نشانه- معناشناسی

دسترسی آزاد مقاله

1 - تحلیل نشانه- معناشناسی روایی گفتمان: بررسی موردی فیلم ملخ دریایی
احسان اعوانی مجید پویان

10.30495/clq.2021.681904

در این پژوهش با بهره گیری از رویکرد تحلیلی نشانه- معناشناسی به بررسی حضور کنشگران در جریان شکل گیری معنا می‌پردازد تا شرایط تولید و دریافت معنا را در گفتمان نشان دهد. همچنین روابط معنایی موجود در داستان را، که علاوه بر نشانه‌های روایی، نشانه‌های گفتمانی نیز، در جهت دهی چکیده کامل

در این پژوهش با بهره گیری از رویکرد تحلیلی نشانه- معناشناسی به بررسی حضور کنشگران در جریان شکل گیری معنا می‌پردازد تا شرایط تولید و دریافت معنا را در گفتمان نشان دهد. همچنین روابط معنایی موجود در داستان را، که علاوه بر نشانه‌های روایی، نشانه‌های گفتمانی نیز، در جهت دهی معنای داستان نقش دارد. از این رو در این پژوهش به بررسی فیلم ملخ دریایی بر اساس داستان ماهی نوشته هوشنگ مرادی کرمانی از قصه‌های مجید و به کارگردانی کیومرث پوراحمد خواهیم پرداخت. این داستان حول محور شخصیت مجید و کنش‌های او در محیط پیرامونش شکل می‌گیرد؛ در واقع کنشگر در طول داستان دچار بحران‌هایی می‌شود که به ترک وضعیت قبلی و نفی آن برای رسیدن به موقعیتی جدید است. هدف این پژوهش بررسی زنجیره‌های نشانه- معناشناسی گفتمان، مربع معناشناسی گریماس، فرآیند تنشی معنا، که با هدف نشانه- معناشناسی و روابط معنایی موجود در داستان که علاوه بر نشانه‌های روایی، نشانه‌های گفتمانی نیز در جهت دهی معنایی داستان نقش دارد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2 - کاوش داستان «بر دار کردن حسنک وزیر» برپایۀ گفتمان کُنِشی گِرمَس
لیلا رحمتیان عبدالرضا نادری فر

10.30495/dk.2022.688637

بیهقی تصویر شگرفی از داستانِ روایی را در دلِ تاریخِ عصر غزنوی با بهره‌مندی از صحنه‌های واقعی بارها ایجاد کرده‌است. بازخوانی‌های گفتمانی این روایت ها می‌تواند با نشانه- معناشناسی گفتمانِ روایی که منجر به دریافت عوامل گفتمانی در نظریۀ گرمس می‌شود، همسو باشد و به درک درست چکیده کامل

بیهقی تصویر شگرفی از داستانِ روایی را در دلِ تاریخِ عصر غزنوی با بهره‌مندی از صحنه‌های واقعی بارها ایجاد کرده‌است. بازخوانی‌های گفتمانی این روایت ها می‌تواند با نشانه- معناشناسی گفتمانِ روایی که منجر به دریافت عوامل گفتمانی در نظریۀ گرمس می‌شود، همسو باشد و به درک درست از ژانرهای ادبی متکی بر زیبایی‌شناسی در بستر روایت ‌انجامد. در گفتمان گرمسی برای پی بردن به چرایی چند چیز مشترک می‌توان تنها به سازماندهیِ عوامل دخیل در یکی از آنها پرداخت و جزء را نمایندۀ یک کل قرار داد، بررسی یکی از روایت‌ها و استفاده از نشانه‌های دقیق ایجادشده توسط بیهقی باعث آشکار شدنِ گفتمان‌های کُنِشی است که در ورای نشانه‌ها نهفته است؛ در این جستار برآنیم تا در گسترۀ پژوهش‌های کتابخانه‌ای و با رویکردی توصیفی- تحلیلی بردار کردن حسنک وزیر را به روایت بیهقی بررسی کرده و عوامل گفتمان‌های کُنِشی موجود در روایت را، استخراج و تحلیل کردیم. تاریخ بیهقی مؤلفه‌های نظام‌های گفتمانی را که مربوط به علم نوین ادبیات است را دارد و با ایجاد رابطه‌ای بین رو ساخت و درک معناهای ژرف ساختِ زبانی در این جریان تاریخی، نشانه‌هایی را که مرزهای معنایی‌ متفاوت را برای کنشگر اصلی حاصل کرده و راه درک گفتمان کنشی گرمسی را در بازخوانی‌‌های نوین نقد ادبی برای خواننده ایجاد می‌کند. و نشان می‌دهد که متون ادبیات کلاسیک و نوشته‌های تاریخی ایران ‌زمین پهنۀ مناسبی برای مطالعات نشانه‌- معناشناسی و گفتمان هستند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

3 - واکاوی گفتمان بوشی گرمس در رمان «پیکر فرهاد» عباس معروفی
آذر دانشگر لیلا رحمتیان

10.30495/dk.2020.679748

ادبیات داستانی گسترة مناسبی برای بررسی‌های گفتمانی در ترکیب روایت وگفتمان است، روایت‌شناسی درک مناسبات و ترکیب درونی اثر ادبی به منظور دست‌یابی به ساختار نهایی یک روایت است و روایت متکی بر زیبایی‌شناسی گام نوینی در گسترۀ ادبیات داستانی ‌است. برای شناخت و درک یک روایت با چکیده کامل

ادبیات داستانی گسترة مناسبی برای بررسی‌های گفتمانی در ترکیب روایت وگفتمان است، روایت‌شناسی درک مناسبات و ترکیب درونی اثر ادبی به منظور دست‌یابی به ساختار نهایی یک روایت است و روایت متکی بر زیبایی‌شناسی گام نوینی در گسترۀ ادبیات داستانی ‌است. برای شناخت و درک یک روایت باید پی‌رفت‌ها و قاعده‌های مختص به زبان داستان را مشخص کرد و از آن‌روی که در فرایند تحلیل گفتمان با تقطیع ساختارهای دلالت، نظام معنایی کشف می‌شود می‌تواند پهنه مناسبی برای استخراج کنش‌ها و شوش‌هایی باشد که معنای تازه‌ای را خلق می‌کنند. از دیگر سوی شرایط حاکم بر جریان سیال ذهن می‌تواند نشانه‌های عینی را که در گذر زمان به روزمرگی رسیده&lrm;اند در فصل جدیدی از انفصال معنایی قرار دهد و با ایجاد معنای تازه گفتمان بوشی گرمسی را با آفرینش پیش‌تنیدگی‌ها و پس‌تنیدگی‌های جریان حادث شده توسط راوی در موقعیت‌های بوشی شکل دهد. این جستار به واکاوی نظام گفتمانی بوشی در رمان پیکر فرهاد از عباس معروفی با رویکردی توصیفی- تحلیلی مبتنی بر مطالعات کتابخانه‌ای می‌پردازد. در این جستار گفتمان بوشی محصول جریان سیال ذهن راوی از خلال چاله‌های معنایی حاصل شده نمایان می‌شود. شوش‌گر ِگفتمان‌ها با خروج از موقعیت‌های سلبی در جهت رسیدن به استعلای معنای بودن، گفتمان بوشی را خلق و در جهتی حسی-ادراکی در نموداری پر جهش از سلب به ایجاب، به خلق نشانه‌های جدید و متفاوت می‌پردازد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

4 - بررسی تطبیقی نی‌نامة مثنوی معنوی مولانا بر اساس نظریة نظام‌های گفتمانی گرمس
ابراهیم رحیمی زنگنه لیلا رحمتیان

نشانه- معناشناسی به استخراج نشانه‌هایی می‌انجامد که نمایان‌گر کارکردهای گفتمانی است. درک معنا از خلال روساخت و رسیدن به ژرف‌ساخت کلام، رابطة این نشانه‌ها را با کارکردهای شناختی و حسی آشکار کرده و نوع نظام گفتمانی را نمایان می‌سازد. از میان کتاب‌های ارزشمند پارسی وقتی صح چکیده کامل

نشانه- معناشناسی به استخراج نشانه‌هایی می‌انجامد که نمایان‌گر کارکردهای گفتمانی است. درک معنا از خلال روساخت و رسیدن به ژرف‌ساخت کلام، رابطة این نشانه‌ها را با کارکردهای شناختی و حسی آشکار کرده و نوع نظام گفتمانی را نمایان می‌سازد. از میان کتاب‌های ارزشمند پارسی وقتی صحبت از مثنوی می‌شود و مولانای بلخی کلام به قصور می‌رسد و تحلیل به سکوت، تأمل در این نگارۀ بی‌بدیل و راستین از بزرگ عارف ادب پارسی، دلنواز اهل ادب و دلپسند دنیای معنی است. استخراج معانی برتر این رشته مروارید دریای معنا و ترکیب آن با ادبیات روز دنیا در سیطرۀ نظریه‌های نوین ادبی، می‌تواند هنرنمایی‌های مولانای بلخی را در تئوری‌های ارائه شده توسط دانشمندان علم واژه شناسی به رخ بکشاند، این پژوهش با پاسخ به این پرسش که؛ نظام‌های گفتمانی گرمسی در نی‌نامه کدامند، به بررسی شگردهایی می‌پردازد که کارکردهای گفتمانی را حاصل می‌کند و با رویکردی توصیفی- تحلیلی تعامل میان نشانه و معناها را در نی نامه بررسی کرده‌است و نشان می‌دهد که برای درک معنا باید نشانه‌هایی را که از کارکردهای متفاوت شناختی و حسی درک می‌شوند، استخراج کرد و در رابطۀ تعاملی میان آن‌ها به گفتمان‌های حاصل‌شده پی برد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

5 - شعر قیصر امین‌پور از منظر پدیدار‌شناسی
ابراهیم کنعانی

این مقاله بر اساس دیدگاه پدیدارشناختی ادموند هوسرل تدوین شده است. پدیدارشناسی، به عنوان یک حرکت فکری و فلسفی، نقطۀ عطف بسیاری از روش های نقد ادبی معاصر است. اساس پدیدارشناسی، رویکردی ناب و تازه به پدیده ها و دست یافتن به "خودِ چیزها" است. در این رویکرد با اعتقاد به حضور چکیده کامل

این مقاله بر اساس دیدگاه پدیدارشناختی ادموند هوسرل تدوین شده است. پدیدارشناسی، به عنوان یک حرکت فکری و فلسفی، نقطۀ عطف بسیاری از روش های نقد ادبی معاصر است. اساس پدیدارشناسی، رویکردی ناب و تازه به پدیده ها و دست یافتن به "خودِ چیزها" است. در این رویکرد با اعتقاد به حضور فعّال مخاطب و خواننده در جریان خوانش، امکان دستیابی به "جوهر پدیده ها" فراهم می شود. در این پژوهش برخی از اصول پدیدارشناختی از جمله "نقّادی کارکرد سنّت"، "تقلیل پدیدار‌شناختی"، "نقد و نفی شناخت حسّی"، "مواصلۀ عین و ذهن"، "فرایند گذر از دال به مدلول" و "فرایند پیوستار بود و نمود" بررسی و نمونه هایی از اشعار قیصر امین پور از مجموعۀ "دستور زبان عشق" بر اساس این اصول، تحلیل شده است. در واقع هدف از این پژوهش، آشنایی با الگوی پدیدارشناختی به عنوان روشی برای بررسی شعر معاصر و الگوی پدیدارشناختی شعر قیصر امین پور است. پرسش اصلی این نوشتار آن است که چگونه می توان این شعرها را دارای کارکردی پدیداری دانست؟ و فرایند پدیداری شعر امین پور، تابع کدام ویژگی هاست. بررسی الگوی پدیدارشناسی در شعر امین‌پور، بیان‌گرآن است که او با نگاه پدیداری و هستی شناسانه به جهان هستی می نگرد و در سایۀ بینشی تأویلی، پدیده ها را به نشانه ها تبدیل می کند و این نشانه ها، در ذهنیّت او استحاله می یابند تا در سایۀ تأویلی نشانه- معنا شناختی به پدیداری هستی مدار تبدیل شوند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

6 - نظام تقابل‌های زبانی مهم‌ترین عامل شکل‌گیری معنا در روایت ضحاک و فریدونِ شاهنامه
رضا رفایی قدیمی مشهد ابوالقاسم ابوالقاسم قوام

تقابل های زبانی یکی از مهم ترین شاخص های آفرینش معنا در هر نظام گفتمانی بشمار می رود. نگارندگان در این پژوهش، تقابل های زبانی را مهم ترین عامل آفرینش معنا در روایت فریدون و ضحاکِ شاهنامه می دانند و به این منظور، در این داستان، در تحلیلی نشانه- معناشناختی چگونگی شکل گیری چکیده کامل

تقابل های زبانی یکی از مهم ترین شاخص های آفرینش معنا در هر نظام گفتمانی بشمار می رود. نگارندگان در این پژوهش، تقابل های زبانی را مهم ترین عامل آفرینش معنا در روایت فریدون و ضحاکِ شاهنامه می دانند و به این منظور، در این داستان، در تحلیلی نشانه- معناشناختی چگونگی شکل گیری معنا بر اساس تقابل ها را بررسی می کنند. در این پژوهش، نشان خواهیم داد که تقابل ها در چه سطحی و با چه کیفیتی، در شکل گیری نظام معنایی داستان ضحاک و فریدون مؤثر است. پس از بررسی ابعاد مختلف تقابل ها در روایت، خواهیم دید که تقابل های زبانی را که گفته‌پرداز بکار می‌برد، در حقیقت رمزی است بر بنیان فرهنگ و تاریخ و ارتباط مخاطب با ساختار روایی متن که مستلزم آگاهی او از بستر فرهنگی و تاریخی روایت است. دستاورد دیگر این پژوهش، نمایان ساختن چگونگی کارکرد تقابل شخصیت های مهم روایت در روند شکل‌گیری آن است. کارکرد تقابلی شخصیت های تأثیر‌گذار در روند داستان، به دو شکل نمود یافته است: در ارتباط با خود و در ارتباط با دیگر شخصیت ها. پرونده مقاله

فهرست مقالات نشانه- معناشناسی

سکوی نشر دانش

پیوندهای سایت

مراکز مرتبط

پشتیبانی

صفحات رسمی