-
دسترسی آزاد مقاله
1 - ژئومورفولوژی کارست در تاقدیس خاویز ( شمال شرق بهبهان )
محمدرضا ثروتی غلام حسین اسکانی کزازیشناخت ویژگی های ژئومورفولوژیکی پهنه های کارستی که از سنگ های انحلال پذیر عمدتاً کربناته مانند آهکتشکیل شده اند نه فقط از نقطه نظر بنیادی بلکه به لحاظ تامین آب مورد نیاز انسان هم حائز اهمیت است . تاقدیسخاویز که در استان خوزستان و در شمال شرق شهر بهبهان قرار گرفته است . ا چکیده کاملشناخت ویژگی های ژئومورفولوژیکی پهنه های کارستی که از سنگ های انحلال پذیر عمدتاً کربناته مانند آهکتشکیل شده اند نه فقط از نقطه نظر بنیادی بلکه به لحاظ تامین آب مورد نیاز انسان هم حائز اهمیت است . تاقدیسخاویز که در استان خوزستان و در شمال شرق شهر بهبهان قرار گرفته است . از نقطه نظر بنیادی مورد مطالعه قرارگرفته است . در این تاقدیس که رودخانه مارون آن را به دو بخش غربی و شرقی تقسیم نموده است، سازنده ایزمین شناسی گورپی باسن اواخر کرتاسه، پابده باسن ائوسن، آهک آسماری باسن الیگو میوسن و آبرفت هایدوران چهارم رخنمون دارند . به دلیل فشارهای تکنونیکی و مقاومت سنگ آهک آسماری ساختمان تاقدیس خاویزشکاف و درزهای زیادی و 24 گسل خوردگی را نشان می دهد. آب و هوای حاکم بر تاقدیس خاویز نیمه خشک است.علی رغم اقلیم نیمه خشک فعلی و با توجه به شرایط سنگ شناسی و ساختمان زمین شناسی مذکور در بالا، اشکالمختلف کارستی از قبیل لاپیه 1 یا کارن، دولین، اوالا 2 و دره های کارستی با درجات تحول مختلف در سرتاسر تاقدیسخاویز به چشم می خورد. با توجه به اشکال کارستی موجود در تاقدیس خاویز و اقلیم فعلی حاکم بر آن، به نظرمی رسد که این اشکال به طور عمده پالئوکارست م یباشند و از نظر سیکل فرسایشی کارست در ابتدای مرحله بلوغ 3می باشند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
2 - نقش شکستگی ها در توسعه کارست - محدوده تاقدیس پابده از زاگرس چین خورده: کاربرد داده های ماهواره ای و سیستم اطلاعات جغرافیایی ( GIS)
سعید پیراستهتوسعه کارست (karstification ) از جمله پدیده های زمین شناسی است که به دلیل هوازدگی و یا فرسایش شیمیایی همراه آب در مواد حل می شود، همانند سنگ آهک، دولومیت، ژیبس یا نمک در نزدیک سطح زمین . توسعهکارست غالبا در مناطقی که پوشش عظیمی از سنگ آهک، درز و شکاف وجود دارد و مناطق م چکیده کاملتوسعه کارست (karstification ) از جمله پدیده های زمین شناسی است که به دلیل هوازدگی و یا فرسایش شیمیایی همراه آب در مواد حل می شود، همانند سنگ آهک، دولومیت، ژیبس یا نمک در نزدیک سطح زمین . توسعهکارست غالبا در مناطقی که پوشش عظیمی از سنگ آهک، درز و شکاف وجود دارد و مناطق مرطوب به وجود می آید.محدوده تاقدیس پابده لالی بخشی از رشته کوه زاگرس در جنوب غرب ایران جهت مطالعه ارتباط کارست وشکستگی های موجود در منطقه انتخاب شد. در این مطالعه کاربرد داده های ماهواره ای و تحلیل های فضایی در محیطسیستم اطلاعات جغرافیایی جهت استخراج اطلاعات و بررسی ارتباط ساختاری -تکتونیک با کارست مورد تاکیدقرارگرفت. این بررسی نشان داد که توسعه کارست در منطقه تحت تاثیر عوامل مختلفی قبیل شکستگی ها وتکتونیک می باشد. همچنین شکستگی ها براساس مطالعات صحرایی و تکنیک های سنجش از دور روی تصویرماهوار های لندست 7 شناسایی و به صورت رقومی ترسیم شد. این مطالعه همچنین بیانگر ارتباط دولین های موجوددر منطقه با شکستگی های غالب می باشد. در این بررسی نیز دیده شد که دولین ها و زهکش ها از شکستگی هایمنطقه تبعیت می کنند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
3 - بررسی ژئومورفولوژی تاقدیس گزه وتاثیر آن بر منابع آبی منطقه * (مغرب هرمز گان و جنوب شرق فارس)
عبدالله لاوری نیا دکترمحمدرضا اصغری مقدمتاقدیس گزه از جمله تاقدیس های موجود در سیستم چین خورده زاگرس محسوب می شود.این تاقدیس با روندی شرقی-غربی مجموعه ای از رسوبات آهکی دوران دوم تا تشکیلات زمین شناسی نئوژن (سازندهای تبخیری) را دارا می باشد.تاقدیس گزه دردرجه اول تحت تاثیر تحولات تکتونیکی وبه خصوص دیاپریسم گنب چکیده کاملتاقدیس گزه از جمله تاقدیس های موجود در سیستم چین خورده زاگرس محسوب می شود.این تاقدیس با روندی شرقی-غربی مجموعه ای از رسوبات آهکی دوران دوم تا تشکیلات زمین شناسی نئوژن (سازندهای تبخیری) را دارا می باشد.تاقدیس گزه دردرجه اول تحت تاثیر تحولات تکتونیکی وبه خصوص دیاپریسم گنبد نمکی درجانب شرقی دچار گسستگی درلایه ها گردیده است.عملکرد فرسایش تفریقی منجر به شکل گیری فرم های متعدد منجمله انواع هوازدگی ها، عوارض آبراهه ای،حرکات دامنه ای تیغه های ساختمانی وبالاخره فرم های مرتبط با تحولات کواترنر از قبیل تراس های آبرفتی، پدیمنت ها ومخروط افکنه ها گردیده است. وجود سازنهای کربناته-دولومیته وتوسعه درزوشکافها دراین تشکیلات به دلیل نفوذ رواناب ها وایجاد چشمه ها وتراوشات سطحی از یکسو وتاثیر آن بر منابع آبهای زیرزمینی واستحصال آب به صورت چشمه ها وچاههای عمیق از سویی دیگر نقش تاقدیس فوق الذکر را به جهت تامین آب در منطقه جناح که بعضاً تحت تاثیر خشکسالی وکم آبی قرار دارد برجسته می نماید. این تحقیق با بهره گیری از متدهای تجزیه وتحلیل سیستمی وبررسی روابط متقابل اجزاء تاثیر گذار درساخت وپرداخت عوارض و همچنین باترسیم نقشه ژئومورفولوژی تاقدیس ومطالعه عکس های هوایی انجام پذیرفته است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
4 - بررسی منابع آب کارست شهرستان ایذه و مدیریت آن
غلامحسین اسکانی کزازی محسن رنجبرمقدمه و هدف پژوهش: ایران بعد از کشورهای آمریکا، چین و ترکیه، بالاتری درصد کارست را دارد و بیش از ۱۱ درصد سطح کشورمان را سازههای کارستی میپوشاند. چون منابع کارستی اصولاً در ارتفاعات و تقریباً دور از آلودگیهای انسانی هستند، لذا از نظر منابع آب از اهمیت بسیار بالایی بر چکیده کاملمقدمه و هدف پژوهش: ایران بعد از کشورهای آمریکا، چین و ترکیه، بالاتری درصد کارست را دارد و بیش از ۱۱ درصد سطح کشورمان را سازههای کارستی میپوشاند. چون منابع کارستی اصولاً در ارتفاعات و تقریباً دور از آلودگیهای انسانی هستند، لذا از نظر منابع آب از اهمیت بسیار بالایی بر خورداراند. هدف این پژوهش بررسی وضعیت منابع آب کارستی شهرستان ایذه و مدیریت آن میباشد. روش پژوهش: این تحقیق از روش تحلیلی-توصیفی و با استناد به مطالعات میدانی کتابخانهای انجام شده است. همچنین جهت تهیه نقشههای متعدد و تجزیه و تحلیلهای لازم از نرمافزار Gis و spss استفاده شده است. یافتهها و نتیجه گیری: نتایج حاصل نشان میدهد که دشت ایذه یک پولژه کارستی است و یکی از مناطق مهم کارستی ایران است. مساحت کل حوضه آبریز ایذه حدود 380 کیلومتر مربع است که از این مقدار 175 کیلومتر مربع دشت و 205 کیلومتر مربع را ارتفاعات کارستی تشکیل میدهد. دریاچههای آببندان و میانگران پستترین نقطه آن است. با توجه به میزان بارندگی شهر ایذه که حدود 600 تا 800 میلیمتر میباشد. این میزان بارش برای گسترش پدیدههای کارستیک در سازندهای آهکی منطقه کافی و مناسب است. قسمت اعظم آب آشامیدنی اهالی شهر ایذه از چاههای آهکی حفاری شده در سازند آهکی آسماری تأمین میشود. وجود پدیدههای کارستی از قبیل غارهای انحلالی و چشمههای کارستی درسازند آسماری در ناحیه ایذه و همچنین وجود چاههای آهکی با آبدهی زیاد و کیفیت بسیار در این سازند نشانگر توسعه پدیده کارستشدگی در سنگ آهکهای این ناحیه میباشد و با توجه به اطلاعات موجود به نظر میرسد سازندهای سخت این منطقه از پتانسیل آبی مناسبی برخوردار باشند که بهره برداری بهینه و مدیریت منابع آب این شهرستان میتواند در تأمین آب شرب اهالی منطقه و توسعه اجتماعی و اقتصادی آن نقش به سزایی داشته باشد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
5 - ارزیابی و تهیه نقشۀ آسیب پذیری آلودگی آبخوان کارستی دالاهو
علی دسترنج احمد نوحه گر آرش ملکیان حمید غلامی مریم جعفری اقدمارزیابی آسیب پذیری و تهیه نقشه پهنه بندی آسیب پذیری، راهکاری مهم در مدیریت منابع آب کارست به شمار می رود. با توجه به وجود ژئومورفولوژی کارست توسعه یافته در آبخوان کارستی دالاهو و دیگر شرایط طبیعی منطقه، انتشار آلودگی در این منابع کارستی سریع و گسترده است. بنابراین هدف چکیده کاملارزیابی آسیب پذیری و تهیه نقشه پهنه بندی آسیب پذیری، راهکاری مهم در مدیریت منابع آب کارست به شمار می رود. با توجه به وجود ژئومورفولوژی کارست توسعه یافته در آبخوان کارستی دالاهو و دیگر شرایط طبیعی منطقه، انتشار آلودگی در این منابع کارستی سریع و گسترده است. بنابراین هدف این پژوهش، تهیه نقشه آسیب پذیری آبخوان کارستی دالاهو در استان کرمانشاه در برابر آلودگی های سطحی با استفاده از مدل COP است. معیارهای این مدل، خصوصیات لایههای پوشاننده سطح آب زیرزمینی (عامل O)، تجمع جریان آب زیرزمینی (عامل C) و بارش بر روی آبخوان (عامل P) را به عنوان پارامترهای ارزیابی آسیبپذیری ذاتی آب زیرزمینی است. بعد از محاسبه سه عامل C، O، P و تهیه نقشه آسیبپذیری هر لایه، این لایهها در هم ضرب شده و نقشه نهایی آسیبپذیری آبخوان کارستی دالاهو محاسبه شد. نتایج نشان می دهد که به ترتیب 32/83%، 14/32%، 32/02%، 14/34% و 16/47% از مساحت منطقه در پهنه آسیب پذیری خیلی زیاد، زیاد، متوسط، کم و خیلی کم واقع شده است که این طبقات به ترتیب 222/88، 97/2، 149/47، 97/38 و 111/82 کیلومترمربع از مساحت منطقه را به خود اختصاص داده اند. همچنین نتایج طبقات آسیب پذیری و مساحت آنها نشان می دهد که 69/2% مساحت منطقه در طبقه آسیب پذیری خیلی زیاد، زیاد و متوسط، واقع شده است که حاکی از آسیب پذیری زیاد آبخوان دالاهو نسبت به آلودگی است. پهنه با آسیبپذیری خیلی زیاد با وسعت 222/88 کیلومترمربع (32/83%) بیشترین مساحت منطقه را به خود اختصاص داده است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
6 - شناسایی مناطق کارست و میزان گسترش آن با استفاده از سنجشازدور و سیستماطلاعاتجغرافیایی در حوضۀ آبریز ظالم رود ساری در مازندران، ایران
محمدعلی قلی نتاج ملکشاه داود جهانی سیدرمضان موسوی نادر کهنسال قدیم وند سیدحمید وزیریپیشینه و هدف سیمای مرکبی از همه ناهمواریها، اشکال، فضای خالی و پدیدههایی که در اثر خورندگی آب در سطح و در زیر سطح زمین در سازندهای زمینشناسی قابلحل مختلف ایجاد میشوند را کارست گفته که تقریباً 15 درصد از سنگهای رخنمون یافته جهان را در برگرفتهاند. علیرغم اهمیت منا چکیده کاملپیشینه و هدف سیمای مرکبی از همه ناهمواریها، اشکال، فضای خالی و پدیدههایی که در اثر خورندگی آب در سطح و در زیر سطح زمین در سازندهای زمینشناسی قابلحل مختلف ایجاد میشوند را کارست گفته که تقریباً 15 درصد از سنگهای رخنمون یافته جهان را در برگرفتهاند. علیرغم اهمیت مناطق کارستی در ادوار گذشته، امروزه، مطالعه، شناسایی، تحلیل مکانی و مدیریت این مناطق، موردتوجه جدی زمین شناسان، هیدرولوژیستها، هیدروژئولوژیست ها، اکوتوریست ها، ژئوتوریست ها و زیستمحیطی در مقیاسهای گوناگون است. از طرفی با توجه به برخی از شرایط ویژه مانند بحران آب و یافتن نقاط دارای ذخایر آبی پایدار و یا مناطق مناسب جهت احداث سدها و سایر سازههای با ریسک کم و ضریب اطمینان بالا، شناسایی مناطق کارستی از اهمیت بالایی برخوردار است. همچنین پدیده کارست در ابعاد گوناگون، از دیدگاه زمینشناسی و ژئومورفولوژی نیز دارای جایگاه ویژهای است، زیرا علل و چگونگی فرآیندها و اشکال انحلالی و گسترش آنها بر سنگها و کانیها دارای اهمیت بسیار بالایی است. شرق مازندران بهویژه در محدوده موردمطالعه، ازلحاظ زمینشناسی یکی از مناطق دارای پتانسیل فرآیند کارستی بوده و با توجه به شرایط محیطی بهخصوص وضعیت پوشش گیاهی و راههای دسترسی، کمتر موردمطالعه قرارگرفته است. بر این اساس، این مطالعه، بهمنظور شناسایی مناطق کارستی و میزان گسترش آنها با استفاده از روش سنجش از دور و سیستم اطلاعات جغرافیایی در حوضۀ ظالم رود ساری در استان مازندران در شمال ایران متمرکز است.مواد و روشها بهمنظور شناسایی مناطق کارستی و ویژگیهای فیزیکوشیمیایی آبخوانهای موجود، ابتدا لازم بود مناطق کارستی شناسایی و سپس وضعیت فیزیکوشیمیایی آن ارزیابی میگردید. در گام نخست، با استفاده از دادههای ماهوارهای لندست Landsat، استر ASTER و SRTM، نقشههای زمینشناسی، اطلاعات آبوهوایی و بازدیدهای میدانی، عوامل مؤثر بر کارستی شدن که شامل نوع سنگ، خطوارهها نظیر گسلها و شکستگیها، پوشش گیاهی، آبوهوا، وضعیت آبراههها و شیب توپوگرافی هستند، استخراج شدهاند. قابلذکر است که در این گام، برای به دست آوردن نتیجه بهتر، از منطق فازی و تحلیل سلسله مراتبی (AHP) بهره گرفته شده است. در گام دوم، بهمنظور بررسی وضعیت فیزیکوشیمیایی آبخوان، پارامترهای شیمیایی برخی از چشمهها، مورد تجزیهوتحلیل قرارگرفته و پارامترهای انحلالی، ضرایب اشباعی، منشأ مواد شیمیایی محلول در آب و سیستم کلی جریان در آبخوانهای موجود مشخص شده است. در این مطالعه، تعیین ترکیب و پراکندگی سنگی، بر اساس بازدیدهای میدانی و به کمک نقشههای زمینشناسی یکصد هزارم بهشهر و ساری که زمین مرجع شدهاند، انجام شده است. برای استخراج خطوارههای ناشی از شکستگیها، از سه روش دستی، خودکار و نیمه اتوماتیک استفاده شده است. در روش دستی، با اعمال فیلترهای High Pass، PCA و ترکیب رنگی دادههای ماهوارهای لندست-8، خطوارهها بارزسازی و استخراج شدهاند. در روش اتوماتیک، از الگوریتم Segment Tracing Algorithm (STA) در نرمافزار PCI، کمک گرفته شده است. در الگوریتم STA، پیکسلهای خطی بر اساس اختلاف درجه خاکستری شناسایی و سپس بر اساس پارامترهای RADI، GTHR، LTHR، FTHR، ATHR و DTHR به بردار تبدیل گردیدهاند. جهت تشخیص و استخراج وضعیت پوشش گیاهی، از شاخص Normalized Difference Vegetation Index (NDVI) بر روی دادههای سنجنده OLI از ماهواره لندست-8، کمک گرفته شده است. آبراههها، با کمک اکستنشن ArcHydro در GIS شناسایی گردیدند. برای تولید DEM موردنیاز، از تکنیکهای فتوگرامتری بر روی تصاویر زوج استریو سنجنده ASTER در نرمافزار Idrisi و بر اساس متغیرهای پارامتری توجیههای داخلی و خارجی (External and Internal Orientation) سنجنده و نقاط کنترلی زمینی (Ground Control Points, GCPs) انجام شده است. شیب توپوگرافی منطقه به کمک DEM و بر اساس درجه در محیط نرمافزاری GIS محاسبه و نقشه آن تهیه شده است. بر اساس دادههای آب هوایی اداره کل هواشناسی استان مازندران، وضعیت آبوهوایی بهصورت منحنیهای همدما، هم بارش و هم تبخیر مشخص و نوع آبوهوا نیز، از روش De Marton تعیین شده است.نتایج و بحث حاصل فعالیتهای فوق، تولید نقشههای سنگشناسی، تراکم و فاصله از خطوارههای حاصل از شکستگی، تراکم و فاصله از آبراههها، شیب توپوگرافی، هم بارش و پوشش گیاهی بوده است. با توجه به معیارهای متفاوت بکار رفته در نقشههای تولیدشده و وجود نیاز به معیاری واحد و قابلمقایسه و متناسب برای تلفیق لایههای اطلاعاتی، از منطق فازی کمک گرفته شده است. در این حالت، کلیه لایهها با مرز غیرقطعی بهجز لیتولوژی که دارای مرز قطعی بوده و تابع منطق بولین است، فازی سازی شدهاند و در ادامه در GIS، بهصورت لایههای فازی سازی شده استخراج گردیدهاند. از طرفی، چون وزن و ضریب اثربخشی عوامل هشتگانه مؤثر در وقوع پدیده کارست یکسان نیستند، برای تعیین ارجحیت و اولویتبندی این عوامل، از روش تحلیل سلسله مراتبی (AHP) استفاده شده است و میزان مشارکت و به عبارتی وزن هر یک از معیارها با ضریب ناسازگاری کمتر از یک درصد در نرمافزار Expert Choice 12 محاسبه شده است. درنهایت، با روش ترکیب خطی وزندار (WLC)، لایههای رستری فازی شده بر اساس وزن مؤثر آنها، با عملگر تجمعی توافقی (Compromise Operator) یا گاما تلفیق شده و نقشه پراکندگی پدیده کارست با ضریب احتمال متفاوت در محدوده موردمطالعه استخراج گردید. در گام بعدی، بهمنظور بررسی وضعیت فیزیکوشیمیایی آبخوانها و ارزیابی پدیده کارست، تعداد 18 چشمه با دبی مساوی و بیشتر از سه لیتر بر ثانیه انتخاب و به کمک نرمافزارهای SPPS، RockWorks2016 و PHREEQC2.6 مورد ارزیابی قرارگرفتهاند و ضمن استخراج جداول و نمودارهای هیدروژئوشیمیایی، شاخص اشباعی کانیهای متعدد نیز، محاسبه گردیدهاند.نتیجه گیری نتایج این تحقیق نشان میدهد که پدیده کارست، در بخش مرکزی دارای بیشترین گسترش بوده و خطوارههای حاصل از شکستگیها، بیشترین نقش را در تشکیل این پدیده داشتهاند. تیپ آب این چشمهها، بیکربنات کلسیک- منیزیک بوده و براساس نمودار گیپس، نقش سنگهای تشکیلدهنده آبخوان در تعیین ترکیب شیمیایی آب، بسیار واضح است. همچنین، با توجه به شاخصهای اشباعی کانیها، نوع جریان در مخازن آبهای زیرزمینی، بهصورت افشان و افشان- مجرایی است. بر اساس این تحقیق، بهرهگیری از فنآوری نوین سنجشازدور و GIS، موجب افزایش دقت و سرعت و کاهش هزینه در مطالعات کارستی بههمراه دارد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
7 - بررسی تطبیقی شکل و تغییرات دامنه ها با استفاده از شاخص سینوسیتی در ناهمواری های کارستی استان کرمانشاه
سمیه کریمی سیامک شرفیناهمواری های سطح زمین با لیتولوژی های متفاوت، تغییرات چشمگیری را از نظر شیب دامنه ای و نوع لندفرم ها نشان می دهند. خطوط منحنی میزان در نقشه های توپوگرافی، یکی از عناصر مهم در تشخیص این تغییرات می باشد. شاخص سینوسیتی از جمله شاخص هایی است که می تواند تغییرات جنس را با اس چکیده کاملناهمواری های سطح زمین با لیتولوژی های متفاوت، تغییرات چشمگیری را از نظر شیب دامنه ای و نوع لندفرم ها نشان می دهند. خطوط منحنی میزان در نقشه های توپوگرافی، یکی از عناصر مهم در تشخیص این تغییرات می باشد. شاخص سینوسیتی از جمله شاخص هایی است که می تواند تغییرات جنس را با استفاده از ویژگی های شیب دامنه ای بر روی نقشه های توپوگرافی نشان دهد. هدف از این تحقیق، بررسی وضعیت تغییرات شکل و شیب دامنه ای در انواع سنگ های آهکی و غیرآهکی با استفاده از شاخص سینوسیتی در استان کرمانشاه می باشد. نوع تحقیق کاربردی و روش بررسی آن آماری، میدانی و تحلیلی با استفاده از ابزارهای فیزیکی مانند نقشه های توپوگرافی، زمین شناسی، ژئومورفولوژی، کرویمتر، کمپاس برانتون و GPS می باشد. نتایج حاصل از تحقیق نشان می دهد که روش های آماری برای بررسی شکل دامنه ها از روی نقشه های توپوگرافی، جهت دست یابی به شاخصی که بتوان با کمک آن نوع جنس را از روی نقشه تشخیص داد، به صورت کامل، معتبر و قابل استفاده نمی باشد. بنابراین نمی توان با استفاده از شاخص سینوسیتی و از روی نقشه های توپوگرافی، به تغییرات نوع جنس سازندها پی برد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
8 - بررسی و تحلیل نقش سنگ شناسی در ایجاد اشکال کارستی (مطالعه موردی: اشکال کارستیک استان کرمانشاه )
سمیه کریمی سیامک شرفی بهروز کریمییکی از مهمترین عوامل در به وجود آمدن اشکال کارستی، جنس سنگ شناسی می باشد. وجود سنگ آهک از شرایط ضروری جهت تشکیل این اشکال است، اما کیفیت متفاوت انواع سنگ های آهکی، در میزان تشکیل و توسعه این اشکال تاثیر زیادی دارد. استان کرمانشاه چون در منطقه زاگرس مرطوب واقع شده و یکی چکیده کاملیکی از مهمترین عوامل در به وجود آمدن اشکال کارستی، جنس سنگ شناسی می باشد. وجود سنگ آهک از شرایط ضروری جهت تشکیل این اشکال است، اما کیفیت متفاوت انواع سنگ های آهکی، در میزان تشکیل و توسعه این اشکال تاثیر زیادی دارد. استان کرمانشاه چون در منطقه زاگرس مرطوب واقع شده و یکی از هسته های بارش محسوب می شود، شرایط مناسبی هم از نظر لیتولوژی و هم از نظر اقلیمی برای ایجاد اشکال کارستی فراهم شده است. در تحقیقات گذشته در استان کرمانشاه، نقش جنس زمین شناسی و سنگ شناسی در ایجاد اشکال کارستی ثابت در نظر گرفته شده و علت وجود اشکال متفاوت کارستی و توسعه و عدم توسعه آن ها را در مناطق مختلف، بیشتر از هر عاملی به عامل اقلیم نسبت داده اند. اما در این پژوهش بیشتر به نقش عامل سنگ شناسی در تشکیل اشکال کارستی توجه شده است. نوع تحقیق کاربردی- توسعه ای و روش آن آماری، میدانی و تحلیلی و ابزار تحقیق شامل نقشه های توپوگرافی، زمین شناسی، ژئومورفولوژی و عکس های هوایی می باشند. نتایج حاصل از آزمون t غیر جفتی در سطح اطمینان 95/0 نشان می دهد که درز و شکافها در پیدایش مجراهای انحلالی نقش داشته و این مجراها تحت تاثیر درزها به وجود آمده اند. اما نتایج آزمون t جفتی در سطح اطمینان 95/0 نشان می دهد که درزها در پیدایش مجراها دخالت نداشته اند. هم چنین مطالعات میدانی نشان می دهد که جنس سنگها در پیدایش اشکال کارستی به صورت متفاوت عمل کرده است، به طوری که سنگهای آهکی ضخیم لایه، باعث شکل گیری اشکال کارستی تحول یافته مانند دولین ها و اوالاها و در سنگ های کم ضخامت تر باعث شکل گیری اشکال خطی مانند کارن ها شده است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
9 - ارزیابی هیدرولوژی کارست به منظور مدل سازی توزیع مکانی تغذیه در آبخوان های کارستی مطالعه موردی : شهرستان داراب
مجتبی محمدی محمد ابراهیم عفیفیارزیابی توزیع مکانی تغذیه در منطقه های کارستی نقش مهمی در مدیریت و حفاظت از منابع آبی دارد به دلیل پیچیدگی شرایط طبیعی و حرکت آب در منطقه های کارستی ، چگونگی تغذیه در آبخوان های کارستی پیچیده است و به کار بردن روش های مرسوم اندازه گیری تغذیه در ناحیه های کارستی نتیجه ی چکیده کاملارزیابی توزیع مکانی تغذیه در منطقه های کارستی نقش مهمی در مدیریت و حفاظت از منابع آبی دارد به دلیل پیچیدگی شرایط طبیعی و حرکت آب در منطقه های کارستی ، چگونگی تغذیه در آبخوان های کارستی پیچیده است و به کار بردن روش های مرسوم اندازه گیری تغذیه در ناحیه های کارستی نتیجه ی رضایت بخشی نداشته است کارست لوپ روشی جدید برای تهیه کردن نقشه ی توزیع مکانی تغذیه و محاسبه کردن میانگین تغذیه در حوزه است هدف از این پژوهش مدل سازی کردن توزیع مکانی تغذیه با روش کارست لوپ در حوضه آبخیز رودبال داراب است. نقشه ی پهنه بندی منطقه های تغذیه با روش کارست لوپ در نرم افزار ArcGIS تهیه و برای ارزیابی کردن دقت آن در یافتن محل های تغذیه ، نتیجه با نقشه ی زمین ریخت شناسی کارست سطحی ، و ارتفاع محل های تغذیه ی برآورد شده با شیب ارتفاعی ایزوتوری مقایسه شد. شیب ارتفاعی ایزوتوپی با محتوای ایزوتوپی نمونه های بارش و ارتفاع محل های نمونه برداری در دوره ی ۱۳۹۶-۱۳۹۵ ترسیم شد ، بررسی نقشه ی رقومی تغذیه با روش کارست لوپ نشان داد که تغذیه در 45 % از مساحت حوزه بیش از 60 % است و این محل ها بر سازندهای آهکی منطبق است و بیشترین تراکم رخساره های کارستی در آن است ارتفاع محل های تغذیه ی چشمه های گلابی ، رغز و رودبال با شیب ارتفاعی ایزوتوپی به ترتیب ۳۹۵، ۳۷۶ و ۴۲۹ متر برآورد شد (در طبقه ۵۵۰-۳۵۰) و نقشه ی توزیع مکانی تغذیه بدست آمده با روش کارستن لوپ نشان داد که بر طبقه ی بیشترین تغذیه (76 تا 86 %) منطبق است مقایسه ی نقشه ی تغذیه ی روش کارست لوپ با ارتفاع محل های تغذیه ی چشمه ها با شیب ارتفاعی ایزوتوپی نشان داد که کارایی روش کارستن لوپ در شناختن محدوده ی بیشترین تغذیه، و مدل سازی توزیع مکانی تغذیه در آبخیز رودبال داراب پذیرفتنی است پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
10 - مطالعه تاثیر بارش بر تغییرات میکروبی منابع آب کارست در منطقه شاخص خشک و نیمه خشک،مطالعه موردی:منابع کارستی انتخابی حوضه مهارلو،شیراز
احسان پور یاسین مهرداد رهنمایی محمد منشوریهر آبخوان کارستی دارای ویژگیهای منحصر به فردی از لحاظ هیدرودینامیکی و الگوی جریان و نفوذ میباشدو مطالعات متعدد اخیر نشان داده است که پاسخ آخوان های کارستی به وقایع نفوذ آب از اهمیت والایی برخوردار است.پاسخ کیفی آب در مناطق کارستی ،نسبت به وقایع بارش تاثیر می پذیرند.این چکیده کاملهر آبخوان کارستی دارای ویژگیهای منحصر به فردی از لحاظ هیدرودینامیکی و الگوی جریان و نفوذ میباشدو مطالعات متعدد اخیر نشان داده است که پاسخ آخوان های کارستی به وقایع نفوذ آب از اهمیت والایی برخوردار است.پاسخ کیفی آب در مناطق کارستی ،نسبت به وقایع بارش تاثیر می پذیرند.این مطالعه نشان میدهد که بارش بر خصوصیت میکروبی آب در آبخوانهای کارستی در محیط های خشک و نیمه خشک بطور متفاوتی تاثیر میگذارد.همچنین مطالعات انجام شده مشخص نمود که در دوره های خشک و تر منطقه شاخص نیمه خشک مهارلو ،غلظت میکروبی آب پس از واقعه بارش تاثیر می گیرد ولی مجموع وقایع بارش رابطه مشخصی با تعداد کل میکروبهای شمارش شده در منابع مورد نظر ندارد و باید در هر واقعه بطور مجزا بررسی گردد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
11 - بررسی پتانسیل تاقدیس کوه سیاه دهدشت در فراوانی منابع آب با استفاده از G
خدارحم شفیعی مطلقتاقدیس کوه سیاه در حدود 20کیلومتری شمال شرق شهرستان کهگیلویه قرار دارد. محدوده مورد بررسی از نظر ذخایر منابع آب دراستان کهگیلویه و بویر احمد بسیار حایز اهمیت می باشد. در این میان ذخایر کارستی منطقه به عنوان یکی از منابع استراتژیک آبمورد توجه مسوولین قرار دارد. عوامل متع چکیده کاملتاقدیس کوه سیاه در حدود 20کیلومتری شمال شرق شهرستان کهگیلویه قرار دارد. محدوده مورد بررسی از نظر ذخایر منابع آب دراستان کهگیلویه و بویر احمد بسیار حایز اهمیت می باشد. در این میان ذخایر کارستی منطقه به عنوان یکی از منابع استراتژیک آبمورد توجه مسوولین قرار دارد. عوامل متعددی در پدیده کارستی شدن و تشکیل منابع آب در سازندهای کربناته حائز اهمیت می باشنداز عوامل مؤثر در ایجاد و گسترش این پدیده می توان به سنگ شناسی، توپوگرافی، میزان نزولات، سطوح ناپیوستگی، شیب ها و مناطقخرد شده لایه ها اشاره نمود. در این پژوهش نقش عوامل ساختاری در توسعه منابع آب در منطقه کهگیلویه مورد بررسی قرار گرفتهاست. بدین منظور ابتدا مبادرت به تهیه لایه های اطلاعاتی شامل شبکه هیدروگرافی، عناصر تکتونیکی، خطواره ها، پتانسیل کارستو منابع آب کارستیک با استفاده از نقشه های توپوگرافی، زمین شناسی، بررسی عکس های هوایی و پردازش تصاویر ماهواره ای شد.لایه های اطلاعاتی در محیط سامانه اطلاعات جغرافیایی GISمورد تجزیه و تحلیل قرارگرفتند. نتایج نشان می دهد که ارتباط نزدیکیبین خطواره ها، عناصر تکتونیکی و شیب توپوگرافی با فراوانی منابع آب کارستیک درمنطقه مورد مطالعه وجود دارد. این روابط نشانگرنقش بارز عناصر تکتونیکی و لزوم توجه به آن در بررسی استعداد منابع آب و انتقال آب های زیرزمینی در مناطق کارستیک می باشد پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
12 - ارزیابی روش توموگرافی مقاومت ویژه الکتریکی و الکترومغناطیس با بسامد بسیار پایین در شناسایی کارست مدفون در ناهمواریهای شاهو (غار قوریقلعه)
روناک شوکتی امجد ملکی فرزاد شیرزادی تبارکارست و حفرههای کارستی یکی از چالش برانگیزترین موضوعات میباشد. با توجه به اینکه مناطق کارستی تقریباً 20% از مساحت زمین را پوشش میدهند، شناسایی و بررسی موقعیت حفرههای کارستی میتواند در حوزههای گوناگونی مانند توسعه گردشگری، جلوگیری از فرونشست و منابع آب کارستی مفید چکیده کاملکارست و حفرههای کارستی یکی از چالش برانگیزترین موضوعات میباشد. با توجه به اینکه مناطق کارستی تقریباً 20% از مساحت زمین را پوشش میدهند، شناسایی و بررسی موقعیت حفرههای کارستی میتواند در حوزههای گوناگونی مانند توسعه گردشگری، جلوگیری از فرونشست و منابع آب کارستی مفید باشد. در ناهمواریهای شاهو واقع در استان کرمانشاه لندفرمهای کارستی از جمله غارها و حفرههای مدفون بهخوبی توسعهیافتهاند. این پژوهش با هدف شناسایی سریع و اولیه حفرههای کارستی مدفون با استفاده از یک روش آسان و کمهزینه در مطالعات ژئومورفولوژی، بررسی مورفولوژی و برآورد ابعاد این حفرهها انجام شده است. بدین منظور در ناهمواریهای شاهو (غار قوری قلعه و محیط اطراف آن)، دو روش ژئوفیزیکی توموگرافی مقاومت ویژه الکتریکی (ERT) و الکترومغناطیس با بسامد بسیار پایین (VLF) مورد استفاده و مقایسه با هم قرار گرفت. ابتدا با تعیین موقعیت غار در سطح زمین، مسیر برداشت پروفیلها بهصورت عمود بر مسیر غار نیز طراحی نیز گردید. سپس 5 پروفیل به روش VLF و 4 پروفیل به روش ERT برداشت شد. 4 پروفیل ERT عمود بر پروفیلهای شماره 4،2 و 5 VLF برداشت و در نهایت نتایج حاصل از دو روش ژئوفیزیکی مذکور باهم مقایسه شدند. نتایج حاصل از هر دو روش علاوه بر تعیین موقعیت دقیق غار، بیهنجاریهای را خارج از محدوده غار نیز شناسایی کردند که میتواند حاکی از گسترش غار یا وجود حفرههای احتمالی دیگر در اطراف آن باشد. از دیگر یافتههای تحقیق میتوان به امکان دستیابی سریع به نتایج و ارزان بودن استفاده از روش VLF نسبت به سایرروشهای شناسایی اشاره نمود. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
13 - نقش اقلیم بر تنوع و تکامل مورفولوژیکی کارن های کارست کربناته با استفاده از تکنیک ژئومورفومتری در پهنه های اقلیمی حوضه کلات، شرق کپه داغ
حمید نژادسلیمانی رضا دوستان سعدالله ولایتی ابوالفضل بهنیافر مهناز جهادی طرقیپژوهش حاضر با هدف نقش شرایط اقلیمی بر نحوه ژنز و تنوع مورفولوژیکی کارن های کارستی سازندهای کربناته حوضه کلات در شرق کپه داغ صورت گرفته است. برای این منظور از روش تجربی (همپوشانی ژئومورفومتری) بر مبنای مدل زون بندی اقلیمی و بررسی های آزمایشگاهی (کلسیمتریک و درصد خلوص آهک چکیده کاملپژوهش حاضر با هدف نقش شرایط اقلیمی بر نحوه ژنز و تنوع مورفولوژیکی کارن های کارستی سازندهای کربناته حوضه کلات در شرق کپه داغ صورت گرفته است. برای این منظور از روش تجربی (همپوشانی ژئومورفومتری) بر مبنای مدل زون بندی اقلیمی و بررسی های آزمایشگاهی (کلسیمتریک و درصد خلوص آهک) استفاده گردیده است. سپس با استفاده از تکنیک های ژئومورفومتریک، بر روی تعداد 240 نمونه برداری از سه نوع کارن با مورفولوژی متفاوت (خطی، پیت کارن و تریت کارن) ، اطلاعات زمینی آنها برداشت گردید. نتایج بدست آمده نشان داد که هر اندازه اقلیم حاکم بر سنگ، مرطوب تر باشد، نه تنها تعداد کارن ها در واحد سطح بیشتر می شوند، بلکه، تنوع مورفولوژیکی و تکامل یافتگی آنها نیز بیشتر خواهد شد. در واقع تغییر اقلیم ، نقش بسیار موثری در ژنز و توسعه کارن های کارست سطحی دارد و بین پهنه های اقلیمی مرطوب تر و تنوع پذیری مورفولوژیکی و تکامل یافتگی کارن ها در سازند های کارست ساز، رابطه مستقیمی وجود دارد، بطوریکه در پهنه اقلیمی (Q4 ) با شرایط اقلیم مرطوب، انواعی از کارن های خطی، سه وجهی، پیت کارن ها و حتی وند کارن ها با مقیاس های مزو و ماکرو تشکیل شده اند. همچنین سنجش مورفومتری کارن ها نشان داد که مقدار قطر، عمق و عرض کارن های خطی، تریت کارن ها و پیت کارن ها در پهنه های اقلیمی معتدل و مرطوب (Q4.Q3) واقع در ارتفاعات بالای حوضه به سه تا 10 برابر اندازه کارن های اقالیم خشک و نیمه خشک (Q1,Q2) می رسد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
14 - بررسی توسعه کارست با استفاده از ویژگیهای هیدرولوژیکی و هیدروشیمی چشمهها(مطالعه موردی: حوضه روئین در استان خراسان شمالی)
محمد معتمدی راد لیلا گلی مختاری شهرام بهرامی محمد علی زنگنه اسدیجهت مطالعه توسعه کارست با استفاده از ویژگیهای هیدرولوژیکی و هیدروشیمی چشمهها حوضه روئین انتخاب و تعداد 19 دهنه چشمه در منطفه مطالعاتی مورد شناسایی قرار گرفت. سپس به محاسبه و تحلیل پارامترهایی نظیر دبی و هیدروگراف چشمهها، ضریب فرود(α)، حجم ذخیره دینامیکی(V)، ضری چکیده کاملجهت مطالعه توسعه کارست با استفاده از ویژگیهای هیدرولوژیکی و هیدروشیمی چشمهها حوضه روئین انتخاب و تعداد 19 دهنه چشمه در منطفه مطالعاتی مورد شناسایی قرار گرفت. سپس به محاسبه و تحلیل پارامترهایی نظیر دبی و هیدروگراف چشمهها، ضریب فرود(α)، حجم ذخیره دینامیکی(V)، ضریب خشکیدگی یا زمان مرگ چشمهها(t0)، ترسیم نمودار پایپر، نسبت کلسیم به منیزیم، اندیس اشباع، ، تعیین جنس سنگ مخزن و بررسی ژئومورفولوژی کارست حوضه مطالعاتی پرداخته شد. هیدروگراف چشمهها در حوضه مطالعاتی نشان از زمان تاخیر بین پیک بارندگی و پیک دبی در چشمهها دارد که در آن دبی حداکثر چشمه با تاخیری حدود دو یا سه ماه به حداکثر خود میرسد. ضریب پایین فرود و حجم ذخیره دینامیک آبخوان نمایانگر توسعه پایین کارست میباشد. اندیس اشباع نشان میدهد که نمونههای آب چشمههای برداشت شده از منطقه مورد مطالعه همگی حالت اشباع و فوق اشباع میباشد. ترسیم نمودار پایپر در منطقه مطالعاتی نشان داد که اغلب چشمهها دارای تیپ بیکربناته– کلسیک- منیزیک میباشند. بر اساس شاخص نسبت Ca به Mg دارای سفره تغذیه آبخوان دولومیتی میباشند. بررسی تعیین جنس سنگ مخزن در منطقه نشان داد، جنس سنگ مخزن در منطقه از نوع دولومیت و دولومیت آهکی بوده و بررسی ژئوموفولوژی و مشاهدات میدانی در سطح منطقه نشان داد که اشکال کارست پیشرفته نظیر پولیه و غار بزرگ در منطقه وجود ندارد. با توجه به مطالعات انجام شده میتوان گفت سیستم کارستی منطقه از نوع تکامل نیافته بوده و اشکال ژئومورفولوژی کارستی زیادی در منطقه مشاهده نمیگردد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
15 - بررسی خطر وقوع فروچالهها در آبخوانهای جنوب استان اصفهان با تاکید بر نقاط کارستی
شیلا حجه فروش نیا مسعود برهانیافزایش تقاضای آب جهت مصارف کشاورزی، شرب و صنعت در دهه های اخیر حفر چاه های آب را بدنبال داشته که در موارد زیادی این حفاری ها بدون مجوز بوده است. این برداشــت های بی رویــه از منابــع آب زیرزمینی اســتان اصفهان به همراه کاهش نزولات جوی، خسارات جبران ناپذیری را به منابع آ چکیده کاملافزایش تقاضای آب جهت مصارف کشاورزی، شرب و صنعت در دهه های اخیر حفر چاه های آب را بدنبال داشته که در موارد زیادی این حفاری ها بدون مجوز بوده است. این برداشــت های بی رویــه از منابــع آب زیرزمینی اســتان اصفهان به همراه کاهش نزولات جوی، خسارات جبران ناپذیری را به منابع آب استان تحمیل و دشــتهای آن را با خطر فرونشســت و فروچاله مواجه کرده است. شهرستان سمیرم در جنوب استان، یکی از مناطق تحت تأثیر برداشت های بی رویه از سفره های آب زیرزمینی است. در این تحقیق با ایجاد پروفیل های خاک در قسمتهای مختلف منطقه، شناسایی محیط های کارستی، بررسی خصوصیات ژئومورفولوژیکی و شناسایی چاه های مجاز و غیر مجاز، افت سطح آب های زیرزمینی بررسی و نقشه پهنه بندی خطر ایجاد فروچاله توسط مدل فازی تهیه گردید. نتایج حاصل از نقشه های خروجی بیشترین احتمال وقوع پدیده فروچاله را مربوط به منطقه کمه واقع در بخش پادنا در جنوب غربی شهرستان سمیرم در فاصله 65 کیلومتری از مرکز شهرستان نشان می دهد. نقشه پهنه بندی خطر فروچاله بیانگر آن است که 2/13 درصد از مساحت در پهنه ریسک خیلی زیاد، 9/56 درصد ریسک زیاد، 51/16درصد ریسک متوسط و 2/13 درصد ریسک کم را به خود اختصاص داده است. نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل هیدروگراف و تغییرات به وجود آمده در حجم ذخیره آبی آبخوان ها و شواهد آن نشان داد که کاهش تغییرات حجم آبخوان ها در شهرستان سمیرم به طور متوسط سالانه10/5 میلیون متر مکعب می باشد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
16 - تحلیل کیفی چشمه های کارستی استان کرمانشاه با استفاده از مدلهای آماری و هیدروشیمیایی(مطالعه موردی: آبخوان کارستی توده های پرآو- بیستون وحوضه الوند )
سارا محمدی امجد ملکی حاجی کریمی علی اکبر زینتی زادهآب زیرزمینی از منابع مهم بهره برداری از آب در مناطق خشک و نیمه خشک است. چشمه های کارستی استان کرمانشاه نقش مهمی در تامین منابع آب استان و بیلان آبخوان ها دارند. هدف از پژوهش حاضر بررسی کیفی منابع آب استان (در دو آبخوان بیستون و سرپل ذهاب) با استفاده از مدل های هیدروشیمی چکیده کاملآب زیرزمینی از منابع مهم بهره برداری از آب در مناطق خشک و نیمه خشک است. چشمه های کارستی استان کرمانشاه نقش مهمی در تامین منابع آب استان و بیلان آبخوان ها دارند. هدف از پژوهش حاضر بررسی کیفی منابع آب استان (در دو آبخوان بیستون و سرپل ذهاب) با استفاده از مدل های هیدروشیمیایی و روش های آماری است. بدین منظور، پس از مطالعات میدانی، 22 نمونه آب از چشمه های دائمی منطقه در فصل تر (اردیبهشت ماه 96) برداشت و تجزیه گردید. وضعیت هیدروژئوشیمیایی چشمه ها با استفاده از روش تحلیل مولفه های اصلی بررسی شد. به منظور شناسایی فرآیندهای ژئوشیمیایی حاکم بر آبخوان ها، نمودارهای ترکیبی، نسبت های یونی و اندیس های اشباع کلسیت، دولومیت و ژیپس نمونه ها مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج حاصل، دال بر پایین تر بودن انحلال کانی ها در چشمه های آبخوان بیستون نسبت به محدوده ی سرپل ذهاب به دلیل توسعه ی بیشتر کارست است. فرآیندهایی نظیر انحلال کانی های تبخیری و زمان ماندگاری طولانی در آبخوان های سرپل ذهاب سبب بالا رفتن غلظت املاح در این چشمه ها نسبت به چشمه های محدوده ی بیستون شده است. طبق یافته های پژوهش چشمه های محدوده ی بیستون به دلیل توسعه ی بیشتر کارست، در معرض تغییرات آنی ناشی از ورودی های بارش قرار دارند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
17 - پهنهبندی خطرپذیری آبخوان کارستی دشت الشتر با مدل کپ
محمد علی زنگنه اسدی تیمور کولیوند عیسی جوکار سرهنگیآبخوان کارستی در مناطق نیمهخشک نقش بسیار حیاتی در زندگی مردم دارد. از اینرو شناخت پتانسیل آلودگی آبخوانها و قابلیت آسیبپذیری آنها در بخشهای مختلف از اهمیت بسزایی برخوردار است. منطقه غرب ایران به دلیل گسترش رشته کوه اغلب کربناته زاگرس دارای آبخوانهای کارستی متعددی چکیده کاملآبخوان کارستی در مناطق نیمهخشک نقش بسیار حیاتی در زندگی مردم دارد. از اینرو شناخت پتانسیل آلودگی آبخوانها و قابلیت آسیبپذیری آنها در بخشهای مختلف از اهمیت بسزایی برخوردار است. منطقه غرب ایران به دلیل گسترش رشته کوه اغلب کربناته زاگرس دارای آبخوانهای کارستی متعددی است که ازنظر شرایط زیستمحیطی و فعالیتهای گسترده انسانی در معرض آلودگی قرار دارند. هدف پژوهش برآورد میزان و تهیه نقشه آسیبپذیری آبخوان کارستی دشت الشتر واقع در استان لرستان در برابر انتشار آلودگی با مدل کپ (COP) است. این مد ل با استفاده از سه عامل، لایهپوشاننده (O)، غلظتجریان(C)و رژیمبارش (P) به ارزیابی آسیبپذیری منابع آب کارست در برابر آلودگی میپردازد. نتایج پژوهش نشان میدهد که به ترتیب 14/19، 76/28، 01/35 و 09/17 درصد از مساحت منطقه در پهنه آسیبپذیری خیلی کم، کم، متوسط و بالا واقع شده که حاکی از آسیبپذیری تقریباً پایین این آبخوان کارستی نسبت به آلودگی است. یافتههای پژوهش نشاندهنده این امر است که به ترتیب اهمیت عامل لایه پوشاننده، عامل رژیم بارش و عامل غلظت جریان در آلودگی آبخوان الشتر نقش دارند. به دلیل وسعت کم کارستهای کاملاً توسعهیافته و شیب زیاد مناطق دارای کارست توسعهیافته، نقش عامل غلظت جریان در آلایندگی آبخوان الشتر کمتر است و به علت روند خشکسالیهای دهههای اخیر و نیز تغییر نوع بارش از برف به باران رگباری که آب ماندگاری و درنتیجه نفوذ کمتری را در حوضه کارستی الشتر دارد، از اهمیت رژیم بارشی در آسیبپذیری آبخوان الشتر کاسته است. در نهایت عامل لایه پوشاننده به دلیل نفوذپذیری بالای دشت آبرفتی الشتر زمینه آلودگی آبخوان را فراهم کرده است. بهطورکلی در منطقه موردمطالعه به ترتیب C،P و O بیشترین نقش را در میزان آسیبپذیری منطقه دارا میباشند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
18 - تعیین خصوصیات هیدروژئولوژیکی آبخوان های کارستی، مطالعه موردی چشمه تنگ سرد، شمال شرقی استان خوزستان
سجاد پوراکبری نصراله کلانتری آرش مصلحچشمه کارستی تنگ سرد با متوسط تخلیه سالانه بیش از m3/s 1.2 یکی از چشمههای کارستی پرآب استان خوزستان بحساب میآید. بیشترین نوسانات آبدهی چشمه مربوط به زمان بارندگی است، به طوریکه از حدود 0.5 متر مکعب بر ثانیه در پاسخ به بارندگی های روی داده در آبان ماه 1395 به افزایش تقر چکیده کاملچشمه کارستی تنگ سرد با متوسط تخلیه سالانه بیش از m3/s 1.2 یکی از چشمههای کارستی پرآب استان خوزستان بحساب میآید. بیشترین نوسانات آبدهی چشمه مربوط به زمان بارندگی است، به طوریکه از حدود 0.5 متر مکعب بر ثانیه در پاسخ به بارندگی های روی داده در آبان ماه 1395 به افزایش تقریباً چشمگیری حدود 1.5 متر مکعب بر ثانیه در بهمن ماه 1395 می رسد. موقعیت ظهور چشمه تنگ سرد در کمر شکسته تاقدیس کی نو و در راستای زون خرد شده حاصل از عملکرد گسل های پی سنگی قرار دارد. به منظور بررسی خصوصیات هیدروژئولوژیکی آبخوان کارستی تغذیه کننده چشمه فوق از روش هیدروگراف تخلیه استفاده شده است. تجزیه و تحلیل هیدروگراف تخلیه چشمه تنگ سرد در سال آبی 95-96 نشان میدهد که یک حوضه کارستی برفگیر با رژیم تغذیه برفی- بارانی در سرتاسر سال، تغذیه چشمه و سایر خصوصیات هیدرودینامیکی مخزن را تحت تأثیر قرار میدهد، به نحویکه اثرات تغذیه ناشی از برف در دوره خشک قابل ملاحظه است. درصد جریان پایه و سریع چشمهتنگسرد در سال آبی 96 – 95به ترتیب58/ 64 و35.42 است و حجم کل ذخیره دینامیک در سال بیلان حدود 106× 38.33متر مکعب (معادل آبدهی 1.2 متر مکعب بر ثانیه) تخمین زده شد. رژیم جریان در آبخوان کارستی چشمهتنگسرد به صورت مجرایی- افشان است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
19 - معرفی نسخۀ خطی منظومۀ «کارستان حاتم» و بررسی مختصر ویژگیهای سبکی آن
مژگان متوسل سید محمد دشتینام هندوستان همواره با قصه و داستان همراه بوده است. مثنوی کارستان حاتم از فرید بن غضنفر، شاعر هندی ناشناس در قرن دوازدهم هجری قمری است. این قصه روایت منظوم قصۀ عامۀ حاتم طایی است. این قصۀ عامیانه از نوع افسانههای موسوم به پریان است که جزو قدیمترین انواع قصههای عامیا چکیده کاملنام هندوستان همواره با قصه و داستان همراه بوده است. مثنوی کارستان حاتم از فرید بن غضنفر، شاعر هندی ناشناس در قرن دوازدهم هجری قمری است. این قصه روایت منظوم قصۀ عامۀ حاتم طایی است. این قصۀ عامیانه از نوع افسانههای موسوم به پریان است که جزو قدیمترین انواع قصههای عامیانه به شمار میروند. موضوع اصلی قصه، طرح معما برای خواستگارانی است که خواستار ازدواج با حسنبانو ملکۀ زیبای خراساناند. این منظومه علاوهبر جذابیّتهای داستانی و بنمایههای اسطورهای، ازنظر ویژگیهای سبکی بررسیپذیر است. بررسی این اثر میتواند ادامۀ سنت پارسیگویی در شبهقاره را بنمایاند. جُستار پیش رو کوشیده است ضمن معرفی این نسخۀ ناشناس، نگاهی سبکشناسانه بهشیوۀ تحلیلی ـ توصیفی به این اثر داشته باشد و آن را در سطوح زبانی، ادبی و فکری بررسی کند. این بررسی نشان میدهد که شاعر زبانی ساده و بیانی متوسط دارد و تشبیهگراست. کاربست جناس و واجآرایی سبب خوشآوایی درونی شعرش شده است. افکار مذهبی و اخلاقی با بسامد بالا در قصه خودنمایی میکند و اندرزهای اخلاقی و اعتقادات مذهبی در لابهلای این داستان عامه تنیده شده است. همچنین تأثیرپذیری از شاعران پیشین، بهویژه نظامی، در کلام او آشکار است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
20 - معرفیوتحلیلنسخةخطیخلاصهالحقایقاثرنجیبالدینرضاتبریزی
عزت نوروزی سده عطامحمد رادمنشنجیبالدین رضا تبریزی اصفهانی، یکی از شاعران عصر صفوی بود. اصل او از تبریز است اما در اصفهان میزیست. در شعر، جوهری، زرگر، نجیب، نجیبا و نجیبالدین رضا تخلص میکرد. وی چندین اثر به نظم و نثر دارد. نسخة خطی خلاصهالحقایق یکی از آثار منظوم اوست که در قال چکیده کاملنجیبالدین رضا تبریزی اصفهانی، یکی از شاعران عصر صفوی بود. اصل او از تبریز است اما در اصفهان میزیست. در شعر، جوهری، زرگر، نجیب، نجیبا و نجیبالدین رضا تخلص میکرد. وی چندین اثر به نظم و نثر دارد. نسخة خطی خلاصهالحقایق یکی از آثار منظوم اوست که در قالب مثنوی سروده شده است، در حدود 3600 بیت دارد و مشتمـل بر اصطلاحات فلسفی و عرفانی است. نجـیبالدین رضا از معتقدان به اصول اعتقـادی سلسلة ذهبیه بود و افکـار عارفانة خـود را که برگرفتـه از عقایـد وحـدت وجـودیمحییالدین بن عربی است، بازبانی سـاده و به کارگیری متعادل آرایههای ادبی، در قـالب ابیاتی کوتاه بیان کرده است. از این منظومه تعداد چهار دستنوشته وجود دارد که در کتـابخانـههـایِ: ملی ملک(دو نسخه)، آستان قدس رضوی و احمدیة شیراز موجود است. در این مقـالة نویسندگان تلاش کردهاند تا ضمن معـرفی یکی از آثار ادبی عصر صفـویـه، مختصات سبکی و محتـوایی آن نیز مورد بررسی قراردهند. بنـابراین سبک و محتوای این اثر عرفـانی، با استفـاده از منـابع کتـابخـانهای و به کـارگیری شیوة تحلیـلی، توصیفی، از نظر زبـانی، فکری و ادبی، مورد بررسی قرار گرفت و در نتیجه میتوان گفت: تصرف در نگـارش واژگـان، کـاربرد برخی از کلمات با دو گونة نوشتـاری و آوردن واژههای عامیانه از مختصات زبـانی این اثراست. استفادة از تمثیل ویژگی خاص ادبی آن و بیـان مراحل سیر و سلوکو ذکر شرایط سـالکـان طریق و عارفـان کامـل از خصوصیات فکری منظومة مذکور است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
21 - پهنه بندی آسایش بیوکلیماتیک انسانی استان گیلان
بهمن رمضانیانسان همواره به منظور بهتر زیستن به دنبال شرایط آب و هوایی مناسب اقلیمی است، زیرا بین انسان و شرایط آب و هوایی وابستگی پایداری وجود دارد. تغییر در عناصر اقلیمی مثلاً درجه حرارت و رطوبت نسبی و .... می تواند آسایش بیوکلیمایی انسان را دچار مشکل نماید. یکی از اهداف مهم اقلی چکیده کاملانسان همواره به منظور بهتر زیستن به دنبال شرایط آب و هوایی مناسب اقلیمی است، زیرا بین انسان و شرایط آب و هوایی وابستگی پایداری وجود دارد. تغییر در عناصر اقلیمی مثلاً درجه حرارت و رطوبت نسبی و .... می تواند آسایش بیوکلیمایی انسان را دچار مشکل نماید. یکی از اهداف مهم اقلیم شناسان و برناهه ریزان محیطی ، شناخت نواحی دارای آسایش انسانی است. هدف این مقاله شناسایی نواحی دارای آسایش زیست اقلیمی انسانی در گیلان است . روش تحقیق ، استفاده از کلیموگرام گیونی، کلیموگرام الگی،کلیموگرام لنکستر-کارستن و روش تجربی بیکر و تهیه نقشه هم ارزش نواحی با استفاده از نرم افزار سیستم اطلاعات جغرافیایی است.نتایج تحقیق نشان داد که روش لنکستر – کارستن و بیکر برای نواحی ساحلی و روش گیونی و الگی برای نواحی کوهستانی بهتر می توانند نواحی دارای آسایشی را به صورت مکتنی و زمانی نشان دهند.نواحی آسایشی در دو منطقه به صورت نقشه های هم ارزش آسایش بیوکلیماتیک ( زیست اقلیمی ) با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی ارائه شده است . پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
22 - مقایسه تغییرات شیمیایی آب در منابع آب مورد مطالعه حوضه مهارلو، استان فارس
رقیه عزیزی حقیقت مهرداد رهنمایی محمد منشوریمطالعه تغییرات کیفی در چاه های کارستی و آبرفتی و مقایسه آنها برای استخراج اطلاعات زمین آبشناختی مورد نیاز اهمیت دارد . در این تحقیق، تغییرات کیفی در ستون آب داخل چاه ها شامل چهار عامل اکسیژن محلول، دما، هدایت الکتریکی و اسیدیته (pH) مورد بررسی گرفت . لذا اقدام به انتخاب چکیده کاملمطالعه تغییرات کیفی در چاه های کارستی و آبرفتی و مقایسه آنها برای استخراج اطلاعات زمین آبشناختی مورد نیاز اهمیت دارد . در این تحقیق، تغییرات کیفی در ستون آب داخل چاه ها شامل چهار عامل اکسیژن محلول، دما، هدایت الکتریکی و اسیدیته (pH) مورد بررسی گرفت . لذا اقدام به انتخاب دو چاه آبرفتی و چهار چاه اکتشافی کارستی در حوضه مهارلو شد. چاه های آبرفتی شاغول بیگی و اقبال آباد و چا ه های آهکی بابا ح اجی و گلچهره در آبخوان قره در جنوب شیراز، پیربنو در آبخوان سبزپوشان و قصرقمشه در غرب شیراز قرار دارند. مشخص شد که الگوی تغییرات دما و اکسیژن محلول در چاه های آهکی و کارستیک مشهودتر از چاه های آبرفتی است. در آبخوان های کارستی اندازه ی دما کمتر ولی غلظت اکسیژن محلول بیشتر از آبخوا نهای دیگر است. میزان تغییرات هدایت الکتریکی و اسیدیته در چاه های آبرفتی بیشتر است و این نشان از تأثیر لایه های متفاوت در بدنه آبخوان، تأثیر جزیی آنها بر این دو عامل و وجود جریا نهای آرام در آنهاست. در چاه های کارستی تلاطم جریان، باعث ی کدست شدن بیشتر آنها از لحاظ کیفی شده است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
23 - بررسی گسترش و پدیده کارستی شدن سنگهای آهکی منطقه خان گرمز همدان با توجه به ویژگی های سنگ شناسی و فیزیکی آنها
محمدحسین قبادی رضا بابازادهدر این مقاله پدیده های ژئومورفولوژیکی کارست، ویژگی های سنگ شناسی و فیزیکی سنگهای آهکی جهت ارزیابی گسترش کارست در منطقه حفاظت شده خان گرمز (جنوب همدان)مطالعه شده است. بر اساس بررسی های میدانی، دو نوع سنگ آهک به رنگ های روشن و خاکستری با ضخامتی حدود ۵۰۰ متر در منطقه گسترش چکیده کاملدر این مقاله پدیده های ژئومورفولوژیکی کارست، ویژگی های سنگ شناسی و فیزیکی سنگهای آهکی جهت ارزیابی گسترش کارست در منطقه حفاظت شده خان گرمز (جنوب همدان)مطالعه شده است. بر اساس بررسی های میدانی، دو نوع سنگ آهک به رنگ های روشن و خاکستری با ضخامتی حدود ۵۰۰ متر در منطقه گسترش دارند که بر روی ماسه سنگ، لای سنگ و شیل قرار گرفته اند. بر اساس مطالعه مقاطع نازک، سنگ های آهکی مطابق بارده بندی دانهام مادستون می باشند. با توجه به نتایج آزمایش XRF اکسید کلسیم (CaO) در سنگ آهک های خاکستری رنگ بیشتر از ۵۰ درصد و اکسید منیزیم (MgO)کمتر از ۵/۰درصد است . درحالیکه اکسیدهای کلسیم و منیزیم در سنگ آهک های رنگ روشن به ترتیب کمتر از ۵۰ و بیشتر از ۱ درصدمی باشد. براساس نتایجآزمایش XRFکانی دولومیت در سنگ آهک رنگ روشن بیشتر از سنگ آهک خاکستری رنگ است.فرآیندکارستی شدن در سنگ آهک های خاکستری رنگ در مقایسه با نوع روشن از گسترش بیشتری برخوردار است. ویژگی های سنگ شناسی و فراوانی پدیده های ژئومورفولوژی کارست در منطقه که عمدتا کارن ها، چشمه ها، فروچاله ها و غارها می باشند برگسترش کارست در منطقه دلالت دارد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
24 - نقش کارن ها در تخریب کتیبه های منطقه طاق بستان (شمالشرق کرمانشاه)
محمدحسین قبادی مهدی ترابی کاوه میرمحمد میریناحیه باستانی طاق بستان در شمال شرقی شهر کرمانشاه قرار دارد و بخشی از تودة کارستی پرآو - بیستون محسوب می گردد. این ناحیه دارای رخنمون غالبی از سازند آهکی بیستون با روند شمال غربی - جنوب شرقی است که تحت تاثیر فعالیتهای تکتونیکی درز و شکافهای فراوانی در آن ایجاد گردیده اس چکیده کاملناحیه باستانی طاق بستان در شمال شرقی شهر کرمانشاه قرار دارد و بخشی از تودة کارستی پرآو - بیستون محسوب می گردد. این ناحیه دارای رخنمون غالبی از سازند آهکی بیستون با روند شمال غربی - جنوب شرقی است که تحت تاثیر فعالیتهای تکتونیکی درز و شکافهای فراوانی در آن ایجاد گردیده است. ترکیب شیمیایی سنگهای کربناته، وضعیت ساختاری توده های سنگی همراه با ویژگی های اقلیمی منطقه، شرایط مناسبی را برای پیدایش پدیده های ژئومورفولوژیکی کارست از جمله کارنها فراهم ساخته است. کارنهای منطقه تحت تاثیر عوامل ذاتی (جنس سنگ، ضخامت لایه ها و وجود درزه و شکستگیهای توده سنگ) و عوامل محیطی (شامل آب و هوا، میزان بارش و ارتفاع) ایجاد شدهاند. بررسیهای صحرایی نشان میدهند که جریانهای آشفتة ناشی از بارش باران بر روی سطوح شیبدار موجب شکلگیریریلنکارنها شدهاند. جریان آشفتة ناشی از ذوب برف برروی دیواره های نزدیک به قائم واندکارنها را ایجاد کردهاند. درحالیکه تاثیر توأمجریانهایآشفتة حاصل از بارش باران و ذوب برف انواعی از تریت کارنها رادر منطقه شکل دادهاند. نشت آب در امتداد درز و شکافهای توده سنگها باعث گسترش آنها شده و کارنهای حفرهای را ایجاد نمودهاست. بنابراین شکل گیری انواع کارنها در سطح سنگهای آهکی، مقاومت توده های سنگی را در برابر عوامل مورفوژنز کاهش داده و زمینه را برای فرسایش و متلاشی شدن آنها فراهم میکند. با توجه به حضور چنین اشکالی در نزدیکیکتیبههای طاق بستان و خطر آسیب پذیری این آثار باستانی پیشنهاد میشود که با ایجاد کانال های انحراف آب در بالادست کتیبههای مذکور، مسیر جریان آب را تغییر داده و از تماس آب جاری با کتیبه ها جلوگیری به عمل آید پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
25 - اهمیت شناخت خصوصیات ژئومورفولوژیکی، سنگ شناسی و فیزیکی سنگ های کربناته، جهت ارزیابی توسعه کارست در منطقه نهاوند
محمدحسین قبادی یاسین عبدی لر یزدان محبیهدف از انجام این پژوهش، شناسایی پدید ههای ژئومورفولوژیکی کارست، شناخت خصوصیات سن گشناسی و ویژگی های فیزیکی سنگ های کربناته به منظور ارزیابی توسعه کارست در منطقه نهاوند می باشد. بر اساس بازدیدهای صحرایی، واحد های کربناته در ناحیه مورد مطالعه، گسترش زیادی دارند . ساختارها چکیده کاملهدف از انجام این پژوهش، شناسایی پدید ههای ژئومورفولوژیکی کارست، شناخت خصوصیات سن گشناسی و ویژگی های فیزیکی سنگ های کربناته به منظور ارزیابی توسعه کارست در منطقه نهاوند می باشد. بر اساس بازدیدهای صحرایی، واحد های کربناته در ناحیه مورد مطالعه، گسترش زیادی دارند . ساختارهای تکتونیکی (شکستگی ها و گسل ها) فراوان و پدیدههای ژئومورفولوژیکی کارست نظیر دولین، کارن، پونور، غار و چشمه های کارستی، در ناحیه به خوبی قابل مشاهده هستند. با توجه به مطالعه مقاطع نازک سنگ و بر اساس رد هبندی فولک، سن گهای آهکی منطقه از نوع بایوکلاست پکستون دولومیتی شده و مادستون آهکی هستند. با توجه به نتایج آزمایشات ایکس آر اف (XRF)، درصد اکسید کلسیم برای هر سه تیپ سنگ، بیشتر از 50 و درصد اکسید منیزیم حداکثر 47/2 و حداقل 39/1 بوده است. با توجه به نتایج آزمایشات ایکس آر دی (XRD)، سنگ های کربناته به ترتیب فراوانی دارای کلسیت، کوارتز و دولومیت می باشند. هر چند نمونه های سنگ بکر از دانسیته خشک نسبتاً بالا و تخلخل پائینی برخوردار می باشند ولی ترکیب مناسب سنگ شناسی، ناپیوستگی های متعدد، تخلخل ثانویه و فراوانی پدیده های ژئومورفولوژیکی کارست در واحد های کربناته، نشان دهنده ی توسعه کارست در منطقه می باشد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
26 - بررسی اشکال کارستی و چشمههای آب سرد بخش مرکزی شهرستان بیجار
محمدرضا افشاری آزاد هاله پورکینتیجه فرآیندهای ژئومورفولوژیکی بر روی تشکیلات آهکی ، کارست و ناهمواریهای حاصل از آن می باشد .آبخوان های کارستی مهمترین منابع آب آشامیدنی در جهان می باشند. هدف از این تحقیق ، شناسایی اشکال کارست و نقش ان در پیدایش آبخوان های کارستی و اهمیت آنها در زندگی ساکنان منطقه است چکیده کاملنتیجه فرآیندهای ژئومورفولوژیکی بر روی تشکیلات آهکی ، کارست و ناهمواریهای حاصل از آن می باشد .آبخوان های کارستی مهمترین منابع آب آشامیدنی در جهان می باشند. هدف از این تحقیق ، شناسایی اشکال کارست و نقش ان در پیدایش آبخوان های کارستی و اهمیت آنها در زندگی ساکنان منطقه است . بخش مرکزی شهرستان بیجار ناهمواری کوهستانی و آهکهای توده ای است که درمرکزاستان کردستان واقع شده است. اغلب ارتفاعات آن از سازندهای کربناته تشکیل شده است. مهم ترین اشکال کارستی شامل شیارها ، حفره های متعدد و غارها می باشد . پهنه های کارستی شهر بیجار نقش مهمی در تأمین و تغذیه آبخوانها دارد. مهم ترین چشمه سراب می باشد که قسمت عمده ای از آب شرب ساکنان شهر بیجار را تامین می کند. از عوامل مؤثر بر آب چشمههای آهکی منطقه و سیستم کارست عوامل و فرایندهای اقلیمی و عوامل زمینشناسی میباشد . در تحول و توسعه کارست های منطقه ، متغیرهای اصلی سنگ شناسی زمین ساخت ، شیب و اقلیم دخالت داشته اند. پرونده مقاله