزآبادی فراهانی، فاطمه، میرسیاسی، ناصر، حاجیانی، ابراهیم،(1401). طراحی الگوی مدیریت استعداد برای سازمان های فرهنگی با استفاده از رویکرد دلفی فازی، مجله مدیریت فرهنگی،16(57): 1-22.
ضامنی، داوود، قیومی، عباسعلی، عزیز آبادی فراهانی، فاطمه، میرسپاسی، ناصر، حاجیانی، ابراهیم،(1400). عارضه یابی مدیریت استعداد در حوزه هنری سازمان تبلیغات اسلامی: یک مطالعه پدیدار شناسی، پژوهش های مدیریت عمومی، 14(53): 167-197.
طایفه سیفی، زهره، هاشمی، سید احمد، قلتاش، عباس،(1401).ارائه مدلی جهت مدیریت استعداد مدیران مدارس دولتی متوسطه شهر تهران، فصلنامه آموزش و بهبود منابع انسانی.3(8/3): 152-179.
قربانی زاده، وجه الله، قربانی پاجی، عقیل، افروز، داوود. (1400). تحلیل تحقیقات در زمینه عوامل موثر بر موفقیت مدیریت دانش در ایران. فصلنامه مدیریت فرهنگ سازمانی، 19، (3): 455-477
کرمی، حمید، سلاجقه، سنجر، رنجبر، مختار، کمالی، محمد جمال.(1400).ارائه مدل مدیریت استعداد با استفاده از رویکرد فرا ترکیب کیفی. سبک زندگی اسلامی با محوریت سلامت، 5 (2)، 128-135.
کرمی گیلاوند، محسن، حقیقی، مسعود،رزقی رستمی، علیرضا،(1400).فصلنامه مطالعات راهبردی در صنعت نفت و انرژی،13(51): 115-132.
مصدقی، مصطفی، شریفی، سید مهدی، نصراللهی، اکبر، (1402). الگوی تربیتی توانمندسازی و ارتقا استعدادها در خبر رسانه ملی، نشریه علمی و پژوهشی در مسائل تعلیم و تربیت اسلامی،31(58): 11-40.
نوروزیان، آزاده، امیرکبیری، علیرضا، حق شناس، فریده،(1402). طراحی و تبیین مدل مدیریت استعداد مبتنی بر شایسته سالاری، فصلنامه نوآوری در سازمان های دفاعی، 6(21): 97-128.
Abdel Azem Mostafa, H., Hassan EL-Sayed. Mahfouz, H., & Mohammed Araby Ebraheem, S. (2021). Effect of educational program about talent management for nursing managers on their job affiliation and organizational excellence. Egyptian Journal of Health Care, 12(2), 718–740.
Ageng Nugroho, O., & Otti Wulandhari. (2025). Talent management and its influence on organizational performance: A phenomenological study in information technology companies, Journal of Management Science (JMAS). 8(1), 9–20.
Ashfaq Ahmad, Nazim Ali, Aqsa Siddiq, Neelam Akbar, Palwasha Bibi, & Haji Rahman. (2024). Impact of talent management on job performance of teachers of government colleges: Mediating role of psychological empowerment. Migration Letters, 21(3), 1119–1127.
Chirapat Kaewnaknaew, Supaprawat Siripipatthanakul, Bordin Phayaprom, & Pongsakorn Limna. (2022). Modelling of talent management on construction companies’ performance: A model of business analytics in Bangkok, International Journal of Behavioral Analytics, 2(1), Article 14, 1–17.
Harn, Mahmood, N., & Othman, S. (2020). The effect of talent schools. Management Science Letters, 10(1), 225–234.
Jorge Vieira, Carla Gomes da Costa, & Vasco Santos. (2024). Talent management and Generation Z: A systematic literature review through the lens of employer branding. Administrative Sciences, 14(49), 1–24.
Khilji, S. E., & Schuler, R. S. (2017). Talent management in the global context. In D. G. Collings, K. Mellahi, & W. F. Cascio (Eds.), The Oxford handbook of talent management (pp. 399–420). Oxford University Press.
Kwon, Kibum., & Jang, Soebin. (2021). There is no good war for talent: A critical review of the literature on talent management. Employee Relations, 44(1), 94–120.
Maha Lutfi Al-Dalahmeh. (2020). Talent management: A systematic review. Oradea Journal of Business and Economics, 27(4), 114–123.
Mohamed SaadSaleh Ali, & Asmaa Mohammed Saad Khaled. (2022). Talent management and its effect on school personnel’ performance at Alexandria school setting. Tanta Scientific Nursing Journal, 24(1), Article 15, 370–394.
Pagan-Castano, E., Ballester-Miquel, J. C., Sanchez-Garcia, J., & Guijarro-Garcia, M. (2022). What’s next in talent management? Journal of Business Research, 141, 528–535.
Razlina Razali, Muhammad Aiman Arifin, Latisha Asmaak Shafie, Farah Lina Azizan, & Mohd Azlan Mohd Ishak. (2024). Mapping the landscape of talent management research in higher education: A bibliometric analysis. Cogent Business & Management, 11(1), 1–17.
Sparrow, P. R., & Makram, H. (2015). What is the value of talent management? Building value-driven processes within a talent management architecture. Human Resource Management Review, 25(3), 249–263.