شناسایی عوامل موثر بر توسعه یادگیری الکترونیکی در دانشگاه ها با تکیه بر فناوری‌های نوین
محورهای موضوعی : آموزش عالی
کبری داودی
1
,
کیومرث خطیرپاشا
2
,
مریم تقوایی
3
1 - دانشجوی دکتری فلسفه تعلیم و تربیت ، گروه علوم تربیتی، واحد ساری، دانشگاه آزاد اسلامی، ساری، ایران
2 - استادیار، گروه مدیریت آموزشی، واحد ساری، دانشگاه ازاد اسلامی، ساری، ایران
3 - گروه مدیریت آموزشی، دانشکده علوم انسانی، واحد ساری، دانشگاه آزاد اسلامی، ساری، ایران.
کلید واژه: یادگیری الکترونیک, فناوری های نوین, اساتید دانشگاهی.,
چکیده مقاله :
هدف: فضای مجازی محیطی مشتمل بر شبکه‌های رایانه‌ای، رسانه‌های ارتباطی و کاربرانی است که به تبادل داده‌ها و اطلاعات می‌پردازند. یکی از تغییرات مهم در این زمینه شکل‌گیری یادگیری الکترونیک می‌باشد. تحقیق حاضر با هدف شناسایی عوامل موثر بر توسعه یادگیری الکترونیکی با تکیه بر فناوری‌های نوین از دیدگاه اساتید انجام شده است. روش: تحقيق حاضر برمبناي هدف از نوع تحقيقات كاربردي، برمبناي نحوه گردآوري داده‌ها، از نوع تحقيق توصيفي پیمایشی و از نظر ماهیت داده‌ها، کمی است. در چارچوب روش پیشنهادی ابتدا روایی و پایایی پرسشنامه مربوط به یادگیری الکترونیک بررسی شده و پس از تایید، در بین نمونه آماری شامل اساتید دانشگاه های استان سمنان توزیع گردید. پس از جمع‌آوری و آماده‌سازی داده‌های پرسشنامه، ابتدا به توصيف آماری ويژگي¬های جمعيت¬شناختي نمونه مورد مطالعه پرداخته شده و برای تحلیل داده ها از آزمون نرمال بودن، آزمون همبستگی و آزمون فریدمن استفاده شد. یافته‌ها: نتایج نشان داد مقدار ضريب همبستگي اسپيرمن برای متغیر عوامل «تکنولوژیک» برابر با 0.50، برای عوامل «فرهنگی – اجتماعی» برابر با 0.473، برای عوامل «آموزشی» برابر با 0.512 و برای عوامل «سازمانی» برابر با 0.488 و در سطح خطاي کمتر از 05/0 معنادار بود. لذا نتایج آزمون همبستگی اسپیرمن نشان داد که از دیدگاه اساتید، کلیه عوامل «تکنولوژیک»، «فرهنگی – اجتماعی»، «آموزشی» و «سازمانی» در توسعه یادگیری الکترونیک تأثیر معنادار دارند. اساس نتایج آزمون فریدمن، از دیدگاه اساتید، به ترتیب عوامل«فرهنگی – اجتماعی» با میانگین 3.86، بیشترین تاثیر را بر توسعه یادگیری الکترونیکی مبتنی بر فناوری های نوین در دانشگاه‌های استان سمنان دارند. نتیجه گیری: با شناسایی عوامل موثر بر پذیرش یادگیری الکترونیکی، ارائه خدمات بهتر برای آموزش الکترونیکی مفیدتر خواهد بود.
Purpose: Virtual space is an environment consisting of computer networks, communication media, and users who exchange data and information. One of the important changes in this field is the formation of electronic learning, which has been increasingly expanded in recent years. Considering the importance of this issue, the present research was conducted with the aim of identifying the factors affecting the development of e-learning based on new technologies from the professors' point of view. Method: The present research was conducted in a certain group (universities of Semnan province) and therefore it is an applied research. In terms of data collection, it is a descriptive research. In terms of data collection, it is a survey research and in terms of the nature of the data, it is a quantitative research. first the validity and reliability of the questionnaire related to electronic learning was checked and after confirmation, it was distributed among the statistical sample including the professors of universities in Semnan province. After collecting and preparing the questionnaire data, the demographic characteristics of the studied sample were first described statistically, and then normality test, correlation test and Friedman test were used to investigate and answer the research questions. Findings: The results of the normality test for all research variables were significant at an error level of less than 0.05, so the distribution of data was not normal at all, and Spearman's correlation coefficient test was used to examine the correlation between variables. The value of Spearman's correlation coefficient for the variable of "technological" factors is equal to 0.50, for "cultural-social" factors equal to 0.473, for "educational" factors equal to 0.512 and for "organizational" factors equal to 0.488 and at an error level of less than 0.05 was significant. Conclusion: By identifying the factors influencing the adoption of e-learning, providing better services for e-learning will be more useful.
اقبال، محمدرضا.، یعقوبی، اکرم السادات.، و حسینی طبقدهی، سیده لیلا. (1394). عوامل موثر بر موفقیت در یادگیری الکترونیکی در دانشگاه ها، فن آوری اطلاعات و ارتباطات در علوم تربیتی، شماره 1.
بختیاری، لیلا.، و قاسم زاده، فرزاد. (1395). بررسی عوامل موثر در اثربخشی و تضمین کیفیت یادگیری الکترونیکی در توسعه اقتصاد شهری، سومین کنفرانس بین المللی پژوهش های نوین در مدیریت، اقتصاد و علوم انسانی.
بهاری، آرمان.، و مودی، بهنوش. (1400). بررسی عوامل موثر بر ایجاد و توسعه یادگیری الکترونیک از ديدگاه دانشجويان دانشگاه علوم پزشکي زاهدان، محله پیاورد سلامت، دوره 15، شماره 4، 31-329.
پورتوکلی، اسما.، علی نژاد، مهرانگیز.، و دانشمند، بدرالسادات. (1399). طراحی الگوی تدوین محتوای الکترونیکی براساس عوامل موثر بر رضایتمندی از یادگیری الکترونیکی، فناوری آموزش، دوره 15، شماره 1، 119-138.
ترجمان، لیلا.، و سیادت، سیدحسین. (1398). امکان سنجی استقرار آموزش الکترونیکی در مدارس متوسطه روستایی و عشایری استان لرستان، مدیریت و برنامه ریزی در نظام های آموزشی، دوره 12، شماره 1، 311-337.
خانی، فاطمه. (1402). شناسایی عوامل موثر و موانع کاربرد یادگیری الکترونیک در جهت افزایش سلامت روان دانش آموزان مدارس ابتدایی شهرستان گناوه، اولین کنفرانس بین المللی روانشناسی، علوم اجتماعی، علوم تربیتی و فلسفه.
خراسانی، اباصلت.، اعلامی، فرنوش.، و رضوی زاده، شیرزاد. (1396). شناسایی عوامل کلیدی موفقیت مراکز یادگیری الکترونیکی دانشگاهی (مطالعه کیفی)، فن آوری اطلاعات و ارتباطات در علوم تربیتی، شماره 2.
رحمانی، فاطمه.، احمدی، حامد.، قنبری، الهام.، و خراسانی کیاسری، سیدمحمود. (1398). امکان سنجی و رتبه‌بندی عوامل موثر بر توسعه یادگیری الکترونیکی در آموزش عالی با رویکرد تصمیم گیری چند معیاره فازی، فناوری آموزش، سال 13، شماره 2، 284-298.
شمس، غلامرضا.، و عباسی کسانی، حامد. (1397). سنتزپژوهی عوامل کلیدی موفقیت یادگیری الکترونیکی: ارائه یک الگو، فناوری آموزش، شماره 2.
شیخیان، علی.، علی آبادی، خدیجه.، رویین، لیلا.، و هوشمندجا، منیجه. (1393). امکان سنجی اجرای پروژه یادگیری الکترونیک در دانشگاه علوم پزشکی لرستان از دیدگاه اساتید، دانشجویان، مدیران و کارکنان اجرایی در سال تحصیلی 92-91، نشریه یافته، دوره 16، شماره 4، 5-17.
صادقی سیگارودی، پیام.، و میرروشندل، سید ابوالقاسم. (1394). ارزیابی عوامل موثر بر موفقیت یادگیری الکترونیکی دانش آموزان در مدارس هوشمند، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه گیلان، دانشکده فنی و مهندسی.
عرب پشتکوهی، مهدی.، زمانی مقدم، افسانه.، و رجب زاده قطری، علی. (1398). شناسایی معیارهای اثربخشی برنامه‌های آموزش الکترونیکی درس کار و فناوری از دیدگاه صاحب‌نظران، فناوری آموزش، دوره 13، شماره 4، 891-900.
غالیان، شهرزاد.، و زال پور، امیر. (1398). شناسایی عوامل موفقیت یادگیری الکترونیکی مورد مطالعه : دانشجویان تربیت بدنی دانشگاه شهید چمران اهواز، مجله توسعه آموزش جندی شاپور اهواز، دوره 10، شماره 2، 135-143.
غفوریان، هما. (1397). شناسایی عوامل تاثیرگذار بر یادگیری الکترونیکی در مدارس هوشمند شهر بهارستان، فن آوری اطلاعات و ارتباطات در علوم تربیتی، شماره 4.
کیوانی، میثم.، زیرک، مهدی.، مومنی مهمویی، حسین.، و حسین زاده، علی. (1398). شناسایی و ارزیابی عوامل موثر فرهنگ یادگیری الکترونیکی در جهت پذیرش فناوری اطلاعات و استقرار SCRM (مورد مطالعه: شرکت سیمان شرق)، آموزش و توسعه منابع انسانی، سال 6، شماره 23، 126-149.
محمودی، مهدی.، و محمدعلی، مهدی. (1396). بررسی و ارزیابی عوامل موثر بر یادگیری و آموزش الکترونیکی در مدارس، پنجمین همایش ملی راهکارهای توسعه و ترویج علوم تربیتی ،روانشناسی، مشاوره و آموزش در ایران.
میرسعیدی، گلنوش.، ایمانی، محمدنقی.، و ناظم، فتاح. (1397). ارائه مدلی به منظور استقرار آموزش الکترونیکی در دانشگاه علوم پزشکی آزاد اسلامی تهران بر اساس رویکرد داده بنیاد، فصلنامه توسعه آموزش جندی‌شاپور، دوره 9، شماره 2.
ناظری، نجمه.، دری، سارا.، و آتشی، علیرضا. (1396). بررسی عوامل موثر بر یادگیری الکترونیکی در رشتههای علوم پزشکی، مجله انفورماتیک سلامت و زیست پزشکی، سال 4، شماره 2، 98-107.
هداوند، سعید.، و کاشانچی، علیرضا. (1392). عوامل موثر بر یادگیری الکترونیکی، راهبردهای آموزش در علوم پزشکی، شماره 2.
Adlington, R., Nader, T., & Parkes, M. (2015). Unit 426, Foundation of eLearning: Topic 1–Introduction to eLearning. Viewed 5 October 2016.
Aithal, P. S., & Kumar, P. M. (2015). Teaching-Learning process in higher education institutions. International Journal of Multidisciplinary Research and Modern Education (IJMRME), 2, 662-676.
Al-Fraihat, D., Joy, M., & Sinclair, J. (2020). Evaluating E-learning systems success: An empirical study. Computers in human behavior, 102, 67-86.
Bahreininejad, A. (2006). E-learning and associated issues in Iran. International Journal of Distance Education Technologies, 4(4), 1.
Bashir, K., Hassan, S. S., Abdallah, S. S., & Nordin, M. S. (2018). Assessment of the psychometric properties of e-learning instructional design quality. African Journal of Education, Science and Technology, 4(4), 21-37.
Bessadok, A. (2022). Analyzing student aspirations factors affecting e-learning system success using a structural equation model. Education and Information Technologies, 27(7), 9205-9230.
Clark, R. C., & Mayer, R. E. (2016). E-learning and the science of instruction: Proven guidelines for consumers and designers of multimedia learning. john Wiley & sons.
Danish, J., & Hmelo-Silver, C. E. (2020). On activities and affordances for mobile learning. Contemporary Educational Psychology, 60, 101829.
El-Masri, M., & Tarhini, A. (2017). Factors affecting the adoption of e-learning systems in Qatar and USA: Extending the Unified Theory of Acceptance and Use of Technology 2 (UTAUT2). Educational Technology Research and Development, 65, 743-763.
Farid, S., Qadir, M., Ahmed, M. U., & Khattak, M. D. (2018). Critical Success Factors of E-Learning Systems: A Quality Perspective. Pakistan Journal of Distance and Online Learning, 4(1), 1-20.
Feng, X., & Yao, J. (2023). Role of information technology in blended learning, flipped learning and e-learning. Soft Computing, 1-14.
Gil-Flores, J., Rodríguez-Santero, J., & Torres-Gordillo, J. J. (2017). Factors that explain the use of ICT in secondary-education classrooms: The role of teacher characteristics and school infrastructure. Computers in Human Behavior, 68, 441-449.
Nortvig, A. M., Petersen, A. K., & Balle, S. H. (2018). A literature review of the factors influencing e learning and blended learning in relation to learning outcome, student satisfaction and engagement. Electronic Journal of E-learning, 16(1), pp46-55.
Salloum, S. A., Al-Emran, M., Shaalan, K., & Tarhini, A. (2019). Factors affecting the E-learning acceptance: A case study from UAE. Education and Information Technologies, 24, 509-530.
Salloum, S. A., & Shaalan, K. (2019). Factors affecting students’ acceptance of e-learning system in higher education using UTAUT and structural equation modeling approaches. In Proceedings of the International Conference on Advanced Intelligent Systems and Informatics 2018 4 (pp. 469-480). Springer International Publishing.
Siron, Y., Wibowo, A., & Narmaditya, B. S. (2020). Factors affecting the adoption of e-learning in Indonesia: Lesson from Covid-19. JOTSE: Journal of Technology and Science Education, 10(2), 282-295.
Wang, L.Y.K., Lew, S.L., Lau, S.H., & Leow, M.C. (2019). Usability factors predicting continuance of intention to use cloud e-learning application. Heliyon, 5(6), 788.
Yakubu, M. N., & Dasuki, S. I. (2019). Factors affecting the adoption of e-learning technologies among higher education students in Nigeria: A structural equation modelling approach. Information Development, 35(3), 492-502
Zarif Sanaee, N. (2011). Assessing the criteria for the quality and effectiveness of e-Learning in higher education. Interdisciplinary Journal of Virtual Learning in Medical Sciences, 1(3), 24-32.
فصلنامه رهبری و مدیریت آموزشی دانشگاه آزاد اسلامی‌واحدگرمسار سال هفدهم، شماره 3، پاییز 1402 صص 371-349 |
شناسایی عوامل موثر بر توسعه یادگیری الکترونیکی در دانشگاه ها با تکیه بر فناوری‌های نوین
کبری داودی1، کیومرث خطیر پاشا2، مریم تقوایی3
چکیده:
هدف: فضای مجازی محیطی مشتمل بر شبکه‌های رایانه‌ای، رسانه‌های ارتباطی و کاربرانی است که به تبادل داده‌ها و اطلاعات می‌پردازند. یکی از تغییرات مهم در این زمینه شکل‌گیری یادگیری الکترونیک می‌باشد. تحقیق حاضر با هدف شناسایی عوامل موثر بر توسعه یادگیری الکترونیکی با تکیه بر فناوری‌های نوین از دیدگاه اساتید انجام شده است.
روش: تحقيق حاضر برمبناي هدف از نوع تحقيقات كاربردي، برمبناي نحوه گردآوري داده‌ها، از نوع تحقيق توصيفي پیمایشی و از نظر ماهیت داده‌ها، کمی است. در چارچوب روش پیشنهادی ابتدا روایی و پایایی پرسشنامه مربوط به یادگیری الکترونیک بررسی شده و پس از تایید، در بین نمونه آماری شامل اساتید دانشگاه های استان سمنان توزیع گردید. پس از جمع‌آوری و آماده‌سازی داده‌های پرسشنامه، ابتدا به توصيف آماری ويژگيهای جمعيتشناختي نمونه مورد مطالعه پرداخته شده و برای تحلیل داده ها از آزمون نرمال بودن، آزمون همبستگی و آزمون فریدمن استفاده شد.
یافته‌ها: نتایج نشان داد مقدار ضريب همبستگي اسپيرمن برای متغیر عوامل «تکنولوژیک» برابر با 0.50، برای عوامل «فرهنگی – اجتماعی» برابر با 0.473، برای عوامل «آموزشی» برابر با 0.512 و برای عوامل «سازمانی» برابر با 0.488 و در سطح خطاي کمتر از 05/0 معنادار بود. لذا نتایج آزمون همبستگی اسپیرمن نشان داد که از دیدگاه اساتید، کلیه عوامل «تکنولوژیک»، «فرهنگی – اجتماعی»، «آموزشی» و «سازمانی» در توسعه یادگیری الکترونیک تأثیر معنادار دارند. اساس نتایج آزمون فریدمن، از دیدگاه اساتید، به ترتیب عوامل«فرهنگی – اجتماعی» با میانگین 3.86، بیشترین تاثیر را بر توسعه یادگیری الکترونیکی مبتنی بر فناوری های نوین در دانشگاه‌های استان سمنان دارند.
نتیجه گیری: با شناسایی عوامل موثر بر پذیرش یادگیری الکترونیکی، ارائه خدمات بهتر برای آموزش الکترونیکی مفیدتر خواهد بود.
کلید واژه ها: یادگیری الکترونیک، فناوری های نوین، اساتید دانشگاهی.
پذیرش مقاله: 9/2/ 1403 دریافت مقاله: 22/11/1402
مقدمه
انفجار اطلاعات، توسعه ارتباطات، تحولات فرهنگی، به‌هم‌پیوستگی جوامع جهانی و نیاز به آموزش‌عالی را دستخوش تغییر و تحول اساسی نموده است. مهمترین پیامد این تغییر و تحول، چالش‌هایی است که نظام آموزش‌عالی در قرن اخیر با آنها مواجهه گردیده است. این چالش‌ها را می‌توان به شرح ذیل بیان نمود: الف) سرعت تولید دانش و لزوم نظام آموزش مستمر و مادام‌العمر به‌منظور همراه شدن با قافله شتابان تغییـرات شـگرف در نظـام آموزش جهانی ب) تقاضاي روزافزون براي ورود به نظام دانشگاهی براي دستیابی به سواد اطلاعاتی و تحقق جایگاه مناسب و همگرا بـا پدیـده جهانی شدن ج) ضرورت پاسخگویی به تقاضاي روزافزون براي آموزشی که عدالت و کاربرمحوري هسته اصلی آن است و جذب دانشجویان با استعداد را در بطن خود می‌پروراند (ظریف‌صناعی4، 2011). هر جنبه ای از زندگی روزمره ما با ظهور و توسعه فناوری اطلاعات متحول شده که منجر به افزایش بهره وری و کارایی شده است. سیستم های هوشمند مبتنی بر فناوری اطلاعات نیز نقش مهمی را در توسعه آموزش با کیفیت بالا ایفا می کنند. این سیستم ها از نظر ارائه یک محیط یادگیری بسیار تعاملی و کاربرپسند برای دانش‌آموزان بسیار سودمند هستند. به لطف معرفی فناوری فعلی، دانشجویان می توانند با اساتید و دانشجویان دیگر راحت تر و قابل اعتمادتر ارتباط برقرار کنند. توانایی ها و علایق یادگیرندگان به طور قابل ملاحظه ای در فرآیند یادگیری در نتیجه محتوای بسیار تعاملی ایجاد شده با فناوری هوشمند افزایش می یابد. با محیط یادگیری سفارشی تولید شده توسط فناوری اطلاعات و ارتباطات، دانشجویان می توانند با توجه به استعدادها و ظرفیت های خود یاد بگیرند (فنگ و یائو5، 2023).
فناوری‌های جدید، به‌ویژه فناوری‌های مربوط به عرصه اطلاعات و ارتباطات زمینه تحولات سریع و غیرقابل‌برگشتی را در جهان فراهم آورده است. این پیشرفت‌های جهانی در فناوری اطلاعات و ارتباطات باعث گسترش وسیع فرصت‌های یادگیری و دسترسی به منابع تحصیلی و آموزشی شده است. استفاده از فناوری‌های نوین ارتباطی در فرآیند یاددهی، یادگیری و گسترش و تعمیق سواد رایانه‌ای و اطلاعاتی دانش‌آموزان و دانشجویان رسالت خطیری است که بر دوش دولت و به‌ویژه آموزش و پرورش سنگینی می‌کند (ترجمان و سیادت، 1398). با وجود این، سرعت ایجاد و توسعه آن در کشورهای در حال توسعه همچون ایران آهسته و بسیار کم است (بهاری و مودی، 1400). ورود تکنولوژی به عرصه اطلاعات تمام ابعاد زندگی بشری را متحول کرد و روند انجام امور کلی با گذشته‌های نه چندان دور از نظر کیفی وکمی تغییرکرده که نتیجه این تغییر وتحولات دانشگاه‌ها و مراکز آموزشی با پدیده جدیدی به عنوان تکنولوژی آموزشی (فناوری آموزشی) روبه‌رو شده‌اند که این پدیده آموزش را از حالت سنتی خارج ساخته و جریان خاصی به آن بخشیده است و با پیدایش کامپیوتر و به دنبال آن شبکه‌های کامپیوتری و وب جهانی در دهه‌های آخر قرن بیستم نوع دیگری از آموزش و مکان‌های آموزشی را فراروی دانش‌آموزان و فراگیران قرار داده است. این نوع آموزش شالوده‌ای از کاربرد تکنولوژی، ارتباطات، مفاهیم روانشناختی، حرفه‌ای و آکادمیك بر اساس معیارها و استانداردهای معمول است که بنا به اهداف، نیازها و واقعیت‌های موجود جوامع شکل خاصی به خود می‌گیرد. آموزش به کمك فناوری‌های نوین در مدت زمان کوتاهی که از زمان پیدایش آن می‌گذرد توانسته شیوه‌های آموزشی را در سطح بسیار گسترده دگرگون کند (گیل‌فلورس6 و همکاران، 2017).
از دهه 1960 تعاريف گوناگوني براي یادگیری الكترونيكي به وجود آمده است و در بخش‌هاي مختلف تجاري، آموزشي و نظامي و در معاني متفاوتي مورد استفاده قرار گرفته است (نیکولسن7، 2007). یادگیری الکترونیکی یک نظام آموزشی است که امکان دسترسی به آموزش را بیش از گذشته (از لحاظ کمّی و کیفی) برای فراگیران فراهم کرده است (سراجی، 1392). ترکیب آموزش رایانه‌ای با اینترنت منجر به ابداع روش جدیدی از یادگیری به نام یادگیری الکترونیکی شده است (ادینگتون8 و همکاران، 2015). در جهان پرشتاب امروز، یادگیری الکترونیکی به‌عنوان ابزار کسب دانش، به سرعت در حال گسترش می‌باشد. چنین روند رو به رشدی، دست‌اندرکاران را ملزم به اعمال روش‌های علمی و منطقی در اجرا، ارزشیابی و مدیریت پروژه‌های یادگیری الکترونیکی می‌نماید. از روش‌های پیرو عقل و منطق در یادگیری الکترونیکی امکان‌سنجی و بررسی پیش‌نیازها پیش از اجرای پروژه یادگیری الکترونیکی است (ادلینگتون9 و همکاران، 2015). در ايران نيز در زمينه يادگيري الكترونيكي فعاليت‌هاي زيادی انجام شده و همراه با گسترش اين نوع آموزش در سیستم آموزش‌عالي جهان، گسترش آن در آموزش‌عالي ايران قابل‌ملاحظه بوده است (بحرینی‌نژاد10، 2006). مي‌توان نتيجه گرفت كه موفقيت در اين سيستم‌ها مانند هر سيستم اطلاعاتي ديگر تا حد زيادي به رضايت دانشجو و به عواملي بستگي دارد كه درنهايت تمايل دانشجويان را به ادامه استفاده از آنها افزايش خواهد داد و درواقع رضايت كاربران يكي از مهمترين فاكتورها براي ارزيابي موفقيت اين سيستم‌ها بوده و تعيين ميزان رضايت يادگيرنده‌ها در هر نظام آموزشي نه تنها ميزان موفقيت نظام در جلب‌نظر كاربرانش را نشان مي‌دهد بلكه اثربخشي آموزش نظام را نيز آشکار می‌سازد (کلارک و مایر11، 2016).
بسیاری از مؤسسات آموزش‌عالی و دانشکده‌ها در پی سازماندهی و بهینه‌سازی یادگیری الکترونیکی هستند تا به‌طور مؤثر و صحیح فرایند یادگیری را دنبال کنند. در این میان، سایر دانشگاه‌ها و مؤسسات آموزش‌عالی به انتظار بهره‌مندی از این دستاوردها هستند، زیرا تمایل ندارند از قافلة یادگیری الکترونیکی عقب بمانند (خانی، 1402). تحقق یادگیري الکترونیک و دانـشگاه مجـازي مـستلزم فراهم‌آوردن شرایط مختلفی است که از دید سیستمی بـه آن آمادگی یادگیري الکترونیک مـی‌گوینـد. بـدیهی اسـت که بـراي تحقق یادگیري الکترونیک لازم است ابعاد مختلف چه به لحاظ زیرساخت و چه به لحاظ حمایتی و سیاسی، آمادگی منابع انسانی و آمادگی سازمانی مـوردبررسـی و ارزیابی قـرار گیرند تا مسئولان و سیاست‌گذاران بتوانند سیاست مناسبی را اتخاذ و طرح‌هاي توسعه را چنان برنامه‌ریزي کنند که محیطی هم‌افزا و متـوازن را بـراي تحقـق یـادگیري الکترونیـک ایجـاد کنند (شیخیان و همکاران، 1393). فهم مولفه‌ها و عوامل اثرگذار بر موفقيت يادگيري الكترونيكي، به تصميم گيرندگان كمك مي نمايد تا خط‌مشي‌هاي مناسبي را براي سرمايه گذاري در عوامل اثربخش و طراحي مجدد يا حذف عوامل غيراثربخش به كار گيرند (خراسانی و همکاران، 1396).
ازجمله تحقیقاتی که در ده سال اخیر در این زمینه و در داخل کشور انجام شده اند، می توان به تحقیق هداوند و کاشانچی (1392) اشاره کرد که عوامل موثر بر یادگیری الکترونیکی را بررسی کردند و به این نتیجه رسیدند که مهم ترين متغير تاثيرگذار بر يادگيري‌هاي الكترونيكي از ديدگاه كاركنان، اعتقاد به آموزش مداوم و كم اهميت ترين متغير، ارايه گواهينامه آموزشي بود. یافته ها همچنین حاکی از آن است که عوامل فردي، شغلي، سازماني و آموزشي بر يادگيري الكترونيكي موثر است. اقبال و همکاران (1394) در پژوهش دیگری عوامل موثر بر موفقیت در یادگیری الکترونیکی در دانشگاه ها را بررسی کرده و به این نتیجه رسیدند كه سه عامل شبكه و پشتيباني، فرهنگ و سياست سازماني بر موفقيت در يادگيري الكترونيكي تاثير گذار مي باشند. صادقی سیگارودی و میرروشندل (1394) به ارزیابی عوامل مؤثر بر موفقیت آموزش الکترونیکی دانش‌آموزان در مدارس هوشمند پرداخته اند و نتایج پژوهش آن ها اطلاعات لازم برای برنامه‌ریزان و دست‌اندرکاران امر آموزش را به‌گونه‌ای فراهم می‌کند که در بازنگری طرح مدارس هوشمند و بهبود عملکرد آنها جهت ایجاد نگرش مثبت دانش‌آموزان نسبت به استفاده از فناوری اطلاعات و ارتباطات، گامی در جهت برطرف نمودن نواقص و مشکلات احتمالی در این مسیر برداشته شود. داورزنی (1394) پژوهشی با هدف ارزیابی آمادگی استقرار آموزش الکترونیکی در مراکز و واحدهای دانشگاه پیام‌نور استان تهران بر پایه چهار عامل فنی، فرهنگی، ساختاری و منابع انسانی انجام داده او به این نتیجه رسیدند که هر یک از چهار عامل فنی، فرهنگی، ساختاری و منابع انسانی، تأثیری مستقیم و مثبت بر پیاده‌سازی یادگیری الکترونیکی در مراکز و واحدهای دانشگاهی موردمطالعه داشته است. همچنین سایر نتایج حاکی از آن است که در بین عوامل چهارگانه بیان‌شده، عوامل انسانی بیشترین و عوامل فرهنگی کمترین رتبه را در بین عوامل مؤثر بر آمادگی استقرار یادگیری الکترونیکی داشته‌اند. بختیاری و قاسم زاده (1395) عوامل موثر در اثربخشی و تضمین کیفیت یادگیری الکترونیکی در توسعه اقتصاد شهری را بررسی کرده اند. نتایج به دست آمده از تحلیل های انجام شده نشان داد بین مولفه‌های موثر دراثربخشی یادگیری الکترونیکی مولفه های زیر به ترتیب اولویت اهمیت و رضایت دانشجویان: کیفیت شیوه‌های یادگیری و کیفیت محتوای یادگیری الکترونیکی است. خراسانی و همکاران (1396) عوامل کلیدی موفقیت مراکز یادگیری الکترونیکی دانشگاهی را بررسی و شناسایی کرده و نشان داده اند که عوامل كليدي موفقيت مراكز يادگيري الكترونيكي از ديدگاه مشاركت شوندگان در مصاحبه ها تشخيص و طبقه بندي گرديد كه شامل 7 عامل يادگيرنده، ياددهنده، فن آوري، مديريت، پداگوژي، ارزيابي و ذينفعان بيروني مي باشد كه اين عوامل براي رسيدن به موفقيت بايد از 47 ويژگي برخوردار باشند. ناظری و همکاران (1396) عوامل موثر بر یادگیری الکترونیکی در رشتههای علوم پزشکی را بررسی کرده و به این نتجه رسیدند که از دیدگاه چهار گروه مشارکت کننده بیانگر اهمیت بالای کلیه عوامل مورد بررسی در پژوهش به ترتیب مدیریت، محتوای آموزشی، امکانات مورد نیاز، یاد دهنده، قوانین و مقررات و یادگیرنده می باشد. محمودی و محمدعلی (1396) به بررسی و ارزیابی عوامل موثر بر یادگیری و آموزش الکترونیکی در مدارس پرداخته اند. به بیان آن ها فناوری جدید کلیه جنبه های زندگی بشری از جمله جنبه های اقتصادی، اجتماعی، سیاسی، علمی، صنعتی و آموزشی را تحت تاثیر قرار داده است. میرسعیدی و همکاران (1397) مدلی به منظور استقرار آموزش الکترونیکی در دانشگاه علوم پزشکی آزاد اسلامی تهران بر اساس رویکرد داده بنیاد ارائه کرده اند. نتایج تحلیل داده‌ها طی سه مرحله، کدگذاری باز، محوری و انتخابی انجام گرفت که حاکی از ۷ مقوله کلی بود که در قالب مدل پارادایمی شامل: شرایط علی (مدیریت و رهبری)، مقوله کانونی (عوامل فنی و تکنولوژی و عوامل پداگوژی)، کنش ها و تعامل ها (عوامل انسانی)، زیرساخت ها و پیامدها ارائه گردید. غفوریان (1397) در تحقیقی عوامل تاثیرگذار بر یادگیری الکترونیکی در مدارس هوشمند شهر بهارستان را بررسی کرده و نتايج آن منجر به شناسايي 12 عامل با عناوين مهارت‌هاي مدرسان و عوامل اداري، آموزشي، فني و تكنولوژيكي،تجهيزات و امكانات، مالي واعتباري، انگيزشي، حمايت مديران، دريافت استانداردهاي آموزشي، فرهنگي و اجتماعي، حقوقي و اداري، مهارت اوليا و دانش آموزان و راهبردي گرديد. شمس و عباسی کسانی (1397) به بررسی عوامل کلیدی موفقیت یادگیری الکترونیکی با ارائه یک الگو پرداخته و نشان دادند که عوامل کلیدی موفقیت یادگیری الکترونیکی در 3 بعد، 8 عامل و 52 مقوله شامل بعد ساختاری (عوامل سازمانی، پشتیبانی، کیفیت سیستم، محتوایی، و آموزشی) ؛ بعد رفتاری (یادگیرنده، یاددهنده) ؛ و محیطی (فناوری) طبقه بندی شدند. عرب پشتکوهی و همکاران (1398) به شناسایی معیارهای اثربخشی امکان‌سنجی برنامه‌های آموزش الکترونیکی درس کار و فناوری از دیدگاه صاحب‌نظران پرداخته و یک چارچوب اثربخشی ماتریسی از عوامل زمینه‌ای، علی، بازدارنده، راهبردها و پیامدها شکل دادند. غالیان و زال پور (1398) عوامل موفقیت یادگیری الکترونیکی را در بین دانشجویان تربیت بدنی دانشگاه شهید چمران اهواز بررسی کرده و نشان دادند که هر چهار مولفه کیفیت خدمات و واحدها، کیفیت اطلاعات، تعامل درمحیط آنلاین و کیفیت سیستم و زیر ساخت ها از عوامل موثر بر موفقیت یادگیری الکترونیکی دانشجویان می باشند. رحمانی و همکاران (1398) به امکان سنجی و رتبه‌بندی عوامل موثر بر توسعه یادگیری الکترونیکی در آموزش عالی با رویکرد تصمیم گیری چند معیاره فازی پرداخته و به این نتیجه رسیدند که ویژگی های دانشجو اهمیت بیشتری داشته و زیرساخت نرم‌افزار به عنوان دومین عامل تاثیرگذار در این جهت ارزیابی شده است. همچنین ویژگی های مربی، کیفیت محتوا، مدیریت ساختار، زیرساخت سخت افزار، فرآیند آموزش و تصویر دانشگاه به ترتیب رتبه های سوم تا هشتم را بدست آوردند. کیوانی و همکاران (1398) عوامل موثر فرهنگ یادگیری الکترونیکی در جهت پذیرش فناوری اطلاعات و استقرار SCRM را شناسایی و ارزیابی کرده و به این نتیجه رسیدند که هفت عامل شامل عوامل ساختاری، عوامل رفتاری، عوامل محیطی، فرآیند ها، خروجی، اثر و پیامد در فرهنگ یادگیری الکترونیکی در جهت پذیرش فناوری اطلاعات و استقرار SCRM موثر می باشد. پورتوکلی و همکاران (1399) در تحقیقی به طراحی الگوی تدوین محتوای الکترونیکی براساس عوامل موثر بر رضایتمندی از یادگیری الکترونیکی پرداخته اند. نتایج پژوهش در بخش فراتحلیل حاکی از آن بود که عواملی چون محتوا، تعامل، فناوری، یاددهنده، کیفیت خدمات، طراحی، سهولت استفاده ادراک شده، شخصی سازی، سودمندی ادراک شده، یادگیرنده، ارزش ادراک شده و خودکارآمدی از مهم ترین عوامل تاثیرگذار بر رضایتمندی یادگیرنده الکترونیکی بودند. بهاری و مودی (1400) به بررسی عوامل موثر بر ایجاد و توسعه یادگیری الکترونیک از ديدگاه دانشجويان دانشگاه علوم پزشکي زاهدان پرداخته و نشان دادند که 6 شاخص منتخب این پژوهش از نظر دانشجویان بر ایجاد و توسعه یادگیری الکترونیک در دانشگاه علوم پزشکی زاهدان موثر بوده و عوامل به ترتیب از بیشترین به کمترین تاثیر عبارتند از: کیفیت اطلاعات و محتوا، تمایل فراگیران، کیفیت سیستم، عوامل تسهیل کننده، تعامل دانشجو و استاد، و کیفیت استاد. خانی (1402) عوامل موثر و موانع کاربرد یادگیری الکترونیک در جهت افزایش سلامت روان دانش آموزان مدارس ابتدایی شهرستان گناوه را بررسی کرده و به این نتیجه رسید که یادگیری الکترونیکی به عنوان یک شیوه آموزشی یادگیرنده محور، مهارت‌های شناختی در سطوح بالا از جمله تجزیه، ترکیب ارزشیابی و قضاوت تفکر انتقادی روحیه جستجوگری و حل مسئله را تسهیل نموده و ارتقاء می‌بخشند.
ازجمله تحقیقاتی که در ده سال اخیر در این زمینه و در خارج کشور انجام شده اند، می توان به تحقیق آیتهل و کومار12 (2015) اشاره کرد که فرایند یاددهی - یادگیری در مؤسسات آموزش‌عالی را با رویکرد توصیفی بررسی کرده‌اند و به این نتیجه رسیدند که استراتژی‌هایی مانند برنامه‌ریزی و سازماندهی فرایند یاددهی - یادگیری، ارزیابی برنامه‌ها، پشتیبانی از برنامه‌ها در توسعه مهارت‌های یادگیری تعاملی، یادگیری مشارکتی و یادگیری مستقل در میان دانش‌آموزان مؤثر است. ال-مسری و ترهینی13 (2017) عوامل مؤثر بر پذیرش سیستم های یادگیری الکترونیکی در قطر و ایالات متحده آمریکا را با گسترش نظریه یکپارچه پذیرش و استفاده از فناوری را بررسی کرده و نشان دادند که انتظار عملکرد، انگیزه لذت‌جویانه، عادت و اعتماد پیش‌بینی‌کننده‌های معنادار قصد رفتاری در هر دو نمونه هستند. بشیر14 و همکاران (2018) کیفیت یادگیری الکترونیکی را در بین 837 دانشجوی شرکت‌کننده در دوره‌های آموزش الکترونیکی در دانشگاه‌های مختلف بررسی کرده و نشان دادند که کیفیت محتوا، طراحی رابط کاربری، استراتژی‌های آموزشی، محتوای تعاملی و بازخورد عوامل اصلی تعیین‌کننده کیفیت طراحی آموزشی یادگیری الکترونیکی بودند. فرید15 و همکاران (2018) عوامل مؤثر در موفقیت یادگیری الکترونیکی را با توجه به دیدگاه 97 متخصص بررسی کرده و نشان دادند که دسترسی به زبان محلی، کیفیت سیستم آموزشی، استفاده از طرح آموزشی، توجه به کیفیت نرم‌افزار، کیفیت خدمات، توجه به رضایت دانش‌آموزان و ایجاد الگوی مناسب یادگیری، از دیگر عناصر مؤثر بر تصمیم‌گیری در یادگیری الکترونیکی بود. نورتویج16 و همکاران (2018) در تحقیق خود مروری بر ادبیات عوامل مؤثر بر یادگیری الکترونیکی و یادگیری ترکیبی در رابطه با نتیجه یادگیری، رضایت و مشارکت دانش‌آموز داشته اند که یافته‌های حاصل از مقالات تحقیقاتی موجود در بررسی نشان می‌دهد که در میان بسیاری از عوامل به نظر می‌رسد برخی از عوامل بیشتر تسلط دارند: حضور مربی در تنظیمات آنلاین، تعامل بین دانش‌آموزان، معلمان و محتوا، و ارتباطات طراحی‌شده بین فعالیت‌های آنلاین و آفلاین و همچنین بین فعالیت‌های مرتبط با دانشگاه و فعالیت‌های مرتبط با عمل. سالوم17 و همکاران (2019) عوامل مؤثر بر پذیرش یادگیری الکترونیکی در امارات متحده عربی را بررسی کرده و نشان دادند که اشتراک دانش و کیفیت در دانشگاه ها تأثیر مثبتی بر پذیرش یادگیری الکترونیکی در بین دانشجویان دارد. نوآوری و اعتماد به طور قابل توجهی بر پذیرش سیستم آموزش الکترونیکی تأثیر نمی گذارد.
یاکوبو18 و همکاران (2019) عوامل موثر بر پذیرش فناوری های یادگیری الکترونیکی در بین دانشجویان آموزش عالی در نیجریه را با یک رویکرد مدل سازی معادلات ساختاری بررسی کرده اند. نتایج نشان داد که انتظار عملکرد و امید به تلاش، عوامل مهمی در تأثیرگذاری بر قصد رفتاری برای استفاده بودند. تأثیر اجتماعی به عنوان یک عامل آماری غیرمعنی‌دار در تأثیرگذاری بر نیات رفتاری در نظر گرفته شد. شرایط تسهیل‌کننده و نیات رفتاری به‌عنوان عوامل برجسته‌ای تعیین شد که تأثیر مثبتی بر استفاده واقعی از بوم توسط دانش‌آموزان دارد. نتایج حاصل از داده‌های به‌دست‌آمده تا حدی از توانایی فناوری برای توضیح عوامل مسئول پذیرش فناوری آموزشی در کشورهای در حال توسعه، در نیجریه حمایت می‌کند. علاوه بر این، این مطالعه به تدوین رویکردها و دستورالعمل‌هایی برای افزایش پذیرش فناوری‌های آموزشی در کشورهای در حال توسعه کمک می‌کند. سالوم و شالان19 (2019) عوامل موثر بر پذیرش دانشجویان از سیستم آموزش الکترونیکی در آموزش عالی را مورد بررسی قرار داده و به این نتجه رسیدند که تمام عوامل مهم قصد رفتاری برای استفاده از سیستم یادگیری الکترونیکی به‌عنوان تأثیر اجتماعی، امید به عملکرد و شرایط تسهیل‌کننده یادگیری گزارش شده است. وانگ20 و همکاران (2019) به بررسی فاکتورهای موثر بر پذیرش آموزش الکترونیکی ابری21 پرداختند و پنج شاخص خودکارامدی کامپیوتر، لذتبخش بودن، سودمندی درک شده، سهولت درک شده و درک کاربر انتخاب و اثرشان از دیدگاه 170 دانشجوی دانشگاه مالزی که به مدت سه ماه با آموزش الکترونیکی آشنا و کارکرده بودند، بررسی گردید. دانیش و هملو سیلور22 (2020) در تحقیقی به دنبال کشف راهکارهایی برای پیاده‌سازی آموزش الکترونیک، چهار شاخص اصلی شامل محتوای چندرسانه‌ای، تعاملات اجتماعی، کیفیت محتوا و روش‌های دسترسی آنلاین کاربران به محتوا، را تعریف نمودند. ال-فرایهات23 و همکاران (2020) نیز به ارزیابی موفقیت سیستم آموزش الکترونیکی پرداخته و مدل جامعی را ارایه دادند که عوامل تعیین‌کننده رضایت از آموزش الکترونیکی را شامل کیفیت فنی سیستم، کیفیت اطلاعات، کیفیت خدمات، کیفیت سیستم پشتیبانی، کیفیت یادگیرنده، کیفیت مربی می‌داند. سیرون24 و همکاران (2020) عوامل موثر بر پذیرش یادگیری الکترونیکی در اندونزی را در دوران کووید-19 بررسی کرده و نشان دادند که قصد دانش‌آموزان از استفاده از یادگیری الکترونیکی با متغیرهای مختلفی از جمله لذت درک شده، تجربه دانش‌آموزان، اضطراب رایانه و خودکارآمدی درک شده تعیین شده است. این یافته‌ها همچنین تأیید می‌کنند که هم سهولت استفاده و هم سودمندی درک شده می‌توانند قصد دانش‌آموزان را در استفاده از یادگیری الکترونیکی توضیح دهند. بسادوک25 (2022) در تحقیقی به تجزیه و تحلیل عوامل مؤثر بر موفقیت سیستم آموزش الکترونیکی با استفاده از مدل معادلات ساختاری پرداخته است. نتایج نشان داد که بین عوامل آرزوهای دانش‌آموزان (انگیزه، انتظار و لذت) و عوامل پذیرش (قصد استفاده و سودمندی درک شده) رابطه قوی وجود دارد که منجر به افزایش اعتماد دانش‌آموزان به این است که یادگیری الکترونیکی به تجربه آموزشی آنها ارزش می‌افزاید. علاوه بر این، نتایج نقش تعیین کننده اثر عامل لذت را بر مزایای مورد انتظار از فرآیند سیستم آموزش الکترونیکی نشان داد. بنابراین، مؤسسات آموزش عالی که می‌خواهند بیشترین بهره را از سیستم آموزش الکترونیکی ببرند، باید به آرمان‌های دانشجویان خود توجه کنند و لذت آنها را افزایش دهند.
بررسی پژوهش های پیشین نشان می دهد که یادگیری الکترونیک در سال های اخیر اهمیت زیادی پیدا کرده و تاثیر زیادی در جنبه های مختلف اجتماعی و اقتصادی داشته است. از طرف دیگر عوامل بسیاری بر موفقیت این مهم موثرند که لازم است مورد بررسی قرار گیرند. با توجه به شرایط بحرانی ایجاد شده بر نظام آموزشی در سال‌های اخیر، دانشگاه‌ها و موسسات آموزش‌عالی مجبور به استفاده از آموزش الکترونیکی شده‌اند؛ بنابراین تحقیق حاضر در پی آن است که مولفه های موثر بر توسعه یادگیری الکترونیکی مبتنی بر فناوری های نوین را از دیدگاه اساتید بررسی کند و برای این منظور، دانشگاه های استان سمنان به عنوان مطالعه موردی انتخاب شده‌اند. به این ترتیب مدل مفهومی تحقیق به شرح شکل 1 می باشد:
سوالات تحقیق
1) مولفه های موثر بر توسعه یادگیری الکترونیکی مبتنی بر فناوری های نوین در دانشگاه‌های استان سمنان از دیدگاه اساتید کدامند؟
2) اولویت مولفه های موثر بر توسعه یادگیری الکترونیکی مبتنی بر فناوری های نوین در دانشگاه‌های استان سمنان از دیدگاه اساتید چگونه است؟
روش تحقیق
تحقيق پيش‌رو، به دلیل انجام در یک مجموعه مشخص (دانشگاه‌های استان سمنان) بر اساس طبقه‌بندي برمبناي هدف از نوع تحقيقات كاربردي است. زيرا نتايج حاصل از آزمون فرضيات مي‌تواند مورداستفاده کلیه دانشگاه‌ها در اتخاذ سياست‌هاي مناسب قرار گيرد. علاوه بر اين، پژوهش حاضر بر اساس دسته‌بندي برمبناي نحوه گردآوري داده‌ها، از نوع تحقيق توصيفي است كه در آن رابطة ميان متغيرها بر اساس هدف تحقيق تحليل مي‌گردد. همچنین پژوهش حاضر از نظر جمع‌آوری داده‌ها، پیمایشی و از نظر ماهیت داده‌ها، کمی است.
جامعه آماري اين پژوهش، اساتید دانشگاه‌های استان سمنان در سال تحصيلي 1402-1401 می‌باشند که تعداد آن ها برابر با 382 نفر است. برای تعیین نمونه در تحقیق حاضر از جدول مورگان استفاده شد که بر اساس آن، با در نظر گرفتن حجم جامعه آماری اساتید، حجم نمونه برابر با 191 نفر می‌باشد. پس از تعیین حجم نمونه، براي انتخاب نمونه آماري از بین اساتید، از روش نمونه‌گيري تصادفي استفاده شد.
در این تحقیق به منظور جمع‌آوری اطلاعات از دو روش استفاده شد: روش کتابخانه‌ای که در آن ابتدا با استفاده از روش کتابخانه‌ای و با مراجعه به کتب و مجلات تخصصی فارسی و لاتین و سایت‌های معتبر علمی، داده‌ها و اطلاعات اولیه موردنیاز جهت تدوین مبانی نظری تحقیق جمع‌آوری می‌شود. و روش میدانی که در آن اطلاعات لازم جهت آزمون و بررسی سوالات تحقیق با استفاده از پرسشنامه آماری گردآوری شد.
پرسشنامه مورد استفاده شامل دو بخش اصلی است که بخش اول مربوط به سئوالات جمعیت شناختی است و بخش دوم نیز شامل 20 سئوال در رابطه با متغیرهای تحقیق است. برای ارزیابی روایی از نظر 20 نفر از اساتید دانشگاه های استان سمنان با سابقه بیش از 5 سال در این زمینه که به روش گلوله برفی انتخاب شده‌اند، در مورد میزان هماهنگی محتوای ابزار اندازه‌گیری و هدف پژوهش، استفاده شده و پرسشنامه پژوهش از نظر روایی تایید شد. در ادامه برای اندازه‌گیری پایایی پرسشنامه از ضریب آلفای کرونباخ26 استفاده شد. با توجه به اینکه مقدار پایایی متغیرها و ابعاد آن، از 70/0 بیشتر بود، بنابراین پایایی پرسشنامه نیز مورد تایید قرار گرفت.
یافته‌ها
در ابتدا به توصیف نمونه آماری، یعنی 191 نفر از اساتید دانشگاه های استان سمنان پرداخته شده که از نظرات آنها در پژوهش استفاده شده است. فراوانی متغیرهای جمیت شناختی اساتید به عنوان نمونه آماری، در جدول 1 ارائه شده است.
جدول 1. توصیف نمونه آماری
متغیر | عنوان | فراوانی | درصد |
سن | کمتر از 30 سال | 2 | 1 |
بین 31 تا 40 سال | 18 | 9 | |
بین 41 تا 50 سال | 126 | 66 | |
بیشتر از 51 سال | 45 | 24 | |
جمع | 191 | 100 | |
جنسیت | زن | 82 | 43 |
مرد | 109 | 57 | |
جمع | 191 | 100 | |
وضعیت تاهل | مجرد | 25 | 13 |
متاهل | 166 | 87 | |
جمع | 191 | 100 | |
مقطع تدریس | کارشناسی | 130 | 68 |
کارشناسی ارشد | 61 | 32 | |
جمع | 191 | 100 |
طبق جدول 1 در نمونه مورد بررسی:
v 66 درصد پاسخگویان بین 41 تا 50 سال، 24 درصد بیشتر از 51 سال، 9 درصد بین 31 تا 40 سال و تنها 1 درصد کمتر از 30 سال دارند.
v 57 درصد پاسخگویان مرد و 43 درصد زن می‌باشند.
v 87 درصد پاسخگویان متاهل و 13 درصد مجرد می‌باشند.
v 68 درصد اساتید در مقطع کارشناسی و 32 درصد در مقطع کارشناسی‌ارشد تدریس می‌نمایند.
به منظور بررسی متغیرهای تحقیق، ابتدا نرمال بودن داده‌ها بررسي شد تا آزمون مناسب جهت بررسي رابطه بین متغیرها انتخاب شود. اين آزمون با استفاده از نرم‌افزار SPSS انجام شد که نتايج آن در جدول 2 ذکر شده است.
جدول 2. نتايج آزمون نرمال بودن توزيع متغيرهای تحقیق
عوامل | شاخص کولموگروف اسمیرنوف | sig |
تکنولوژیک | 2.485 | 0.00 |
فرهنگی – اجتماعی | 4.144 | 0.00 |
آموزشی | 2.259 | 0.00 |
سازمانی | 2.040 | 0.00 |
طبق جدول 2 با توجه به اينکه سطح معناداري (sig) براي متغیرهای تحقیق کمتر از 05/0 است، لذا فرض صفر (مبني بر نرمال بودن داده‌ها) رد شده و نتيجه مي‌گيريم که توزيع داده‌ها در کليه نرمال نمي‌باشند. بنابراين به منظور بررسي همبستگي بين متغيرها از آزمون ضريب همبستگي اسپيرمن استفاده شد.
آزمون‌های همبستگی، پیوندهای جفتی بین مجموعه‌ای از متغیرها را محاسبه کرده و نتایج را در قالب یک ماتریس نمایش می‌دهند. در پژوهش حاضر، برای هر دسته از عوامل، اين آزمون با استفاده از نرم‌افزار SPSS انجام شد که نتايج آن در جدول 3 ذکر شده است.
جدول 3. نتايج آزمون همبستگي اسپيرمن
| مقادیر | |
عامل «تکنولوژیک» | ضريب اسپيرمن | 0.570 |
Sig | 0.000 | |
عامل «فرهنگی – اجتماعی» | ضريب اسپيرمن | 0.473 |
Sig | 0.000 | |
عامل «آموزشی» | ضريب اسپيرمن | 0.512 |
Sig | 0.000 | |
عامل «سازمانی» | ضريب اسپيرمن | 0.488 |
Sig | 0.000 | |
با توجه به جدول 3 همبستگي برای کلیه متغیرها در سطح خطاي کمتر از 05/0 معنادار است. لذا از دیدگاه اساتید، کلیه عوامل «تکنولوژیک»، «فرهنگی – اجتماعی»، «آموزشی» و «سازمانی» در توسعه یادگیری الکترونیک تأثیر معنادار دارند. از این رو مولفه های موثر بر توسعه یادگیری الکترونیکی مبتنی بر فناوری های نوین در دانشگاه‌های استان سمنان از دیدگاه اساتید عبارت اند از: عوامل «تکنولوژیک»، «فرهنگی – اجتماعی»، «آموزشی» و «سازمانی» و لذا در این قسمت به سوال اول تحقیق پاسخ داده می شود.
در ادامه، مولفه های موثر بر توسعه یادگیری الکترونیکی مبتنی بر فناوری های نوین با استفاده از آزمون فریدمن با استفاده از آزمون فریدمن رتبه بندی می‌شوند که اين آزمون با استفاده از نرم‌افزار SPSS انجام شد. نتایج حاصل از پیاده سازی آزمون فریدمن در جدول 4 قابل مشاهده است.
جدول 4. نتايج آزمون فریدمن برای رتبه بندی متغیرها
آیتم | ضریب فریدمن | درجه آزادی | Sig |
مقدار | 525.460 | 3 | 0.000 |
با توجه به جدول 4 ضریب فریدمن در سطح خطاي کمتر از 05/0 معنادار است، لذا نتایج این آزمون قابل استناد است. بر اساس نتایج آزمون فریدمن، رتبه و اولویت مولفه های موثر بر توسعه یادگیری الکترونیکی از دیدگاه اساتید به شرح جدول 5 می باشد:
جدول 5. رتبه بندی مولفه های موثر بر توسعه یادگیری الکترونیکی
رتبه | میانگین رتبه | عوامل |
|---|---|---|
1 | 3.86 | فرهنگی – اجتماعی |
2 | 3.14 | تکنولوژیک |
3 | 1.52 | سازمانی |
4 | 1.14 | آموزشی |
طبق جدول 5 از دیدگاه اساتید، به ترتیب عوامل«فرهنگی – اجتماعی»، «تکنولوژیک»، «سازمانی» و «آموزشی» بیشترین تاثیر را بر توسعه یادگیری الکترونیکی مبتنی بر فناوری های نوین در دانشگاه‌های استان سمنان دارند.
بحث و نتیجهگیری
آموزش الکترونیکی حوزة جدیدي از ارتباط فناوري و آموزش است که براي فراگیران امکان یادگیري همیشگی در هر زمان و در هر مکان را فراهم می‌کند. در سال‌هاي اخیر تجربیات ارزشمندي در این زمینه، به‌ویژه در حوزة روش‌هاي آموزشی الکترونیکی ترکیبی، به‌دست‌آمده که می‌توان از آنها جهت رفع موانع پیش‌روي توسعۀ بیش‌ازپیش آموزش‌هاي الکترونیکی در عرصه‌هاي متفاوت ملی نظیر آموزش و پرورش، آموزش عالی و آموزش کارکنان دولت بهره برد. پیشرفت سریع ارتباطات الکترونیکی در زمینۀ آموزش و یادگیري باعث به وجود آمدن محیط‌هاي یادگیري جدیدي به واسطۀ فناوري شده و امکان تغییر فرایند یاددهی و یادگیري را در تمام زمینه‌هاي آموزشی به شکلی پویا، کاملا تعاملی و انگیزشی فراهم آورده است. امروزه دانشگاه‌هایی که در صدد ارتقاي سطح آموزشی خود در یک مقیاس جهانی و قابل‌قبول هستند، در کنار نظام آموزش سنتی خود، شرایط ایجاد محیط آموزش مجازي و بهره‌گیري از روش‌هاي آموزشی و منابع مختلف داخلی و جهانی را فراهم کرده‌اند.
ظهور شبكههاي ارتباطي گسترده از قبيل اينترنت، در كنار ابزار و امكانات آموزشي پيشرفته، باعث تحول در روش‌هاي آموزشي شده و اين امكان را فراهم كرده است تا بتوان طيف وسيعي از جويندگان علم را در نقاط مختلف و از فواصل دور و نزديك تحت پوشش شبكه آموزشي درآورد تا با روش‌هاي سنتي، بدون نياز به شركت در كلاس‌هاي حضوري، آموزش‌هاي علمي و تخصصي را به مرحله اجرا درآورد. اين روش آموزشي نوين كه از آن به آموزش الكترونيكي مجازي ياد ميشود، به‌عنوان پيشرفتهترين روش آموزشي در دنياي امروز مطرح است و از انواع فناوري‌هاي پيشرفته نظير شبكههاي اينترنتي، بانك هاي اطلاعاتي، مديريت دانش و غيره بهره ميبرد.
آموزش الکترونیکی یک فرآیند جدید در آموزش است که بر اساس فناوري‌هاي رایانه‌اي، چندرسانه‌اي و پردازشگرها شکل گرفته است. آموزش الکترونیکی انعطاف زیادي را در روششناسی آموزشی، مدیریت محتوا، تعامل همزمان و غیرهمزمان بین استادان و دانشجویان، سازماندهی و ساختار دوره‌ها، طرح‌هاي آموزشی و بالاخره ارزیابی دانشجویان به وجود آورده است. آموزش الکترونیکی ارائۀ آموزش از طریق وسایل الکترونیکی است که براي آن دسته از یادگیرندگان که در جستجوي آموزش‌هاي غیرسنتی هستند یا به دور از موسسات آموزشی زندگی می‌کنند و یا به دلایل مختلفی تمایل دارند به صورت الکترونیک آموزش ببینند، جذابیت ایجاد می‌کند. نتایج حاصل در بخش آمار استنباطی نشان می‌دهد که:
فرض صفر (مبني بر نرمال بودن داده‌ها) رد شده و نتيجه مي‌گيريم که توزيع داده‌ها در کليه فرضيه‌ها نرمال نمي‌باشند، بنابراين به منظور بررسي همبستگي بين متغيرها از آزمون ضريب همبستگي اسپيرمن استفاده شد.
نتايج حاصل از آزمون همبستگي اسپيرمن براي متغیرهای «عوامل تکنولوژیک» از دیدگاه اساتید در سطح خطاي کمتر از 05/0 معنادار است. لذا عوامل تکنولوژیک در توسعه یادگیری الکترونیک مبتنی بر فناوری های نوین تأثیر معنادار دارند. نتایج تحقیق در این قسمت با پژوهش های صادقی سیگارودی و میرروشندل (1394)، داورزنی (1394)، خراسانی و همکاران (1396)، ناظری و همکاران (1396)، میرسعیدی و همکاران (1397)، غفوریان (1397)، شمس و عباسی کسانی (1397)، عرب پشتکوهی و همکاران (1398)، غالیان و زال پور (1398)، رحمانی و همکاران (1398)، کیوانی و همکاران (1398)، پورتوکلی و همکاران (1399)، بهاری و مودی (1400)، کاتوآ و همکاران (2016)، هاموری و ابو-شاناب (2018)، فرید و همکاران (2018)، سالوم و همکاران (2019)، یاکوبو و همکاران (2019)، سالوم و شالان (2019)، ال-اریبی و همکاران (2019)، دانیش و هملو سیلور (2020)، ال-فرایهات و همکاران (2020) همسو می باشد که از نظر آن ها عوامل تکنولوژیک بر توسعه یادگیری الکترونیکی موثر است.
نتايج حاصل از آزمون همبستگي اسپيرمن براي متغیرهای «عوامل فرهنگی – اجتماعی» از دیدگاه اساتید در سطح خطاي کمتر از 05/0 معنادار است. لذا عوامل فرهنگی – اجتماعی در توسعه یادگیری الکترونیک مبتنی بر فناوری های نوین تأثیر معنادار دارند. نتایج تحقیق در این قسمت با پژوهش های داورزنی (1394)، بختیاری و قاسم زاده (1395)، خراسانی و همکاران (1396)، میرسعیدی و همکاران (1397)، غفوریان (1397)، شمس و عباسی کسانی (1397)، رحمانی و همکاران (1398)، پورتوکلی و همکاران (1399)، خانی (1402)، کاتوآ و همکاران (2016)، سالوم و شالان (2019)، وانگ و همکاران (2019)، دانیش و هملو سیلور (2020)، المایاه و همکاران (2020)، سیرون و همکاران (2020)، بسادوک (2022) همسو می باشد که از نظر آن ها عوامل فرهنگی-اجتماعی بر توسعه یادگیری الکترونیکی موثر است.
نتايج حاصل از آزمون همبستگي اسپيرمن براي متغیرهای «عوامل آموزشی» از دیدگاه اساتید در سطح خطاي کمتر از 05/0 معنادار است. لذا عوامل آموزشی در توسعه یادگیری الکترونیک مبتنی بر فناوری های نوین تأثیر معنادار دارند. نتایج تحقیق در این قسمت با پژوهش های هداوند و کاشانچی (1392)، صادقی سیگارودی و میرروشندل (1394)، خراسانی و همکاران (1396)، ناظری و همکاران (1396)، محمودی و محمدعلی (1396)، میرسعیدی و همکاران (1397)، غفوریان (1397)، شمس و عباسی کسانی (1397)، عرب پشتکوهی و همکاران (1398)، رحمانی و همکاران (1398)، پورتوکلی و همکاران (1399)، بهاری و مودی (1400)، آیتهل و کومار (2015)، کاتوآ و همکاران (2016)، بشیر و همکاران (2018)، هاموری و ابو-شاناب (2018)، فرید و همکاران (2018)، نورتویج و همکاران (2018)، سالوم و همکاران (2019)، سالوم و شالان (2019)، وانگ و همکاران (2019)، دانیش و هملو سیلور (2020)، ال-فرایهات و همکاران (2020)، سیرون و همکاران (2020) همسو می باشد که از نظر آن ها عوامل آموزشی بر توسعه یادگیری الکترونیکی موثر است.
نتايج حاصل از آزمون همبستگي اسپيرمن براي متغیرهای «عوامل سازمانی» از دیدگاه اساتید در سطح خطاي کمتر از 05/0 معنادار است. لذا عوامل سازمانی در توسعه یادگیری الکترونیک مبتنی بر فناوری های نوین تأثیر معنادار دارند. نتایج تحقیق در این قسمت با پژوهش های هداوند و کاشانچی (1392)، داورزنی (1394)، خراسانی و همکاران (1396)، ناظری و همکاران (1396)، محمودی و محمدعلی (1396)، میرسعیدی و همکاران (1397)، غفوریان (1397)، کیوانی و همکاران (1398)، پورتوکلی و همکاران (1399)، بهاری و مودی (1400)، کاتوآ و همکاران (2016)، ال-مسری و ترهینی (2017)، بشیر و همکاران (2018)، نورتویج و همکاران (2018)، یاکوبو و همکاران (2019)، ال-فرایهات و همکاران (2020)، المایاه و همکاران (2020)، فام (2023) همسو می باشد که از نظر آن ها عوامل آموزشی بر توسعه یادگیری الکترونیکی موثر است.
نتايج حاصل از آزمون فریدمن براي رتبه بندی متغیرهای «عوامل سازمانی» از دیدگاه اساتید و دانشجویان در سطح خطاي کمتر از 05/0 معنادار بود و نتایج نشان داد که رتبه و اولویت مولفه های موثر بر توسعه یادگیری الکترونیکی مبتنی بر فناوری‌های نوین از دیدگاه اساتید عبارت اند از: 1-عوامل فرهنگی-اجتماعی، 2-عوامل تکنولوژیک، 3-عوامل سازمانی و 4- عوامل آموزشی.
همانطور که گفته شد، تغییرات و تحولاتی که در سال های اخیر در دنیا و در کشور عزیزمان رخ داد، منجر به توسعه و بهبود شیوه های الکترونیکی در حوزه های مختلف و از جمله حوزه های آموزشی شده است. یادگیری الکترونیکی با شیوع ویروس کرونا در سطح وسیعی از جامعه گسترده شده و لذا کلاس‌های آموزشی به‌صورت غیرحضوری و الکترونیکی برگزار می‌گردد. سازمان‌ها می‌توانند با بهبود شرایط و اجرای برنامه‌های آموزش آشناسازی کارکنان با نحوه بهره‌گیری از آموزش الکترونیکی، صرفه‌جویی‌های بسیاری را در پرداخت هزینه‌های حقوق و به‌کارگیری کارکنان به‌ویژه در حوزه تخصصی و کارشناسی به‌عمل آورند. با اجرای برنامه‌های آموزشی به‌شیوه الکترونیکی نه‌تنها از کیفیت نظارت و اجرای آموزش کاسته نمی‌شود، بلکه با توجه به قابلیت‌های بسیار وسیع اجرایی این‌گونه سیستم‌ها، می‌توان از مرحله نیازسنجی آموزشی و برنامه‌ریزی تا مرحله اجرا و نظارت و ارزیابی و درنتیجه صدور گواهینامه های مربوطه به‌نحوی بسیار مطلوب و همه‌جانبه اقدام نمود که این مهم خود باعث صرفه‌جویی سالیانه نسبت به هزینه‌های آموزشی به شیوه سنتی می‌شود. علاوه بر مزیت صرفه‌جویی، با پياده‌سازي نظام يادگيري الكترونيكي مزايايي همچون توسعه سريع‌تر، بهنگام‌سازي دوره‌هاي دروس، ايجاد آموزش سريع‌تر، دسترسي در هر زمان و مكان، فرصت‌هاي يادگيري خارجي، بهبود انگيزش و روحيه، و پياده‌سازي مباحث استراتژيك قابل‌دسترسي است. اما با توجه به کمبود امکانات، منابع انسانی و همچنین منابع مالی، لازم است که قبل از اجرا و پیاده سازی این روش ها، عوامل موثر بر آن ها بررسی و اولویت بندی شده و عوامل مهمتر و با اولویت بالاتر، ابتد در دستور کار قرار بگیرند.
منابع
اقبال، محمدرضا. یعقوبی، اکرم السادات. حسینی طبقدهی، سیده لیلا. (1394). عوامل موثر بر موفقیت در یادگیری الکترونیکی در دانشگاه ها، فن آوری اطلاعات و ارتباطات در علوم تربیتی، 1 (3): 99-83.
بختیاری، لیلا. قاسم‌زاده، فرزاد. (1395). بررسی عوامل موثر در اثربخشی و تضمین کیفیت یادگیری الکترونیکی در توسعه اقتصاد شهری، سومین کنفرانس بین المللی پژوهش‌های نوین در مدیریت، اقتصاد و علوم انسانی.
بهاری، آرمان. مودی، بهنوش. (1400). بررسی عوامل موثر بر ایجاد و توسعه یادگیری الکترونیک از ديدگاه دانشجويان دانشگاه علوم پزشکي زاهدان، پیاورد سلامت، 15 (4): 31-329.
پورتوکلی، اسما. علی نژاد، مهرانگیز. دانشمند، بدرالسادات. (1399). طراحی الگوی تدوین محتوای الکترونیکی براساس عوامل موثر بر رضایتمندی از یادگیری الکترونیکی، فناوری آموزش، 15 (1): 119-138.
ترجمان، لیلا. سیادت، سیدحسین. (1398). امکان سنجی استقرار آموزش الکترونیکی در مدارس متوسطه روستایی و عشایری استان لرستان، مدیریت و برنامه ریزی در نظام‌های آموزشی، 12 (1): 311-337.
خانی، فاطمه. (1402). شناسایی عوامل موثر و موانع کاربرد یادگیری الکترونیک در جهت افزایش سلامت روان دانش آموزان مدارس ابتدایی شهرستان گناوه، اولین کنفرانس بین المللی روانشناسی، علوم اجتماعی، علوم تربیتی و فلسفه.
خراسانی، اباصلت. اعلامی، فرنوش. رضوی‌زاده، شیرزاد. (1396). شناسایی عوامل کلیدی موفقیت مراکز یادگیری الکترونیکی دانشگاهی (مطالعه کیفی)، فن آوری اطلاعات و ارتباطات در علوم تربیتی، 8 (2): 123-101.
رحمانی، فاطمه. احمدی، حامد. قنبری، الهام. خراسانی کیاسری، سیدمحمود. (1398). امکان سنجی و رتبه‌بندی عوامل موثر بر توسعه یادگیری الکترونیکی در آموزش عالی با رویکرد تصمیم گیری چند معیاره فازی، فناوری آموزش، 13(2): 284-298.
شمس، غلامرضا. عباسی کسانی، حامد. (1397). سنتزپژوهی عوامل کلیدی موفقیت یادگیری الکترونیکی: ارائه یک الگو، فناوری آموزش، 9 (2): 135-119.
شیخیان، علی. علی‌آبادی، خدیجه. رویین، لیلا. هوشمندجا، منیجه. (1393). امکان سنجی اجرای پروژه یادگیری الکترونیک در دانشگاه علوم پزشکی لرستان از دیدگاه اساتید، دانشجویان، مدیران و کارکنان اجرایی در سال تحصیلی 92-91، یافته، 16(4): 5-17.
صادقی سیگارودی، پیام. میرروشندل، سید ابوالقاسم. (1394). ارزیابی عوامل موثر بر موفقیت یادگیری الکترونیکی دانش آموزان در مدارس هوشمند، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه گیلان، دانشکده فنی و مهندسی.
عرب پشتکوهی، مهدی. زمانی مقدم، افسانه. رجب‌زاده قطری، علی. (1398). شناسایی معیارهای اثربخشی برنامه‌های آموزش الکترونیکی درس کار و فناوری از دیدگاه صاحب‌نظران، فناوری آموزش، 13 (4): 891-900.
غالیان، شهرزاد. زال پور، امیر. (1398). شناسایی عوامل موفقیت یادگیری الکترونیکی مورد مطالعه : دانشجویان تربیت بدنی دانشگاه شهید چمران اهواز، توسعه آموزش جندی شاپور اهواز، 10 (2): 135-143.
غفوریان، هما. (1397). شناسایی عوامل تاثیرگذار بر یادگیری الکترونیکی در مدارس هوشمند شهر بهارستان، فن آوری اطلاعات و ارتباطات در علوم تربیتی، 7 (4): 98-79.
کیوانی، میثم. زیرک، مهدی. مومنی مهمویی، حسین. حسین‌زاده، علی. (1398). شناسایی و ارزیابی عوامل موثر فرهنگ یادگیری الکترونیکی در جهت پذیرش فناوری اطلاعات و استقرار SCRM (مورد مطالعه: شرکت سیمان شرق)، آموزش و توسعه منابع انسانی، 6 (3): 126-149.
محمودی، مهدی. محمدعلی، مهدی. (1396). بررسی و ارزیابی عوامل موثر بر یادگیری و آموزش الکترونیکی در مدارس، پنجمین همایش ملی راهکارهای توسعه و ترویج علوم تربیتی، روانشناسی، مشاوره و آموزش در ایران.
میرسعیدی، گلنوش. ایمانی، محمدنقی. ناظم، فتاح. (1397). ارائه مدلی به منظور استقرار آموزش الکترونیکی در دانشگاه علوم پزشکی آزاد اسلامی تهران بر اساس رویکرد داده بنیاد، توسعه آموزش جندی‌شاپور، 9 (2): 56-44.
ناظری، نجمه. دری، سارا. آتشی، علیرضا. (1396). بررسی عوامل موثر بر یادگیری الکترونیکی در رشتههای علوم پزشکی، انفورماتیک سلامت و زیست پزشکی، 4 (2): 98-107.
هداوند، سعید. کاشانچی، علیرضا. (1392). عوامل موثر بر یادگیری الکترونیکی، راهبردهای آموزش در علوم پزشکی، 4 (2): 162-151.
Aithal, P. S., & Kumar, P. M. (2015). Teaching-Learning process in higher education institutions. International Journal of Multidisciplinary Research and Modern Education (IJMRME), 2: 662-676.
Al-Fraihat, D., Joy, M., & Sinclair, J. (2020). Evaluating E-learning systems success: An empirical study. Computers in human behavior, 102: 67-86.
Bahreininejad, A. (2006). E-learning and associated issues in Iran. International Journal of Distance Education Technologies, 4(4): 1.
Bashir, K., H, S. S., Abdallah, S. S., & Nordin, M. S. (2018). Assessment of the psychometric properties of e-learning instructional design quality. African Journal of Education, Science and Technology, 4(4): 21-37.
Bessadok, A. (2022). Analyzing student aspirations factors affecting e-learning system success using a structural equation model. Education and Information Technologies, 27(7): 9205-9230.
Clark, R. C., & Mayer, R. E. (2016). E-learning and the science of instruction: Proven guidelines for consumers and designers of multimedia learning. john Wiley & sons.
Danish, J., & Hmelo-Silver, C. E. (2020). On activities and affordances for mobile learning. Contemporary Educational Psychology, 60:101829.
El-Masri, M., & Tarhini, A. (2017). Factors affecting the adoption of e-learning systems in Qatar and USA: Extending the Unified Theory of Acceptance and Use of Technology 2 (UTAUT2). Educational Technology Research and Development, 65: 743-763.
Farid, S., Qadir, M., Ahmed, M. U., & Khattak, M. D. (2018). Critical Success Factors of E-Learning Systems: A Quality Perspective. Pakistan Journal of Distance and Online Learning, 4(1): 1-20.
Feng, X., & Yao, J. (2023). Role of information technology in blended learning, flipped learning and e-learning. Soft Computing, 21(2): 1-14.
Gil-Flores, J., Rodríguez-Santero, J., & Torres-Gordillo, J. J. (2017). Factors that explain the use of ICT in secondary-education classrooms: The role of teacher characteristics and school infrastructure. Computers in Human Behavior, 68: 441-449.
Nortvig, A. M., Petersen, A. K., & Balle, S. H. (2018). A literature review of the factors influencing e‑learning and blended learning in relation to learning outcome, student satisfaction and engagement. Electronic Journal of E-learning, 16(1): 46-55.
Salloum, S. A., Al-Emran, M., Shaalan, K., & Tarhini, A. (2019). Factors affecting the E-learning acceptance: A case study from UAE. Education and Information Technologies, 24:509-530.
Salloum, S. A., & Shaalan, K. (2019). Factors affecting students’ acceptance of e-learning system in higher education using UTAUT and structural equation modeling approaches. In Proceedings of the International Conference on Advanced Intelligent Systems and Informatics 2018. 4 :(469-480). Springer International Publishing.
Siron, Y., Wibowo, A., & Narmaditya, B. S. (2020). Factors affecting the adoption of e-learning in Indonesia: Lesson from Covid-19. JOTSE: Journal of Technology and Science Education, 10(2): 282-295.
Wang, L.Y.K., Lew, S.L., Lau, S.H., & Leow, M.C. (2019). Usability factors predicting continuance of intention to use cloud e-learning application. Heliyon, 5(6): 788.
Yakubu, M. N., & Dasuki, S. I. (2019). Factors affecting the adoption of e-learning technologies among higher education students in Nigeria: A structural equation modelling approach. Information Development, 35(3): 492-502.
Zarif Sanaee, N. (2011). Assessing the criteria for the quality and effectiveness of e-Learning in higher education. Interdisciplinary Journal of Virtual Learning in Medical Sciences, 1(3): 24-32.
[1] - دانشجوی دکتری فلسفه تعلیم و تربیت، گروه علوم تربیتی، واحد ساری، دانشگاه آزاد اسلامی، ساری، ایران. kobra.davoodi1338@gmail.com
[2] - استادیار، گروه مدیریت آموزشی، واحد ساری، دانشگاه ازاد اسلامی، ساری، ایران (نویسنده مسئول). Kiu.pasha@gmail.com
[3] - استادیار گروه مدیریت آموزشی، دانشکده علوم انسانی، واحد ساری، دانشگاه آزاد اسلامی، ساری، ایران.Maryamtaghvaee2017@gmail.com
[4] - Zarif Sanaee
[5] -Feng & Yao
[6] -Gil-Flores
[7] -Nicholson
[8] -Adlington
[9] -Adlington
[10] -Bahreininejad
[11] -Clark & Mayer
[12] -Aithal & Kumar
[13] -El-Masri & Tarhini
[14] -Bashir
[15] -Farid
[16] -Nortvig
[17] -Salloum
[18] -Yakubu
[19] -Salloum & Shaalan
[20] -Wang
[21] -Cloud E-Learning
[22] -Danish & Hmelo Silver
[23] -Al-Fraihat
[24] -Siron
[25] -Bessadok
[26] -Cronbach Alpha
Identifying the effective factors on the development of e-learning by relying on new technologies
kobra davoodi1, Kiomars Khatir Pasha2, Maryam Taqvai3
Abstract:
Purpose: Virtual space is an environment consisting of computer networks, communication media, and users who exchange data and information. One of the important changes in this field is the formation of electronic learning, which has been increasingly expanded in recent years. Considering the importance of this issue, the present research was conducted with the aim of identifying the factors affecting the development of e-learning based on new technologies from the professors' point of view.
Method: The present research was conducted in a certain group (universities of Semnan province) and therefore it is an applied research. In terms of data collection, it is a descriptive research. In terms of data collection, it is a survey research and in terms of the nature of the data, it is a quantitative research. first the validity and reliability of the questionnaire related to electronic learning was checked and after confirmation, it was distributed among the statistical sample including the professors of universities in Semnan province. After collecting and preparing the questionnaire data, the demographic characteristics of the studied sample were first described statistically, and then normality test, correlation test and Friedman test were used to investigate and answer the research questions.
Findings: The results of the normality test for all research variables were significant at an error level of less than 0.05, so the distribution of data was not normal at all, and Spearman's correlation coefficient test was used to examine the correlation between variables. The value of Spearman's correlation coefficient for the variable of "technological" factors is equal to 0.50, for "cultural-social" factors equal to 0.473, for "educational" factors equal to 0.512 and for "organizational" factors equal to 0.488 and at an error level of less than 0.05 was significant.
Conclusion: By identifying the factors influencing the adoption of e-learning, providing better services for e-learning will be more useful.
Keywords: electronic learning, new technologies, university professors.
[1] - PHD student of Philosophy of Education, Educational Sciences Faculty of Humanities, Sari Branch, Islamic Azad University, Sari, Iran. kobra.davoodi1338@gmail.com
[2] - Assistant Professor, Department of Educational Management, Sari Branch, Islamic Azad University, Sari, Iran.(Corresponding Author), E Mail: Kiu.pasha@gmail.com
[3] - Assistant Professor, Department of Educational Management, Faculty of Humanities, Sari Branch, Islamic Azad University, Sari, Iran. Maryamtaghvaee2017@gmail.com