بنابر ضرورت فهم معنا در تحلیل عبارات و به‌منظور فهم صحیح سخنان گوینده، توجه به بافت یکی از ضروری‌ترین مباحث در معناشناسی است؛ ازاین‌رو زبان‌شناسان در مطالعاتِ معنی‌شناسی از دو منظر به بافت توجه می‌کنند. دستۀ اول معتقدند معنی جمله، جدا از هر بافتی قابل تعیین است و دسته د چکیده کامل
بنابر ضرورت فهم معنا در تحلیل عبارات و به‌منظور فهم صحیح سخنان گوینده، توجه به بافت یکی از ضروری‌ترین مباحث در معناشناسی است؛ ازاین‌رو زبان‌شناسان در مطالعاتِ معنی‌شناسی از دو منظر به بافت توجه می‌کنند. دستۀ اول معتقدند معنی جمله، جدا از هر بافتی قابل تعیین است و دسته دوم مانند فرث به نظریۀ بافتِ موقعیتی اعتقاد دارند. وی معتقد است تمامی عناصر تشکیل‌دهندۀ کلام از جمله شخصیت گوینده و شنونده و محیط اجتماعی و غیره باید بررسی شود تا بدین طریق بتوان به فهم و درک درست از عبارت رسید.
بدین منظور مقالۀ حاضر سعی دارد تا با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی و به کمک نظریۀ فرث نقش بافت در کاربرد حروف جر و میزان اهمیت آن را در معناآفرینی، میان برخی آیات متشابه مورد کنکاش قرار دهد. بعد از تحلیل‌های صورت‌گرفته این نتیجه حاصل شد آیات متشابهی که تنها تفاوت آنها در حرف جر است، معنایی متفاوت ایفاء کرده‌اند که متأثر از سیاق و بافت آیات است؛ به‌گونه‌ای که به‌طور مثال حرف علی و إلی با دو سیاق جدا ومعنای متفاوت اما در دو آیۀ مشابه قرار گرفته‌اند و نیز حرف باء و لام به‌همین شکل است.
پرونده مقاله
بازشناسی و دریافت ویژگی‌های گوناگون متون مختلف ادبی که همواره از گذشته‌های دور تاکنون مورد توجه پژوهشگران و دوست‌داران ادب بوده‌است در دهه‌های اخیر به یاری اخذ شیوه‌های متعدد پژوهشی با رویکردهای گوناگون علمی، چهره‌ی حقیقی آثار را بیش از گذشته برای خوانندگان آشکار ساخته چکیده کامل
بازشناسی و دریافت ویژگی‌های گوناگون متون مختلف ادبی که همواره از گذشته‌های دور تاکنون مورد توجه پژوهشگران و دوست‌داران ادب بوده‌است در دهه‌های اخیر به یاری اخذ شیوه‌های متعدد پژوهشی با رویکردهای گوناگون علمی، چهره‌ی حقیقی آثار را بیش از گذشته برای خوانندگان آشکار ساخته‌است. در این میان بررسی‌های سبک‌شناسانه‌ی محققان از بین شیوه‌های گوناگون پژوهشی بیشترین سهم را در شناسایی آثار داشته و کلمات به‌عنوان نبض تپنده‌ی زبان، عنصر اصلی همه‌ی این شیوه‌های پژوهشی بوده‌است. در این مقاله نیز با تکیه بر غزلیّات عطّار به شناخت و معرفی شیوه‌ی تحلیلی بررسی شبکه‌ی هم‌نشینی کلیدواژه‌ها پرداخته می‌شود. در این روش پربسامدترین کلمه یا کلمات یک اثر ادبی در سطوح گوناگون تحلیلی اعم از واژگان، ترکیبات و فعل‌ها شرح و مورد بررسی قرار داده می شود و برای شفاف‌سازی برخی از توضیحات به نمونه‌هایی از غزل‌های عطّار نیز اشاره می‌گردد. پیمایش دقیق آثار و پرهیز از ایراد نتایج کلی، تحلیل آثار از هر دو جنبه‌ی زبان و معناشناسی، شکل‌گیری فهرستی از مهم‌ترین لغات و ترکیبات یک اثر و شناخت ویژگی‌های سخن گوینده و نیز بهره‌گیری از نتایج بررسی سطوح گوناگون تحلیل در سایر تحقیقات با رویکردهای گوناگون علمی، از جمله ره‌یافت‌های به‌کارگیری این شیوه از تحقیق است.
پرونده مقاله
مولوی در مثنوی تداعی‌های متعددی به کار می‌برد و از موضوعی به موضوع دیگر می‌رود؛ همین امر باعث شده است یکی از مباحث پُرتکرار و مهم عرفانی مثنوی، یعنی صحبت و هم‌نشینی و شرایط سالکان و فوایدی که مولانا برای همنشین‌شدن با اولیای الهی برمی‌شمارد، چندان به‌طور دقیق بررسی نشود چکیده کامل
مولوی در مثنوی تداعی‌های متعددی به کار می‌برد و از موضوعی به موضوع دیگر می‌رود؛ همین امر باعث شده است یکی از مباحث پُرتکرار و مهم عرفانی مثنوی، یعنی صحبت و هم‌نشینی و شرایط سالکان و فوایدی که مولانا برای همنشین‌شدن با اولیای الهی برمی‌شمارد، چندان به‌طور دقیق بررسی نشود. در این پژوهش به‌دنبال آن هستیم تا با جمع ابیات پراکندۀ موضوع صحبت و هم‌نشینی در مثنوی و تحلیل آنها براساس خود مثنوی، آن هم با تکیه بر نشانه‌های درون‌متنی و بافت موقعیتی، به بررسی این موضوع بپردازیم؛ اما به‌سبب آنکه بررسی شش دفتر مثنوی، خارج از محدودیّت این مقاله است، این موضوع در این پژوهش فقط در دفترهای اول و دوم بررسی می‌شود. از رهرو این پژوهش پی بردیم که مولانا در موضوع مصاحبت و مجالست سالکان با اولیای الهی، با وجود جرّ جرار کلام، وحدت و انسجام فکری و معنایی خاصی را دنبال می‌کند و این امر از نظمِ مباحث و مطالب ذیل موضوع صحبت مشخص است؛ بیان انواع مصاحبت و فراق و ذکر شرایط متعددی مانند صبر و تسلیم، توجه به سخنان اولیا و عمل بدان، نداشتن کینه، تلاش پیوسته، اظهار نیاز و تواضع، دوری از پندار کمال و... برای مصاحبت و هم‌نشینی سالکان با اولیای الهی و نیز آوردن فواید فراوان این مجالست ـ مانند مُبدل‌شدن حس، رهایی از تن و صورت، رهایی از آشفتگی راه سیروسلوک، رهایی از شیطان، شکستن هوا و آرزو، رهایی از دنیا و لذایذ دنیوی، رهایی از نفس اماره و مکرهای آن و... ـ برای سالکانِ هم‌نشین‌شده با اولیای الهی، گویای این نظم و انسجام فکری و معنایی در مثنوی است؛ نیز این موضوعات بر این نکته تأکید می‌کند که مولانا مصاحبت سالکان با اولیای الهی را بهتر از فراق و تنها گام‌برداشتن آنها در مسیر سیروسلوک می‌داند.
پرونده مقاله
سکوی نشر دانش
سند یا سکوی نشر دانش ،سامانه ای جهت مدیریت حوزه علمی و پژوهشی نشریات دانشگاه آزاد می باشد
