List of Articles

• Open Access Article
  • Abstract Page
  • Full-Text
  
  1 - رودهـا در شـاهنامه
  maryam ja'fary reza ashraf zadeh
  رودها در شاهنامه،‌ مکان‌هایی شاخص و ممتازند که می‌توان به بررسی آن‌ها پرداخت، زیرا چونان قهرمانان صاحب شخصیت‌اند و فراتر از ویژگی‌های نوعی به خاصه‌های فردی آراسته‌اند. آن‌ها در هاله‌ای از اسطوره فرورفته‌اند ‌و رخدادهای اساطیری است که آن‌ها را رازناک کرده‌اند. این رودها More

  رودها در شاهنامه،‌ مکان‌هایی شاخص و ممتازند که می‌توان به بررسی آن‌ها پرداخت، زیرا چونان قهرمانان صاحب شخصیت‌اند و فراتر از ویژگی‌های نوعی به خاصه‌های فردی آراسته‌اند. آن‌ها در هاله‌ای از اسطوره فرورفته‌اند ‌و رخدادهای اساطیری است که آن‌ها را رازناک کرده‌اند. این رودها با آب‌های جادوییشان بر پهنة اسطوره‌ها گسترده شده‌اند و اینها همه نمایش رودی مینیاتوری و مجردند که ویژگی آنان جریان همیشگی و طغیان گاهگاهی است. در این نوشتار از میان رودهای مذکور در شاهنامه، به بررسی رود‌هایی که در آن‌ها رویدادهایی وقوع می‌پذیرد همچون: اروندرود، کاسه رود، فرات، جیحون، سنبار، هیرمند و... پرداخته‌ایم تا امانت‌داری فردوسی ونمونه‌ای از ارزش جغرافیایی و اسطوره‌ای شاهنامه را نشان داده باشیم. Manuscript profile
• Open Access Article
  • Abstract Page
  • Full-Text
  
  2 - استعارۀ مفهومی "آینه" در ادب عارفانه فارسی
  narges oskooyi
  استعاره‌‌های مفهومی یا ادراکی، مبتنی هستند بر درک امور انتزاعی بر پایۀ امور عینی و مفهومی یا تصویری کردن مفاهیم ذهنی. زبان عرفانی همواره از مفاهیم انتزاعی سخن می‌گوید و بدین جهت برای قابل درک شدن، پیوسته از استعاره‌های مفهومی که خود زنجیروار به هم پیوسته‌اند، بهره می‌گی More

  استعاره‌‌های مفهومی یا ادراکی، مبتنی هستند بر درک امور انتزاعی بر پایۀ امور عینی و مفهومی یا تصویری کردن مفاهیم ذهنی. زبان عرفانی همواره از مفاهیم انتزاعی سخن می‌گوید و بدین جهت برای قابل درک شدن، پیوسته از استعاره‌های مفهومی که خود زنجیروار به هم پیوسته‌اند، بهره می‌گیرد. استعارۀ مفهومی آینه، یکی از دیرپاترین استعارات مفهومی در حوزۀ شناختی و معرفتی است که خود از انگاره‌های عرفانی کلان‌تر منبعث گشته و زنجیره‌ای از دلالت‌های ضمنی را در ادبیّات عرفانی، وارد ساخته است.این مقاله جست‌وجویی است در معرفی استعارۀ مفهومی آینه، خاستگاه تاریخی، نگاشت‌های کلی‌تر از آن در حوزۀ استعاره‌های عرفانی و دلالت‌های ضمنی که از این استعاره نشأت گرفته‌اند. Manuscript profile
• Open Access Article
  • Abstract Page
  • Full-Text
  
  3 - برجسته‌سازی در شعر اخوان ثالث
  hamid samsaam nazanin sheykh zadeh
  بی‌تردید مهدی اخوان ثالث یکی از مهم‌ترین شاعران نسل پسانیمایی است که اشعارش به تعبیر اکثر پژوهش‌گران ادبیّات معاصر ایران، ترکیبی است شاعرانه و هنرمندانه از سنت شعر کلاسیک فارسی و شعر نو نیمایی. اخوان ثالث نمایندة نسلی از شاعران است که هم به اجتماع و تحولات آن متعهد است More

  بی‌تردید مهدی اخوان ثالث یکی از مهم‌ترین شاعران نسل پسانیمایی است که اشعارش به تعبیر اکثر پژوهش‌گران ادبیّات معاصر ایران، ترکیبی است شاعرانه و هنرمندانه از سنت شعر کلاسیک فارسی و شعر نو نیمایی. اخوان ثالث نمایندة نسلی از شاعران است که هم به اجتماع و تحولات آن متعهد است و هم به لحاظ ادبی، شعرش از غنایی خاص، برخوردار است. در واقع او شاعری است که هم به فرم ادبی اهمیت می‌دهد و هم به محتوای شعرش توجه بسیاری می‌کند. از این‌رو، با فهم چنین خصیصه‌هایی در شعر او، بسیاری تلاش کرده‌اند تا با خوانشهای جدید، ابعاد ادبیات اخوان ثالث را، کشف و بررسی کنند. نقد ادبی که شاخة مهمی در ادبیّات مدرن به‌شمارمی‌رود، از شاخه‌های متعددی برخورداراست. یکی از این شاخه‌ها، برجسته‌سازی به مثابة یکی از فرم‌های خوانش در متون ادبی است. برجسته‌سازی، به معنای به‌کار‌گیری عناصر زبان است به‌گونه‌ای که شیوة بیان جلب نظر کند، غیرمتعارف باشد و در مقابل خودکاری زبانی، غیر خودکار باشد. این تعریف، کلیت این شیوه‌ از نقد ادبی را توصیف‌می‌کند. برجسته‌سازی به تعبیر محققان، به دو شیوه تحقق‌می‌یابد: هنجارگریزی و هنجارافزایی. شعر اخوان مشحون از هنجارگریزی و هنجارافزایی است. هنجارگریزی معمولاً به اجزائی مانند: هنجارگریزی آوایی، لغوی، نحوی و معنایی تقسیم می‌گردد. هنجارافزایی نیز معمولاً در حوزة بدیعِ لفظی بحث می‌شود. در این نوع از برجسته‌سازی، به زبان متعارف، هنجارهایی را تحمیل می‌کنیم. خوانندة این مقاله به برخی از دلایل عظمت اخوان و رمز و راز اثربخشی شعرش، آشنا‌می‌شود Manuscript profile
• Open Access Article
  • Abstract Page
  • Full-Text
  
  4 - نوستالژی اجتماعی در شعر فریدون مشیری
  mehdi sotoodian moslem rajabi
  یکی از اصطلاحات روانشناسی که وارد حوزة ادبیّات شده نوستالژی است. نوستالژی با این که تقریباً به تازگی در عرصه‌های هنر و علوم مختلف خودنمایی می‌کند امّا به هیچ وجه، نوظهور و نوپا نیست. به طور کلی آدمی هیچ‌گاه از وضع موجود و احوال زمانة خویش راضی نبوده است و هر کس به نوعی More

  یکی از اصطلاحات روانشناسی که وارد حوزة ادبیّات شده نوستالژی است. نوستالژی با این که تقریباً به تازگی در عرصه‌های هنر و علوم مختلف خودنمایی می‌کند امّا به هیچ وجه، نوظهور و نوپا نیست. به طور کلی آدمی هیچ‌گاه از وضع موجود و احوال زمانة خویش راضی نبوده است و هر کس به نوعی با این دلتنگی‌ها، روزگاری قرین بوده‌است.نوستالژی انواعی دارد که یکی از آن‌ها نوستالژی اجتماعی است.این نوستالژی در حوزة ادبیّات،نظر بسیاری از شعرا و ادبا و منتقدان را به خود جلب‌کرده‌است.یکی از شعرای توانمند معاصر که می‌توان اشعارش را از دیدگاه این نوع نوستالژی مورد بررسی قرار داد، فریدون مشیری است.به راستی که اشعار فریدون مشیری آیینة تمام‌نمای جامعه و روزگار شاعر است.این پژوهش با هدف تبیین مؤلّفه‌های نوستالژی اجتماعی و با بررسی و کندوکاو در اشعار فریدون مشیری، صورت‌گرفته‌است تا در پایان بتوان درک و تصویر درستی از روزگار شاعر و جامعة آن زمان داشت. Manuscript profile
• Open Access Article
  • Abstract Page
  • Full-Text
  
  5 - بررسی جلوه‌های نمادین طبیعت در اشعار محمدرضا شفیعی کدکنی
  ahmad karimi hengameh zaal'nezhad
  نماد و نمادهای طبیعی در اشعار پیشینیان رواج داشته و کم یا بیش در شعر شاعران معاصر نیز یکی از آرایه‌های مهم شعری محسوب می‌شود. شفیعی نیز از شاعران سمبلیک و نمادپرداز طبیعی است. نماد در شعر شفیعی در خدمت واژه، مضمون، معنا و اجتماع است. نمادهای شفیعی خاستگاه‌های ملی- میهنی More

  نماد و نمادهای طبیعی در اشعار پیشینیان رواج داشته و کم یا بیش در شعر شاعران معاصر نیز یکی از آرایه‌های مهم شعری محسوب می‌شود. شفیعی نیز از شاعران سمبلیک و نمادپرداز طبیعی است. نماد در شعر شفیعی در خدمت واژه، مضمون، معنا و اجتماع است. نمادهای شفیعی خاستگاه‌های ملی- میهنی، مذهبی و طبیعی دارند که برجسته‌ترین آن‌ها، طبیعی است. تمثیلی بودن نمادها به شکلی نمادین، از شاخصه‌های شعری اوست. او فقط به توصیف مبادرت نمی‌کند بلکه توصیفِ طبیعت را با حالات و افکار انسان آمیخته، سپس در جلوه‌های سمبل بروز می‌دهد. از این رو در این پژوهش، از میان آثار او، دو مجموعة شعری اعم از آیینه‌ای برای صداها و هزاره دوم آهوی کوهی، مورد مداقه و نقد و بررسی قرار گرفته است. Manuscript profile
• Open Access Article
  • Abstract Page
  • Full-Text
  
  6 - قاموس المُنجِد و واژه‌های معرَّب فارسی در آن
  shah'baz mohseni
  با همة تأثیرپذیری فراوانی که زبان فارسی از زبان عربی داشته است زبان عربی نیز در طول تاریخ – چه پیش از اسلام و چه پس از آن، تحت تأثیر زبان فارسی بوده است. لغات و واژه‌های فارسی به زبان عربی راه‌یافته‌است و با تغییراتی در ریخت و آوای کلمه، به شکل و گونه‌ای دیگر در ز More

  با همة تأثیرپذیری فراوانی که زبان فارسی از زبان عربی داشته است زبان عربی نیز در طول تاریخ – چه پیش از اسلام و چه پس از آن، تحت تأثیر زبان فارسی بوده است. لغات و واژه‌های فارسی به زبان عربی راه‌یافته‌است و با تغییراتی در ریخت و آوای کلمه، به شکل و گونه‌ای دیگر در زبان عربی، ادامة حیات داده‌است. از دیرباز که قاموس نگاری در زبان عربی توسط محققانِ زبان عربی مرسوم بوده است تاکنون، توجه به این‌گونه واژه‌ها و احصاء و ضبط این گونه کلمات که در زبان عربی رواج و کاربردیافته‌اند، امری مرسوم بوده است. در پژوهش حاضر، واژه‌های عربی شدة فارسی در فرهنگ لغت المُنجِد جمع‌آوری و بحث شده است که در این مقاله به‌عنوان مُشت نمونة خروار تعدادی از آن‌ها گزارش شده است. Manuscript profile
• Open Access Article
  • Abstract Page
  • Full-Text
  
  7 - پژواک فرهنگ پیمان و پیمان‌داری در شاهنامه و متون اوستایی و پهلوی
  hoseyn jalali
  شاهنامه، آیینۀ تمام‌نمای فرهنگ، حکمت و اندیشۀ ایرانیان و تجلی‌گاه باورها، آیین‌ها و رسوم اجتماعی آنان است که آن را می‌توان با رویکردهای گوناگون واکاوید .این اثر سترگ، مهمترین سند به‌جای‌مانده از فرهنگ منظوم ایران باستان است. از آنجا که آبشخور و اساس نظم شاهنامه، خداین More

  شاهنامه، آیینۀ تمام‌نمای فرهنگ، حکمت و اندیشۀ ایرانیان و تجلی‌گاه باورها، آیین‌ها و رسوم اجتماعی آنان است که آن را می‌توان با رویکردهای گوناگون واکاوید .این اثر سترگ، مهمترین سند به‌جای‌مانده از فرهنگ منظوم ایران باستان است. از آنجا که آبشخور و اساس نظم شاهنامه، خداینامه‌ها، کارنامه‌ها، روایات دینی، اوستا، متون پهلوی و حتی نگاره‌ها بوده است، یقیناً نظم‌نامۀ باستان تحت تأثیر باورها و آیین‌هایی است که در این کتاب‌ها و مآخذ آمده و این باورها و آیین‌ها یا ضمن داستان‌ها یا به طور اشاره، در اثر گران سنگ استاد توس آمده‌است. در این پژوهش به بررسی پیمان و پیمان‌داری، به‌عنوان یکی از باورهای ایران باستان، که به گونه‌ای مشترک در شاهنامه، اوستا و متون پهلوی آمده، پرداخته شده و بر این نکته تأکید گردیده که شاهنامه، پژواک و پالودۀ فرهنگ ایران باستان و استوارترین سند هویت فرهنگی ایرانیان کهن است. مستندات آن، شواهد بسیاری است که در متون دیگرِ پیش از فردوسی و هم عصر او آمده‌است. Manuscript profile