-
دسترسی آزاد مقاله
1 - شهرنشینی در حال دگرگون و جایگاه شهرهای کوچک تجربه ایران
اصغر نظریانرشد و سیر تحول نظام شهری کشورها از گذشته تا حال با توجه به نظرات مختلف موردبررسی قرار گرفته است در این میان اکثر کشورهای در حال توسعه آغاز دورة تحول شهرنشینی و دگرگونی فضایی خود را با توجه به برخی از بنیانهای کمی از جمله شهر برتر تجربه کردهاند‎؛ بدینترتیب که افزا چکیده کاملرشد و سیر تحول نظام شهری کشورها از گذشته تا حال با توجه به نظرات مختلف موردبررسی قرار گرفته است در این میان اکثر کشورهای در حال توسعه آغاز دورة تحول شهرنشینی و دگرگونی فضایی خود را با توجه به برخی از بنیانهای کمی از جمله شهر برتر تجربه کردهاند‎؛ بدینترتیب که افزایش تعداد جمعیت شهرهای بزرگ به ضرر شهرهای متوسط به خصوص شهرهای کوچک و روستاشهرها عمل میکنند. چنین حالتی در نظام شهری کشورمان نیز به وضوح دیده میشود . در حال حاضر یکی از چالشهای اساسی دولتها به ویژه کشورهای در حال توسعه در جریان شهرنشینی در حال دگرگون یا دیفرانسیل، سازماندهی ساختار فضایی ملی مطلوب میباشد. چنین ساختاری به تقسیم کارکردن اقتصادی - اجتماعی متعادلی در سلسلهمراتب شهری و منطقهای امکان میدهد. لهذا کشورها در جهت ایجاد تعادل فضایی و توزیع متناسب جمعیت سیاستهای راهبردی را مدنظر قرار میدهند . با توجه به مجموعه مطالعاتی که در نظام شهری ایران انجام گرفته، ملاحظه میشود که شبکه شهری ایران از تعادل فضایی برخوردار نبوده و شهرهای کوچک جایگاه مناسبی را در نظام شهری ایران ندارند. بدینجهت ضرورت دارد که سیاستهای راهبردی خاصی در جهت تعادلبخشی نظام شهری اعمال گردد . پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
2 - ارزیابی عملکرد شهرهای کوچک در توسعه منطقه ای (نمونه موردی: شهر خورموج، استان بوشهر)
بهسا عبدالله زهرا سادات سعیده زرآبادیطی دهه های اخیر بسیاری از کشورهای در حال توسعه به سبب تمرکز جمعیت، فعالیت و خدمات در شهرهای بزرگ با نظام سکونتگاهی نامتعادل و نابرابری های منطقه ای روبرو هستند. به عبارتی توزیع نامتعادل فعالیت و خدمات در پهنه سرزمین سبب مهاجرت های گسترده به سوی شهرهای بزرگ می شود و این چکیده کاملطی دهه های اخیر بسیاری از کشورهای در حال توسعه به سبب تمرکز جمعیت، فعالیت و خدمات در شهرهای بزرگ با نظام سکونتگاهی نامتعادل و نابرابری های منطقه ای روبرو هستند. به عبارتی توزیع نامتعادل فعالیت و خدمات در پهنه سرزمین سبب مهاجرت های گسترده به سوی شهرهای بزرگ می شود و این امر به تدریج مسائل و مشکلات بی شماری را در نظام سکونتگاهی بوجود می آورد. از این رو جهت تمرکززدایی از شهرهای بزرگ و دستیابی به تعادل و توسعه منطقه ای، توجه برنامه ریزان شهری و منطقه ای به شهرهای کوچک معطوف شده است. نابرابری و عدم تعادل در توزیع بهینه خدمات و امکانات در استان بوشهر نیز که یکی از استان های جنوبی کشور می باشد سبب پخشایش نامتوازن جمعیت در پهنه استان و بر هم خوردن نظام سکونتگاهی شده است. در این راستا هدف از انجام این پژوهش ارزیابی عملکرد شهرخورموج به عنوان شهر کوچک در تعادل بخشی و توسعه منطقه ای استان بوشهر می باشد. بدین منظور از روش تحلیل شبکه که یکی از روش های موثر و کاربردی جهت تعیین روابط و جریان های کارکردی میان سکونتگاه های یک منطقه می باشد، استفاده شده است. پژوهش حاضر از نظر نوع روش، توصیفی- تحلیلی می باشد و در زمره تحقیقات کاربردی قرار دارد. همچنین اطلاعات از طریق مطالعات کتابخانهای و بررسی اسناد گردآوری شده است. نتایج پژوهش نشان می دهد شهر خورموج می تواند نقش بسزایی را در توسعه منطقه ای ایفا نماید و به عنوان مقصدی مناسب جهت سکونت و اشتغال انتخاب شود. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
3 - تحلیلی بر جایگاه شهرهای کوچک در نظام سلسله مراتب شهری استان کرمانشاه (نمونه موردی: شهر سرپل ذهاب)
زهرا عزیزی مجید شمسشهرهای کوچک و جایگاه آن در برنامه ریزی کشورهای در حال توسعه، بخشی از استراتژی های توسعه شهری را تشکیل میدهد. تجربیات جهانی در این زمینه بیانگر این واقعیت است که حل مسائل و مشکلات شهرهای بزرگ مستلزم حمایت جدی از مراکز شهری کوچک می باشد. هدف اینپژوهش تحلیلی بر جایگاه ش چکیده کاملشهرهای کوچک و جایگاه آن در برنامه ریزی کشورهای در حال توسعه، بخشی از استراتژی های توسعه شهری را تشکیل میدهد. تجربیات جهانی در این زمینه بیانگر این واقعیت است که حل مسائل و مشکلات شهرهای بزرگ مستلزم حمایت جدی از مراکز شهری کوچک می باشد. هدف اینپژوهش تحلیلی بر جایگاه شهرهای کوچک در نظام سلسله مراتب شهری استان کرمانشاه می باشد. روش مورد استفاده در این پژوهش کمی - تحقیقی می باشد. برای تجزیه و تحلیل دادهها از مدل رتبه – اندازه و نوع تعدیل یافته آن، مدل لگاریتمی رتبه – اندازه، شاخص نخست شهری و شاخص چهارشهری استفاده شده است. نتایج به دست آمده از تحلیل و بررسی سلسله مراتب شهری در استان کرمانشاه در طول چند دوره سرشماری که مورد بررسی و تجزیه و تحلیل قرار گرفت، بیانگر عدم تعادل و توازن در این استان است. نتایج تحقیق نشان میدهد که شهر سرپل ذهاب در طول چند دوره سرشماری از سال 1375 تا سال 1395 جزء شهرهای متوسط محسوب میشود. نتایج حاصل از بررسی سلسله مراتبی شهرهای کوچک نشان میدهد که در صورت تقویت این گونه شهرها میتوان از یک سو جلوی مهاجرت های بی رویه به شهرهای کلان را گرفت و از سوی دیگر میتوان با توسعه این شهرها میتوان باعث پیشرفت نقاط روستایی شده و تعادل و توازن را در سطح منطقه ایجاد کرد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
4 - تحلیل تعادل فضایی در توزیع جمعیت روستایی در شهرهای کوچک استان گلستان (مطالعهموردی: شهرکلاله)
فضل اله اسمعیلیامروزه موضوع نابرابری و عدم تعادلهای فضایی میان سکونتگاههای شهری و روستایی از مباحث مهم اقتصاددانان و برنامهریزان منطقهای میباشد. وجود دوگانگی اقتصادی، قطبهای رشد و پراکندگی نقاط روستایی از آثار این پدیده است. از این رو بهمنظور دستیابی به توسعهی متوازن و یکپارچه چکیده کاملامروزه موضوع نابرابری و عدم تعادلهای فضایی میان سکونتگاههای شهری و روستایی از مباحث مهم اقتصاددانان و برنامهریزان منطقهای میباشد. وجود دوگانگی اقتصادی، قطبهای رشد و پراکندگی نقاط روستایی از آثار این پدیده است. از این رو بهمنظور دستیابی به توسعهی متوازن و یکپارچه در فضای منطقهای، ایجاد سلسله مراتب متعادل و نظام یافتهی سکونتگاهها از نیازهای اساسی به شمار میآید که در این میان توجه به شهرهای کوچک یکی از راهکارهای تعادلبخشی به این وضعیت میباشد. این مطالعه با هدف شناخت وضعیت الگوی استقرار سکونتگاهها، نحوهی تمرکز و روند توزیع جمعیت در فضای منطقهای شهرستانکلاله صورت گرفته است. در این راستا بهعنوان نمونه 11 روستا در نظر گرفته شده و ابتدا از مدلهای آنتروپی جهت سنجش میزان تمرکز جمعیت در شبکهی سکونتگاهها استفاده شده است یافتههای به دست آمده از ضریب آنتروپی نشان دهنده عدم تعادل جمعیت در منطقه شهری کلاله با ضریب (0/572) میباشد. در واقع در منطقه شهری کلاله عدم تعادل فضایی حاکم است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
5 - تحلیلی بر نقش کارکردی شهرهای کوچک در برخورداری از ابعاد پایداری شهرهای حوزه نفوذ (مطالعه موردی: اسپکه و بنت در شهرستان نیکشهر)
محمدکریم رییسی معصومه حافظ رضازاده مریم کریمیان بستانیدر این راستا هدف پژوهش حاضر تحلیلی بر نقش کارکردی شهرهای کوچک در برخورداری از ابعاد پایداری شهرهای حوزه نفوذ (مطالعه موردی: اسپکه و بنت در شهرستان نیکشهر) میباشد. رویکرد حاکم بر فضای تحقیق کیفی و کمی و نوع تحقیق کاربردی است. نتایج آزمون فریدمن جهت بررسی تاثیر کارکرد شه چکیده کاملدر این راستا هدف پژوهش حاضر تحلیلی بر نقش کارکردی شهرهای کوچک در برخورداری از ابعاد پایداری شهرهای حوزه نفوذ (مطالعه موردی: اسپکه و بنت در شهرستان نیکشهر) میباشد. رویکرد حاکم بر فضای تحقیق کیفی و کمی و نوع تحقیق کاربردی است. نتایج آزمون فریدمن جهت بررسی تاثیر کارکرد شهر نیکشهر در ابعاد پایداری در شهرهای حوزه نقود (بنت و اسپکه) نشان داد، بعد کالبدی و اجتماعی دارای بالاترین امتیاز (در شهر بنت) و بعد زیست محیطی در هر دو شهر دارای کمترین امتیاز و بعد اقتصادی نیز در جایگاه بعدی قرار دارد. نتایج بررسی تاثیر کارکرد شهر نیکشهر در قالب ابعاد چهارگانه در دو شهر بنت و اسپکه با استفاده از آزمون دو جملهای نشان داد، وضعیت ابعاد اقتصادی، اجتماعی، کالبدی و زیست محیطی در دو شهر بنت و اسپکه یکسان نیست. همچنین جهت ارتباط بین ابعاد توسعه از آزمون تحلیل مسیر استفاده گردید، نتایج نشان از ارتباط معنادار و مستقیم بین ابعاد توسعه می باشد. در نهایت جهت بررسی اثرگذاری عوامل و نیروهای موثر بر تقویت شهر کوچک نیکشهر در راستای تقویت توسعه ناحیهای از آزمون تی تک نمونهای استفاده گردید. نتایج نشان داد، مولفههای چهارگانه مورد مطالعه با سطح معناداری کمتر از 05/0، بر تقویت شهر نیکشهر در راستای تقویت توسعه ناحیهای اثرگذار میباشند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
6 - Role of Small Towns in Rural Development Using Concentration Index and Location Quotient (LQ) (Case Study: Roudbar)
Manouchehr Nasiri Moghadam Taymour Amar Parviz RezaeiToday, inequality and spatial imbalance between rural and urban areas is mainly discussed by regional planners. To give balance and reduce inequalities in rural areas, it is essential to highlight the role small towns. This paper uses a descriptive-analytical methodolog چکیده کاملToday, inequality and spatial imbalance between rural and urban areas is mainly discussed by regional planners. To give balance and reduce inequalities in rural areas, it is essential to highlight the role small towns. This paper uses a descriptive-analytical methodology using quantitative methods and models, such as location quotient (LQ) and concentration index to analyze the function of towns existing in Roudbar County. The purpose of this study is to explain the relationship between function of urban areas in providing services to rural areas, to rank the provided services and to determine the development of villages. LQ of Roudbar County is >1 for agriculture and industry and export of manufactured products, while <1 for services, indicating a dependence on other towns. Based on the concentration index, levels of villages in Lowshan, Manjil, Rostamabad and Bareh Sar are regular, while the villages in Jirandeh and Tutkabon are irregular. In addition to administrative and political relationships which result in dependence of villages to cities, people of these towns are referred to other towns of the county for economic, social and cultural relations. پرونده مقاله