XML
-
-
فهرست مقالات
-
دسترسی آزاد مقاله
1 - بررسی معنایی چند واژه در زبان بلوچی و متون کهن فارسی
عبدالغفور جهاندیدهتحقیق در ساختار گویش های ایرانی و دقت در گنجینۀ واژه های آن ها، می تواند بسیاری از گره های معنایی واژه های زبان فارسی، به ویژه واژه هایی را که در متون کهن کاربرد دارند، بگشاید. این مقاله ضمن پرداختن به موقعیت زبان بلوچی در میان زبان ها و گویش های ایرانی، و بیا چکیده کاملتحقیق در ساختار گویش های ایرانی و دقت در گنجینۀ واژه های آن ها، می تواند بسیاری از گره های معنایی واژه های زبان فارسی، به ویژه واژه هایی را که در متون کهن کاربرد دارند، بگشاید. این مقاله ضمن پرداختن به موقعیت زبان بلوچی در میان زبان ها و گویش های ایرانی، و بیان اشاره گونه ای از ساختار این زبان، به بررسی تطبیقی دوازده واژۀ فارسی- بلوچی که در متون کهن فارسی به کار رفته اند پرداخته است. این بررسی دربارۀ معنی واژه هاست. بیشتر این کلمات در زبان فارسی امروز کاربرد فعال ندارند و در ضمن، بعضی از آن ها دارای شواهد بسیار کمی در متون گذشتۀ فارسی، بویژه آثار مربوط به سبک خراسانی است. واژه هایی که در این مقاله مورد بحث و بررسی قرار گرفته اند عبارتند از: بژر، قلندر، حرج، تتق، زده، لباسات، صعلوک، خصم، قلّاش، وای، چاک، طامات. این واژه ها در آثار برجستۀ فارسی کهن کاربرد داشته اند اما به دلیل شواهد کمی که از آن ها برجای مانده است و شباهت ظاهری بعضی از آن ها با برخی از واژه های عربی، محققان دربارۀ اصالت و معنی بیشتر آن ها تردید دارند. زبان بلوچی به عنوان یکی زبان های ایرانی که نسبتاً ساختار کهن خود را حفظ کرده و دارای گنجینه ای کهن از واژه های ایرانی است و کمتر مورد هجوم واژه های بیگانه قرار گرفته است، می تواند در این زمینه راهنمای مناسبی باشد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
2 - بررسی تصاویر زبانی گویش وارکی با رویکرد زبان شناسی زیست‌محیطی
زهرا حسینی رها زارعی فردزبان شناسی زیست محیطی از علوم میان‌رشته ای است که اخیراً مورد توجه بسیاری از پژوهشگران قرار گرفته است. اهمیت محیط زیست در زندگی روزمرۀ اهالی نقاط مختلف به گونه ای است که در زبان روزمره و اصطلاحات و ضرب‌المثل های مردم با گویش های مختلف نمود پیدا کرده است. در این مق چکیده کاملزبان شناسی زیست محیطی از علوم میان‌رشته ای است که اخیراً مورد توجه بسیاری از پژوهشگران قرار گرفته است. اهمیت محیط زیست در زندگی روزمرۀ اهالی نقاط مختلف به گونه ای است که در زبان روزمره و اصطلاحات و ضرب‌المثل های مردم با گویش های مختلف نمود پیدا کرده است. در این مقاله سعی شده است ردّ پای محیط زیست در اصطلاحات و ضرب‌المثل های گویش وارکی با رویکرد زبان شناسی زیست‌محیطی واکاوی شود. روش تحقیق بدین گونه بود که با استفاده از مکالمه و مصاحبه با هشت گویشور بومی، اصطلاحات روزمره جمع آوری شد. گویشوران شامل 4 زن و 4 مرد بین 38 تا 80 ساله بودند. پس از جمع آوری داده ها، آوانگاری داده ها انجام شد و سپس با توجه به رویکرد زبان شناسی زیست محیطی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. تصاویر زبانی زیست محیطی بیشتر شامل تشبیه، تمثیل و ضرب‌المثل و کنایه است. در خلق این تصاویر از ویژگی‌های حیوانات و گیاهان استفاده شده است؛ البته درصد استفاده از ویژگی‌های حیوانات بسیار بیشتر از ویژگی‌های گیاهان بوده است. تصاویر مربوط به حیوانات خود در دسته‌بندی‌هایی از قبیل ظاهر حیوان و رفتار حیوان قرار گرفته و شامل حیواناتی چون گوسفند (بره، میش)، الاغ، گاو، گوساله، سگ، بز، خرس، گراز، گرگ، مرغ، قوچ، گربه و شتر و حشرات می شود. ویژگی های جسمانی حیوانات شامل چاقی، لاغری، قدرت، ضعف، زشتی، زیبایی و غیره و ویژگی های رفتاری که بیشتر در این تصاویر دیده می شود شامل تندروی، کندروی، عصبانیت، انزوا، سماجت، نادانی، موذی گری و غیره می شود. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
3 - مفهوم‌سازی‌های فرهنگی «خشم» در گویش بختیاری منطقۀ زَز و ماهرو بر مبنای زبان شناسی فرهنگی
غلامرضا خادمی زهرا ابوالحسنی چیمه بهروز محمودی بختیاریمفهوم سازی های فرهنگی، بیان کنندۀ طرز تفکر و دیدگاه جامعه نسبت به پدیده ها است. بررسی آن ها به رفع سوءتفاهمات فرهنگی کمک می کند و مفاهمۀ بین فرهنگی را تسهیل می نماید. در این پژوهش با استفاده از روش توصیفی-تحلیلی، مفهوم سازی های فرهنگی خشم در گویش بختیاری منطقۀ ز چکیده کاملمفهوم سازی های فرهنگی، بیان کنندۀ طرز تفکر و دیدگاه جامعه نسبت به پدیده ها است. بررسی آن ها به رفع سوءتفاهمات فرهنگی کمک می کند و مفاهمۀ بین فرهنگی را تسهیل می نماید. در این پژوهش با استفاده از روش توصیفی-تحلیلی، مفهوم سازی های فرهنگی خشم در گویش بختیاری منطقۀ زز و ماهرو در چارچوب زبان شناسی فرهنگی بررسی و ریشه های فرهنگی آن ها توصیف شده است. سبک زندگی روستایی و عشایری مردم منطقه و تماس آنان با طبیعت، بستری برای مفهوم سازی های فرهنگی با استفاده از واژه های مربوط به عناصر و پدیده های طبیعی فراهم کرده است. همچنین، بسیاری از مفهوم سازی های فرهنگی از طریق کاربرد واژه های مربوط به اندام های بدن بیان می شود. جامعۀ آماری، هفتصد مورد از عبارات، اصطلاحات، مویه ها و ضرب المث ل های مرتبط با خشم است که در این گویش استفاده می شود. داده های پژوهش از طریق مطالعۀ میدانی و با استفاده از مصاحبه و مشاهده جمع آوری شده است. نتایج تحلیل و بررسی داده ها نشان می دهد که ریشۀ این مفهوم سازی ها، در سبک زندگی روستایی و عشایری، عقاید و باورها، تأثیر فیزیولوژیکی عواطف و احساسات بر اندام های بدن انسان و تخیلات و تصورات گویشوران نسبت به خشم قرار دارد؛ این سبک زندگی ایجاب می کند که مردم با طبیعت تماس مستقیم داشته باشند؛ از این رو، از جنبه های خشن، ویرانگر و مخرّب طبیعت به مثابۀ حوزۀ ملموس برای بیان مفهوم انتزاعی خشم استفاده می کنند و باورها، تصورات و تخیلات خود در مورد تأثیر خشم بر اندام های بدن را برای بیان مفهوم سازی ها به کار می برند. مفهوم سازی های فرهنگی خشم به صورت آتش، حرارت، نیرو و رعد و برق ناشی از الهام از پدیده های طبیعت و سبک زندگی روستایی-عشایری است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
4 - مهمترین ویژگی‌های تصریفی اسم و فعل در لهجه بواناتی (بخش مرکزی)
جلال رحیمیان فاطمه کامگارهدف از نگارش این مقاله توصیف ویژگی‌های تصریفی اسم و فعل در گویش بواناتی (بخش مرکزی شهرستان بوانات) است. پژوهش حاضر که نخستین بررسی نظام‌مند درباه گویش بواناتی است با روش توصیفی (میدانی) و کتابخانه‌ای انجام شده است. ما در این پژوهش، مقوله‌های مورد نظر را از دو جنبه ساختا چکیده کاملهدف از نگارش این مقاله توصیف ویژگی‌های تصریفی اسم و فعل در گویش بواناتی (بخش مرکزی شهرستان بوانات) است. پژوهش حاضر که نخستین بررسی نظام‌مند درباه گویش بواناتی است با روش توصیفی (میدانی) و کتابخانه‌ای انجام شده است. ما در این پژوهش، مقوله‌های مورد نظر را از دو جنبه ساختار و معنا مورد بررسی و تحلیل قرار داده‌ایم. از جمله یافته‌های پژوهش می‌توان به نشانه جمع /ǎ/ در این گویش اشاره کرد که بنا به ماهیت در جایگاه‌های مشخصی، گاهی گویشوران را ناچار به استفاده از واج‌های میانجی می‌سازد تا از التقای واکه‌ها پرهیز شود. یک به عنوان نشانه اسم نکره در فارسی معیار، به شکل jej در این گویش ظاهر می‌شود. در قریب به اتفاق موارد کسره اضافه در این گویش حذف می‌شود که جزئیات آن در متن تحقیق بیان شده است. ضمایر ملکی در این گویش نیز از نظر ساختاری شکلی منحصر به فرد دارند که مشابه آن در فارسی معیار دیده نمی‌شوند. در بخش افعال، برخی از افزونه‌های شخص و عدد از قبیل شناسه دوم شخص جمع بنام /-ik/ مختص این گویش است و در فارسی معیار به کار نمی‌رود. در صورت‌های فعلی منفی، پیشوند می به م کاهش می‌یابد و صورتی چون نمی‌روم به نمرم /næ-m-r-æm/ تبدیل می‌شود. طی این پژوهش به یافته‌های دیگری نیز رسیدیم که شرح آن ها در متن تحقیق آمده است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
5 - بررسی و توصیف زبان شناختی 105 صورت زبانی گویش لری در بخش مرکزی شهرستان رستم
محمد هادی فلاحی یزدان دشتیانشهرستان رستم یکی از شهرستان های استان فارس است. به استثنای دو روستای این شهرستان، گویش بقیۀ مردم شهرستان، لری است. تعداد روستاهای مورد تحقیق، ۵۹ روستا است. روش تحقیق در این پژوهش، ترکیبی از روش های میدانی و توصیفی بوده است و مواد زبانی با روش گردآوری هدایت شده، جمع آو چکیده کاملشهرستان رستم یکی از شهرستان های استان فارس است. به استثنای دو روستای این شهرستان، گویش بقیۀ مردم شهرستان، لری است. تعداد روستاهای مورد تحقیق، ۵۹ روستا است. روش تحقیق در این پژوهش، ترکیبی از روش های میدانی و توصیفی بوده است و مواد زبانی با روش گردآوری هدایت شده، جمع آوری شده اند. پرسش نامۀ این پژوهش بر اساس طرح ملی اطلس زبانی بوده است که شامل ۱۰۵ واژه و عبارت و ۳۶ جمله است. داده ها، پس از انجام مصاحبه با استفاده از الفبای آوانگار بین المللی، آوانگاری شدند. برخی از واژه های این گویش به طور کامل با فارسی معیار متفاوت هستند، برخی تنها تفاوت تلفظی دارند و برخی نیز کاملاً یکسان هستند. در این گویش، پنج نوع هجا وجود دارد که عبارتند از: cv، cvc، cvcc، ccv، ccvc. همچنین، در این گویش، کشش واکه ای در مواردی باعث تمایز معنایی می شود. ترتیب صفت و موصوف و مضاف و مضافٌ الیه، همانند فارسی معیار است، با این تفاوت که در مواردی، [e] اضافه حذف می شود. نشانۀ جمع در این گویش، [-æl] است که به پایان اسامی افزوده می شود. نشانۀ معرفه نیز /-æku/ و /-ku/ است که به آخر اسم معرفه اضافه می شود. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
6 - بررسی صرف فعل در گویش قاینی
صدیقه سادات مقداری خدیجه عاملیدر پژوهش حاضر با بررسی صرف افعال در زمان های سه گانه در گویش قاینی برآنیم تا وجود یا عدم وجود واژه بست های فاعلی و مفعولی کنایی در این گویش مشخص شود. ساخت ارگتیو از جمله ویژگی هایی است که هنوز در برخی از گویش های ایرانی (مانند کرمانجی، تالشی، تاتی، بلوچی و ...) با چکیده کاملدر پژوهش حاضر با بررسی صرف افعال در زمان های سه گانه در گویش قاینی برآنیم تا وجود یا عدم وجود واژه بست های فاعلی و مفعولی کنایی در این گویش مشخص شود. ساخت ارگتیو از جمله ویژگی هایی است که هنوز در برخی از گویش های ایرانی (مانند کرمانجی، تالشی، تاتی، بلوچی و ...) باقی مانده است. در حالی که در برخی دیگر(مانند فارسی معاصر،کردی مرکزی و جنوبی، لری، مازندرانی،گیلکی و...) از بین رفته و جای خود را به انواع نظام های حالت دهی دیگر از جمله فاعلی- مفعولی داده است. گردآوری داده های زبانی این پژوهش، به صورت میدانی و کتابخانه ای، در شهرستان قاین صورت گرفته است. قاین از جمله شهرستان های خراسان جنوبی است و در حد فاصل 33 تا 34 درجه عرض شمالی و 38 تا 60 درجه طول شرقی واقع شده است. تحلیل داده های این پژوهش نشان داد که گویش قاینی که از گویش های ایرانی شرقی است، یک ویژگی را نشان می د هد که به نظر، نوعی ساخت شبه ارگتیو یا کنایی را از دورۀ میانه تاکنون حفظ نموده است. پرونده مقاله
-
حقوق این وب‌سایت متعلق به سامانه مدیریت نشریات دانشگاه آزاد اسلامی است.
حق نشر © 1403-1400