بررسی هندسه پنج‌ضلعی درمعماری مساجد سنتی (سلجوقی تا صفوی) شهر تبریز
محورهای موضوعی : تاریخ و مبانی نظری معماری
نازیلا ادریسی خسروشاهی
1
,
جعفر قیاسی
2
1 - هیات علمی دانشگاه
2 - عضو هیات علمی دانشگاه
کلید واژه: هندسه, پنج‌ضلعی, معماری, طراحی, مساجد سنتی, تبریز,
چکیده مقاله :
بیان مسئله: مقاله حاضر در رابطه با تحلیل هندسی و طراحی مساجد در اعصار مختلف بر مبنای ساختار هندسه‌ی پنج‌ضلعی میباشد. مساجد شهر تبریز که در دوره‌ها و ادوار متفاوت تاریخی ساخته شده‌اند جهت مطالعه و بازخوانی هندسه پنج‌ضلعی انتخاب شده‌اند. معماری بناهایی با عظمت و البته جذاب در نگاه نخست، خبر از آگاهی سازندگان آن به علوم مختلف زمانه خود از جمله هندسه و ریاضی می‌دهد. آنچه که در این مطالعه درصدد یافتن پاسخی برآن هستیم این است که آیا در طراحی و ساخت مساجد سلجوقی تا صفوی در شهر تبریز از هندسه پنج‌ضلعی بهره گرفته شده است و آیا این استفاده در تمام دوره‌ها یکسان هست یا اینکه در دوره خاصی غالبیت این هندسه به وضوح خود را نشان می‌دهد. اهمیت و ضرورت پژزوهش: مسجد تنها نمونه از انواع بناهای تاریخی ایران هست که معماران و هنرمندان همواره سعی میکردند بهترین تجربه ها وابتکارهای خود را درآن به کارگیرند تا عالی ترین نمونه های معماری راخلق کنند.به همین سبب بسیاری از دگرگونی های ساختاری در معماری سنتی ایران را میتوان در ساختمان مساجد مشاهده کرد. اگرچه ما نمی توانیم به معماری گذشته با تمام کمال و اصول خلاق آن بازگردیم،لیکن شناخت مکاتب ،امری ضروری میباشد . روش تحقیق:این مقاله با روش ﺗﻮﺻﻴﻔﻰ- ﺗﺤﻠﻴﻠﻰبه بررسی هندسه پنج‌ضلعی درمعماری مساجد سنتی تبریز پرداخته است. نتیجه گیری: نتایج این تحقیق، چه به صورت مطالعه هندسی و چه مطالعه آماری، در بین هشت مسجد انتخاب شده در این شهر، حاکی از غالبیت هندسه پنج‌ضلعی در دوران صفوی و در بین چهار مسجد از مساجد نامبرده دارد. واژگان کلیدی: هندسه، پنج‌ضلعی، معماری، طراحی، مساجد سنتی، تبریز