ساختار زنده محله های تاریخی تحتتأثیر تعاملات پیچیده اجتماعی در بین ساکنین محله و روابط آنها با محله های پیرامون شکلگرفتهاند. این روابط دارای سلسلهمراتبی است که با تأثیر خود بر روی کالبد محله باعث بهوجودآمدن مراکز خاصی در محله بهعنوان مکان های شکل گیری تعاملات اجتم چکیده کامل
ساختار زنده محله های تاریخی تحتتأثیر تعاملات پیچیده اجتماعی در بین ساکنین محله و روابط آنها با محله های پیرامون شکلگرفتهاند. این روابط دارای سلسلهمراتبی است که با تأثیر خود بر روی کالبد محله باعث بهوجودآمدن مراکز خاصی در محله بهعنوان مکان های شکل گیری تعاملات اجتماعی در اقشار مختلف جامعه از لحاظ سیاسی (میدانهای مطرح شهر)، اقتصادی (چهارسو بازارها)، مذهبی (مساجد اعظم)، آموزشی (مدارس علمیه) و حتی موارد حل اختلافات (دیوان خانه و وکالت خانه) شده بود. این مراکز در سه مقیاس کلان و در سطح شهر تا مقیاس میانی محله مثل مرکز محلهها و مقیاس خرد گذرها و خانه ها ایجاد شده بودند. این طبقهبندی وسیع نشان از کهنالگوهای نهفته در بافت های تاریخی در تعاملات اجتماعی و پویایی اجتماعی دارد. برایناساس این پژوهش در پی پاسخ به این سؤال است که ساختارهای کالبدی متقارن با تعاملات اجتماعی در مقیاس محله حکیم و گذرها و خانه های تاریخی برجایمانده آن در دوران قاجار کدام اند؟. تحلیلهای انجام شده بر اساس رویکرد کیفی و پارادایم تفسیری - تاریخی بر روی بافت تاریخی محله حکیم نشاندهنده وجود ساختارهای کالبدی شاخص تعاملات اجتماعی در مقیاسهای متفاوت در سطح محله و فرا محله ای است. در مقیاس خرد (دیوان خانه و وکالت خانه)، در مقیاس میانی (گذرهای اصلی)، در مقیاس محلی (مساجد، تکیهها، مدارس، بازار و بازارچه) و در مقیاس فرا محله ای (مساجد بزرگ شهر و میدانها اصلی شهر) این ساختارهای تعاملات اجتماعی قابل مشاهده هستند.
پرونده مقاله
در میان آثار به جامانده از ادوار پیشین، مهرها و اثر مهرها نقش مهمی در شناسایی ویژگیهای تمدن کهن دارند و حاوی اطلاعات ارزشمندی از جنبههای گوناگون هستند. این آثار در هر تمدنی ویژگیهایی دارند که گاهی خاص هنرمندان همان منطقه و گاه تحت تاثیر ملل و تمدنهای همجوار شکل چکیده کامل
در میان آثار به جامانده از ادوار پیشین، مهرها و اثر مهرها نقش مهمی در شناسایی ویژگیهای تمدن کهن دارند و حاوی اطلاعات ارزشمندی از جنبههای گوناگون هستند. این آثار در هر تمدنی ویژگیهایی دارند که گاهی خاص هنرمندان همان منطقه و گاه تحت تاثیر ملل و تمدنهای همجوار شکل گرفته است. تنوع مهرها و اثر مهرها در هر دوره نشانه پیشرفت فرهنگ و تمدن آن دوران است. در این پژوهش برآن هستیم که به بررسی نقوش و بن‍‍‍‍مایههای به کار رفته در مهرهای تمدن هخامنشی پردازیم و در گام بعدی این نقوش را با نقوش مهرهای تمدن ایلام و میانرودان مقایسه کنیم. پژوهش حاضر به روش توصیفی- تطبیقی- تحلیلی و به شیوهی کتابخانهای و بر اساس بررسی اطلاعات از 14 مهر تمدن هخامنشی و 10 مهر و اثر مهر تمدنهای ایلام و میانرودان گردآوری شده است و به بررسی این سوال میپردازد که نقوش و بنمایههای به کار رفته در مهرهای تمدن هخامنشی چه ویژگیهایی دارند و چه نقوش مشترکی بر روی مهرهای سه تمدن هخامنشی، میانرودان و ایلام وجود دارد؟ نتایج حاکی از آن است که بسیاری از بنمایههای به کار رفته در مهرها و اثر مهرها از تفکر، باورها و اعتقادات مردمان عصر باستان سرچشمه گرفته است و برخی از آنهاریشه طولانی در طبیعت و حقیقت دارند و با زندگی روزمره در ارتباط هستند.
پرونده مقاله
بررسی متون مذهبی نشان دهنده روایات و اساطیری است که نقش پر رنگی در شکلگیری فرهنگ تصویری جوامع دارند؛ که به شکل نماد در آثار هنری به نمایش گذاشته شده و منجر به انتقال پیام از طریق تصویر گردیده است. بدینگونه بررسی تصاویر نمادین در آثار هنری منجربه شناخت ایدئولوژی حاکم بر چکیده کامل
بررسی متون مذهبی نشان دهنده روایات و اساطیری است که نقش پر رنگی در شکلگیری فرهنگ تصویری جوامع دارند؛ که به شکل نماد در آثار هنری به نمایش گذاشته شده و منجر به انتقال پیام از طریق تصویر گردیده است. بدینگونه بررسی تصاویر نمادین در آثار هنری منجربه شناخت ایدئولوژی حاکم بر جوامع میشود. یکی از تصاویر نمادین در هنر ایران باستان استفاده از نقشمایه های گیاهی است. هدف این پژوهش شناسایی، بازخوانی و تفسیر نگاره های گیاهی جهت شناسایی جایگاه آنها در باورهای مذهبی، اساطیری و تداوم و پیوستگی آنان در دوران ایران باستان است. این پژوهش کیفی با رویکرد توصیفی- تحلیلی و روش کتابخانهای - میدانی انجام شده است. جامعه آماری مورد مطالعه شامل هشتاد مهر هخامنشی، دویست و پنجاه سکه اشکانی و ششصد و نود سکه ساسانی است که با تاکید بر نقوش گیاهی مورد بررسی قرار گرفته اند. نتایج نشان میدهد بین نگاره های گیاهی بکار رفته در مهرها و مسکوکات ایران باستان با باورهای مذهبی و اسطوره های ایرانی پیوستگی قابل ملاحظه ای مشاهده میشود. نگاره های "نخل، رزت، زنبق، انار، بلوط و انگور " از نقوش پرتکرار هستند که در متون مذهبی زرتشتی به آنها پرداخته شده که نشان میدهد این نقوش از دیرباز مقدس بوده و در هنر کاربرد مذهبی داشته اند.
پرونده مقاله
قلعه قرهقیه در ارتفاعات تپه ماهوری حاشیه جنوبی کریدور زنجان و جنوب شرقی شهر زنجان واقع است و دید کاملی بر آن دارد. این کریدور در دوره پیشا تاریخی و تاریخی مسیر اصلی ارتباطات شمال غرب با نواحی مرکزی و شرق ایران و بالعکس بوده است. وجود قلعههای متعدد در ارتفاعات حاشیه ای چکیده کامل
قلعه قرهقیه در ارتفاعات تپه ماهوری حاشیه جنوبی کریدور زنجان و جنوب شرقی شهر زنجان واقع است و دید کاملی بر آن دارد. این کریدور در دوره پیشا تاریخی و تاریخی مسیر اصلی ارتباطات شمال غرب با نواحی مرکزی و شرق ایران و بالعکس بوده است. وجود قلعههای متعدد در ارتفاعات حاشیه این کریدور نشاندهنده اهمیت آن در ارتباطات تجاری و فرهنگی در این دوره است. این قلعه که از مصالح بوم آورد ساخته شده، در دوره میانی و متاخر اشکانی با قلاع دیگر بصورت شبکهای پیوسته و منسجم در ارتفاعات مشرف بر گذرگاه ایجاد شدهاند. علاوه بر تامین امنیت تجارت و بازرگانی، در مواقع لزوم به عنوان سدی در برابر هجوم به نواحی داخلیتر عمل میکردهاند. بهگمان با توجه به اوضاع سیاسی و نظامی این منطقه و مناطق همجوار در نیمه دوم دوره میانی و متاخر اشکانی این قلاع جنبه استراتژی داشته و در یک زمان و هماهنگ با هم برای مقابله با تهدیدات فوری و احتمالی بنا شدهاند که در معماری و شیوه ساخت این قلاع که با مصالح بوم آورد و در دسترس ساخته شدهاند، بازتاب یافته است. در کنار آثار معماری اندکی که از پیهای لاشهسنگی و گلی قلعه باقی مانده، تعدادی سفال نیز جمعآوری گردید. این سفالها شامل سفالهای جلینگی(کلینکی)، سفالهای معمولی، سفال قرمز و لعابدار میباشند. بررسی و مطالعه این سفالها از نظر فنی و شیوه ساخت قابل مقایسه با سفالهای نواحی شمال شرق، شمال و نواحی مرکزی و همچنین نواحی غرب و شمال غرب هستند و بازتابی از شاخصههای سفال این مناطق هستند. این موضوع از آنجا ناشی میشود که این منطقه حلقه ارتباطی این نواحی با همدیگر بوده و این سنتهای سفالی که در مناطق پیشگفته رواج داشته در این منطقه با هم تلاقی داشته و تاثیر متقابلی با هم داشتهاند.
پرونده مقاله
تپههای باستانی در حقیقت عناصر فرهنگی – اجتماعی، تاریخ، میراث فرهنگی و هویت گذشته نیاکان ما را نشان میدهد. لذا ثبت و بررسی تپهها و محوطههای باستانی، میتواند در حفاظت از این آثار کمک شایانی کند. استان مازندران به دلیل شرایط مناسب اقلیمی و زیست محیطی از گذشتهها چکیده کامل
تپههای باستانی در حقیقت عناصر فرهنگی – اجتماعی، تاریخ، میراث فرهنگی و هویت گذشته نیاکان ما را نشان میدهد. لذا ثبت و بررسی تپهها و محوطههای باستانی، میتواند در حفاظت از این آثار کمک شایانی کند. استان مازندران به دلیل شرایط مناسب اقلیمی و زیست محیطی از گذشتههای دور محل اقامت گروههای انسانی بوده است. شهرستان چالوس که منطقه مورد بحث در این پژوهش میباشد، از شهرهای قدیمی استان مازندران است که در جلگه میانی سواحل دریای خزر واقع شده است. این شهر سابقه تاریخی فراوانی دارد و نام آن در گذشتههای دور شالوس بوده است که در پیرامون آن دو شهر کوچک دیگر به نام کبیره و کچه نیز وجود داشته است. هدف از این پژوهش، معرفی و کشف محوطههای باستانی شهرستان چالوس، مطالعه سفالهای مکشوفه از این محوطهها و تعیین قدمت آنها میباشد. در این تحقیق، با استفاده از بررسی میدانی و مشاهدات عینی به کشف محوطههای باستانی شهرستان چالوس و مطالعه سفالهای مکشوفه از این محوطهها پرداخته شده است. در پژوهش فوق، پنج محوطه باستانی شامل محوطههای خانهسر، کُلُمه، کُمِرلَت، کوتاهکشک و قلعهسنگی مورد شناسایی قرار گرفتند و با استفاده از سفالهای جمعآوری شده از سطح این محوطهها، مورد مطالعه دقیق قرار گرفته و قدمت آنها مشخص گردیده است. نتایج حاصل از این پژوهش نشان میدهد که بیشتر محوطههای باستانی شهرستان چالوس در بخش مرزنآباد و کلاردشت واقع شدهاند و بر اساس سفالهای مکشوفه از آنها، میتوان گفت بیشتر محوطههای فوق مربوط به عصر آهن III و دورههای تاریخی به ویژه دوره اشکانی و ساسانی هستند.
پرونده مقاله
پس از اخذ مجوز از پژوهشکده باستان شناسی، بیست قطعه سفال کلینکی به دو روش پیمایشی و در مواردی که طی بررسی سطحی، امکان یافت نمونه ای که شرایط لازم برای انجام آزمایشات را نداشت، از نمونه های جمع آوری شده در بانک سفال استان کردستان، استفاده شد. همچنین نمونههای خاک رس نیز چکیده کامل
پس از اخذ مجوز از پژوهشکده باستان شناسی، بیست قطعه سفال کلینکی به دو روش پیمایشی و در مواردی که طی بررسی سطحی، امکان یافت نمونه ای که شرایط لازم برای انجام آزمایشات را نداشت، از نمونه های جمع آوری شده در بانک سفال استان کردستان، استفاده شد. همچنین نمونههای خاک رس نیز، از روستای هشمیز استان کردستان، جهت آزمایش و تجزیه عنصری، با هدف به دست آوردن تکنولوژی تولید و شناسایی منشاء این نوع سفال جهت پاسخ به بوم آور بودن یا وارداتی بودن این نوع سفال شاخص استخراج شد. آزمایشهای صورت گرفته شامل پراش اشعه ایکس(XRD)، آنالیز حرارتی افتراقی(DTA/TG) و طیف سنجی فلورسانس اشعه ایکس(XRF) بود. به استثنای یک نمونه، آنالیزهای به دست آمده معرف یک گروه شیمیایی و کانی شناسی همجنس بودند. فازهای کانی شناسی مشاهده شده عبارت بودند از کوارتز، فلدسپات پتاسیم (میکرو کلین) و پلاژیوکلاز (آلبیت و اولیگوکلاز). از مطالعه ی آزمایشهای XRD، دو نمونه خاک رس بومی این منطقه، حضور کوارتز، کائولینیت، میکا، فلدسپات و پلاژیوکلاز مشاهده شد. وجود پیک گرماگیر در آنالیز حرارتی افتراقی (DTA/TG) در نمونه ی شاهد و عدم وجود آن در منحنی نمونه سفالها، نشان داد که دمای پخت سفالها بالاتر از 550-600 درجه سانتی گراد بوده است؛ آزمایش پخت در دمای بین 400-1200 درجه سانتیگراد در محیط احیاء نشان داد که کانی میکا در دمای بیش از 900 درجه سانتی گراد ناپدید می گردد. از این رو، دمای پخت سفالها باید بالاتر از 900 درجه سانتیگراد باشد. نزدیک بودن نتایج آزمایشهای شیمیایی سفالها و تجزیه ی عنصری خاک رسهای برداشته شده از منطقه، نشان دهنده ی تولید بومی این نوع سفال است.
پرونده مقاله
سایت های باستانی نتیجه فعالیت انسان یا فعل و انفعالات طبیعت در یک مکان خاص می باشند که می توان گفت شامل آثار ریز و درشتی است که در گذر زمان بقایای آن برای ما باستان شناسان باقیمانده است که براساس آن به تفسیر و تبیین انها بپردازیم. صنعت گردشگری و توریسم به عنوان عامل مه چکیده کامل
سایت های باستانی نتیجه فعالیت انسان یا فعل و انفعالات طبیعت در یک مکان خاص می باشند که می توان گفت شامل آثار ریز و درشتی است که در گذر زمان بقایای آن برای ما باستان شناسان باقیمانده است که براساس آن به تفسیر و تبیین انها بپردازیم. صنعت گردشگری و توریسم به عنوان عامل مهمی در جهت رشد است که مدام با تقاضای افراد جامعه رو به روست و همچنین بستری لازم و کارآمد جهت کارآفرینی محسوب میگردد. گسترش صنعت توریسم به ویژه گردشگری منظر، در ایران علاوه بر توسعه اقتصادی و فرهنگی در ایجاد همدلی بیشتر بین اقوام و فرهنگ های ایران در افزایش همگرایی بین اقشار مختلف کشور نقش چشمگیری دارد. موضوع منظر در مبحث مکان های انسانی قرار می گیرد. در سال های اخیر ارگان های متولی به توسعه کارآفرینی بیش از پیش توجه ویژه ای دارند و گسترش آن را راهکاریی جهت رونق اقتصادی قلمداد میکنند، در نیم قرن گذشته به دلایلی اعم از شغل و مشکلات عدیده شاهد مهاجرت بسیاری از مردمان روستاها و مناطقی با قابلیت های گردشگری، به شهرها گردیده است که توسعه صنعت گردشگری با ایجاد اشتغال و کمک به رفع بیکاری و توسعه ثروت می تواند در کنترل این پدیده کمک شایانی نماید. ضمن اینکه این موضوع باعث گسترش فرهنگ و آشنایی با گردشگری منظر و سایت ها و محوطه های باستانی و آثار تاریخی فرهنگی که اهمیت بسزایی دارد گردیده و بستر فرهنگی مناسبی برای حفاظت و صیانت از آنها فراهم آورده است. با این هدف سؤال اساسی و مهم پژوهش میتواند این باشد سایت های باستانی تا چه حد می توانند در حوزه کارآفرینی و گردشگری منظر موثر باشد؟ در خلال این پژوهش ضمن بیان عوامل شناخته شده در حوزه کارآفرینی گردشگری منظر به چون و چرایی، پدید آمدن مظاهر فرهنگ، تمدن و منظر که علاوه بر انتقال یافته هایی که به ارتقای بینش گردشگران ختم می شود پرداخته خواهد شد.
پرونده مقاله
اساطیر در دوران باستان از اهمیت ویژه‎ای برخوردار بودند.زیرا اسطوره، به دین و فرهنگ و ادبیات ملی هر قومی هویت می‎بخشد. ایزد بانو و الهه‎ها در باورها و اعتقادات مردم باستان اهمیت والایی داشتند. بیشتر این خدایان و ایزدان زن بودند و به آن‎ها ایزد بانو یا ماد چکیده کامل
اساطیر در دوران باستان از اهمیت ویژه‎ای برخوردار بودند.زیرا اسطوره، به دین و فرهنگ و ادبیات ملی هر قومی هویت می‎بخشد. ایزد بانو و الهه‎ها در باورها و اعتقادات مردم باستان اهمیت والایی داشتند. بیشتر این خدایان و ایزدان زن بودند و به آن‎ها ایزد بانو یا مادر خدا می‎گفتند .اعتقاد به قدرت باروری و تنازع بقا زنان، در نمادها و افسانه‎ها تجلی یافته است. اما در دوره‎های بعد مقام زن از مادر خدایی به همسر خدایی و مقامی بعد از ایزد مذکر قرار می‎گیرد و کم‎کم از صحنه‎های اجتماعی به درون خانه‎ها کشیده می‎شود. در اﻳﻦ ﻣﻘﺎﻟـﻪ ﺗـﻼش ﺑـﺮ اﻳـﻦ اﺳـﺖ ﺑـﺮ اﺳﺎس ﻣﻨﺎﺑﻊ اوﺳﺘﺎﻳﻲ و ﭘﻬﻠﻮی و ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻓﺎرﺳﻲ و ﻋﺮﺑﻲ ولاتین باروش تاریخی ،تطبیق وتحلیل ایزدبانوها بخصوص درفرهنگ اسطوره ی ایران ویونان موردبررسی قراربگیرد.یافته های پژوهش نشان می دهد که زن درفرهنگ اساطیری مردم کشورهای ایران و یونان مقام و منزلت والایی داشته است و به عنوان مادر خدا در بین مردم پرستش می‎شد وبر این باور، معابد و پرستشگاه‎هایی را به خود اختصاص داد.
پرونده مقاله