فهرست مقالات

• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  1 - کوشش میسیونرهای آمریکایی برای جذب نستوریها )از دوره محمدشاه تا اوایل سلطنت ناصرالدین شاه قاجار
  حسین احمدی
  میسیونرهای پروتستان مذهب آمریکایی که در اواخر سلطنت فتحعلی شاه قاجاروارد ایران شدند پس از یادگیری بعضی از زبانهای بومی منطقه شمال غربی ایران، تبلیغاتمذهبی خود را با هدف گرایش مردم ارومیه به مذهب پروتستان شروع کردند. نظر به اینکه روسها پشتیبان ارمنیها و فرانسویان حامی کا چکیده کامل

  میسیونرهای پروتستان مذهب آمریکایی که در اواخر سلطنت فتحعلی شاه قاجاروارد ایران شدند پس از یادگیری بعضی از زبانهای بومی منطقه شمال غربی ایران، تبلیغاتمذهبی خود را با هدف گرایش مردم ارومیه به مذهب پروتستان شروع کردند. نظر به اینکه روسها پشتیبان ارمنیها و فرانسویان حامی کاتولیکها بودند میسیونرهای آمریکایی درابتدای کار اقدامات قابل توجهی برای جذب این دو گروه مذهبی از خود نشان ندادند.باتوجه به این که نستوریها فاقد پشت بند خارجی بودند میسیونرهای آمریکایی با استفادهاز سرمایه کلان و حمایت سفارت انگلیس در تهران یارگیری گسترده خود را از نستوریهاارومیه شروع کردند.این مقاله با استفاده از اسناد وزارت خارجه ایران قصد تبیین تغییر مذهب نستوریهابه وسیله میسیونرهای امریکایی در دوره محمدشاه و اوایل سلطنت ناصرالدین شاه قاجار رادارد. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  2 - کعبه زرتشت و اهمیت تاریخی کتیبه شاپور اول ساسانی
  امیر اکبری
  از جمله بناهای مهم نقش رستم در نزدیکی تخت جمشید که از نظر مذهبی وتاریخی دارای اهمیت بسیار است کعبهی زرتشت میباشد. بنای کعبه زرتشت اگر چهمربوط به عصر هخامنشی است ولی کتیبههای شاپور اول و کرتیر بر دیواره این بنا سبباهمیت بیشتر آن برای شناخت تحولات عصر ساسانی شده است. اهمی چکیده کامل

  از جمله بناهای مهم نقش رستم در نزدیکی تخت جمشید که از نظر مذهبی وتاریخی دارای اهمیت بسیار است کعبهی زرتشت میباشد. بنای کعبه زرتشت اگر چهمربوط به عصر هخامنشی است ولی کتیبههای شاپور اول و کرتیر بر دیواره این بنا سبباهمیت بیشتر آن برای شناخت تحولات عصر ساسانی شده است. اهمیت کتیبه تاریخیشاپور اول که به سه زبان پهلوی اشکانی، پهلوی ساسانی، و یونانی نگاشته شده اطلاعاتگرانقدری را مربوط به عصر ساسانی در اختیار ما میگذارد.این کتیبه کاملترین اطلاعات را در مقایسه با دیگر آثار به جای مانده از عصرساسانی درخصوص قلمرو ایران، شرح جنگهای ایران با روم، القاب و مناصب بزرگاندربار ساسانی را در اختیار ما قرار میدهد. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  3 - راههای تجاری در عهد ایلخانان
  ابوالفضل رضوی
  در پی تمرکز قدرت، امنیت و انسجامی که ایلخانان به وجود آوردند، زمینههایرونق تجاری فراهم شد و اقتصاد شهری در بخشهای مهمی از قلمرو ایشان رو به رشدنهاد. رشد تجاری عهد ایلخانان که با اقتدار مغولها در امپراتوری گسترده آنها ارتباطمستقیم داشت، رونق جادههای تجاری این عصر را در خ چکیده کامل

  در پی تمرکز قدرت، امنیت و انسجامی که ایلخانان به وجود آوردند، زمینههایرونق تجاری فراهم شد و اقتصاد شهری در بخشهای مهمی از قلمرو ایشان رو به رشدنهاد. رشد تجاری عهد ایلخانان که با اقتدار مغولها در امپراتوری گسترده آنها ارتباطمستقیم داشت، رونق جادههای تجاری این عصر را در خود داشت. فعالیتهای تجاری اینعصر چه در مسیرهای زمینی و چه دریایی رشد چشمگیری داشت و بخش عمدهفعالیتهای تجاری در دو مسیر جاده ابریشم و جاده ادویه انجام میگرفت. مغولهااهتمام ویژهای به طرق تجاری داشتند و نظر به اهمیتی که برای تجارت قائل بودند دربرقراری امنیت در مسیرهای تجاری میکوشیدند. بیش از یک چهارم درآمد حکومتایلخانی از راه مالیاتهای تجاری به دست میآمد و لذا طبیعی بود که در رونق بیشترمسیرهای تجاری تلاش کند. آن چه که این مقاله به آن میپردازد، بررسی وضعیت بخشیاز راههای تجاری عصر ایلخانان است که زمینههای برقراری مناسبات تجاری با ممالکخارج از قلمرو ایشان را هموار میکردند. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  4 - گذری بر قانون اصلاحات ارضی در ایران
  فیاض زاهد
  بررسی قانون اصلاحات ارضی که در نوع خود یکی از مهمترین اقدامات رژیمپهلوی در دهه 40بوده، به تنهایی در این مقاله ممکن نمیباشد؛ اما تلاش گردیده تا ضمنرهیافت شرایط ایران در آستانه اصلاحت ارضی و فرجام نهایی آن مروری هر چند بهاختصار صورت پذیرد.در این مقاله محدود روشن میشود که چکیده کامل

  بررسی قانون اصلاحات ارضی که در نوع خود یکی از مهمترین اقدامات رژیمپهلوی در دهه 40بوده، به تنهایی در این مقاله ممکن نمیباشد؛ اما تلاش گردیده تا ضمنرهیافت شرایط ایران در آستانه اصلاحت ارضی و فرجام نهایی آن مروری هر چند بهاختصار صورت پذیرد.در این مقاله محدود روشن میشود که هر چند اصلاحات ارضی یک قانون پیشروو مبتنی بر اهداف بلندپروازانه است، از آنجا که برآمده از نیازهای واقعی جامعه ایران نبودو یا سیستم سیاسی مستقر تنها از سر ناچاری و یا خروج از بنبست به آن تن داد،نتوانست آن طور که شایسته است موجد اثر باشد.ملاحظهکاریها و سیاستبازیهای شاه، حسادت، رقابت و برکناری دکتر امینی ومتعاقب آن حسن ارسنجانی، قانون اصلاحات ارضی را از یک رفرم قاطع اجتماعی، به یکامر ملوکانه و فرمالیته بدل ساخت. هرچند اجرای آن سالها به طول انجامید اما منجر بهخلع ید کامل بزرگ مالکین ایران نشد. هرچند توانست برای بخشهای وسیعی از جامعهزارعین و دهقانان هویت، اراده و استقلال مالی فراهم سازد.با این همه به نظر میرسد برای کاوش درباره این بخش از تاریخ معاصر ایرانمیباید تلاشهای بیشتری نیز صورت پذیرد.مقاله مذکور از یک مدخل و چهار فصل و البته زیر فصلهایی تشکیل شده که درهر یک به اختصار به موضوع پرداخته شده است.امید که این نوشته مجمل فتح بابی در این بخش از تاریخ معاصر ایران باشد پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  5 - از روایت نگاری تا پژوهشگری تاریخ در جهان غرب
  محمد نبی سلیم
  تاریخ، این تکاپوی آدمی برای شناخت هویت خویشتن و تفسیر جهان، چگونهنوشته میشود؟ آیا تاریخ تکرار ملالت بار روایت پردازی راویان شیرین سخن است یادانشی و معرفتی برگرفته از روحیه پرسشگری و پویندگی انسان؟ برای درک عمیق از معناو مفاد تاریخ باید دید که تاریخ را چگونه مینویسند. ای چکیده کامل

  تاریخ، این تکاپوی آدمی برای شناخت هویت خویشتن و تفسیر جهان، چگونهنوشته میشود؟ آیا تاریخ تکرار ملالت بار روایت پردازی راویان شیرین سخن است یادانشی و معرفتی برگرفته از روحیه پرسشگری و پویندگی انسان؟ برای درک عمیق از معناو مفاد تاریخ باید دید که تاریخ را چگونه مینویسند. این جستار میکوشد تا با نگاهیگذرا به سیر تحول و تطور نگارش تاریخ در اروپا- که ما امروزه آن را کانون مدرنیسم وپیشرفت میدانیم- دگرگونیهای حادث شده در بستر زمانی دیرپا را، به معرض دیددرآورد ؛ تا بدرستی مشخص گردد که چگونه تاریخ نگاری از روایت پردازی و شرح حالنویسی به تحلیل مسائل تمدنی و اجتماعی تبدیل شد و از نگرشی دیکتاتور مآبانه بهدیدگاهی دموکراتیک متمایل گردید. مقاله در چند پاره تنظیم شده و به مهمترین ادوارتاریخنویسی در قاره اروپا و جهان غرب- از سدههای آغازین تاریخنگاری در عهد یونانباستان تا مکاتب نوین سده 20میلادی- و نظریات و کوشندگان هریک از این مقاطعمیپردازد. امید است آشنائی با روند تحولات مذکور و مقایسه آن با سیر تاریخنگاری درشرق و بویژه ایران، بتواند به روشن شدن پارهای از کاستیهای موجود در قلمرویتحقیقات تاریخی ایران معاصر کمک نماید. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  6 - مقدمهای بر فعالیتهای اقتصادی مسلمین در مصر در قرن 4و 5قمری
  مصیب عباسی
  مصر به عنوان سرزمینی که از تمدن کهن برخوردار است از دیرباز مورد توجه وتهاجم قدرتهای جهانگیر قرار داشت. موقعیت اقتصادی و تجاری مصر زمینه توجه ورویکرد قدرتها به این سرزمین را به وجود آورد. حکومتهای باستانی ایرانی – یونانی –رومی و نیز دولتهای اسلامی به این سرزم چکیده کامل

  مصر به عنوان سرزمینی که از تمدن کهن برخوردار است از دیرباز مورد توجه وتهاجم قدرتهای جهانگیر قرار داشت. موقعیت اقتصادی و تجاری مصر زمینه توجه ورویکرد قدرتها به این سرزمین را به وجود آورد. حکومتهای باستانی ایرانی – یونانی –رومی و نیز دولتهای اسلامی به این سرزمین چشم دوخته و فتح آن را شاه کلید فتحآفریقا و ورود به اروپا تلقی مینمودند. حاصلخیزی اراضی این سرزمین - وجود رودخانهنیل و بنادری چون اسکندریه شرایط رشد و توسعه اقتصادی را بوجود آورد و جایگاه مصررا در اقتصاد مدیترانه ممتاز ساخت.با ورود مسلمین به این سرزمین و استقرار حکومتهای اسلامی در آن بسترفعالیتهای اقتصادی - تجاری و حتی فرهنگی برای مسلمین مهیا گشت در این مقالهوضعیت اقتصادی مصر و جایگاه آن در اقتصاد مدیترانه مورد بررسی قرار گرفته و معرفیدورنمایی از فعالیتهای اقتصادی مسلمین در این سرزمین در قرون 4و 5قمری از جملهاهداف دیگر این مقاله است. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  7 - کنکاشی پیرامون جایگاه تشیع و تصوف در ساختار سیاسی دولت صفویه
  یوسف متولی حقیقی
  صفویان نخستین سلسلهی حکومتی ایران بودند که توانستند ترکیبی پررنگ و نتیجهبخش بین تصوف و تشیع ایجاد نموده و شالودهی حکومت خود را بر آن قرار دهند. ایندو عنصر مهم نقش تعیین کنندهای در سیاستهای مختلف نظامی، اقتصادی، مذهبی و درمجموع رفتارهای حکومتی آنان داشت. تشیع به عنوان اص چکیده کامل

  صفویان نخستین سلسلهی حکومتی ایران بودند که توانستند ترکیبی پررنگ و نتیجهبخش بین تصوف و تشیع ایجاد نموده و شالودهی حکومت خود را بر آن قرار دهند. ایندو عنصر مهم نقش تعیین کنندهای در سیاستهای مختلف نظامی، اقتصادی، مذهبی و درمجموع رفتارهای حکومتی آنان داشت. تشیع به عنوان اصلیترین اندیشهی حکومتیصفویان دگرگونیهای گستردهای را در جامعهی ایران به وجود آورد. با این وجودرفتارهای مذهبی شاهان صفوی در برخورد با تشیع و علمای آن یکسان نبود. اخراجگروهی از علمای شیعه از ایران و دعوت از علمای جبل عامل لبنان در زمره این رفتارهایمتفاوت بود. علمای جبل عامل کوشیدند تا نظریات حکومتی شیعه را در ایران پیاده کننداما به زودی دریافتند که هدف اصلی از فراخواندن آنان به ایران بیشتر به منظور استواریبخشیدن به حیات سیاسی شاهان شیعه مذهب بوده است. با این وجود آنها از تلاشبیوقفهی خود برای در اختیار گرفتن و یا حداقل زیر نفوذ قرار دادن قدرت سیاسی دستبرنداشتند و توانستند در زمان برخی از پادشاهان ضعیف صفویه بر امور مسلط شوند.بعد از تشیع، تصوف دومین عامل قدرتیابی پادشاهان صفویه بود. صفویان قبل ازآن که باورهای شیعی را در خدمت اهداف سیاسی خود بگیرند و گرایشهای سیاسی ازخود نشان دهند در عالم تصوف سیر میکردند. آنان در ادامه راه کوشیدند تا از طریقاندیشههای صوفیانه به قدرت دنیایی دست یابند. این تلاش به ویژه بعد از بخشیده شدنگروهی از اسرای عثمانی از طرف تیمور گورکانی به خواجه علی سیاه پوش از سرعتبیشتری برخوردار شد. صوفیان صفویه که رهبران خود را تا سر حد جان اطاعت میکردندمهمترین ابزار نظامی صفویان در دستیابی به قدرت سیاسی بودند. با این همه مدتی بعداز تشکیل سلسله صفویه، بروز برخی از تندرویها و مستمسک قرار دادن بعضی از تعالیمصوفیانه باعث ایجاد تعارضاتی بین پادشاهان صفوی و جماعت صوفیه شد. رهبران صفویهبرای کاستن از این تعارض پیوندهای صوفی گرایانه خود را با مریدان کاهش دادند که اینموضوع در دراز مدت به تضعیف صوفیان و در نتیجه کاهش قدرت صفویان منجر شد. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  8 - تعامل حکمرانان و علمای اهل سنت در ایجاد مشروعیت برای حکومت
  محبوب مهدویان
  مشروعیت یا عدم مشروعیت حکومتها در جهان اسلام یکی از مباحث نظری مهمعلماء و اندیشمندان مسلمان بوده است. هر کدام از فرق مختلف از دیدگاه خود بحثمشروعیت را مورد توجه و بررسی قرار دادهاند. برای حکومتگران نیز ایجاد مشروعیتبرای حکومت یکی از دغدغههای مهم بوده است.بسیاری از علماء چکیده کامل

  مشروعیت یا عدم مشروعیت حکومتها در جهان اسلام یکی از مباحث نظری مهمعلماء و اندیشمندان مسلمان بوده است. هر کدام از فرق مختلف از دیدگاه خود بحثمشروعیت را مورد توجه و بررسی قرار دادهاند. برای حکومتگران نیز ایجاد مشروعیتبرای حکومت یکی از دغدغههای مهم بوده است.بسیاری از علماء اهل سنت به بهانه جلوگیری از اختلافات و جنگهای داخلی، درجهت تثبیت وضعیت موجود گام برداشته و از خلافت و حکومتهای مستقر حمایتکردهاند. در این نوشتار کوشش شده با توجه به برخی بنیانهای فکری علمای اهل سنت،تفاوت اندیشه اهل سنت و تشیع درباره حکومت تبیین شود. به گونهای که میتوان گفتعلمای اهل سنت همیشه از خلافت و حکومتهای هم عصر خود حمایت کرده و درصددتأسیس حکومت ایدهآل نبودهاند؛ در حالی که تشیع همواره تأسیس حکومتی ایدهآل بر مبناو معیارهای شیعی را پیگیری کرده است. پرونده مقاله