XML
-
-
فهرست مقالات
-
دسترسی آزاد مقاله
1 - سفال محوطه‌های قره‌گویز- آذربایجان غربی
محمد کرمیفعالیتهای عمرانی به ویژه سدسازی در دهه‌های اخیر سبب گشته تا محوطـه‌هـای باسـتانی بـسیاری در معرض خطر قرار گیرند. از این میان، تنها تعدادی از آن‌ها مورد بررسی و کاوش قرار گرفته‌اند. اما روند توسعه، سرعتی بیش از مطالعات باستان‌شناسی دارد و از این رهگذر می‌توان نتیجه را ح چکیده کاملفعالیتهای عمرانی به ویژه سدسازی در دهه‌های اخیر سبب گشته تا محوطـه‌هـای باسـتانی بـسیاری در معرض خطر قرار گیرند. از این میان، تنها تعدادی از آن‌ها مورد بررسی و کاوش قرار گرفته‌اند. اما روند توسعه، سرعتی بیش از مطالعات باستان‌شناسی دارد و از این رهگذر می‌توان نتیجه را حدس زد. یکی از این پروژه‌ها، پروژه سدسازی در منطقه زاگرس شمال غربی و منطقه آذربایجان غربی است. این سد شهریکند (نـام بخـشی که روستای قره گویز در آن قرار گرفته است) نامیده شده است. سد شهریکند در مراحل پایـانی سـاخت خـود بوده و با اولین آبگیری، روستای قره گویز و سه محوطه باستانی اطراف آن بـه زیـر آب خواهنـد رفـت . طـی بازدیدهایی که از تراس‌های سیمینه‌رود در بخش شهریکند در سال ۱۳۸۳ به منظور مطالعـات پارینـه‌سـنگی انجام گرفت، سه محوطه (تپه) باستانی در خود روستای قـره گـویز و اطـراف آن شناسـایی شـد. سـفال‌هـای سطحی جمع‌آوری شده از سطح این سه تپه دوره‌های مختلفی همچون دالما، پیزدلی و احتمالا مفرغ را نشان می‌دهند که در مقاله کوتاه حاضر معرفی می‌شوند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
2 - گزارش توصیفی بررسی و شناسایی باستانشناختی حوزه آبریز ابهررود
ابوالفضل عالیحوزه آبریز ابهر رود به دلیل اهمیتش در پژوهشهای باستانشناختی شمال غرب ایران؛ طـی دو فـصل در سال ۱۳۸۳ و ۱۳۸۴ با ۳۴۰۰ کیلومتر مربع وسعت مورد بررسـی و شناسـایی باسـتان شـناختی قـرار گرفـت. بررسی در محدوده شهرستان‌های ابهر و خرمدره با اهـدافی همچـون شناسـایی و ثبـت آثـار، مط چکیده کاملحوزه آبریز ابهر رود به دلیل اهمیتش در پژوهشهای باستانشناختی شمال غرب ایران؛ طـی دو فـصل در سال ۱۳۸۳ و ۱۳۸۴ با ۳۴۰۰ کیلومتر مربع وسعت مورد بررسـی و شناسـایی باسـتان شـناختی قـرار گرفـت. بررسی در محدوده شهرستان‌های ابهر و خرمدره با اهـدافی همچـون شناسـایی و ثبـت آثـار، مطالعـه الگـوی پراکندگی استقرارها، مطالعه پیوندهای فرهنگی این حوزه با دیگر نقاط کشور و ... انجام یافت و در نتیجـه آن ۲۵۷ اثر باستانی شناسایی گردید. آثار شناسایی شده بسیار متنوع بوده و بیشتر شامل تپه‌هـا و محوطـه‌هـای باستانی که احتمالا مراکز روستایی قدیم بودند، می‌شد. مطالعه سفال‌ها و دیگر یافته‌های سطحی حاکی از آن است که منطقه ابهررود از دوره پارینه‌سنگی قدیم مورد سکونت بـشر قـرار گرفتـه و اسـتقرار در بخـش‌هـای مختلف آن تا دوران متاخر اسلامی ادامه یافته است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
3 - مسئله معماری عصر برنز قدیم ماورای قفقاز
مرتضی حصاری حسن اکبریباستانشناسی ماوراءقفقاز در تمامی دوران‌ها ارتباط بسیار نزدیکی با باستان‌شناسی خاورنزدیـک دارد، بـه ویژه شمال غربی ایران و شرق ترکیه که نقش مهمی در این ارتبـاط دو جانبـه بـازی مـی‌کننـد. یکـی از ادوار باستان‌شناسی ماوراءقفقاز، فرهنگ عصر برنز قدیم است که دارای گاهنگاری ن چکیده کاملباستانشناسی ماوراءقفقاز در تمامی دوران‌ها ارتباط بسیار نزدیکی با باستان‌شناسی خاورنزدیـک دارد، بـه ویژه شمال غربی ایران و شرق ترکیه که نقش مهمی در این ارتبـاط دو جانبـه بـازی مـی‌کننـد. یکـی از ادوار باستان‌شناسی ماوراءقفقاز، فرهنگ عصر برنز قدیم است که دارای گاهنگاری نسبی از اواخـر هـزاره چهـارم تـا نیمه اول هزاره سوم قبل از میلاد است. در این مقاله سعی خواهد شد با مقایسه معماری محوطه‌های متعلق به فرهنگ شـولاوری- شـومو و عـصر برنز ماورای قفقاز یک جمع‌بندی در خصوص ساختمان‌های گرد که مشخصه معماری فرهنگ عصر برنز قـدیم هستند، ارائه دهیم. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
4 - نقش‌برجسته صخره‌ای اشکفت گل گل: یادگاری از هنر حجاری آشور جدید
خداکرم مظاهریتمدن آشور یکی از مهمترین تمدن‌های بین‌النهرین به شمار میرود که با تلاش باستان‌شناسان، زبان‌شناسان، مورخین تاریخ هنر و ... زوایای گوناگون هنر و تمدن این دوره شناخته شده است. در میان هنرهای متعدد برجای مانده از این تمدن، هنر حجاری و نقش‌برجسته‌سازی روی سنگ از اهمیت بسیار چکیده کاملتمدن آشور یکی از مهمترین تمدن‌های بین‌النهرین به شمار میرود که با تلاش باستان‌شناسان، زبان‌شناسان، مورخین تاریخ هنر و ... زوایای گوناگون هنر و تمدن این دوره شناخته شده است. در میان هنرهای متعدد برجای مانده از این تمدن، هنر حجاری و نقش‌برجسته‌سازی روی سنگ از اهمیت بسیار والایی برخوردار است که کشف ده‌ها استل و نقش‌برجسته متعلق به این دوره گویای این موضوع است. در طی بررسی‌های باستان‌شناسی سال ۱۳۵۱ پرفسور لوئی واندنبرگ در منطقه پشتکوه مرکزی لرستان بزرگ که امروزه جزء استان ایلام محسوب می‌گردد، در محلی به نام اشکفت گل گل موفق به کشف نقش‌برجسته‌ای صخره‌ای متعلق به دورة آشور جدید گردید که حاوی اطلاعات و جزئیات مهم هنری، مذهبی، ادبی و سیاسی مربوط به این دوره است. مقالة حاضر به معرفی اثر مذکور و بررسی نتایج مطالعات و تحقیقاتی را که در مورد آن انجام گرفته می‌پردازد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
5 - تحلیل باستانشناختی آثار و استقرارهای اشکانی حوضه آبریز ابهررود
فرزاد مافی محمدرحیم صرافمنطقه جغرافیایی ابهررود در استان زنجان به دلیل موقعیت خاص جغرافیایی‌اش وضعیتی دارد که شنـاخت کـم و کیف تطور فرهنگی آن در دوره اشکانی می‌تواند ما را در درک بهتر تحولات فرهنگی شمال غربی کشور در دوره اشکانی یاری دهد. این پژوهش در قالب یک بررسی میدانی و به منظور روشن نمودن چکیده کاملمنطقه جغرافیایی ابهررود در استان زنجان به دلیل موقعیت خاص جغرافیایی‌اش وضعیتی دارد که شنـاخت کـم و کیف تطور فرهنگی آن در دوره اشکانی می‌تواند ما را در درک بهتر تحولات فرهنگی شمال غربی کشور در دوره اشکانی یاری دهد. این پژوهش در قالب یک بررسی میدانی و به منظور روشن نمودن وضعیت فرهنگی منطقه در دوره اشکانی انجام پذیرفت؛ در این راستا، بررسی منطقه جغرافیایی ابهررود (شامل شهرستان‌های ابهر و خرمدره) در دو فصل انجام شد و در نتیجه، ۲۵۷ محوطه باستانی شناسایی گردید که از این بین، ۶۴ محوطه دارای آثار اشکانی بود. مطالعه گونه‌شناسی سفال اشکانی منطقه و نیز درک و دریافت کلی الگوی استقراری منطقه در دوره اشکانی از نتایج مهم این پژوهش است که نشانگر تغییرات جمعیتی یا تغییر الگوی پراکنش استقرارها نسبت به دوره قبل است. همچنین، مشخص گردید که بیشتر استقرارهای منطقه روستاهای کوچکی هستند و شواهدی از مراکز شهری شناسایی نشد. به نظر می‌رسد، فرهنگ مادی منطقه در دوره اشکانی، ضمن دارا بودن برخی ویژگی‌های بومی- محلی که آن را از سایر مناطق غرب و شمال غربی کشور تا حدی متمایز می‌کند. نهایتاً بخشی از گستره فرهنگی غرب و شمال غربی کشور است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
6 - معرفی و تحلیل باستانشناختی بناهای سلجوقی و ایلخانی استان زنجان
ارض الله نجفی سید علی اصغر میر فتاحاستان زنجان به دلیل موقعیت خاص جغرافیایی درطول دوران اسلامی یکی از مراکز مهم تحولات سیاسی اجتماعی و فرهنگی ایران بوده است، به‌ویژه در محدوده زمانی دوران سلجوقی و ایلخانی، بنابر دلایل زیادی این اهمیت دو برابر می‌شود. از دوره سلجوقی بقایای تعدادی قلاع و استحکامات دفاعی به چکیده کاملاستان زنجان به دلیل موقعیت خاص جغرافیایی درطول دوران اسلامی یکی از مراکز مهم تحولات سیاسی اجتماعی و فرهنگی ایران بوده است، به‌ویژه در محدوده زمانی دوران سلجوقی و ایلخانی، بنابر دلایل زیادی این اهمیت دو برابر می‌شود. از دوره سلجوقی بقایای تعدادی قلاع و استحکامات دفاعی به همراه دو مسجد و یک مقبره در استان زنجان باقی مانده که مطالعه سیر تطور و تحول معماری منطقه را ممکن می‌سازد. همچنین، از دوره ایلخانی علاوه بر بنای معظم و باشکوه گنبد سلطانیه بعنوان تجلیگاه معماری قرون میانی اسلامی ایران یک مقبره و بنای بی‌همتای معبد داش‌کسن، بقایای تعداد زیادی استقرارگاه‌های مسکونی و همچنین بقایای چهارتاقی‌هایی از منطقه طارم شناسایی شده است که نشانگر گسترش هنر معماری در دوره ایلخانی استان زنجان است. قرون هفتم و هشتم هجری قمری دوران اوج شکوفایی معماری منطقه بوده است. در این پژوهش دو سبک معماری رازی و آذری بر روی بناها مورد مطالعه قرار گرفته است. به هر حال، نتایج حاصل از این پژوهش بیانگر آن است که در دوره سلجوقی و ایلخانی استان زنجان یکی از مراکز ثقل فرهنگ و هنر ایران اسلامی به ویژه در زمینه معماری بوده است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
7 - کوزه سفالی منقوش به آیات قرآن و کلید فلزی مکشوفه از تپه نرگه
سعید گنجویکاوشهای تپه نرگه، واقع در جنوب شهرستان تاکستان، از سال ۱۳۷۷ آغاز گردید. این کاوش‌ها هر سـاله به جهت آموزش دروس عملی دانشجویان رشته باستان‌شناسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد ابهر انجام می‌گیرد و تاکنون تعداد ۳۹ ترانشه به ابعاد ۱۰ × ۱۰ متر و هفت ترانشه پلکانی در نقاط م چکیده کاملکاوشهای تپه نرگه، واقع در جنوب شهرستان تاکستان، از سال ۱۳۷۷ آغاز گردید. این کاوش‌ها هر سـاله به جهت آموزش دروس عملی دانشجویان رشته باستان‌شناسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد ابهر انجام می‌گیرد و تاکنون تعداد ۳۹ ترانشه به ابعاد ۱۰ × ۱۰ متر و هفت ترانشه پلکانی در نقاط مختلف آن کاوش گردیده است. آثاری که در طی این سال‌ها و در ترانشه‌های مختلف بدست آمده‌اند، عمدتاً متعلق به دوره اسـلامی هستند که در میان آن‌ها کوزه‌ای کتیبه‌دار در طی کاوش سال ۱۳۸۴ از ترانـشه 14K بدسـت آمـده اسـت. ایـن کـوزه دربردارنده آیاتی از قرآن کریم است که این مقاله به معرفی و توصیف آن می‌پردازد. پرونده مقاله
-
حقوق این وب‌سایت متعلق به سامانه مدیریت نشریات دانشگاه آزاد اسلامی است.
حق نشر © 1403-1400