نقش تعدیلگر سطح توسعه اقتصادی در رابطه نوآوری و صادرات: شواهدی از کشورهای با درآمد متوسط به بالا

محورهای موضوعی : توسعه اقتصادی، نوآوری، نغییرات تکنولوژیکی و رشد اقتصادی

کیومرث شهبازی ¹

1 - استاد اقتصاد، دانشکده اقتصاد و مدیریت، دانشگاه ارومیه، ارومیه، ایران، (نویسنده مسئول)، [e-mail]

تاریخ دریافت : 1403/09/01 تاریخ پذیرش : 1403/12/07 تاریخ انتشار : 1403/12/16

کلید واژه: توسعه اقتصادی, نوآوری, صادرات, تجارت بین‌الملل, گشتاورهای تعمیم یافته پانلی ,

چکیده مقاله :

هدف اصلی این مقاله بررسی فرضیه یادگیری از صادرات و نقش تعدیلگری سطح توسعه اقتصادی در رابطه نوآوری و صادرات است. بدین‌منظور، تأثیر صادرات و سطح توسعه اقتصادی بر شاخص جهانی نوآوری در کشورهای با درآمد متوسط به بالا با استفاده از روش گشتاورهای تعمیم یافته پانلی در دوره زمانی ۲۰۱۱ تا ۲۰۲۱ بررسی شد. یافته‌ها نشان داد که صادرات تأثیر مثبت و معناداری بر شاخص جهانی نوآوری دارد که مؤید فرضیه یادگیری از صادرات است. تولید ناخالص داخلی سرانه نیز به¬عنوان شاخص توسعه اقتصادی، تأثیر مثبت و معناداری بر شاخص جهانی نوآوری دارد. با این حال، سطح توسعه اقتصادی نقش تعدیل‌کننده‌ای در رابطه بین صادرات و نوآوری ایفا می‌کند. به این¬معنا که تأثیر صادرات بر نوآوری در کشورهای توسعه‌یافته‌تر کمتر از کشورهای با سطح توسعه پایین‌تر است که ناشی از بازدهی نزولی صادرات برای نوآوری، تفاوت‌های ساختاری و بلوغ تکنولوژیکی این کشورهاست. علاوه¬بر این، نهاده‌های نوآوری (بجز شاخص نهادی) شامل سرمایه انسانی، پژوهش و زیرساخت، تأثیر مثبت و معناداری بر شاخص جهانی نوآوری دارند. سرمایه‌گذاری در دارایی‌های مشهود نیز تأثیر مثبت و معناداری بر نوآوری دارد، درحالی که افزایش نرخ ارز تأثیر منفی و معناداری بر آن دارد. براساس نتایج، پیشنهاد می‌شود سیاستگذاران با تسهیل دسترسی بنگاه‌ها به بازارهای بین‌المللی، تنوع‌بخشی به صادرات، توسعه زیرساخت‌های مرتبط با صادرات، سرمایه‌گذاری در سرمایه انسانی و تحقیق و توسعه و همچنین با جلوگیری از نوسانات نرخ ارز، به بهبود شاخص جهانی نوآوری و افزایش رقابت‌پذیری کشورهای با درآمد متوسط به بالا کمک کنند.

چکیده انگلیسی:

This study investigates the impact of exports and economic development on the Global Innovation Index (GII) in upper-middle-income countries from 2011 to 2021 using the panel Generalized Method of Moments (GMM). The primary objective is to assess the learning-by-exporting hypothesis and the moderating role of economic development in the export-innovation relationship. The results indicate that exports positively and significantly influence the GII, supporting the learning-by-exporting hypothesis. GDP per capita, representing economic development, has a significant positive effect. However, economic development moderates the export-innovation link, suggesting that in more developed countries, the impact of exports on innovation is weaker, possibly due to diminishing returns, structural differences, and technological maturity. Additionally, innovation inputs—except for the institutional index—positively and significantly affect the GII. Based on these findings, policymakers can enhance innovation and competitiveness in upper-middle-income countries by facilitating firms' access to international markets, diversifying exports, improving export-related infrastructure, investing in human capital and R&D, and stabilizing exchange rates.

منابع و مأخذ:

 حسن‌زاده، خدیجه، شهبازی، کیومرث، موحدی، محمد و گوسانس، اولیویر(1402). بررسی رابطه‌ی بین استمرار و تنوع جغرافیایی صادرات با تنوع نوآوری، مطالعه‌ی موردی: بنگاه‌های کوچک و متوسط استان آذربایجان غربی. فصلنامه علمی پژوهش‌های اقتصاد صنعتی، (23)7، 58-37. doi: 10.30473/jier.2023.68367.1398.
 دینی ترکمانی، علی، حاجی حسینی، حجت اله، میرعمادی، طاهره، و رمضان پورنرگسی، قاسم (1398). حکمرانی، نظام نوآوری ملی و ظرفیت جذب، هم پایی و نوآوری فناورانه (مدل سازی نظری). مدلسازی اقتصادی، 13(3 (پیاپی 47) )، 33-1.
 رحیم نیا، فریبرز، خوراکیان، علیرضا و قادری، فرشاد (1397). بررسی تأثیر استراتژی‌های نوآوری بر عملکرد کسب‌وکارهای صادراتی. نشریه علمی پژوهشی مدیریت کسب و کارهای بین المللی، (3)1، 22-1.doi: 10.22034/jiba.2019.7587
 شاکری، عباس و فتحی، یحیی (1396). بررسی اثرات مذاکرات تجاری بر رشد اقتصادی کشورهای ملحق شده به سازمان جهانی تجارت: رویکرد پانل دیتای پویا. پژوهشنامه بازرگانی، (83)21، 182-135.
 شاه آبادی, ابوالفضل و ثمری, هانیه . (1395). تاثیر نوآوری بر صادرات صنایع مبتنی بر فناوری برتر کشورهای منتخب درحال توسعه و توسعه یافته، فصلنامه تحقیقات اقتصادی. (3)51، 633-611.doi: 10.22059/jte.2016.58943
 شهبازی، کیومرث، موحدی، محمد، و برومند، یونس (1397). رابطه متقابل نوآوری و صادرات در بنگاه های کوچک و متوسط: کاربرد تحلیل تناظر چندگانه و مدل معادلات ساختاری تعمیم یافته. پژوهشنامه بازرگانی، 22(88 )، 77-113. https://dor.isc.ac/dor/20.1001.1.17350794.1397.22.88.3.6
 فتاحی، مریم، عصاری، عباس، صادقی، حسین، اصغرپور، حسین (1394). تحلیل تجربی رابطه بین آلودگی هوا و هزینه های عمومی سلامت: رویکرد داده های تابلویی پویا. مدلسازی اقتصادی، (31)9، 60-43.
 مولایی، اکبر، یزدانی، ناصر و کاظمی، فاطمه (1401). تاثیر نوآوری سازمانی بر عملکرد صادراتی با نقش میانجی نوآوری فناورانه تحول‌گرا و گسترده. فصلنامه مطالعات مدیریت راهبردی، (49)13، 163-145. doi: 10.22034/smsj.2022.120612
 Aghion, P., Bergeaud, A., Lequien, M., & Melitz, M. J. (2018). The Impact of Exports on Innovation: Theory and Evidence. SSRN Electronic Journal. https://doi.org/10.2139/ssrn.3171084
 Audretsch, D. B., & Belitski, M. (2022). The knowledge spillover of innovation. Industrial and Corporate Change, 31(6), 1329–1357. https://doi.org/10.1093/icc/dtac035
 Aw, B. Y., Roberts, M. J., & Xu, D. Y. (2011). Exporting and productivity growth: Evidence from manufacturing firms. NBER Working Paper.
 Blalock, G., & Gertler, P. J. (2004). Learning from exporting revisited in a less developed setting. Journal of Development Economics, 75(2), 397–416. https://doi.org/10.1016/J.JDEVECO.2004.06.004
 Burt, R. S. (2004). Structural holes: The social structure of competition. Harvard University Press.
 Calder, A. (2002). Financing the future: Infrastructure needs and capital flows in East Asia. Asian Development Bank Institute.
 Cao, X., Li, P., Fan, L., Jiang, Y., & Huang, X. (2022). The U-Shaped Effect and Its Reversal Mechanism of Export and Innovation—Evidence From Chinese Industrial Enterprises. Frontiers in Ecology and Evolution, 10. https://doi.org/10.3389/fevo.2022.869971
 Cohen, W. M., & Levinthal, D. A. (1990). Absorptive Capacity: A New Perspective on Learning and Innovation. Administrative Science Quarterly, 35(1). https://doi.org/10.2307/2393553
 Dimitratos, P., Liouka, I., & Young, S. (2009). Regional location of multinational corporation subsidiaries and economic development contribution: Evidence from the UK. Journal of World Business, 44(2). https://doi.org/10.1016/j.jwb.2008.05.007
 Dini torkamani, A., Haji Hosieni, H A., Miremadi, T., & Ramazanpoor Nargesi, G. (2019). Governance, national innovation system and the capacity for attraction, coherence and technological Innovation (Theoretical modeling). Economic Modeling, 13(3 (47)). 1-33. SID. https://sid.ir/paper/397452/en [In Persian]
 Eslava, M., Haltiwanger, J., & Roberts, M. J. (2009). Learning by exporting: Firm-level evidence from Colombia. Journal of the European Economic Association, 7(5), 1084-1116.
 Fattahi, Maryam, Assari, Abbas, Sadeghi, Hossein, Asgharpour, Hossein (2015). Empirical analysis of the relationship between air pollution and public health costs: a dynamic panel data approach, Economic Modeling, 9(31), 43-60. [In Persian]
 Griliches, Z. (1979). Issues in assessing the contribution of R&D to productivity growth. The Bell Journal of Economics, 10(1), 92–116.
 GÜR, B. (2020). The Effect of Foreign Trade on Innovation: The Case of Brics-T Countries. Journal of Social, Humanities and Administrative Sciences, 6(27). https://doi.org/10.31589/joshas.333
 Hasanzadeh, K. , Shahbazi, K. , Movahedi, M. and Gaussens, O. (2023). Investigating the Relationship between the Continuity and Geographic Diversity of Exports with the Diversity of Innovation, Case study: Small and medium enterprises in west Azarbaijan province. Journal of Industrial Economics researches, 7(23), 37-58. doi: 10.30473/jier.2023.68367.1398 [In Persian]
 Juergensen, J. J., Love, J. H., Surdu, I., & Narula, R. (2024). Learning-by-exporting: The strategic role of organizational innovation. International Business Review, 33(6), 102339. https://doi.org/10.1016/J.IBUSREV.2024.102339
 Kowalski, P. and M. Büge (2013), “Assessing the Trade-Related Sources of Productivity Growth in Emerging Economies”, OECD Trade Policy Papers, No. 158, OECD Publishing, Paris. http://dx.doi.org/10.1787/5k437p82nxq1-en
 Lucas, R. E. (1988). On the mechanics of economic development. Journal of Monetary Economics, 22(1), 3–42.
 Molaei, A. , Yazdani, N. and Kazemi, F. (2022). The Impact of organizational innovation on export performance with the mediating role of radical and extensive technological innovation. Journal of Strategic Management Studies, 13(49), 145-163. doi: 10.22034/smsj.2022.120612 [In Persian]
 Powell, W. W., Koput, K. W., & Smith-Doerr, L. (1996). Interorganizational collaboration and knowledge transfer: A review of current perspectives. Strategic management journal, 17(S2), 5-21.
 Rahimnia, F. , Khorakian, A. and Ghaderi, F. (2019). Investigating the effects of innovation strategies on export business performance with the moderating role of competition intensity. Journal of International Business Administration, 1(3), 1-22. doi: 10.22034/jiba.2019.7587 [In Persian]
 Reggiani, C., & Shevtsova, Y. (2018). Trade and productivity in a transition economy: the role of industry and export destination. Journal of Industry, Competition and Trade, 18(3), 395–428. https://doi.org/10.1007/s10842-018-0271-x
 Shahabadi, A., Samari, H. (2016). The effect of innovation on exports of high technology-based industries in selected developing and developed countries. Journal of Economic Research (Tahghighat- E- Eghtesadi), 51(3), 633-611. doi: 10.22059/jte.2016.58943 [In Persian]
 Shahbazi, K. , Movahedi, M. and Brumand, Y. (2018). Reciprocal relationship between innovation and exports in SME’s: Application of multiple correspondence analysis and generalized structural equation model. Iranian Journal of Trade Studies, 22(88), 77-113. [In Persian]
 Shakeri, A. and FATHI, Y. (2017). WTO accessing negotiations and economic growth: dynamic panel data (Panel GMM) approach. Iranian Journal of Trade Studies, 21(83), 135-182.[In Persian]
 Siba, E., & Gebreeyesus, M. (2017). Learning to export and learning from exporting: The case of Ethiopian manufacturing. Journal of African Economies, 26(1), 1–23. https://doi.org/10.1093/jae/ejw022
 Vendrell-Herrero, F., Darko, C. K., Gomes, E., & Lehman, D. W. (2022). Home-market economic development as a moderator of the self-selection and learning-by-exporting effects. Journal of International Business Studies, 53(7). https://doi.org/10.1057/s41267-021-00481-8
 Vendrell-Herrero, F., Gomes, E., Darko, C. K., & Lehman, D. W. (2025). When do firms learn? Learning before versus after exporting. Small Business Economics, 64(1), 203–219. https://doi.org/10.1007/s11187-024-00898-z
 Vernon, Raymond. 1966. “International Investment and International Trade in the Product Cycle.” Quarterly Journal of Economics 80 (2): 190–207. doi:10.2307/1880689.
 Wu, R. (2024). Moderating Effect of Innovation Strategy on Learning-by-Exporting: A Cross-Country Study. Atlantic Economic Journal, 52(2), 131–144. https://doi.org/10.1007/s11293-024-09806-y
 Wu, R., & Chiou, J. R. (2021). Retesting the Learning-by-Exporting Theory: An Investigation of Chinese Manufacturers’ Productivity Under Globalization. Atlantic Economic Journal, 49(1). https://doi.org/10.1007/s11293-021-09696-4
 Yang, C.-H. (2018). Exports and innovation: the role of heterogeneity in exports. Empirical Economics, 55(3), 1065–1087. https://doi.org/10.1007/s00181-017-1312-8
 Zhang, J., & Malikov, E. (2023). Detecting Learning by Exporting and from Exporters. Journal of Productivity Analysis, 60(1), 1–19. https://doi.org/10.1007/s11123-023-00667-2.