مقارنه قاعده تشهیر در حقوق اسلام و حقوق غرب از منظر هزینه های دولتی و دادرسی

محورهای موضوعی : تحقیقات حقوقی بین المللی

پیمان حاج محمودعطار ¹ , بتول پاکزاد ² , فتح الله رحیمی ³

1 - دانشجوی دکترای حقوق کیفری و جرم‌شناسی، واحد آیت‌الله آملی، دانشگاه آزاد اسلامی، آمل، ایران. رایانامه: [e-mail]
2 - استادیار گروه حقوق، واحد تهران شمال، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران. (نویسنده مسئول). رایانامه: [e-mail]
3 - استادیار گروه حقوق، واحد تهران شمال، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران. رایانامه: [e-mail]

تاریخ دریافت : 1400/09/06 تاریخ پذیرش : 1401/01/24 تاریخ انتشار : 1401/06/01

کلید واژه: مجازات, تشهیر, پیشگیری از جرم, هزینه جرم,

چکیده مقاله :

زمینه و هدف: هدف از این تحقیق بررسی قاعده تشهیر در حقوق اسلام و حقوق غرب از منظر هزینه‌های دولتی و دادرسی است. امروزه در سیاست کیفری تقنینی، اقتصاد جرم از موضوعات مهم مورد توجه می‌باشد و باید هزینه‌های جرم انگاری و کیفر‌ انگاری و روش‌های کم‌هزینه‌تر برای مبارزه با جرم مورد توجه قرار گیرد. یکی از تدابیر کیفری که در همه نظام‌های حقوقی اعم از حقوق اسلامی و حقوق غرب وجود داشته، علنی کردن جرایم ارتکابی بزهکاران به ویژه، مرتکبین جرایم علیه اموال دولتی و عمومی یا سلب امنیت و آسایش عمومی است. در حقوق اسلام و حقوق غرب به این امر، اجرای قاعده تشهیر اطلاق می‌شود.روش: پژوهش حاضر به روش توصیفی- تحلیلی انجام شده است.یافته‌ها و نتایج: قاعده تشهیر در کاهش هزینه‌های جرم از دیدگاه فقه اسلامی، حقوق ایران و حقوق غرب مورد تحقیق تطبیقی قرار گرفته است و دستاوردها حاکی از آن است که در بسیاری از موارد اشخاصی که مستعد ارتکاب بزه می‌باشند با مشاهده علنی شدن مجازات محکومین، از ارتکاب جرم صرف نظر کرده‌اند و تشهیر اجرای مجازات موجب کاهش ارتکاب جرایم و پیشگیری بسیاری از انواع آنها شده است.

چکیده انگلیسی:

Field and Aims: The purpose of this research is to investigate the rule of publicity in Islamic law and Western law from the perspective of government and legal costs. Today, in legal criminal policy, the economy of crime is one of the important issues, and the costs of criminalization, criminalization, and method should be considered. Less expensive ways to fight crime should be considered. One of the criminal measures that exist in all legal systems, both Islamic law and Western law, is to make public the crimes committed by criminals, especially those who commit crimes against state and public property or deprivation of public safety and comfort. In Islamic law and Western law, this is called the implementation of the rule of publicity.Method: The present research was carried out using a descriptive-analytical method.Finding and Conclusion: The rule of publicity in reducing the costs of crime has been subjected to comparative research from the perspective of Islamic jurisprudence, Iranian law and Western law, and the findings indicate that in many cases, people who are prone to commit crimes by observing the punishment of the convicted are made public. have given up committing crimes, and publicizing the execution of punishments has reduced the commission of crimes and prevented many of their types.

منابع و مأخذ:

* قرآن کریم

- ایزدی، پویا؛ غلامپور، محمدرضا. (1396). انتشار  احکام قطعی در فقه و حقوق ایران. فقه و تاریخ تمدن، 3 (4): 103-81.

http://jhc.sinaweb.net/article_543594.html

- توجهی، عبدالعلی. (139۴). آسیب‌شناسی قانون مجازات اسلامی مصوب 1392. چاپ اول. مرکز مطبوعات و انتشارات قوه قضاییه.

- حاجی باقری، احسان (1396). آشنایی با دیوان محاسبات فرانسه. اداره کل روابط عمومی و امور بین‌الملل. دیوان محاسبات کشور.

- حاجی پور کندرود، علی؛ هاشمی، سید محمد؛ یاوری، اسدالله. (1397). مطالعه تطبیقی مفهوم و الزامات علنی بودن دادرسی کیفری در حقوق ایران و موازین بین‌المللی. حقوق تطبیقی، 9 (1): 119-87.

https://jcl.ut.ac.ir/article_67261.html

- حاجی ده آبادی، احمد. (۱۳۹۰). تأملی پیرامون مجازات حبس در نظام حقوقی اسلام. مطالعات فقه و حقوق اسلامی، 3 (4): 68-47.

https://feqh.semnan.ac.ir/article_1861.html

- حیدری، علی مراد. (1392). نقد کیفرشناختی تشهیر رسانه‌ای. حقوق اسلامی، 10(38)، 160-133.

http://hoquq.iict.ac.ir/article_18225.html

- شجاعی، صدیقه؛ آهنگران، محمد رسول؛ روحانی مقدم، محمد. (1400). بررسی جایگاه فقهی و حقوقی مجازات تشهیر در ایجاد امنیت عمومی و ارتقاء حقوق شهروندی. پژوهش­های دانش انتظامی، 23 (2): 184-157.

http://pok.jrl.police.ir/article_95506.html

- شجاعی، صدیقه بیگم. (1398). جایگاه تشهیر رسانه‌ای در مبارزه با مفاسد اقتصادی. رهیافت انقلاب اسلامی، 13(49)، 150-133.

https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/1603186

- رشادتی، جعفر؛ رضایی، علی. (1399). کیفرشناسی تشهیر و امکان‌سنجی نشر تصویر، حکم محکومیت و رسواسازی قضات متخلف. حقوقی دادگستری، 84 (110): 117-97.

http://www.jlj.ir/article_39149.html

- زراعت، عباس. (1390). بطلان در آیین دادرسی کیفری. چاپ نخست. نشر میزان.

- طهماسبی، جواد. (1396). آیین دادرسی کیفری. جلد سوم. نشر میزان.

- فرجیها، محمد؛ مقدسی، محمد باقر. (1395). پاسخ­های کیفری عوام گرایانه به مفاسد اقتصادی. دایره المعارف علوم جنایی. زیر نظر علی حسین نجفی ابرندآبادی. چاپ دوم. بنیاد حقوقی میزان.

- کرامتی معز، هادی؛ حسن‌آبادی، عبدالرحمن. (1400). سیاست کیفری سخت‌گیرانه در آیین دادرسی کیفری ایران. چاپ دوم. انتشارات مهر کلام.

- لطیفی بنماران، مریم؛ پازکیان، اسدالله. (1399). تشهیر در سیاست جنایی اسلام در قبال جرائم اقتصادی. دانش انتظامی ویژه شرق استان تهران، 7 (27): 26-1.

http://shargh.jrl.police.ir/article_95306.html

- محدثی، زهرا؛ سلطانی، عباسعلی. (1396). نگرشی بر مجازات تشهیر در فقه شیعه با نگاهی به قوانین موضوعه ایران. پژوهش‌های فقه و حقوق اسلامی، 13(49)، 110-71.

https://www.sid.ir/fa/journal/ViewPaper.aspx?id=307507

- غلامی، علی؛ مجتهدی، محمدحسین؛ طهماسبی، محمدحسن. (1397). مجازات تشهیر در تعزیرات (با رویکرد تطبیقی به مجازات‌های مبتنی بر شرمساری در ایالات ‌متحده آمریکا). مجله حقوقی دادگستری، 82(104)، 177-155.

http://www.jlj.ir/article_34684.html

- کاظمی، سید سجاد. (1398). در حقوق کیفری ایران «تشهیر» گسترۀ کیفر. مطالعات حقوق بشر اسلامی، 8 (16): 172-141.

http://www.pfbaj.ir/article_120506.html

- نوری نشاط، سعید. (1388). حقوق بشر در دستگاه قضایی. جلد اول. چاپ نخست.

 

- California Megan's Law, State of California Department of Justice,  accessed 20 November 2021.

 https://meganslaw.ca.gov

Kahan, D. M., & Posner, E. A. (2019). Shaming white-collar criminals: A proposal for reform of the federal sentencing guidelines. In Shame Punishment (pp. 155-181). Routledge.‏

https://www.taylorfrancis.com/chapters/edit/10.4324/9781315243290-4/shaming-white-collar-criminals-proposal-reform-federal-sentencing-guidelines-dan-kahan-eric-posner

- Yun, I. L. (2005, November). Hong," Why Low Crime Rate in East Asia? Confucianism: Beyond Reintegrative Shaming. In Annual Meeting of the American Society of Criminology, Royal York, Toronto.‏