بررسی شیوه‌ی تحلیل شبکه‌ی هم‌نشینی کلیدواژه‌ها با تکیه بر غزل‌های عطّار

محورهای موضوعی : فصلنامه تخصصی زبان و ادبیات فارسی

سیاوش حق جو ¹ , سحر طاهری ²

1 - دانشیار گروه زبان و ادبیّات فارسی دانشگاه مازندران
2 - کارشناس ارشد زبان و ادبیّات فارسی دانشگاه مازندران

تاریخ دریافت : 1395/12/10 تاریخ پذیرش : 1396/04/15 تاریخ انتشار : 1396/04/01

کلید واژه: غزل, کلمه, کلیدواژه, عطّار, هم‌نشینی,

چکیده مقاله :

بازشناسی و دریافت ویژگی‌های گوناگون متون مختلف ادبی که همواره از گذشته‌های دور تاکنون مورد توجه پژوهشگران و دوست‌داران ادب بوده‌است در دهه‌های اخیر به یاری اخذ شیوه‌های متعدد پژوهشی با رویکردهای گوناگون علمی، چهره‌ی حقیقی آثار را بیش از گذشته برای خوانندگان آشکار ساخته‌است. در این میان بررسی‌های سبک‌شناسانه‌ی محققان از بین شیوه‌های گوناگون پژوهشی بیشترین سهم را در شناسایی آثار داشته و کلمات به‌عنوان نبض تپنده‌ی زبان، عنصر اصلی همه‌ی این شیوه‌های پژوهشی بوده‌است. در این مقاله نیز با تکیه بر غزلیّات عطّار به شناخت و معرفی شیوه‌ی تحلیلی بررسی شبکه‌ی هم‌نشینی کلیدواژه‌ها پرداخته می‌شود. در این روش پربسامدترین کلمه یا کلمات یک اثر ادبی در سطوح گوناگون تحلیلی اعم از واژگان، ترکیبات و فعل‌ها شرح و مورد بررسی قرار داده می شود و برای شفاف‌سازی برخی از توضیحات به نمونه‌هایی از غزل‌های عطّار نیز اشاره می‌گردد. پیمایش دقیق آثار و پرهیز از ایراد نتایج کلی، تحلیل آثار از هر دو جنبه‌ی زبان و معناشناسی، شکل‌گیری فهرستی از مهم‌ترین لغات و ترکیبات یک اثر و شناخت ویژگی‌های سخن گوینده و نیز بهره‌گیری از نتایج بررسی سطوح گوناگون تحلیل در سایر تحقیقات با رویکردهای گوناگون علمی، از جمله ره‌یافت‌های به‌کارگیری این شیوه از تحقیق است.